گام های توسعه در آموزش پزشکی
سال:1394 | دوره:12 | شماره:2 |تعداد مقالات:19

آموزش پزشکی یکی از محوری ترین نظامهای اجتماعی موثر در تحقق توسعه پایدار نظام سلامت هر کشور است. از اساسی ترین اهداف نظام آموزش پزشکی (در کلیه سطوح(، ارائه تصویری روشن از یک انسان سالم، تربیت نیروی توانمند برای مشارکت موثر در ارتقاء سلامت جامعه؛ و تجهیز کامل و مناسب دانشجویان و دستیاران به دانش و مهارت و توانمندی های لازم برای برآورده سازی نیازهای بهداشتی، درمانی جامعه چه در زمان حال و چه در زمان آینده است.

رسالت آموزش پزشکی عمومی ارتقای کیفیت آموزش با هدف تامین، حفظ وارتقای سلامت فردی و اجتماعی از طریق تربیت پزشکان توانمند و مطابق با استانداردهای ملی آموزش پزشکی عمومی و متناسب با نیازها و انتظارات جامعه می باشد. آموزش پزشکی در ایران در دو سطح عمومی و تخصصی ارائه می گردد. پذیرش در دوره عمومی از طریق شرکت در آزمون سراسری و بر اساس نمره تراز و رتبه داوطلب در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی صورت می پذیرد. در طی دوره هفت ساله آموززش پزشکی عمومی، فراگیران علوم پایه و بالینی را آموزش می بینند.

قطار پژوهش و فناوری با سرعت هرچه تمام در مسیر توسعه رو به پیشروی است و جا ماندن از این مسیر تبعات جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت. برای گام برداشتن در این راه جذب اندیشه های پویا و ذهن های خلاق ضروریست. یکی از رسالت های اصلی دانشگاه به خصوص مراکزی که در راستای ارتقا سلامت جامعه نقش تاثیرگذاری ایفا می کنند، ترویج پژوهش و حمایت از پژوهشگران جوان است. همچنان که از سوی مقام معظم رهبری نیز به فراهم کردن میدان وسیع علمی و پژوهشی برای نخبگان به عنوان اولویت اول و اساسی مسوولان مراکز و دستگاه های مرتبط با حرکت علمی کشور توصیه شده است.

امروزه گسترش علم به قدری سریع است که روش های قدیمی تر آموزش به صورت "استاد محور" به تنهایی پاسخگوی نیازهای فراگیران نخواهد بود. به همین دلیل در بسیاری از موارد شیوه های جدید تر آموزشی مثل روش "دانشجو محور" و روش یادگیری از طریق همتایان مورد توجه قرار گرفته است. در این روش آموزش دهندگان از لحاظ علمی برابر یا اندکی جلوتر از آموزش گیرندگان هستند. در اینجا، هم آموزش دهندگان و هم آموزش گیرندگان طی یک فرایند آموزشی به کسب تجربه و مهارت می پردازند. از مزایای این روش می توان به تقویت اعتماد به نفس، تقویت مهارتهای کلامی در انتقال تجربیات و فرصتی برای الگو بودن در آموزش دهندگان، همچنین احساس همدلی و نزدیکی بیشتر و امکان شرکت بهتر در مباحث آموزشی برای آموزش گیرندکان اشاره کرد.

