زنان مامایی و نازایی ایران
سال:1399 | دوره:23 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

مقدمه: با توجه به این که ارزیابی جایگاه سر جنین مشکل و توسط افراد مختلف هماهنگ نیست، مطالعه حاضر با هدف بررسی دقت وسیله جایگاه سنج (وسیله ای ساده به نام تعیین کننده ایستگاه سر جنین که گواهی اختراع دارد و مورد تایید اداره تجهیزات پزشکی نیز قرار دارد) در تعیین جایگاه سر جنین در مقایسه با معاینه واژینال توسط رزیدنت ارشد زنان انجام شد تا از خطا های تشخیصی پرهیز شود. روش کار: این مطالعه مقطعی بین سال های 98-1397 بر روی 150 مادر پرایمی پار در فاز فعال زایمانی در زایشگاه بیمارستان های امام رضا (ع) و ام البنین (س) شهر مشهد انجام شد. ابتدا مادران توسط رزیدنت ارشد معاینه شده و جایگاه سر جنین در فرم A بدون اطلاع از مامای کمک پژ‍ وهشگر ثبت شد. سپس مامای کمک پژوهشگر بدون اطلاع از نظر و نتیجه معاینه واژینال رزیدنت ارشد همزمان با وسیله جایگاه سنج، جایگاه را تعیین و در فرم B ثبت کرد. پس از جمع آوری اطلاعات، جایگاه سر جنین از طریق دو روش با هم مقایسه شدند و همبستگی و توافق دو روش با استفاده از دو آزمون کاپا و ویلکاکسون و اسپیرمن تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 23) انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: در جایگاه های مختلف سر جنین مقدار توافق بین دو اندازه گیری توسط رزیدنت ارشد و استفاده از جایگاه سنج با آزمون آماری کاپا* 86% و معنی دار بود (001/0>p). نتیجه گیری; از وسیله جایگاه سنج می توان با ضریب اطمینان بالا جهت تعیین جایگاه سر جنین استفاده کرد و برای آموزش کسب مهارت تعیین جایگاه سر جنین سود برد.

مقدمه: یکی از روش های مورد استفاده در سزارین، بی حسی نخاعی است که این بیهوشی نقش عمده ای در عمل سزارین دارد. یکی از عوارض بی حسی نخاعی، افت فشارخون می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه اثر فنیل افرین و افدرین در درمان هایپوتنشن ناشی از بی حسی نخاعی در زنان باردار کاندید سزارین انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دو سو کور در سال 97-1396 بر روی 74 زن باردار سالم کاندید عمل جراحی سزارین انتخابی تحت بی حسی نخاعی مراجعه کننده به بیمارستان فیروزگر تهران انجام شد. بیماران به طور تصادفی در دو گروه فنیل افرین یا افدرین قرار گرفتند. بیماران فنیل افرین یا افدرین را بلافاصله پس از افت فشارخون به دنبال بی حسی نخاعی دریافت کردند. طی جراحی متغیرهای همودینامیک شامل فشارخون سیستولیک، دیاستولیک و ضربان قلب هر 5 دقیقه اندازه گیری شد و بعد از خروج نوزاد، گازهای خون شریانی بندناف نوزاد تحت آنالیز قرار گرفت و همچنین آپگار نوزاد در دقایق 1 و 5 ثبت شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آزمون تحلیل اندازه های تکراری انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بین فشارخون سیستولیک بیماران در دو گروه طی جراحی تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0p). ضربان قلب بیماران طی جراحی به استثنای دقایق قبل از بی حسی نخاعی، 6 دقیقه بعد از بی حسی نخاعی، 40 و 45 بعد از خروج نوزاد در گروه فنیل افرین به طور معناداری کمتر از گروه افدرین بود (05/0>p). آپگار نوزادان در دقیقه 1 در گروه فنیل افرین به طور معناداری بیشتر از گروه افدرین بود (05/0>p). بین نمره آپگار نوزادان در دو گروه در دقیقه 5 تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0

