مطالعات مدیریت راهبردی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:41 |تعداد مقالات:12

امروزه برنامه های یادگیری با هدف تدارک فرصت های تربیتی برای کارآموزان جهت کسب شایستگی های درک و اصلاح موقعیت حرفه ای، مورد توجه جدی است. این پژوهش با هدف بهبود ساختار و فرایندهای مدیریت و برنامه ریزی راهبردی مهارت ها و شایستگی ها برای آینده صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع نظریه پردازی داده بنیاد است و جامعه ی آن: ذی نفعان آموزش فنی و حرفه ای، مربیان، هنرآموزان، مدیران و صاحبان صنایع است. با توجه به مبانی نظری و پیشینه تحقیق و با استفاده از نرم افزار اطلس، مصاحبه ها و منابع بخش آموزش فنی و حرفه ای کدگذاری شده، گزاره ها و مقولات اصلی مشخص شدند. روایی ابزار و پایایی مصاحبه ها از روش توافق درون موضوعی است. لذا در گزاره «مهارت» سه راهبرد: کیفیت مهارت آموخته، بهره وری و انعطاف پذیری؛ در گزاره «دانش» دو راهبرد: ایجاد چارچوب و متولی ملی صلاحیت حرفه ای منطبق با استانداردهای جهانی؛ در گزاره «ارزش ها» سه راهبرد ایجاد سازوکارهای اصلاح فرهنگ، ایجاد سازوکار های اشتغال و استقلال سازمان نظام آموزش فنی و حرفه ای در کنار آموزش عمومی، متوسطه و عالی؛ پیشنهاد شد.

بر اساس بررسی­ های انجام شده، کنترل استراتژیک منابع انسانی در هلدینگ­ ها دارای سه جز اصلی است: 1-طراحی شاخص های کنترل استراتژیک منابع انسانی، 2-اجرای کنترل استراتژیک منابع انسانی در شرکت های مادر­ و 3-الزاماتی که شرکت های مادر­ به تدوین و اجرای این شاخص ها در عمل، تحمیل می کند. ابزارهای طراحی شاخص های کنترلی و استراتژیک، فراوان هستند (کارت امتیازی، منشور عملکرد، چرخ عملکرد) اما چارچوب هایی که به پیاده سازی و اجرای این شاخص ها در عمل بپردازند بسیار اندک هستند، بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر مهم و کلیدی برای اجرای کنترل استراتژیک منابع انسانی در شرکت های مادر­ است. روش مطالعه موردی اکتشافی در یک هلدینگ معدنی پژوهش انجام شده است. داده ها در دو مرحله جمع آوری و تحلیل شدند: مطالعه مستندات شرکت های مادر­ و انجام 12 مصاحبه با مدیران عامل، مدیران طرح و برنامه و مدیران منابع انسانی هم در شرکت مادر و هم در توابع. نتایج پژوهش، 10 مقوله اصلی برای پیاده سازی کنترل استراتژیک منابع انسانی در شرکت های مادر­ شناسایی کرد: کیفیت، ساختار اجرایی، رسمیت بخشیدن، مکانیزم­ های انتقال، حمایت از توابع، تشکیل کمیته متولی، نظارت بر اجرا، اقدام مبتنی بر نتایج، جمع­ آوری و تحلیل اطلاعات و تسهیل­ گران-موانع اجرایی که در انتهای پژوهش این مقولات با الهام از مدل مفهومی ساندرز (2008) در قالب چارچوب پیاده سازی کاماه معرفی شدند و در انتها نیز متناسب با هر مقوله پیشنهادکاربردی برای شرکت های مادر­ ارائه شده است.

