مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1390 | دوره:11 | شماره:7 (پیاپی 36) |تعداد مقالات:21

تئوری یادگیری بالغین (Adult learning theory) بیان می کند که بزرگسالان در صورتی که اهداف یادگیری واضح، واقعی و مهم داشته باشند و این اهداف در راستای نیازهای شغلی، حرفه ای و شخصی آنها باشد؛ یادگیری بهتر و پایدارتری خواهند داشت. همچنین این تئوری مطرح می کند که بزرگسالان عمل گرا و مساله محور بوده و یادگیری شان بیشتر درونی است و در یادگیری آنها روش های تجربی نسبت به روش های غیرفعال موثرتر است. در طی دهه های گذشته، معلمین برای حرکت به سوی یادگیری خود - راهبر (self-directed learning)، روش های مختلفی را مورد استفاده قرار داده اند. بر این اساس، یادگیری مشارکتی شکل گرفته و در کشورهای زیادی معمول شده است. یادگیری مشارکتی؛ فعالیت های آموزشی را با نیازهای یادگیرندگان تطبیق می دهد. به طوری که دانشجویان بتوانند مسوول یادگیری خود باشند. یکی از ابزارهایی که بر پایه آموزش بزرگسالان و رویکرد یادگیری خودراهبر و همچنین با در نظر گرفتن تفاوت های فردی طراحی شده، قرارداد یادگیری (learning contract) است.

پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM) روند سیستماتیک بررسی، ارزیابی و استفاده از یافته های تحقیقات بالینی برای کمک به ارائه خدمات مطلوب به بیماران و تشخیص و درمان بیماری ها است. به منظور به روز ماندن اطلاعات پزشکان و با توجه به تعداد زیاد مقالات پزشکی لازم است یک پزشک روزانه حدود 17 مقاله را بررسی و مرور کند. امروزه با توجه به مشغله زیاد پزشکان، یکی از روش های به روزماندن اطلاعات پزشکی در آنها، استفاده از پزشکی مبتنی بر شواهد است. بر اساس پزشکی مبتنی بر شواهد، پزشکان بهترین شواهد موجود را با تجربه بالینی و ترجیحات بیماران ادغام می کنند و به جای مرور روزانه تعداد زیادی از مجلات جهت یافتن عناوین جالب، مطالعاتشان را به سمت موضوعات مرتبط با مشکلات خاص بیماران جهت دهی می کنند. پزشکی مبتنی بر شواهد خواندن و ارزیابی متون علمی را، به فرآیندی واقع گرایانه جهت استفاده بیماران همزمان با گسترش اطلاعات پایه و اطلاعات پزشک تبدیل می کند. بدون استفاده از پزشکی مبتنی بر شواهد، در مورد بیماران بر اساس اطلاعات قدیمی تصمیم گیری خواهد شد که اغلب برخوردهای سلیقه ای با بیمار و سردرگمی او را به همراه خواهد داشت.

رسالت اصلی دانشگاه های علوم پزشکی تربیت نیروی انسانی برای ارتقای بهداشت و درمان جامعه است (1 تا 3). یکی از عناصر اصلی فرآیند آموزش به کار گیری شیوه های نوین تدریس است (4 تا 6). در دهه های اخیر محققین درصدد پیدا نمودن شیوه های آموزشی هستند که بتواند نیروهای درمانی کارآمد تری را تربیت نماید (6 تا 9).در حال حاضر، رایج ترین قالب تدریس دروس عملی دندانپزشکی به دو صورت مجزای پره کلینیکی (فانتوم) و کلینیکی است. با توجه به فاصله زمانی طولانی بین ارائه واحدهای نظری، پره کلینیک و کلینیک، وقتی دانشجو وارد کلینیک می گردد تنها مطالب کم رنگی از دروس تئوری گذشته را در ذهن خود دارد. در واقع او شیوه انجام و وسایل مورد نیاز یک روش درمانی را بدون دیدن آنها فرا گرفته است.

