گنجایش تبادل کاتیونی (CEC) از مهمترین ویژگی های خاک است که کیفیت خاکها را از جنبه مختلف تحت تاثیر قرار می دهد. CEC در بر آورده پتانسیل خطر فلزات سنگین و برخی آلاینده های آلی کاتیونی نیز موثر است. و یکی از مهمترین پارامترهای وروردی در بسیاری از مدل های کامپیوتری، از جمله مدل EPIC است. روش های آزمایشگاهی که اندازه گیری این ویژگی به کار می روند معمولا وقت گیر و مشکل اند. از این رو ، داشتن مدلی که بتواند CEC خاک را از روی دیگر ویژگی های خاک تخمین بزند ضروری است. در این پژوهشی رابطه CEC (به عنوان متغیر تابع ) با درصد اندازه ذرات، درصد مواد آلی و pH خاک ( به عنوان متغیرهای مستقل) بررسی گردید. این بررسی با استفاده از اطلاعات 464 نمونه خاک از افق های مختلف صورت گرفت.نتایج نشان داد CEC خاک ها با درصد شن هم بستگی معکوس (***0.389- =r) و با درصد مواد آلی (***0.772 = r) درصد رس (***0.391=r) و در صد سیلت (***0.233=r) هم بستگی مستقیم دارد. میان CEC و pH خاک ها ارتباط معنی داری دیده نشد. جداسازی خاکها به افق های A , B و C نشان داد سهم رس و مواد آلی در CEC افق هایی مختلف یکسان نیست. جداسازی خاک های اسیدی و انجام هم بستگی های متغیره نشان داد که در این خاک ها ماده آلی مهم ترین عامل موثر بر CEC خاک است.