به­ کارگیری استراتژی عملیات در صنایع مختلف به­ واسطه ارائه چارچوبی برای تصمیم گیری مناسب بسیار حائز اهمیت است. در این میان، صنایع غذایی از مهم­ ترین زمینه هایی است که شرکت های فعال در این صنعت ملزم به اتخاذ یک استراتژی عملیات مشخص، به­ خصوص در شرایط بحران اقتصادی مثل رکود تورمی هستند. در این مقاله با به­ کارگیری مدل ماتریس استراتژی عملیات، چارچوبی برای تدوین استراتژی عملیات ارائه می شود. در این ماتریس، منظر بازار در قالب اهداف عملکردی (شامل کیفیت، سرعت، قابلیت اعتمادپذیری، قابلیت انعطاف پذیری و هزنیه) و منظر قابلیت های عملیات در چهار ناحیه تصمیم (شامل ظرفیت، شبکه تأمین، تکنولوژی فرآیند و توسعه و سازمان­ دهی) با هم در نظر گرفته می شود. در این پژوهش، بر پایه رویکرد توصیفی-تحلیلی، به مطالعه و تجزیه­ و­ تحلیل پژوهش­ های پیشین و ارزیابی شرایط مشابه در کشورهای دیگر پرداخته می شود. براساس تحلیل های صورت گرفته، راه­ کارهایی برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک که می تواند یک برنامه راهبردی را در اختیار مدیران ارشد در شرایط رکود تورمی قرار دهد، ارائه می شود. بر این اساس مناسب ترین راه­ کار، اتخاذ تصمیمات مرتبط با توسعه و سازمان­ دهی است که در این راستا، کاهش هزینه ها و افزایش کیفیت در یک چرخه پیوسته می تواند منجر به بهبود وضعیت رقابتی شرکت گردد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و اعتبارستجی الگوی برنامه­ ریزی راهبردی منابع انسانی مبتنی بر ریسک انجام شده است. سؤال اصلی پژوهش این است که اعتبار، مطلوبیت و تمایل به­ کارگیری «مدل فرآیندی طراحی راهبردهای منابع انسانی ریسک محور» در شرکت­ های برتر تولیدی ایران چگونه است؟ جامعه آماری مشتمل بر 45 نفر از متخصصین و مدیران اجرایی منابع انسانی 21 شرکت تولیدی برتر ایران، بر اساس نتایج IMI100 و با رعایت شاخص­ هایی به روش غیراحتمالی هدفمند سهمیه­ ای انتخاب شدند. جمع­ آوری اطلاعات با پرسشنامه (19پرسش و 5 بُعد) پژوهشگر ساخته در طیف لیکرت، صورت گرفت که روایی محتوایی و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 89/0 مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده ها با توصیف آماری و آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد فرض میانگین بیشتراز3 در تمام پرسش­ ها و تمامی ابعاد ارزیابی شده، مورد تأیید و موافقت پاسخ­ دهندگان قرار گرفت و بنابراین از نظر جامعه آماری صحت ودرستی، کاربردی بودن (سودمندی و قابلیت کاربرد در عمل)، منطقی بودن، جامعیت و مانعیت، سهولت و نوآورانه بودن مدل تا حد قابل قبولی تصدیق گردید. پاسخ­ های مربوط به پرسش­ های باز نیز باعث شد مدل با حفظ ساختار و اسکلت­ بندی، به­ گونه ای بازترسیم شود که ابزارهای کاربردی را دربرگرفته و فهم آن جهت اجرا ساده تر شود.

امروزه، بیمه یک ابزار اقتصادی، تبدیل به یک صنعت عمده در کشور شده است که در طبقه­ های مختلفی از جامعه خدمات ارائه می­ دهد. علاوه بر این، بیمه نقش مهمی را در تقویت قدرت اقتصادی جامعه، فراهم نمودن امنیت و اعتماد به نفس در سطح جامعه و همچنین گسترش فعالیت­ های تولید و خدمات ایفا می­ کند. در این پژوهش فرض بر این است تأثیر استراتژی­ های بازاریابی رابطه­ ای بر ادراک­ مشتریان از کیفیت خدمات و حق شناسی آنان در شرکت­ های بیمه خصوصی مورد بررسی قرار گیرد. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 389 نفر از مشتریان شرکت­ های بیمه خصوصی تهران است که با روش نمونه­ گیری تصادفی انتخاب گردیده­ اند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده­ های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری بر اساس نرم­ افزار لیزرل­ استفاده شد. بر اساس یافته­ های پژوهش، بین متغیرهای روابط مالی، ساختاری و اجتماعی با درک مشتریان نسبت به کیفیت خدمات و قدردانی آن­ ها رابطه مثبت وجود دارد. همچنین، استراتژی­ های بازاریابی رابطه­ ای بر حق­ شناسی مشتری و ادراک مشتری از کیفیت خدمات در شرکت­ های خصوصی بیمه؛ تأثیر مثبت و معناداری دارد.