مقدمه: برای بهبود و ارتقای کیفیت آموزش بالینی، بررسی و مدیریت عوامل استرس زای آموزشی ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل استرس زای آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری، مامایی و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال 1389 انجام شد.روش ها: در یک پژوهش توصیفی، نمونه 230 نفری از دانشجویان رشته های پرستاری، مامایی و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی کردستان به صورت سرشماری انتخاب شدند. این افراد که حداقل یک واحد کارآموزی بالینی را گذرانده بودند به پرسشنامه محقق ساخته در مورد عوامل استرس زا در آموزش بالینی پاسخ دادند. میانگین نمره هر حیطه از عوامل استرس زا (شامل حیطه های ارتباط بین فردی، تجارب تحقیرآمیز، محیط آموزشی، تجربیات بالینی، و احساسات ناخوشایند) بر مبنای 1 تا 5 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون آنالیز واریانس و آزمون توکی) استفاده شد.نتایج: بیشترین میزان استرس در حیطه های پنج گانه مربوط به دانشجویان گروه مامایی با میانگین 3.52±0.45 و بیشترین حیطه تنش زا مربوط به حیطه احساسات ناخوشایند 3.61±0.75 بود. بعد از آن در گروه پرستاری بالاترین حیطه تنش زا مربوط به حیطه محیط آموزشی با میانگین 3.34±0.82 و در گروه اتاق عمل مهمترین حیطه تنش زا احساسات ناخوشایند 0.86±3.29 بود. نتایج مقایسه عوامل تنش زای آموزش بالینی در گروه های مورد پژوهش با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه نشانگر تفاوت معنادار در همه حیطه ها به جز حیطه تجارب تحقیرآمیز بود. به طور کلی آزمون آماری توکی تفاوت معناداری بین گروه های مامایی با اتاق عمل از نظر عوامل استرس زای بالینی را نشان داد.نتیجه گیری: در فرآیندهای آموزش بالینی، دانشجویان رشته های مختلف علوم پزشکی در معرض عوامل تنش زای زیادی قرار داشته و تعیین این عوامل می تواند نقش مهمی در جهت کاهش میزان تنش آنان ایفا نماید و با توجه به آن که حیطه احساسات ناخوشایند استرس زاترین عامل تنش زا در این مطالعه بود توجه به این امر و تبیین ابعاد مختلف آن و ارائه راه کارهایی در این زمینه ضروری می باشد.

مقدمه: دانشجویان به عنوان مشتریان اصلی خدمات آموزشی، به منظور قضاوت در مورد کیفیت این خدمت، به مقایسه توقع خود از خدماتی که باید ارائه شود (وضع مطلوب) و ادراک خود از خدماتی که هم اکنون دریافت می کنند (وضع موجود) می پردازند. اختلاف بین این توقع و ادراک، «شکاف کیفیت» خوانده می شود. در ارتباط با خدمات آموزشی، این شکاف حاصل ناتوانی مدیران در ارزیابی و پاسخ گویی نیاز های واقعی دانشجویان است و گام اساسی برای جبران این شکاف، شناخت این ادراکات و انتظارات است. هدف این مطالعه تعیین میزان شکاف کیفیت خدمات آموزشی در دانشکده دندانپزشکی یکی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود.روش ها: در این مطالعه مقطعی، از طریق نمونه گیری سرشماری، 220 دانشجوی دندانپزشکی یکی از دانشگاه های کشور در سال 1388 مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها که به صورت خودایفا تکمیل می گردید، مقیاس روایی و پایایی سنجش کیفیت خدمات معروف به SERVQUAL بود که در پنج بعد (قابلیت اطمینان، پاسخ گویی، تضمین، همدلی، و ملموس ها) شکاف بین ادراکات و انتظارات از کیفیت خدمات آموزشی را بر اساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت بررسی می نمود. داده های جمع آوری شده به کمک آمار توصیفی و آزمون های فریدمن و ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: با وجود شکاف منفی در همه ابعاد، بیشترین میزان شکاف به ترتیب در بعد ملموس خدمت (-0.70) و سپس بعد پاسخ گویی (-0.55) مشاهده گردید (P=0.000). بیشترین شکاف نیز، با میزان (-1.93) مربوط به «جذابیت ظاهری تسهیلات فیزیکی نظیر ساختمان، صندلی و محل استراحت» از بعد ملموس خدمت بود.نتیجه گیری: وجود شکاف منفی در همه ابعاد خدمات آموزشی، نشان دهنده نارضایتی دانشجویان از کیفیت این خدمات است. ضروری است تا مدیران با بهره گیری از نظرات دانشجویان، نسبت به کاهش این شکاف اقدام نمایند.