مقدمه: استرپتوکوک گروه B (GBS)، به عنوان یکی از عوامل مهم در بروز و مرگ و میر پره ناتال است. GBS در 30-10% زنان باردار در واژن یا رکتوم تجمع دارد. انتقال GBS مادر به فرزند، در هنگام زایمان ممکن است عفونت تهاجمی در نوزادان را در طول هفته اول زندگی به دنبال داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه شیوع GBS در زنان باردار با سن بارداری 34-24 هفته با علایم زایمان زودرس با و بدون پارگی کیسه آب انجام شد. روش کار: این مطالعه مورد-شاهدی در سال 1395 بر روی 50 نفر از زنان باردار 34-24 هفته که با علایم زایمان زودرس به مرکز آموزشی درمانی امام رضا (ع) مراجعه نمودند، انجام شد. افراد در دو گروه زنان با پارگی کیسه آب (مورد) و گروه زنان باردار بدون پارگی کیسه آب (شاهد) تقسیم بندی شدند. از جمعیت مورد مطالعه، کشت GBS در بدو ورود از واژن تهیه و به محیط کشت انتقال داده شد. نتایج کشت و اطلاعات دموگرافیک مادران در دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 20) و آزمون های کای دو و تی تست انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: در مطالعه حاضر هیچ تفاوت معناداری بین سن مادران (246/0=p)، گراویدیتی (523/0=p)، سن حاملگی (716/0=p) و سابقه زایمان زودرس در بارداری قبلی (942/0=p) در دو گروه مادران با و بدون پارگی کیسه آب مشاهده نشد. 2 نفر (8%) از مادران با پارگی کیسه آب و 1 نفر (4%) از مادران بدون پارگی کیسه آب کشت GBS مثبت داشتند و شیوع GBS در کل بیماران، 6% برآورد گردید. نتیجه گیری: در مادران باردار با پارگی کیسه آب، فراوانی کشت GBS مثبت بیشتر از مادران باردار بدون پارگی کیسه آب می باشد.

مقدمه: خواب از ضروریات حیات است و اختلال در آن پیامدهای نامطلوبی را به دنبال دارد. با توجه به اینکه تغییرات دوران بارداری می توانند منجر به بروز اختلال در خواب شوند، مطالعه حاضر با هدف بررسی اختلال خواب و برخی عوامل فردی با آن در زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر مشهد انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی در سال 1398 بر روی 285 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر مشهد انجام شد. برای بررسی کیفیت خواب افراد، از پرسشنامه کیفیت خواب پیترزبورگ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه 16) و آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین سن زنان باردار 37/5± 73/27 سال و میانگین نمره کل کیفیت خواب 80/2± 37/12 بود و میزان اختلال خواب در زنان باردار شرکت کننده در مطالعه 285 نفر (100%) بود. بر اساس نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون، بین متغیرهای دموگرافیک و کیفیت خواب ارتباط معنی داری وجود نداشت (05/0

مقدمه: پارگی زودرس پرده های جنینی نه تنها مشکل بزرگی از نظر پزشکی، بلکه مشکل اجتماعی و اقتصادی نیز می باشد. بر اساس نتایج برخی مطالعات، کمبود ویتامین D در طی بارداری و در حین زایمان با مکانسیم ایجاد التهاب در جفت ممکن است در پارگی زودرس پرده های جنینی نقش داشته باشد. با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین D در بارداری و عدم آگاهی از عوامل قطعی مساعدکننده پارگی زودرس پرده های جنینی، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط سطح ویتامین D مادر با پارگی زودرس پرده های جنینی انجام شد. روش کار: این مطالعه مورد-شاهدی در سال 1397 بر روی 200 زن باردار با سن حاملگی 41-28 هفته مراجعه کننده به مرکز بیمارستان علوی اردبیل انجام شد. 100 زن باردار مبتلا به پارگی زودرس پرده جنینی به عنوان گروه مورد و 100 زن باردار بدون پارگی پرده جنینی به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. از افراد هر دو گروه نمونه خون جهت اندازه گیری سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامین D3 گرفته شد. اطلاعات دموگرافیک، داده های آزمایشگاهی، شرح حال و نوع زایمان مادران جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 20) و آزمون های کای اسکویر و تی تست انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: سطح سرمی ویتامین D در گروه مورد 87/11± 73/22 نانومول بر لیتر و در گروه شاهد 48/12± 16/25 نانومول بر لیتر بود که این تفاوت در دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود (09/0=p). نتیجه گیری: بین سطح ویتامین D مادر با پارگی زودرس پرده های جنینی ارتباطی وجود ندارد. برای بررسی ارتباط بین سطح ویتامین D مادر و وقوع پارگی زودرس پرده های جنینی، انجام تحقیقات بیشتر با تعداد نمونه بزرگ تر و کنترل کامل عوامل مداخله گر ضروری است.