پیاده­ سازی تولید ناب در واحدهای صنعتی تأثیر مستقیمی در ارتقای جایگاه رقابتی آن واحدها و سودآوری آن­ ها دارد. کاهش زمان تولید، که از طریق کاهش تلفات پنهان و آشکار و هموار کردن جریان کار اتفاق می­ افتد، منابع زمانی و تولیدی زیادی را در اختیار واحدهای صنعتی قرار می­ دهد و به­ طور غیرمستقیم موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات می­ گردد. تکنیک نقشه جریان ارزش، از مهم­ ترین ابزارهای پیاده­ سازی تولید ناب و از تکنیک­ های برنامه­ ریزی پشتیبانی و کاربردی برای تحلیل و طراحی پیکربندی زنجیره فرآیند در بسیاری از صنایع است. هدف این پژوهش، ترسیم نقشه جریان ارزش برای شرکت سازه­ های فلزی طاق بیست بیرجند و تحلیل عملیات و فرآیندهای تولید آن و ارائه پیشنهادات عملی برای بهبود زنجیره ارزش به­ منظور کاهش تلفات زمان و هزینه­ های تولید، است. نتایج پیاده­ سازی تولید ناب در فرآیند تولید نشان می­ دهد که، زمان کل اجرای فرآیندهای تولید از 3835 ثانیه به 3480 ثانیه کاهش پیدا کرده است. همچنین، تعداد ایستگاه­ های خط مونتاژ از 8 به 4 تقلیل یافته است. در نتیجه، کاهش زمان تولید و تعداد ایستگاه­ ها، موجب تبدیل سیستم تولیدی از فشاری به کششی، کاهش هزینه­ ها و تعداد اپراتورهای خط تولید شده است.

این پژوهش با هدف طراحی مدلی برای ایجاد مزیت رقابتی با حفظ محیط، انجام گرفت. متغیرهای سیستم مدیریت محیط زیست، مزیت رقابتی پایدار سبز، مدیریت دانش و ریسک مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق چهار سوال پژوهشی و سه فرضیه، جهت و مسیر گردآوری داده ها را مشخص کردند. جامعه آماری پژوهش کسب­ و­ کارهای تولید سیمان فعال در بورس اوراق بهادار تهران است. داده­ های پژوهش از طریق پرسشنامه و صورت­ های مالی شرکت­ ها گردآوری شد. برای تجزیه­ وتحلیل داده­ ها از نرم­ افزار smart pls نگارش 3 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین سیستم مدیریت محیط زیست و مزیت رقابتی پایدار سبز رابطه مستقیم معنادار وجود دارد. مدیریت دانش نیز با سیستم مدیریت محیط زیست رابطه مستقیم معنادار دارد و از طریق آن بر مزیت رقابتی پایدار سبز اثر غیرمستقیم می­ گذارد. ریسک با مزیت رقابتی پایدار سبز رابطه مستقیم دارد ولی اثر تعدیل­ گر آن بر رابطه بین سیستم مدیریت محیط زیست و مزیت رقابتی پایدار سبز تأیید نشد. براساس نتایج پژوهش، به شرکت­ های تولیدکننده سیمان که همگی دارای استاندارد ایزو 14001 هستند پیشنهاد می­ شود ساختار نظام­ مند مدیریت دانش را ایجاد و استفاده کنند تا بتوانند در عین کسب مزیت رقابتی پایدار و تداوم بقا، به حفظ محیط زیست و پاسخگویی به خواسته­ های ذی­ نفعان نیز دست یابند.