مقدمه: ارزش آموزش بالینی در توسعه فردی و حرفه ای و همچنین، توسعه مهارت های بالینی دانشجویان پرستاری غیرقابل انکار است، بنابراین، هر گونه ضعف در زمینه آموزش بالینی دانشجویان پرستاری موجب ضعف و کاهش کارآیی دانش آموختگان رشته پرستاری خواهد شد. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در آموزش بالینی، مربیان بالینی و کیفیت عمل آنها است. هدف این مطالعه تبیین دیدگاه مربیان و دانشجویان پرستاری در مورد ویژگی های مربی بالینی اثربخش بود.روش ها: این مطالعه با رویکرد کیفی و بر اساس تحلیل محتوا است. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته، عمیق و باز به طور جداگانه با 12 مربی دارای حداقل 3 سال تجربه مربی گری و 15 دانشجوی پرستاری ترم پنجم و بالاتر جمع آوری شدند و تجزیه و تحلیل داده ها به طور همزمان با جمع آوری آنها و با روش تحلیل محتوا صورت گرفت. جهت حصول اطمینان از دقت داده ها از روش کنترل خارجی (بازبینی و تایید نتایج توسط شرکت کنندگان و همکاران) استفاده شد.نتایج: مربی اثربخش از دیدگاه مربیان دارای دو درون مایه اصلی ویژگی های برون شخصی و درون شخصی و از دیدگاه دانشجویان پرستاری دارای یک درون مایه اصلی ویژگی های درون شخصی بود. ویژگی های برون شخصی شامل طبقات حمایت از مربی توسط مسوولین و سیستم تشویق مربی اثربخش، و ویژگی های درون شخصی حاصل از مصاحبه مربیان شامل ویژگی های مدیریتی، مهارت های آموزشی، ویژگی های اخلاقی، ویژگی های عاطفی هستند، همچنین ویژگی های درون شخصی از دیدگاه دانشجویان شامل ویژگی های مدیریتی، مهارت های آموزشی، ویژگی های اخلاقی، ویژگی های عاطفی، ویژگی های ظاهری و نقش های حمایتی هستند.نتیجه گیری: مربیان و دانشجویان پرستاری در بسیاری از ویژگی های مربی اثربخش توافق نظر دارند اما وجه تفاوت این دو گروه اشاره مربیان به برخی ویژگی هایی بود که خارج از کنترل فرد هستند و بر توانایی های یاددهی مربیان تاثیرگذار بودند؛ از سوی دیگر دانشجویان نیز بر ویژگی های ظاهری و نقش های حمایتی اشاره داشتند. نتایج این مطالعه با شناسایی برخی از ویژگی های مربی بالینی اثربخش می تواند به عنوان راهنما در مدیریت و آمورش بالینی پرستاری مورد استفاده قرار گیرد، هر چند پیشنهاد می گردد کاربرد ویژگی های معرفی شده در هدایت آموزش و یادگیری بالینی ضمن مطالعات آتی حمایت گردد.

مقدمه: هدف آموزش بالینی اثربخش ارتقای تفکر انتقادی و افزایش اعتماد به نفس دانشجویان نسبت به توانایی هایشان در انجام مسوولیت های حرفه ای است. علی رغم انجام مطالعات کمی متعدد، هنوز هم این مفهوم به روشنی تبیین نشده است. هدف از این مطالعه تبیین درک دانشجویان پرستاری از مفهوم آموزش بالینی اثربخش است.روش ها: یک پژوهش کیفی با روش تحلیل محتوای مرسوم، جهت رسیدن به هدف انجام شد. جمع آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و گروه های متمرکز با شرکت 23 دانشجوی پرستاری انجام گردید. نمونه گیری با روش مبتنی بر هدف از دانشجویان پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، صورت پذیرفت.نتایج: سه طبقه و محور مربوط به دیدگاه دانشجویان پرستاری نسبت به آموزش بالینی اثربخش از مفاهیم استخراج شد: 1- عوامل مربوط به مدرس بالینی 2- عوامل مربوط به محیط یادگیری 3- عوامل مربوط به فراگیر، که هر یک از این طبقات دارای زیرطبقاتی بودند.نتیجه گیری: آموزش بالینی اثربخش، نیازمند تامین امکانات، تجهیزات محیط بالینی، به کارگیری مهارت های ارتباطی و توانایی به کارگیری دانش در عمل توسط مدرسان بالینی توانمند و مدیر برای ارتقای انگیزه و اعتماد به نفس دانشجویان پرستاری است.

مقدمه: با توجه به اهمیت ارتقای آموزش پرستاری و فواید روش های نوین تدریس، به خصوص روش بحث گروهی، این تحقیق با هدف مقایسه تاثیر آموزش بالینی با دو روش آموزش بر مبنای فرایند پرستاری و بحث گروهی با روش سنتی، بر یادگیری و رضایت دانشجویان پرستاری انجام شد.روش ها: این مطالعه نیمه تجربی روی 28 دانشجوی پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی کاشان که در سال 1388 کارآموزی داخلی - جراحی 2 را می گذراندند، انجام شد. دانشجویان در دو گروه تجربی (آموزش بر مبنای فرایند پرستاری و بحث گروهی) و شاهد (روش سنتی) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها دربر دارنده اطلاعات فردی، یک سوال در مورد رضایت از روش تدریس و نیز یک آزمون چند گزینه ای بود که یک و سه هفته بعد از کارآموزی به عمل آمد. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های t وابسته و مستقل و smirnoff kolmograph تجزیه تحلیل شد.نتایج: میانگین نمرات در آموزش بر مبنای فرایند پرستاری و بحث گروهی نسبت به روش سنتی افزایش بیشتری داشت (16.8±1.9 در مقابل 13.26±2.25). میانگین نمرات دو گروه در پایان هفته سوم بیش از هفته اول بود (p=0.05) و دانشجویان از آموزش بر مبنای فرایند پرستاری و بحث گروهی بیش از روش سنتی رضایت داشتند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، آموزش بر مبنای فرایند پرستاری و بحث گروهی یادگیری بهتر و پایدارتری حداقل تا سه هفته بعد از آموزش بالینی به همراه دارد. بنابراین کاربرد این روش جهت فعال کردن دانشجو و پایدار کردن یادگیری او، به مربیان پرستاری پیشنهاد می شود.