مقدمه: کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم، از عوامل اصلی بیماری های دستگاه تناسلی در جهان می باشند. این دو باکتری با ایجاد اورتریت، سرویسیت و بیماری التهابی لگن، موجب نازایی در زنان می شوند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع این دو عفونت در زنان نابارور و تاثیر آن در شکست درمان IVF انجام شد. روش کار: در این مطالعه از 100 زن مراجعه کننده جهت IVF به مرکز درمان ناباروری بیمارستان رضوی و مرکز ناباروری میلاد مشهد، نمونه گیری از دهانه سرویکس با سواب استریل انجام شد. سپس سواب ها بلافاصله در لوله درب پیچدار حاوی محیط تایوگلیکولات مایع قرار داده شد و به آزمایشگاه منتقل گردید. در ادامه انکوباسیون در دمای 37 درجه به مدت 18 ساعت انجام و سپس لوله ها سانتریفوژ گردیدند. رسوب حاصل به داخل میکروتیوب منتقل و پس از 3 بار شستشو، استخراج DNA به روش جوشاندن انجام شد. در نهایت نمونه ها به روش PCR به طور جداگانه برای هرکدام از باکتری ها، مورد بررسی مولکولی قرار گرفتند. یافته ها: بر اساسنتایج، 23 بیمار از نظر کلامیدیا تراکوماتیس مثبت بوده و اغلب موارد شکست درمان IVF متعلق به این گروه بود (17 مورد). تنها یک مورد از نمونه ها از نظر مایکوپلاسما ژنیتالیوم مثبت بود که همان مورد نیز مربوط به یک بیمار با شکست درمان IVF بود. نتیجه گیری: با توجه به شیوع عفونت کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم، غرباگری در زنان نابارور که متحمل شرایط نسبتا سخت و هزینه های بالای درمان های ناباروری از جمله IVF می شوند، حایز اهمیت است. بنابراین پیشنهاد می شود که قبل از هر گونه اقدام برای درمان ناباروری، بیماران از نظر وجود این باکتری ها پایش شده و در صورت مثبت بودن، تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار گیرند.

مقدمه: حضور اپلین در هیپوتالاموس، نشان دهنده نقش بالقوه این هورمون در تعادل انرژی و مصرف غذا می باشد. با توجه به نقش محافظتی اپلین در چاقی، مطالعه حاضر با هدفبررسی ارتباط سطح سرمی اپلین-36 با شاخص های آنتروپومتریک 24-18 ماه بعد از زایمان مادر انجام شد. روش کار: دراین مطالعه مورد-شاهدی لانه گزیده طی سال های 95-1393، سطح سرمی اپلین-36 در 42 زن باردار در هفته 32-28 بارداری و 24 ساعت اول بعد از زایمان به روش ELISA سنجش شد. بعد از زایمان افراد از نظر نوع زایمان، به دو گروه زایمان طبیعی و سزارین تقسیم بندی و همگن شدند. شاخص های آنتروپومتریک در دو نوبت سه ماهه سوم بارداری و سپس 24-18 ماه پس از زایمان اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آزمون های تی زوجی، تی مستقل، کای دو نمونه ای، رگرسیون و آزمون همبستگی پیرسون انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین اپلین-36 سرمی بعد از زایمان طبیعی نسبت به سه ماهه سوم بارداری کاهش تقریبا معنی داری داشت (05/0=p). سطح سرمی اپلین-36 بعد از زایمان سزارین ارتباط منفی و معناداری با BMI (007/0=p، 57/ 0-=r) و اندازه دور کمر در پیگیری بعد از زایمان (003/0=p، 62/ 0-=r) داشت. بر اساس نتایج آزمون رگرسیون خطی، در گروه زایمان سزارین، اپلین-36 پیشگویی کننده مستقل معناداری برای BMI پیگیری بعد از زایمان بود (01/0p). تفاوت معناداری در میانگین شاخص های آنتروپومتریک بین دو گروه شامل: وزن گیری کل بارداری (51/0=p)، BMI سه ماهه سوم (11/0=p)؛ BMI (19/0=p)، دور کمر (21/0=p)، فشارخون سیستولیک (22/0=p) وفشارخون دیاستولیک در پیگیری بعد از زایمان (34/0=p) واضافه وزن باقی مانده بعد از زایمان (37/0=p) وجود نداشت. نتیجه گیری: سطح سرمی اپلین-36 مادر با شاخص توده بدنی و دور کمر مادر در گروه زایمان سزارین ارتباط منفی دارد. با این حال این مکانیسم به طور کامل شناخته نشده است.