امروزه شرکت­ های تولیدی، تلاش می کنند با استفاده از راه حل­ های یکپارچه خدمات-محصول ترکیبی، موقعیت راهبردی خود را نزد مشتریان، بازتعریف نمایند تا از مزایای ارائه خدمات دوره عمر محصول، بهره مند شوند. هدف پژوهش، معرفی پدیده خدمات محوری و ارائه روشی جهت شناسایی و دسته بندی چالش­ های اتخاذ استراتژی خدمات محوری در صنعت تولید تجهیزات سنگین است. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 13 نفر از خبرگان صنعت و جهت تحلیل داده­ ها و استخراج نتایج، از روش تحلیل مضمون، استفاده شده است. با توجه به ناشناخته بودن فرآیند خدمات محوری در شرکت­ های داخلی و ضرورت ایجاد یک منبع دانشی غنی، یک مطالعه ساختارمند از مبانی نظری پژوهش انجام و با استفاده از روش تحلیل تم، یک ساختار اولیه از چالش­ ها مشتمل بر373 نکته کلیدی، 41 تم فرعی و 9 تم اصلی ایجاد شد، که در مصاحبه و تحلیل نتایج، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مصاحبه­ ها، بیانگر الگویی با 262 نکته کلیدی، 44 تم فرعی و 10 تم اصلی از چالش­ های توسعه خدمات محوری در صنعت تولید است. چالش­ های اصلی شامل: فرهنگ خدمات، مدیریت مشتری، انواع محصول-خدمت قابل ارائه، ارزش، قراردادها، سیستم تحویل خدمات، شبکه تأمین، مدیریت ریسک و تغییرات محیط اقتصادی است.

سازمان های بالغ در مقایسه با سازمان های نوظهور از استراتژی های متفاوتی استفاده می کنند و بر نوع خاصی از استراتژی ها تمرکز داشته و عملکرد بهتری دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی تمرکز بر استراتژی در تأثیر بلوغ سازمانی بر عملکرد سازمانی اداره امور مالیاتی استان البرز انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی، بر اساس زمان گردآوری داده ها، مقطعی و از نظر نحوه گردآوری داده ها پیمایشی و از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری شامل کارکنان و مدیران سازمان امور مالیاتی استان البرز در سال 1398 به تعداد 250 نفر بود که 150 نفر نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران و به­ روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین جامعه مذکور انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه ها با آلفای کرونباخ برای بلوغ سازمان (763/0)، تمرکز استراتژی (903/0) و عملکرد سازمانی (915/0) محاسبه شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روایی ظاهری و تحلیل عاملی تأییدی در حد مناسبی گزارش شد. تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از دو نرم افزار SPSS19 و Lisrel انجام شد. بر اساس یافته ها، تأثیر بلوغ سازمان بر تمرکز بر استراتژی (داخلی و خارجی) و عملکرد سازمان تأیید شد. همچنین تأثیر استراتژی داخلی و خارجی بر عملکرد سازمان نیز به­ دست آمد. در نهایت نقش میانجی تمرکز بر استراتژی در تأثیر بلوغ سازمان بر عملکرد سازمان نیز تأیید شد.

توسعه سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در هر سازمان به منظور ایجاد محیط کار بدون ترس از حادثه و نیز اجتناب از بیماری های شغلی ضروری است. حفاظت از کارگران در مقابل عوارض سوء ناشی از مواجهه با عوامل مخاطره زا، نیازمند مداخلات اثربخش پیشگیری در محیط کار و توسعه سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است. حوادث شغلی، حاصل وجود مجموعه ای از موارد ناایمن شامل اعمال و شرایط ناایمن هستند که به همراه عوامل کمک کننده دیگر منجر به بروز سوانح و آسیب های شغلی می شوند. ازاین رو درک و فهم ساختار مولد حوادث شغلی با تأکید بر شناسایی روابط فی مابین اجزا به نگاهی همه جانبه نگرانه به منظور ایجاد مداخلات لازم ضروری است. همچنین وجود یک سیستم پشتیبان تصمیم به منظور ارزیابی مبتنی بر مدل اثربخشی سیاست های بهبود سیستم، امکان توسعه اثربخش آن را فراهم می نماید. با هدف پاسخ به این نیاز، پژوهش حاضر با به کارگیری روش شناسی پویایی شناسی سیستم، برای مدل شبیه سازی حوادث شغلی و بازنمایی روابط اجزا ارائه می نماید. همچنین نتایج اجرای سه راه­ کار ایجاد مهندسی عوامل انسانی، ایجاد فرهنگ ایمنی و استانداردسازی محیط روی مدل شبیه سازی گردید. نتایج نشان می دهد سیاست های ایجاد فرهنگ ایمنی و مهندسی عوامل انسانی هر دو قدرت بالایی در کاهش حوادث در کوتاه مدت دارند اما در بازه زمانی طولانی مدت، ایجاد فرهنگ ایمنی، اثربخش ترین سیاست توسعه سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی با ایجاد روند نزولی در رخداد حوادث شغلی است.