مقدمه: ارزشیابی دانشجویان یکی از مباحث مهم در آموزش بالینی پرستاری است. در بررسی مهارت های بالینی دانشجویان، مسائل گوناگونی مطرح می باشد که خود را به شکل اختلافات موجود در ارزشیابی، اعتراضات دانشجویان و ملاقات های مکرر بین دانشجویان و مربیان جهت بحث در این زمینه نشان می دهند. علی رغم برخی فعالیت های صورت گرفته، این مسائل همچنان در ارزشیابی بالینی دانشجویان پرستاری به عنوان چالش هایی جدی باقی مانده اند. در این زمینه دانشجویان پرستاری به عنوان افراد تحت ارزشیابی، منبع بسیار مهمی در شناسایی این چالش ها هستند. هدف از انجام این پژوهش تعیین چالش های موجود در ارزشیابی عملکرد بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری بود.روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی توصیفی است که در سال 1389 انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه، دانشجویان ترم 4 تا 8 پرستاری دانشکده های پرستاری و مامایی دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران بودند. نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف و تا رسیدن به اشباع اطلاعات انجام شد. گردآوری داده ها از طریق جلسات گروه متمرکز صورت گرفت که در نهایت 40 دانشجوی پرستاری در 6 گروه متمرکز در پژوهش شرکت نمودند. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای نهفته استفاده گردید.نتایج: طی تجزیه و تحلیل داده ها، 4 درون مایه و 10 طبقه پدیدار شد که شامل مسائل کارگزاران ارزشیابی (ویژگی های حرفه ای مربی، خودارزیابی، ارتباط بالین و آموزش)، ملزومات ارزشیابی (کارآیی ابزار، ارزشیابی عملی)، روند ارزشیابی (ارزشیابی مبتنی بر هدف، وضوح روش ارزشیابی، زمان و نوع ارزشیابی) و جو روانی ارزشیابی (روابط، اعتماد به نفس) بودند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش، نشان دهنده چالش های گوناگونی است که دانشجویان پرستاری طی ارزشیابی بالینی خود با آن روبرو بوده اند. افرادی که در ارزشیابی نقش دارند، راه کارهای به کار گرفته شده در ارزشیابی، روند ارزشیابی و جو روانی حاکم بر ارزشیابی؛ موضوعاتی بودند که دانشجویان بر تاثیر آنها بر ارزشیابی بالینی خود تاکید می کردند. به نظر می رسد که فرآیند ارزشیابی بالینی دانشجویان پرستاری به منظور اطمینان از دستیابی دانشجویان به اهداف مورد نظر نیاز به بازنگری دارد. این امر پیشرفت آنها در جهت دستیابی به کارایی، تبحر و اطمینان لازم جهت مراقبت موثر از بیماران را تسهیل می نماید.

مقدمه: دانشگاه ها مهمترین محل تولید علم محسوب شده و سامان دهی به تحقیقات دانشگاهی از مهمترین راهبردهای موثر در پیشرفت جامعه است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع درون دانشگاهی تحقیقات از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام گردید.روش ها: پژوهش به روش توصیفی پیمایشی در سال 1387 انجام شد و جامعه آماری آن را 550 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می دهد. با استفاده از نمونه گیری طبقه ای به نسبت 8 دانشکده و مرکز تحقیقاتی، از 227 نفر نظرسنجی شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته در 6 حیطه موانع مالی، امکاناتی، حرفه ای، علمی، فردی، مدیریتی سازمانی و در مقیاس 4 گزینه ای لیکرت طراحی و برای تحلیل اطلاعات، از آزمون های تی تک نمونه ای، تی گروه های مستقل، تحلیل واریانس چندمتغیره MANOVA و ANOVA و آزمون تعقیبی توکی استفاده شده است.نتایج: موانع درون سازمانی از دیدگاه اعضای هیات علمی به طور معناداری بیش از میانگین مورد قبول (62.5) بود و وجود کلیه موانع تایید شد (P<0.01). موانع مالی (86.2±16.5) بیشترین و موانع علمی (79.1±19.1) کمترین میانگین را داشتند. میانگین نمرات موانع امکاناتی 80.2±18.2، موانع حرفه ای 82.3±19.2، موانع فردی 81.5±18.6، ترفیع مدیریتی و سازمانی 82.6±17.2 بود. نوع نگرش اعضای هیات علمی به موانع یاد شده با میزان فعالیت های تحقیقاتی ارتباطی نداشت. بین دیدگاه اعضای هیات علمی به تفکیک جنسیت، مرتبه علمی، رشته تحصیلی و مسوولیت اجرایی تفاوت معنا دار وجود داشت (P<0.05). اما در مورد سابقه خدمت تفاوت معنا داری مشاهده نگردید.نتیجه گیری: از دیدگاه هیات علمی فعالیت های تحقیقاتی تحت تاثیر موانع متعددی قرار می گیرد. بازنگری در فرایند تصویب طرح های پژوهشی، توانمندسازی نیروی انسانی، توجه به کاربست نتایج، طراحی سیستم اطلاعاتی و ارتباطاتی نیز می تواند در رفع مشکلات و موانع پژوهش موثر باشد.