مقدمه: ترس از زایمان موجب افزایش مداخلات مامایی، ایجاد عوارض برای مادر و جنین و یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در افزایش نرخ سزارین می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه کلاس های آمادگی برای زایمان کشوری بر ترس از زایمان طبیعی با ابزار ترس از زایمان ویجما انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده طی سال های 97-1396 بر روی 132 زن نخست باردار در مراکز بهداشتی درمانی سبزوار انجام گرفت. افراد به طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. گروه مداخله در کلاس های آمادگی دوران بارداری شرکت کردند و گروه کنترل تنها مراقبت های معمول دوران بارداری را دریافت کردند. قبل و بعد از مداخله و 14 روز پس از زایمان، پرسشنامه ترس از زایمان ویجما ورژن A و B توسط مادران تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 22) و آزمون های تی تست و تحلیل واریانس در اندازه گیری های مکرر انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین نمره کل پرسشنامه و نمرات فاکتورهای پرسشنامه ترس از زایمان ویجما به غیر از فاکتور ترس از آسیب جنین در گروه مداخله به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود (05/0>p). همچنین نمرات تمام فاکتورها به جزء ترس از آسیب به جنین در گروه مداخله از پیش آزمون به پس آزمون و پیگیری افزایش یافت (05/0>p). نمرات فاکتور ترس از آسیب جنین در گروه مداخله در پس آزمون و در گروه کنترل بعد از زایمان کاهش یافت و مقایسه میانگین ها تفاوت معنی داری را بین دو گروه نشان داد (01/0=p). نتیجه گیری: کلاس های آمادگی برای زایمان برگزار شده در سبزوار موجب افزایش ترس از زایمان شد، لذا محتوای این آموزش ها باید مورد بررسی قرار گیرد.

مقدمه: فعالیت بدنی بر میزان غلظت آنزیم های کبدی تاثیر مطلوبی دارد. همچنین، مقادیر آنزیم های کبدی در افراد مبتلا به کم کاری تیرویید تحت بالینی بالاست. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسطبر سطوح سرمی آنزیم های کبدی ALT، AST و ALP در زنان مبتلا به کم کاری تیرویید تحت بالینی انجام شد. روش کار: این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در سال 1395 بر روی 25 نفر از زنان مبتلا به کم کاری تیرویید تحت بالینی در شهرستان آبدانان انجام شد. افراد به سه گروه دارو-ورزش، ورزش و دارو تقسیم شدند. تمرین ورزشی هوازی شامل 5 ماه ورزش ایروبیک به صورت 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت 60 دقیقه بود. گروه دارو، افراد غیرفعالی بودند که تنها قرص لووتیروکسین مصرف کردند. مقادیر ALT، AST و ALP سرمی سه گروه پس از 5 ماه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 24) و آزمون های تی همبسته و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسطمنجر به تغییرات معنی داری در غلظت های سرمی ALT (054/0=p)، AST (065/0=p) و ALP (108/0=p) در زنان مبتلا به کم کاری تیرویید تحت بالینی نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسطمنجر به تغییرات معنی داری در غلظت آنزیم های کبدی ALT، AST و ALP زنان مبتلا به کم کاری تیرویید تحت بالینی نمی شود، بنابراین 5 ماه ورزش ایروبیک در بهبود NAFLD این افراد تاثیر ندارد.

مقدمه: طی چاقی، نشانگرهای التهابی از جمله فریتین و پروتیین واکنشگر C افزایش می یابد که سازوکار اصلی تصلب شرایین و مقاومت به انسولین است. فعالیت منظم ورزشی و دارو می تواند باعث کاهش این عوامل شده و خطر ابتلاء به بیماری های مزمن را کاهش دهد. لذا مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر 12 هفته تمرین تناوبی با شدت بالا (HIIT) و مصرف گل گاوزبان بر سطوح سرمی CRP و فریتین زنان دارای اضافه وزن و چاق انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده در سال 1397 بر روی 40 زن دارای اضافه وزن و چاق انجام شد. افراد به صورت تصادفی در 4 گروه 10 نفری (تمرین-مکمل، تمرین، مکمل و کنترل) قرار گرفتند. نمونه گیری های خونی قبل و پس از 12 هفته برای اندازه گیری سطوح CRP و فریتین جمع آوری و آنالیز شد. برنامه تمرینی با شدت بالا (95-85% ضربان قلب بیشینه) 3 جلسه در هفته به مدت 12 هفته انجام و گروه هایی که از گل گاوزبان استفاده می کردند، هر روز به میزان 4 گرم گل گاوزبان را به صورت دم کرده به مدت 12 هفته دریافت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آزمون های تحلیل کوواریانس، تی زوجی، شاپیروویلک و لوین انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها: پس از 12 هفته تمرین تناوبی شدید، سطح سرمی فریتین بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله افزایش یافت؛ به طوری که این افزایش در گروه تمرین (033/0=p) و گروه گل گاوزبان (016/0=p) معنادار بود، اما در گروه تمرین-گل گاوزبان (323/0=p) و گروه کنترل (612/0=p) معنادار نبود. همچنین میزان CRP بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله کاهش یافت؛ به طوری که این کاهش در گروه تمرین (05/0=p) و گروه گل گاوزبان (001/0=p) معنادار بود، اما در گروه تمرین-گل گاوزبان (196/0=p) و گروه کنترل (571/0=p) معنادار نبود. نتیجه گیری: انجام تمرین تناوبی شدید به همراه مصرف مکمل گل گاوزبان به واسطه کاهش CRP و افزایش سطح سرمی فریتین می تواند در بهبود عوارض و بیماری های ناشی از چاقی مفید باشد. همچنین توانسته بر چاقی عمومی تاثیر داشته باشد.