زمینه و هدف: در پاسخ به افزایش تقاضا برای ارتقای توانمندی های فارغ التحصیلان رشته های پزشکی در دهه های اخیر، تغییرات اساسی در طراحی و ارایه آموزش پزشکی ایجاد شده است. آموزش وظیفه مدار سیستم جامعی با دیسیپلین های متعدد آموزش و یادگیری است که بر مجموعه ای از وظایف که پزشکان با آن روبه رو هستند، تاکید دارد و یادگیری در این روش از طریق انجام وظایف و درک مفاهیم و مکانیسم های مرتبط با آن صورت می گیرد. هدف از مطالعه حاضر، مروری بر پژوهش های انجام شده با موضوع آموزش وظیفه مدار در حوزه آموزش پزشکی بود.روش کار: پایگاه های الکترونیکیMagiran ،SID ،Google Scholar ،PubMed ، Scopus و ScienceDirect در سال 1393 مورد جستجو قرار گرفت. همه مقالات مرتبط بدون در نظر گرفتن محدودیت در زمان انتشار، جمع آوری گردید و مقالاتی که شرایط ورود به مطالعه (ارتباط با حیطه پزشکی، دارا بودن اهداف، روش کار، حجم نمونه، تحلیل و نتیجه گیری مشخص و در دسترس بودن متن کامل) را داشتند، انتخاب شد. در نهایت تجزیه و تحلیل بر روی 10 مقاله کمی، کیفی و یا ترکیبی انجام گرفت.یافته ها: اگرچه آموزش وظیفه مدار در سطوح و موقعیت های مختلف استفاده شد، اما مستندات نشان داد که در مقایسه با آموزش سنتی، کارایی و اثربخشی بیشتری داشت و باعث ایجاد پیامدهای مطلوبی برای دانشجویان، استادان و بیماران گردید.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش وظیفه مدار یک استراتژی قوی آموزشی می باشد و در بسیاری از دانشکده های پزشکی به عنوان روش مناسبی جهت آموزش و یادگیری پذیرفته شده است. بنابراین برای ارتقای دانش، مهارت و توانمندی های حرفه ای پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: شناسایی نقش عواملی همچون عزت نفس و رویکردهای مطالعه بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان می تواند موجب بهبود برنامه ریزی های آموزشی و تقویت بازدهی تدریس و آموزش گردد. این مطالعه با هدف بررسی رابطه عزت نفس و رویکردهای مطالعه بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان انجام شد.روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود که بر روی 147 دانشجوی پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 1391 انجام گردید و معدل ترم گذشته دانشجویان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. برای جمع آوری اطلاعات پرسش نامه های استاندارد رویکردهای مطالعه Approaches and study skills inventory for students) یا (ASSIST و عزت نفس Rosenberg مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون Independent t و ضریب همبستگی Pearson در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: میانگین نمره عزت نفس دانشجویان 37.45 (از حداکثر 50) و همبستگی آن با پیشرفت تحصیلی برابر با 0.166 بود (P=0.046). میانگین نمره رویکرد سطحی مطالعه 53.40 (از حداکثر 80) و همبستگی آن با پیشرفت تحصیلی 0.423- به دست آمد (P=0.001). میانگین نمره رویکرد عمقی مطالعه 59.94 (از حداکثر 80) و همبستگی آن با پیشرفت تحصیلی 0.004- بود (P=0.592).نتیجه گیری: عزت نفس و رویکردهای مطالعه می توانند نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشته باشند. بنابراین به نظر می رسد استفاده از روش های تقویت عزت نفس دانشجویان و راهنمایی آنان در به کارگیری رویکردهای مناسب مطالعه بتواند نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی ایفا کند.

زمینه و هدف: سرمایه روان شناختی مفهوم جدیدی در حوزه روان شناسی مثبت گرا است که نقش مهمی در سلامت ادراکی و روان شناختی فرد ایفا می کند. این پژوهش با هدف تعیین رابطه و پیش بینی تعهد سازمانی و آموزش اثربخش از طریق سرمایه روان شناختی با توجه به نقش تعدیل کننده سرمایه اجتماعی صورت گرفت.روش کار: تحقیق توصیفی حاضر از نوع همبستگی بود و برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های استاندارد و محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز (650 نفر) بود که طبق جدولMorgan ، 240 نفر از آنان به صورت تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی Pearson و رگرسیون چندگانه تعدیل کننده در نرم افزار آماری SPSS استفاده گردید.یافته ها: یافته ها حاکی از معنی دار بودن روابط بین متغیرهای پژوهش بود. همچنین نقش تعاملی سرمایه روان شناختی و سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی و آموزش اثربخش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تایید شد؛ به این صورت که برای استادان با سرمایه اجتماعی بالا، افزایش سرمایه روان شناختی با افزایش تعهد سازمانی و آموزش اثربخش همراه بود.نتیجه گیری: نتایج حاصل شده بر ضرورت بازشناسی نقش تعاملی سرمایه روان شناختی و سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی و آموزش اثربخش تاکید دارد.