مقدمه: برنامه درسی، جوهره هر نظام آموزشی محسوب شده و کارآمدی، کیفیت و اثربخشی آن نظام را تضمین می کند. تغییر در این برنامه ها به منظور تامین نیازهای اجتماعی و انعکاس آخرین دستاوردهای علمی از جمله ضروریات محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع تغییر برنامه های درسی در دانشگاه شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی طراحی و اجرا گردید.روش ها: پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی است. از بین اعضای هیات علمی رسمی دانشگاه شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی 130 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق اجرای پرسشنامه محقق ساخته که شامل 30 سوال در 5 حیطه موانع حرفه ای انگیزشی، درون دانشگاهی، برون دانشگاهی و اقتصادی بوده با استفاده از مقیاس 5 ارزشی لیکرت صورت گرفت. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر صاحب نظران و پایایی آن با آلفای کرونباخ 0.88 مورد تایید قرار گرفت. تحلیل آماری داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل؛ آزمون های t تک نمونه ای، آزمون رتبه بندی فریدمن، و t مستقل انجام شد.نتایج: آزمون t تک گروهی نشان داد که از دیدگاه هر دو گروه تمامی گویه های طراحی شده، جزو موانع تغییر محسوب می شوند. آزمون فریدمن اولویت بندی پنج زمینه مورد بررسی را از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی به ترتیب: موانع درون دانشگاهی، موانع برون دانشگاهی، موانع اقتصادی / مالی، موانع انگیزشی / انسانی و موانع حرفه ای / شغلی؛ و از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ترتیب: موانع درون دانشگاهی، موانع برون دانشگاهی، موانع اقتصادی / مالی، موانع حرفه ای / شغلی و موانع انگیزشی / انسانی نشان داد.نتیجه گیری: با در نظر گرفتن موانع تغییر، راه کارهایی چون برگزاری کارگاه های آموزشی مناسب در مورد تغییر و بازنگری برنامه های درسی، ایجاد یک ساختار متناسب با تفویض اختیار بازنگری برنامه های درسی و نهادینه کردن آن در دانشگاه، تامین و تخصیص بودجه کافی برای پیشبرد برنامه های درسی اعضای هیات علمی در فرایند تغییر و بازنگری در برنامه های درسی دانشگاهی، جهت رفع موانع پیشنهاد می شود.

مقدمه: رشد توانایی تفکر انتقادی دانشجویان یکی از بزرگ ترین چالش های مربیان پرستاری است. شناسایی موانع تفکر انتقادی و بر طرف کردن آن می تواند به توسعه آن کمک نماید. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه گرایش به تفکر انتقادی در سال های مختلف تحصیلی و ارتباط آن با اضطراب بود.روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که بر روی تعداد 188 نفر از دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی شهر یزد انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش بود که بخش اول شامل مشخصات دموگرافیک، بخش دوم پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی کالیفرنیا و بخش سوم اضطراب اسپیلبرگر می شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی (توزیع فراوانی مطلق و نسبی) و استنباطی (ANOVA، پیرسون) استفاده گردید.نتایج: تفاوت آماری معناداری بین گرایش به تفکر انتقادی بر حسب سال تحصیلی وجود نداشت. و بین گرایش به تفکر انتقادی و اضطراب ارتباط معکوس و معناداری وجود داشت (p=0.0001، r=-0.426).نتیجه گیری: دانشجویان با اضطراب کمتر از گرایش به تفکر انتقادی مطلوب تری برخوردار بودند. بنابراین، برای رشد تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری و دستیابی به اهداف آموزشی این رشته لازم است تا شرایط استرس زا در محیط های آموزش بالینی تعدیل گردد و روش های مقابله با استرس های موجود به دانشجویان آموزش داده شود.