روندهای موجود در دنیای کسب­ وکار از جمله گذر به اقتصاد مبتنی بر خدمات و توسعه فناوری های ارتباطات و اطلاعات باعث شده تا اهمیت وفاداری مبتنی بر رابطه به­ صورت چشمگیری برای شرکت­ ها افزایش یابد. هم راستا با این تحولات، در صنعت بانکداری نیز برقراری رابطه بلندمدت با مشتری به استراتژی حیاتی تبدیل شده است. هدف مقاله حاضر، ارائه مدلی جهت ارزیابی اثربخشی راهبردهای سرمایه­ گذاری صنعت بانکداری ایران با تأکید بر رابطه­ گرایی مشتری است. لذا به­ دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که میزان رابطه­ گرایی مشتری تا چه حد در واکنش آن به راهبردهای سرمایه­ گذاری در روابط مشتری تأثیر دارد. در این راستا جامعه آماری، مشتریان بانک کشاورزی در شهر تبریز است که در حجم نمونه 417 مشتری پرسشنامه تکمیل شد. برای انتخاب نمونه­ ها از روش نمونه­ گیری تصادفی ساده استفاده شد و فرضیه­ های پژوهش­ با استفاده از مدل­ سازی معادلات ساختاری و نرم­ افزارAMOS مورد آزمون قرار گرفتند. مطابق یافته­ های پژوهش راهبردهای مالی، اجتماعی و ساختاری سرمایه­ گذاری در روابط مشتری بر کیفیت رابطه تأثیر مثبت دارد، کیفیت رابطه بر وفاداری مشتری، تبلیغات دهان به دهان و سهم مشتری تأثیر مثبت دارد و تأثیر راهبردهای مالی و اجتماعی بر کیفیت رابطه در مشتریان رابطه­ گرا و غیررابطه­ گرا متفاوت است ولی تأثیر راهبرد ساختاری بر کیفیت رابطه در مشتریان رابطه­ گرا و غیررابطه­ گرا یکسان است.

افزایش خلاقیت سازمانی زمینه ساز ارتقای کمیت و کیفیت خدمات، کاهش هزینه­ ها، جلوگیری از اتلاف منابع، کاهش بوروکراسی، افزایش رقابت، افزایش کارایی و بهره وری، ایجاد انگیزش و رضایت شغلی در کارکنان است، از این رو، مطالعه پیش رو با هدف تعیین و شناسایی عوامل مؤثر بر خلاقیت سازمانی از دیدگاه دانشگاهیان دانشگاه تهران با آزمون سه فرضیه صورت پذیرفته است. این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی (ماتریس کواریانس-واریانس در معادلات ساختاری) بوده که داده­ ها با ابزار کمّی پرسشنامه جمع­ آوری شده است. جامعه آماری شامل کلیه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده های مدیریت و روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران به تعداد 898 نفر است. نمونه آماری بر اساس تعداد سؤالات پرسشنامه (30 سوال) 300 نفر تخمین زده شد که در نهایت یافته­ ها بر اساس 287 نفر محاسبه گردید. ضریب آلفای کرونباخ به مقدار 8/0 محاسبه شده است. روایی محتوایی سؤالات پرسشنامه نیز توسط 5 نفر از خبرگان و اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برازش مدل به کمک نرم­ افزار Smart PLS از طریق آزمون معادلات ساختاری مورد تجزیه ­ وتحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی است که مدل مفهومی دربردارنده چهار بعد اصلی خلاقیت سازمانی، عوامل فردی، گروهی و سازمانی است. لذا عوامل فردی، سازمانی و گروهی به­ طور مستقیم بر خلاقیت سازمانی تأثیر می گذارند که در نهایت مدل پژوهش مورد تأیید واقع شده است.