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای بررسی و پایش میزان اثربخشی برنامه درسی دوره پزشکی عمومی، تجمیع نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه می باشد. در همین راستا، مطالعه حاضر نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه میزان توانمندی عمومی تعیین شده در سند حداقل توانمندی های پزشکان عمومی ایران را به صورت نظام مند تلفیق نمود.روش کار: راهبرد جستجو در این مطالعه شامل جستجوی کلمات «پزشک، دانشجو، فارغ التحصیل، دانش آموخته، کارورز یا اینترن» و «توانمندی، شایستگی، دانش، مهارت، نگرش یا عملکرد» در عنوان، چکیده یا کلمات کلیدی مقالات بود. همه مقالاتی که از سال 92-1380 در مجلات فارسی زبان به چاپ رسیده بودند، از پایگاه های اطلاعاتیIrandoc ،Iranmedex ،Magiran ،Medlib  و SID استخراج شد.یافته ها: از مجموع 270 مقاله به دست آمده پس از حذف مقالات نامرتبط و تکراری، 24 مقاله انتخاب و تحلیل گردید. تمامی مطالعات از نوع توصیفی بودند و اغلب از روش خودگزارشی برای بررسی میزان توانمندی پزشکان استفاده شده بود. مطالعات بررسی شده تنها به 48 درصد از زیر حیطه های سند توانمندی پزشکان توجه داشت و در 70 درصد از مهارت های بررسی شده، میزان مهارت پزشکان کم تا متوسط برآورد گردید.نتیجه گیری: اگرچه مطالعات انجام شده تمام مهارت های ذکر شده در سند حداقل توانمندی های پزشکان عمومی را پوشش نداد، اما برآوردها نشان داد که میزان توانمندی پزشکان عمومی در مهارت های بررسی شده در سطح مطلوبی نمی باشد. توصیه می گردد تحقیقات آینده در این زمینه به شکل مدیریت شده انجام پذیرد.

زمینه و هدف: المپیادهای علمی با ایجاد فضای با نشاط علمی درصدد هستند تا ضمن شناسایی افراد خلاق و دارای استعدادهای برتر، نسبت به تامین رضایتمندی داوطلبین اقدام نمایند. این مطالعه به منظور بررسی سطح رضایتمندی منتخبین کشوری از کیفیت برگزاری پنجمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی ایران انجام گرفت.روش کار: مطالعه مقطعی حاضر در تابستان سال 1392 انجام شد. جامعه پژوهش، داوطلبین منتخب پنجمین المپیاد علمی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور بودند که به صورت سرشماری به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده ها در نرم افزار SPSS و در سطح معنی داری P<0.05 تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: از بین 222 منتخب کشوری مورد مطالعه، 67 نفر (30.2 درصد) از حیطه علوم پایه، 52 نفر (23.4 درصد) از استدلال بالینی، 67 نفر (30.2 درصد) از مدیریت نظام سلامت و 36 نفر (16.2 درصد) از حیطه هنر در آموزش پزشکی بودند. میانگین سطح رضایتمندی منتخبین از کیفیت برگزاری پنجمین آزمون کشوری المپیاد 1.1±3.2 و از محتوا و قابلیت این آزمون 1.2±3.3 بود. بین جنس و رضایتمندی از کیفیت برگزاری آزمون رابطه معنی داری وجود داشت (P=0.002). بین سن (r=0.131، P=0.010)، ترم تحصیلی (r=0.122، P=0.019) و تیپ بندی دانشگاهی  (P=0.019) با رضایتمندی از محتوا و قابلیت پنجمین المپیاد نیز رابطه معنی داری مشاهده شد.نتیجه گیری: رضایتمندی از کیفیت برگزاری آزمون و محتوا و قابلیت پنجمین المپیاد کشوری در حد متوسط بود که در المپیادهای بعدی نیاز به ارتقا دارد.