مقدمه: چالش اساسی در آموزش مهارت های انتقال خبر بد، انتخاب روش آموزشی مناسب است. این مطالعه به منظور مقایسه تاثیر آموزش مهارت های انتقال اخبار ناگوار به روش ایفای نقش با روش بحث گروهی بر عملکرد کارورزان در انتقال اخبار ناگوار انجام گرفته است.روش ها: این مطالعه از نوع مداخله ‎ای دو سو کور بود که در سال 1388 در دانشگاه علوم پزشکی جهرم بر روی 30 کارورز انجام گردید. جامعه پژوهش کارورزان دانشگاه علوم پزشکی جهرم بودند. تعیین حجم نمونه و نمونه گیری به روش سرشماری بود و به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. بنابراین هر گروه شامل 15 نفر بود. ابتدا عملکرد آنها از طریق آزمون OSLER1 ارزیابی گردید. سپس گروه اول وارد کارگاه آموزش انتقال خبر بد به روش بحث گروهی و گروه دوم وارد کارگاه آموزش انتقال خبر بد به روش ایفای نقش شدند. بعد از اتمام کارگاه مجددا عملکرد آنها از طریق آزمون OSLER2 ارزیابی گردید. اطلاعات با استفاده از آزمون های تی مستقل و تی زوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: میانگین نمره عملکرد گروه اول (10.5±3.44) و گروه دوم (8.33±2.54) قبل از آموزش تفاوت معناداری نداشتند (p=27.42). میانگین نمره عملکرد گروه اول بعد از آموزش (19.8±5.44) با قبل از آموزش تفاوت معناداری داشت (p=0.000). میانگین نمره عملکرد گروه دوم بعد از آموزش (27.70±0.833) نیز با قبل از آموزش تفاوت معناداری داشت (p=-0.000). همچنین مقایسه میانگین نمره عملکرد هر دو گروه با یکدیگر بعد از آموزش، تفاوت معناداری (P=0.000) داشت.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که هر دو روش آموزشی در ارتقای توانایی کارورزان در انتقال خبر بد موثر هستند، ولی روش آموزشی ایفای نقش موثرتر از روش بحث گروهی است.

مقدمه: گزارش صبحگاهی، در کنار راند های بالینی و آموزش های سرپایی از روش های رایج، مفید و ارزشمند (استاندارد طلایی) در آموزش بالینی است. این روش دارای شاخصه ها و استانداردهایی است که وقتی کامل باشد در کمک به یادگیری دانشجویان پزشکی نقش موثری را ایفا می کند. هدف از این مطالعه، بررسی برنامه گزارش های صبحگاهی در بخش های داخلی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، و نظرات فراگیران در مورد بهره مندی از این جلسات و عوامل مرتبط با آن است.روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی، ساختار برنامه های گزارش صبحگاهی و میزان بهره مندی 300 نفر از کارآموزان و کارورزان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران از محتوای این برنامه ها در سال 90-1389 مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها یک پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که اعتبار آن با نظر متخصصین و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. داده ها با استفاده آزمون های مجذور کای و Students T test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین هر یک از متغیر های اصلی مورد بررسی به ترتیب زیر بود: ساعت شروع (8 صبح)، مدت (یک ساعت)، تعداد جلسات در هفته (5 بار)، تعداد بیماران در هر جلسه (3 بیمار)، و مدت معرفی هر بیمار (20 دقیقه). فرد معرفی کننده بیمار اکثرا کارورز، نوع بیماران معرفی شده بیماران مشکل و مدیر جلسه یکی از دستیاران بودند. وضعیت تهویه، گرمایش، سرمایش، نور و صدای محل برگزاری جلسات مطلوب و وضعیت محل استقرار استادان معمولا در ردیف جلو و پشت به مخاطبین بود. مخاطبین اصلی جلسه نامشخص بودند و متخصصین رشته های دیگر اکثرا در جلسات حضور نداشتند. میزان بهره مندی کلی فراگیران از جلسات: 55 نفر (18.3 درصد) زیاد، 152 نفر (50.7 درصد) متوسط و 93 نفر (31 درصد) کم بوده است. اکثر شاخص های ساختاری گزارش صبحگاهی با میزان بهره مندی مخاطبین ارتباط معناداری داشتند(p<0.05).نتیجه گیری: علی رغم انطباق ساختار برنامه های گزارش صبحگاهی در بخش های داخلی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیشتر نتایج مطالعات مشابه، لازم است برای بالا بردن حد بهره مندی فراگیران از این برنامه ها تلاش بیشتری انجام شود.