مقدمه: با وجود بسیاری از پیشرفت های امیدوارکننده در چند سال گذشته، درک ما از شروع، ادامه و متاستاز سرطان پستان هنوز کامل نیست. با این حال اعتقاد بر این است که هورمون ها در زنان ممکن است نقش مهمی در آغاز و پیشبرد سرطان پستان داشته باشند، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط سطح پرولاکتین با سرطان پستان در زنان منوپاز و پره منوپاز انجام شد. روش کار: این مطالعه موردی-شاهدی در سال 1397 بر روی 100 نفر از زنان مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به مرکز سرطان پستان بیمارستان پیمانیه (دانشگاه علوم پزشکی جهرم) در دو گروه مبتلا به سرطان پستان (25 نفر منوپاز و 25 نفر پره منوپاز) و گروه کنترل (25 نفر منوپاز و 25 نفر پره منوپاز) انجام شد. میزان پرولاکتین سرم به روش الایزا و مالون دی آلدهید به روش دستی و بر اساس واکنش با تیوباربیتوریک اندازه گیری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آزمون های کای دو و من ویتنی انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: در مطالعه حاضر دو گروه مبتلا به سرطان پستان و کنترل از لحاظ میانگین متغیرهای سن، وزن، قد، مدت زمان ازدواج، زمان اولین زایمان و تعداد فرزندان همگن بودند (05/0

مقدمه: ناهنجاری های رحمی در نتیجه اختلال در تشکیل، تکامل و یا نقص در اتصال جوانه های مولرین در دوره جنینی ایجاد شده و میزان شیوع این اختلالات 4-2% در جمعیت زنان سن باروری گزارش شده است. رحم تک شاخ، یکی از انواع ناهنجاری های رحمی است که در آن یکی از مجاری مولرین رشد طبیعی داشته و لذا یک کاویتی نرمال به همراه لوله رحمی و سرویکس تشکیل می شود، ولی درجات متنوع از اختلال رشد در دیگر مجرای مولرین (از عدم رشد تا وجود شاخ فرعی با یا بدون کاویتی و. . ) دیده می شود. از عوارض اختلالات تکاملی رحم، حاملگی در شاخ فرعی می باشد. معرفی بیمار: بیمار خانم 17 ساله پرایمی گراوید با حاملگی اکتوپیک در شاخ فرعی بود که به اشتباه به عنوان حاملگی خارج رحمی در لوله نرمال تحت درمان با متوتروکسات قرار گرفته و به علت حاملگی اکتوپیک پایدار و عدم پاسخ به متوتروکسات، جهت درمان جراحی ارجاع شده بود. بیمار تحت لاپاروسکوپی قرار گرفت و سپس با تشخیص حاملگی در شاخ فرعی، محصولات حاملگی و لوله سمت چپ برداشته و تخمدان چپ حفظ گردید. بیمار پس از 2 روز با حال عمومی خوب مرخص گردید. نتیجه گیری: در موارد تشخیص اولیه حاملگی خارج رحمی، باید فالوآپ دقیق از جهت کاهش سیر تیتراژ BHCG انجام شود و در صورت هرگونه افزایش یا در صورت ثابت بودن مقدار BHCG علی رغم درمان کامل با متوتروکسات، بررسی های بیشتر از طریق سونوگرافی، MRI، لاپاروسکوپی و هیستروسکوپی جهت تشخیص ناهنجاری های رحمی انجام شود و وجود شاخ فرعی رحم در موارد حاملگی خارج رحمی پایدار علی رغم نادر بودن، به عنوان بودن یکی از موارد محتمل مدنظر قرار گیرد و با آمادگی قبلی، بیمار به اتاق عمل فرستاده شود.