زمینه و هدف: آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی از عناصر کلیدی توسعه انسانی در هر کشور به شمار می رود. این پژوهش با هدف تعیین میزان رضایتمندی دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه علوم پزشکی کرمان از شرایط فعلی و همچنین دیدگاه این دانشجویان در خصوص میزان توجه و تلاش مسوولین دانشگاه در برآورده کردن رضایت دانشجویان صورت گرفت.روش کار: پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر بر روی 135 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه بررسی رضایتمندی دانشجویان Student satisfaction inventory) یا (SSI جمع آوری گردید. این پرسش نامه رضایت دانشجویان را به تفکیک از خدمات استادان راهنما، خدمات آموزشی، کمک آموزشی، رفاهی، دانشجو محور و خدمات کلی مورد ارزیابی قرار می دهد.یافته ها: در مجموع 42.2 درصد دانشجویان (41.0 درصد پسران و 43.2 درصد دختران) از خدمات ارایه شده ابراز رضایت کردند. بیشترین رضایت دانشجویان از خدمات استادان راهنما و کمترین آن مربوط به خدمات رفاهی بود. از طرف دیگر، 38.3 درصد دانشجویان (36.0 درصد پسران و 41.9 درصد دختران) میزان توجه مسوولین به خدمات ارایه شده را مطلوب ارزیابی کردند. از نظر دانشجویان، بیشترین توجه مسوولین به خدمات استادان راهنما و کمترین توجه آنان به خدمات رفاهی ارایه شده بود.نتیجه گیری: در مجموع دانشجویان رضایت پایینی از شرایط فعلی داشتند و تلاش مسوولین دانشگاه در فراهم نمودن رضایتمندی آنان، کم ارزیابی شد. با توجه به افزایش روزافزون پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی بالاتر و به منظور ارتقای سطح کیفی این بخش، مسوولین دانشگاهی باید توجه بیشتری را در برآورده کردن نیازهای دانشجویان تحصیلات تکمیلی که نقش عمده ای را در آینده کشور ایفا می نمایند، مبذول دارند.

زمینه و هدف: یکی از عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی فراگیران، مشغولیت دانشگاهی است. هدف این مطالعه، بررسی جامع ابعاد مفهوم مشغولیت دانشگاهی و عواملی موثر بر آن بود.روش کار: مقالات در پایگاه های اطلاعاتی فارسی و انگلیسیMagiran ،SID ،Scopus  و PubMed و در محدوده سال های 2014-2001 مورد جستجوی جامع اطلاعاتی قرار گرفت. تعداد مقالات فارسی و انگلیسی 190 مورد بود که پس از مطالعه کامل، 22 مقاله با کلید واژه های «مشغولیت دانشجویی، زمان یادگیری تحصیلی یا درگیری تحصیلی» انتخاب گردید. معیارهای انتخاب مقالات، وجود ابعاد مفهوم مشغولیت دانشگاهی و عوامل موثر بر آن در مقاله مورد بررسی بود.یافته ها: ابعاد مفهوم مشغولیت دانشگاهی و عوامل موثر بر آن با بررسی 22 مقاله، شفاف و مشخص گردید. درگیری تحصیلی در برگیرنده چهار بعد «تحصیلی، رفتاری، شناختی و روان شناختی» می باشد. عواملی که مشغولیت دانشگاهی را تحت تاثیر قرار می دهند نیز عبارت از «ویژگی های موسسه آموزشی، شیوه تدریس در کلاس، یادگیری مبتنی بر خدمات، تکنولوژی و سطوح (انواع) مشغولیت تحصیلی» بود.نتیجه گیری: با شناخت ابعاد مفهوم مشغولیت دانشگاهی و به کار بستن عوامل موثر در درگیری تحصیلی، می توان از هدر رفتن انرژی و وقت دانشجویان پیشگیری کرد و نیروهای ارزشمندی از آن ها ایجاد نمود. از آن جایی که وضعیت مشغولیت دانشگاهی در رشته های علوم پزشکی در کشور ما کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، پیشنهاد می شود تحقیقات کمی و کیفی در این زمینه صورت گیرد.