مقدمه: بعد از بیماری های قلبی، حوادث ترافیکی دومین علت مرگ و میر در کشور هستند. در حالی که استفاده از کمربند ایمنی خطر مرگ و میر را حدود 50-41 درصد کاهش می دهد، میزان استفاده از کمربند ایمنی در ایران حدود 56-3 درصد گزارش شده است.این مطالعه با هدف تعیین پیشگویی کننده های استفاده از کمربند ایمنی در رانندگان شهر سبزوار بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی و تئوری رفتار برنامه ریزی شده انجام شد.روش ها: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی که به صورت مقطعی انجام شد تعداد 340 نفر از رانندگان شهر سبزوار به روش نمونه گیری خوشه ای (35×10) انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای استفاده شد که بر اساس الگوهای مورد بررسی طراحی و به صورت خودایفا تکمیل گردید. روایی پرسشنامه از طریق پانل خبرگان و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ تعیین شد (0.65-83). برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی و تحلیلی (ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز مسیر مبتنی بر رگرسیون و T test، ANOVA) استفاده گردید.نتایج: میانگین نمره گزارش شده توسط افراد در مورد استفاده از کمربند ایمنی، معادل 63 درصد نمره حداکثر از پرسشنامه بود. اختلاف معناداری در نمره استفاده از کمربند ایمنی بر اساس سطح تحصیلات مشاهده گردید. به طوری که با بالارفتن سطح تحصیلات میزان استفاده از کمربند ایمنی افزایش می یافت. همبستگی معناداری بین متغیرهای الگوی مورد بررسی (به جز شدت درک شده) با قصد استفاده از کمربند ایمنی مشاهده گردید (P<0.01). متغیرهای تئوری رفتار برنامه ریزی شده (37.9 درصد) بهتر از متغیرهای الگوی اعتقاد بهداشتی (15.4 درصد) واریانس قصد استفاده از کمربند ایمنی را توضیح می دادند. در بین متغیرهای تئوری رفتار برنامه ریزی شده و الگوی اعتقاد بهداشتی، اثر مستقیم هنجارهای انتزاعی (b=0.313) و راهنما برای عمل (b=0.210) بیش از سایر متغیرها بود.نتیجه گیری: میزان استفاده از کمربند ایمنی در جامعه مورد بررسی در حد متوسط بود که با توجه به آمار بالای مرگ و میر ناشی از وسایل نقلیه در کشور و نقش کمربند ایمنی در کاهش مرگ و میر باید میزان استفاده از آن افزایش یابد. در برنامه های آموزشی ارتقا دهنده استفاده از کمربند ایمنی، تئوری رفتار برنامه ریزی شده بهتر از الگوی اعتقاد بهداشتی می تواند به عنوان الگوی نظری برای پیش بینی قصد استفاده از کمربند ایمنی به کار رود.

مقدمه: پژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی برنامه آموزشی دوره دکترای عمومی در ایران با برنامه آموزشی دوره پزشکی عمومی برخی از کشورهای منتخب از تمام قاره های جهان پرداخته است. هدف از این پژوهش مقایسه ساختار کلی و طول دوره، رسالت و اهداف برنامه آموزشی، محتواهای آموزشی دوره، تعداد مقاطع و نوع آنها، نقش و جایگاه دانش آموختگان، و بالاخره میزان ملحوظ کردن و پیاده سازی استراتژی های ارتقای کیفیت آموزشی پزشکی در برنامه های آموزشی مزبور است.روش ها: در پژوهشی توصیفی - مقایسه ای، اجزا و پارامترهای مهم برنامه آموزشی دوره دکترای عمومی پزشکی برخی دانشکده های پزشکی معتبر و نوآور از قاره های مختلف جهان که به صورت هدف مند انتخاب شده اند مورد بررسی قرار گرفت. سپس حیطه های مورد ارزیابی با برنامه آموزشی دوره پزشکی عمومی ایران مقایسه شد. کل مطالعه در دو مرحله انجام شد که مرحله اول آن شامل مطالعه برای یافتن دانشکده های پزشکی معتبر و پیشگام در امر آموزش پزشکی از کل قاره های جهان بوده و مرحله بعدی شناسایی و بررسی اجزای مختلف برنامه آموزشی دوره دکترای عمومی پزشکی در آنها بر اساس شاخص های لودویگسان، و مقایسه آن با برنامه آموزشی مزبور در ایران را شامل می شود.نتایج: در بین دانشکده های پزشکی مورد مطالعه از لحاظ در نظر گرفتن شاخص های موجود در یک برنامه آموزشی موثر و کارآمد (شاخص های لودویگسان) به ترتیب دانشکده های پزشکی مورد مطالعه از قاره های استرالیا، آمریکا، اروپا، آسیا، و آفریقا بیشترین میزان از شاخص های مذکور را در برنامه آموزشی خود لحاظ نموده اند. مطالعه حاضر نشان دهنده نارسایی برنامه پزشکی عمومی ایران در لحاظ کردن شاخص های مورد نظر برنامه آموزشی کارآمد است که لزوم بازنگری و اصلاح برنامه آموزش پزشکی عمومی کشور را نشان می دهد.نتیجه گیری: شکاف بزرگی بین برنامه آموزش پزشکی ایران و دانشگاه های مورد مطالعه از نظر لحاظ کردن و پیاده سازی شاخص های آموزش اثربخش وجود دارد که لزوم بازنگری و اصلاح برنامه آموزش فعلی را بیش از پیش آشکار می سازد.