زمینه و هدف: سلامت معنوی جدیدترین بعد سلامت می باشد که در کنار ابعاد دیگر سلامتی قرار می گیرد و نیروی یگانه ای است که ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی را هماهنگ می کند. رفتارهای مدنی تحصیلی، رفتارهایی داوطلبانه، انسان دوستانه، ارزشی و اخلاقی هستند که اغلب بدون چشم داشت توسط دانشجویان به مرحله اجرا در می آید. پژوهش حاضر جهت بررسی ارتباط سلامت معنوی و رفتارهای مدنی تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شد.روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود و نمونه های آن را 350 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمان تشکیل دادند که به روش نمونه گیری نسبتی از 7 دانشکده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه های سلامت معنوی Ellison و Paloutzian و رفتارهای مدنی تحصیلی بود. داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: سلامت معنوی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دو سطح متوسط و بالا و رفتارهای مدنی تحصیلی دانشجویان نیز در سطح بالا بود. دانشجویان مقطع تحصیلی دکتری، مونث، متاهل و دارای سن بالاتر، سلامت معنوی و رفتارهای مدنی تحصیلی بالاتری داشتند. همچنین هرچه نمره سلامت معنوی دانشجو بالاتر بود، نمره رفتارهای مدنی تحصیلی آنان نیز بیشتر بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، به نظر می رسد ارزش های اخلاقی باید در عرصه تحصیل مورد توجه بیشتری قرار گیرد و دانشگاه ها به طور جدی برنامه های درسی مرتبط با اخلاق را به عنوان یک عامل اثرگذار ارزش های مثبت در بین دانشجویان معرفی کنند. همچنین با توجه به ارتباط سلامت معنوی دانشجویان با رفتارهای مدنی، با تقویت سلامت معنوی می توان انتظار داشت دانشجویان با بیشترین توانایی ها و اخلاق تحصیلی فارغ التحصیل و عهده دار تامین سلامت عمومی اقشار جامعه گردند.

زمینه و هدف: پیشرفت در فن آوری اطلاعات و ارتباطات سبب ایجاد نگرش جدیدی در امر آموزش و شیوه های آن شده است؛ به طوری که تغییر رویکرد آموزش به روند آموزش در جهت استفاده از امکانات و منابع الکترونیکی و آموزش مجازی اهمیت بسیاری یافته است. هدف از این مطالعه، بررسی و مقایسه دو روش آموزش مجازی و سنتی در مهارت های کاربردی تکنسین های پارامدیک در اورژانس پیش بیمارستانی بود.روش کار: مطالعه نیمه تجربی حاضر در سال 1392 انجام شد. مهارت های کاربردی همچون احیاء قلبی- ریوی پایه و پیشرفته، تریاژ، آشنایی با تجهیزات اورژانس و نحوه انتقال صحیح در دو گروه 40 نفری به دو روش الکترونیک و کارگاهی آموزش داده شد. در نهایت میزان رضایتمندی فراگیران در خصوص دو روش آموزشی مورد سنجش قرار گرفت و داده ها توسط نرم افزار SPSS تحلیل شد.یافته ها: اختلاف میانگین نمرات واحد تئوری در تمام دروس معنی دار بود. بین میانگین نمرات عملی در دو روش کارگاهی و مجازی در آموزش دروس احیاء قلبی- ریوی و تجهیزات و انتقال تفاوت معنی داری وجود داشت، اما در خصوص آموزش تریاژ تفاوت معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: آموزش مجازی در دروسی مانند تریاژ که جنبه نظری بیشتری دارد، برای تکنسین های پارامدیک توصیه می شود. با توجه به خصوصیات آموزش مجازی، می توان از آن به عنوان مکمل آموزش سنتی در آموزش های دارای مهارت های بالینی بهره برد.

زمینه و هدف: روش بحث در گروه های کوچک یکی از معتبرترین روش ها جهت یادگیری عمیق می باشد. این روش بر اساس شرکت فعال همه اعضای گروه شکل می گیرد. از طرف دیگر، درس ایمنی شناسی پایه به تفکر و برقراری ارتباط بین مطالب ارایه شده نیاز دارد. بنابراین، در مطالعه حاضر از روش بحث در گروه های کوچک استفاده و تاثیر این روش در افزایش درک دانشجویان از ارتباط بین اجزای سیستم ایمنی ارزیابی شد.روش کار: درس ایمنی شناسی پایه به صورت 12 جلسه 2 ساعته به شکل سخنرانی ارایه گردید. سپس چند روز به دانشجویان فرصت داده شد تا مطالعه کنند. ابتدا آزمونی بر اساس مطالعات انجام شده از دانشجویان گرفته شد و پس از آن به گروه هایی تحت عناوین سلول های سیستم ایمنی تقسیم بندی شدند. بحث بین گروه ها صورت گرفت. در انتها نیز آزمونی برگزار و نمرات آزمون قبل و بعد از بحث در گروه های کوچک مقایسه شد. رضایتمندی دانشجویان از این روش به صورت شفاهی و سوال باز نظرسنجی و ثبت شد.یافته ها: افزایش آماری معنی داری در نمرات دانشجویان پس از انجام بحث در گروه های کوچک نسبت به نمرات آنان قبل از انجام این روش مشاهده شد. 65 درصد دانشجویان معتقد بودند که روش بحث در گروه های کوچک، تاثیر زیادی در فهم عمیق درس داشت و مایل به تکرار این روش بودند. علاوه بر این، 82 درصد دانشجویان نیز بر این باور بودند که اعتماد به نفس آنان نسبت به آنچه آموخته اند، بیشتر شده است.نتیجه گیری: بحث در گروه های کوچک روش آموزشی قوی است؛ چرا که اجرای آن در یک جلسه و بر روی کل مطالب تدریس شده، منجر به افزایش میانگین نمرات می شود. اجرای این شیوه برای مدرس ممکن است مشکل باشد، اما تاثیرات قابل توجهی در رفتار آموزشی دانشجویان دارد.