مقدمه: اگر چه نحوه ارائه سخنرانی موثر در مقالات متعددی توصیف شده است، اما اطلاعات محدودی در مورد نظر دانشجویان درباره عوامل موثر بر ارائه بهتر یک جلسه سخنرانی موجود است. هدف از این مطالعه بررسی نظر دانشجویان دندانپزشکی در مورد عوامل موثر بر روی کیفیت جلسات سخنرانی است.روش ها: در یک مطالعه توصیفی دو مرحله ای، ابتدا 25 دانشجوی مقطع بالینی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در یک جلسه بحث گروهی متمرکز نظرات خود را پیرامون نقاط قوت و ضعف جلسات درس نظری که در دانشکده در قالب سخنرانی، ارائه می شود را بیان کردند. پس از جمع بندی نظرات دانشجویان پرسشنامه ای طراحی شد. عوامل موثر بر ارائه بهتر جلسه سخنرانی، در پرسشنامه به 4 گروه عوامل مرتبط با استاد، عوامل مرتبط با محتوی، عوامل مرتبط با امکانات فیزیکی کلاس و عوامل مرتبط با مدیریت آموزشی کلاس تقسیم شدند و پایایی آن با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن امتحان شد. سپس این پرسشنامه با 45 پرسش در میان دانشجویان سال 4 و 5 و 6 که در مجموع 130 نفر بودند، توزیع گردید و میزان موافقت دانشجویان با هر یک از موارد مطرح شده در پرسشنامه در مقیاس لیکرت 5 تایی، سنجیده شد.نتایج: در مجموع 97 پرسشنامه جمع آوری گردید. بیشترین امتیازات مربوط به عوامل مرتبط با استاد بود از بین این عوامل، فن بیان با میانگین 4.64، ارائه بیمار در صورتی که ارتباط درس نظری را با عملی نشان دهد (4.63) و استاد باید بتواند مطالب را به خوبی ربط دهد (4.55) امتیاز بیشتری را کسب نمودند.نتیجه گیری: از نظر دانشجویان بالینی دندانپزشکی نقش کلاس های تئوری که به صورت سخنرانی ارائه می شوند مهم تلقی شد. به نظر آنان توانمندی سخنران در انسجام بخشیدن و بیان مطالب، مهمترین نقش را در ارائه یک سخنرانی موثر ایفا می کند.

مقدمه: برای گسترش روزافزون یادگیری الکترونیکی در فرایند یاددهی - یادگیری، نیاز به ابزارهای تولید محتوا که مطابق با استانداردهای علمی باشند بیش از پیش احساس می شود. محتوای یادگیری در علوم پزشکی غالبا دربر گیرنده اجزای چندرسانه ای است، و از طرفی نیاز به بازنگری و روزآمد کردن مستمر محتوای آموزشی علوم پزشکی در فواصل زمانی اندک وجود دارد. بنابراین در اختیار داشتن ابزار تالیف محتوایی که بتواند به راحتی اجزای چندرسانه ای پوشش دهد و بازنگری محتوا را نیز به آسانی حمایت کند می تواند به گسترش یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی کمک شایانی کند.در این مقاله یک ابزار تالیف محتوای چندرسانه ای تعاملی استاندارد که به دنبال سال ها مطالعه و بررسی نویسندگان تدوین شده معرفی می گردد. ابزار تالیف های موجود تمام ویژگی های مورد نیاز محتوای یادگیری را فراهم نمی آورند و تعداد کمی از آنها به صورت متن باز (open source) ارائه می شوند. بنابراین هدف از تدوین این ابزار، فراهم نمودن موتوری برای تالیف محتوای چندرسانه ای تعاملی بوده که متن باز باشد و علاوه بر این که از آن در فرایند یادگیری الکترونیکی به طور مناسب استفاده شود، قابلیت اعمال تغییرات مورد نیاز در آن وجود داشته باشد.این موتور تولید، علاوه بر ارائه محتوای استاندارد قابلیت عرضه مدیریت دانش و توسعه آن با پیشرفت تکنولوژی را فراهم می کند. در فرایند تولید این موتور ویژگی هایی چون معماری مبتنی بر مولفه، استفاده از استانداردهایSCORM ، IMS و عرضه محتوا به صورت online و offline در نظر گرفته شده است. فایل بخش هایی از محتوای تولید شده در آموزش علوم پزشکی به عنوان نمونه در اختیار خوانندگان قرار دارد.