زمینه و هدف: با توجه به خطرات احتمالی آموزش آندوسکوپی بر روی بیماران، استفاده از مولاژ قبل از آموزش منطقی به نظر می رسد. هدف مقاله حاضر، تعیین میزان رضایتمندی دستیاران از نحوه فرایند آموزش و بررسی میزان مهارت آنان در برنامه آموزشی آندوسکوپی تشخیصی دستگاه گوارش فوقانی با استفاده از مولاژ معده تهیه شده در بیمارستان سینا بود.روش کار: طرح توسعه آموزش در بخش آندوسکوپی بیمارستان سینا بر روی 20 دستیار سال سوم در سال تحصیلی 92-1391 انجام شد. آموزش عملی فراگیران شامل سه مرحله آموزش با مولاژ معده و مشاهده و آموزش بر روی انسان بود. دو معیار در ارزشیابی طرح توسعه آموزشی حاضر بررسی گردید. اول ارزشیابی رضایتمندی دستیاران که توسط پرسش نامه خوداجرایی صورت گرفت و دوم ارزشیابی مهارت دستیاران که بر اساس زمان رسیدن دستیار به محل اتصال مری به معده و زمان رسیدن به دریچه پیلور بر حسب ثانیه تعیین شد.یافته ها: میزان پایایی و روایی پرسش نامه خوداجرایی به ترتیب (0.60-0.89) 64 و (0.12-0.95) 78 درصد بود. بیش از 90 درصد دستیاران با موارد درج شده در پرسش نامه رضایتمندی، کاملا موافق بودند. بیشترین میزان موافقت دستیاران از این برنامه آموزشی، کاهش اضطراب آنان در اجرای مستقل آندوسکوپی بود (100 درصد). میانگین (± انحراف معیار) زمان رسیدن دستیار به محل اتصال مری به معده و زمان رسیدن به دریچه پیلور به ترتیب برابر با 13.54±16.20 و 13.75±272.8 ثانیه بود.نتیجه گیری: ارایه مولاژ معده تهیه شده در بیمارستان سینا در برنامه آموزشی آندوسکوپی با رضایتمندی فراگیران و نیز کسب موفق مهارت آندوسکوپی همراه بود.

زمینه و هدف: حرفه دندان پزشکی علاوه بر تسلط دانشجو بر مطالب تئوری، نیازمند مهارت عملی وی در انجام درمان ها می باشد. بسیاری از مهارت های دندان پزشکی علاوه بر آموزش با دروس تئوری، از طریق واحدهای عملی به دانشجویان آموخته می شود. مطالعه حاضر رابطه بین مهارت دستی تعدادی از دانشجویان دندان پزشکی کرمان با نمرات برخی واحدهای تئوری و عملی آن ها را بررسی نمود.روش کار: در این مطالعه مهارت دستی 33 دانشجوی ورودی سال 1389 در ترم اول ورود به دانشگاه و قبل از آغاز آموزش مهارت های عملی دندان پزشکی توسط یک آزمون عملی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از ارایه یک تصویر، از دانشجویان خواسته شد که با خمیرهای خاص و در بازه زمانی مشخص و به صورت هم زمان آن را شبیه به نمونه اصلی بسازند. کار دانشجویان توسط استادان بخش دندان پزشکی کودکان به صورت جداگانه ارزیابی شد. میانگین نمرات 6 استاد ارزیاب به عنوان «نمره مهارت دستی» شرکت کنندگان لحاظ گردید. این نمره سه سال بعد با میانگین نمرات تئوری و عملی دروس اندو 1 و ترمیمی 1 آن ها مورد مقایسه قرار گرفت. از ضریب همبستگی جزیی جهت تعیین ارتباط بین نمره آزمون عملی و نمرات مختلف استفاده گردید.یافته ها: رابطه مستقیمی بین نمره آزمون عملی با اندو عملی (r=0.51، P=0.020) و ترمیمی عملی (r=0.35، P=0.040) وجود داشت، اما رابطه ای میان نمره آزمون عملی با اندو تئوری و ترمیمی تئوری مشاهده نشد.نتیجه گیری: بین مهارت های دستی دانشجویان و نمرات دروس عملی آنان رابطه معنی داری وجود دارد. شاید برگزاری آزمون عملی به هنگام پذیرش داوطلبین دندان پزشکی و یا تقویت مهارت های دستی پس از پذیرش بتواند به بهبود کار عملی آن ها کمک کند.

زمینه و هدف: آزمون کتاب باز Open book examination) یا (OBE که به صورت دسترسی آزاد به منابع انجام می شود، در درک بهتر مفاهیم و دستیابی به سطوح بالاتر تاکسونومی Bloom موثر می باشد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط معدل تحصیلی با نتایج OBE و میزان پردازش عمقی اطلاعات Deep information processing) یا (DIP و نیز بیان دیدگاه دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه در مورد OBE انجام شد.روش کار: در مطالعه توصیفی حاضر، 34 دانشجوی پزشکی ترم سوم شرکت کردند. تاریخ و مدت زمان آزمون، مباحث مورد نظر، چهار گزینه ای بودن سوالات و کتاب منبع اصلی مطالعه، دو هفته قبل از انجام آزمون اطلاع رسانی شد، اما دانشجویان تا برگزاری آزمون از روش انجام آن به صورت OBE آگاهی نداشتند. پس از برگزاری آزمون به روشOBE ، نظرسنجی از دانشجویان و ارزیابی میزان DIP به صورت بی نام انجام گرفت. اطلاعات به شکل شاخص های توصیفی ارایه گردید. در نهایت داده ها توسط آزمونt ، همبستگی معدل نمره آزمون و با DIP در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی دانشجویان 0.12±24.85 سال و معدل تحصیلی، نمره آزمون و امتیاز پرسش نامه DIP به ترتیب 0.22±15.4، 0.33±6.58 و 1.37±74.5 بود. تفاوت آماری معنی داری بین پسران و دختران در متغیرهای مذکور وجود نداشت. ضریب Pearson معدل تحصیلی با نمرات آزمون (0.272) و با امتیاز پرسش نامه DIP (-0.258) معنی دار نبود. 91 درصد دانشجویان فهم مطلب را شرط موفقیت در OBE و فقط 3 درصد دانشجویان آن را موجب کاهش انگیزه شرکت در کلاس دانستند.نتیجه گیری: معدل تحصیلی در دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه بر اساس نتایج آزمون های معمول، شاخص مناسبی از موفقیت در OBE و درک عمقی اطلاعات نیست و تجربه OBE ممکن است در افزایش آگاهی این دانشجویان از نقاط ضعفشان در درک مفاهیم، استدلال و برقراری ارتباط بین آموخته ها موثر باشد.

زمینه و هدف: یکی از دشواری های آزمون های چند گزینه ای، تهیه گزینه های انحرافی موثر و قرار گرفتن پاسخ صحیح در بین گزینه های انحرافی می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی محل قرار گرفتن پاسخ صحیح سوال در بین گزینه های انحرافی در آزمون های چند گزینه ای دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 1393 انجام گرفت.روش کار: در این مطالعه توصیفی، سوالات چند گزینه ای 214 آزمون که جهت تصحیح به مرکز خدمات ماشینی دانشگاه ارجاع شده بود، از نظر قرار گرفتن پاسخ صحیح در گزینه ها بررسی شد. برای تحلیل داده ها از فراوانی، درصد و آزمون x2 به کمک نرم افزار SPSS استفاده گردید.یافته ها: آزمون های مورد بررسی در مجموع مشتمل بر 14359 سوال چند گزینه ای بود. محل پاسخ صحیح در 2260 سوال (15.7 درصد) گزینه «الف»، در 3893 سوال (27.1 درصد) گزینه «ب»، در 4683 سوال (32.6 درصد) گزینه «ج» و در 3523 سوال (24.6 درصد) گزینه «د» بود. آزمون X2 نشان داد که بین توزیع فراوانی محل پاسخ صحیح سوالات در گزینه های «الف»، «ب»، «ج» و «د» از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود داشت (P=0.001)؛ به طوری که بیشترین درصد پاسخ صحیح به گزینه «ج» و کمترین پاسخ صحیح به گزینه «الف» اختصاص داشت. قرار گرفتن پاسخ صحیح در گزینه های وسط «ب و ج» به طور معنی داری بیشتر از گزینه های کناری «لف و د» بود (59.7 درصد در مقابل 40.3 درصد، P=0.001).نتیجه گیری: در آزمون های چند گزینه ای برگزار شده در دانشگاه، توزیع گزینه صحیح در بین گزینه های انحرافی مناسب نمی باشد. انتخاب تصادفی محل گزینه های صحیح به عنوان راهکار مناسبی برای جلوگیری از این مشکل پیشنهاد می شود.