پژوهش در علوم توانبخشی
سال:1391 | دوره:8 | شماره:7 (ویژه نامه گفتاردرمانی) |تعداد مقالات:13

مقدمه: لکنت اختلالی است که در جریان گفتار ایجاد می شود و تاثیرات شگرفی بر توانایی برقراری ارتباط فرد بر جای می گذارد. افکار و باورهای نامناسب در مورد لکنت به جنبه شناختی اضطراب مربوط است و وجود چنین باورهایی می تواند عامل ایجاد و یا تشدید اضطراب اجتماعی در افراد دارای لکنت باشد. شناسایی زودهنگام و درمان این افکار و باورها می تواند از شدت اضطراب اجتماعی فرد بکاهد. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی فراوانی بروز افکار و باورهای نادرست در مورد لکنت و بررسی ارتباط این افکار با میزان اضطراب و افسردگی بود.مواد و روش ها: نمونه های این مطالعه شامل 52 فرد بزرگسال دارای لکنت بود. کلیه افراد پرسش نامه های (Unhelpful thoughts and beliefs about stuttering) UTBAS، (Beck anxiety inventory) BAI و (Beck depression inventory) BDI-II را تکمیل کردند و نتایج با استفاده از آماره های توصیفی و همبستگی رتبه ای Spearman مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: افکار و باورهای نامناسب (از جمله احساس اجبار درونی برای کنترل لکنت، ترس از احتمال بروز لکنت در هر لحظه و همچنین تصور دقت دیگران به لکنت) به میزان متفاوت در کلیه افراد دارای لکنت وجود داشت. این افکار همبستگی مثبت و معنی داری با اضطراب (P<0.01، r=0.55) و افسردگی (P<0.01 و r=0.46) داشتند.نتیجه گیری: بین باورها و افکار نادرست بررسی شده و نشانه های اضطراب و افسردگی ارتباط وجود دارد و همچنین همبستگی مثبت بین این عوامل حاکی از ضرورت توجه ویژه به شناسایی زودهنگام این افکار و درمان به موقع مسایل سلامت روانی در افراد دارای لکنت است.

مقدمه: در نظام توان بخشی (به ویژه گفتاردرمانی) دستیابی به اهداف نهایی درمان، طولانی مدت است. بنابراین دانستن سطح رضایت مندی مراجعین در حفظ و ادامه مداخلات درمانی اهمیت دارد. هدف از این تحقیق، سنجش و مقایسه رضایت مراجعین به کلینیک های گفتاردرمانی دولتی و خصوصی شهر اهواز در سال 1390 بود.مواد و روش ها: در مطالعه مقطعی - مقایسه ای حاضر، 425 نفر از مراجعینی که حداقل 5 بار به یکی از کلینیک های گفتاردرمانی دولتی یا خصوصی اهواز مراجعه کرده بودند، به تصادف انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسش نامه ساختارمند طی مصاحبه حضوری یا تلفنی جمع آوری و نمره رضایت مندی هر فرد بر مبنای یک مقیاس 100-0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون های آماری در نرم افزار SPSS نسخه 15 انجام شد.یافته ها: میانگین نمره رضایت کلی مراجعین کلینیک های خصوصی (71.4±4.91) از کلینیک های دولتی (69.6±5.16) بیشتر و تفاوت آن معنی دار بود (P= 0.038). مراجعین مراکز خصوصی از وضعیت فیزیکی کلینیک (P= 0.001)، کیفیت خدمات ارایه شده (P= 0.018) و نحوه برخورد پرسنل (P= 0.008) بیش از مشتریان مراکز دولتی رضایت داشتند. در مقابل مشتریان مراکز دولتی از دسترسی مکانی- زمانی (P= 0.01) و رضایت مالی (P= 0.015) رضایت بیشتری داشتند.نتیجه گیری: کلینیک های خصوصی مورد مطالعه نسبت به کلینیک های دولتی از کیفیت ارایه خدمات بالاتر، روابط اجتماعی بهتر و فضای فیزیکی مناسب تری برخوردار هستند که این نتایج می تواند به منظور ارتقای کمی و کیفی کلینیک های دولتی به کار گرفته شود.

مقدمه: معلمان بزرگ ترین گروه کاربران حرفه ای صوت محسوب می شوند که به واسطه شرایط شغلی خاص، در معرض اختلالات صوت بیشتری نسبت به دیگران قرار دارند. مطالعه حاضر با هدف، تعیین و مقایسه حداکثر مدت زمان آواسازی (Maximum phonation time یاMPT ) و همچنین بررسی تاثیر سن و سابقه تدریس بر MPT در معلمان زن با و بدون شکایت صوتی در مدارس ابتدایی شهر تهران صورت گرفت.مواد و روش ها: روش انجام پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی، غیرمداخله ای و از نوع مقطعی - مقایسه ای بود که بر روی 80 معلم زن در دو گروه با و بدون شکایت صوتی انجام گرفت. اطلاعات زمینه ای از طریق مصاحبه استخراج شد و سپس برای ارزیابی MPT، از آزمودنی خواسته شد با یک دم عمیق واکه /a/ را با حداکثر توان آواسازی به صورت کشیده تولید کند. این ارزیابی برای سه بار متوالی با فاصله زمانی 1 دقیقه انجام گرفت و بیشترین زمان به عنوان حداکثر مدت زمان آواسازی در نظر گرفته شد.یافته ها: میانگین MPT در گروه با شکایت صوتی (12.88±2.88)، نسبت به میانگین MPT در گروه بدون شکایت صوتی (15.97±3.17) تفاوت معنی داری داشت (P<0.05). همچنین همبستگی معنی دار منفی بین سن و سابقه تدریس با MPT در دو گروه وجود داشت.نتیجه گیری: با بالا رفتن سن و سابقه تدریس، میانگین MPT در هر دو گروه کاهش می یابد و میانگین MPT در گروه با شکایت به صورت معنی داری پایین تر از گروه بدون شکایت است که می تواند نشان دهنده کیفیت صوت بدتر باشد.

مقدمه: آسیب های صوتی می توانند ناشی از ناهنجاری های روانی، فیزیولوژیکی، آناتومیکی و عملکردی باشند که منجر به معلولیت در سایر جنبه های زندگی فرد می شوند. با توجه به این که شخصیت افراد، شغل آن ها و درک آن ها از اختلال، تاثیرات متفاوتی بر کیفیت زندگی آن ها دارد، در این مطالعه به بررسی رابطه بین علایم صوتی بیماران و تاثیر آن بر کیفیت صوتی زندگی فرد پرداخته شد.مواد و روش ها: شرکت کنندگان در مطالعه حاضر، 40 نفر از بیماران مبتلا به اختلال صوتی متوسط تا شدید مراجعه کننده به کلینیک های گفتار درمانی بودند. نمونه صوتی شامل کشیدن واکه /a/ به مدت 10 ثانیه از بیمار گرفته شد و فرم (Voice handicap index) VHI به بیمار ارایه و از وی خواسته شد فرم را تکمیل نماید. سپس نمونه ضبط شده توسط برنامه Voice analysis از دستگاه Dr.Speech تجزیه و تحلیل شد و مقادیر پارامترهای آکوستیکی صدا محاسبه و در نهایت میانگین این نمرات و نمرات آزمون VHI از طریق برنامه SPSS نسخه 16 وارد کامپیوتر گردید و با استفاده از آزمون ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: بین پارامترهای آکوستیکی نسبت سیگنال به نویز با نمره کلی آزمون (P= 0.005)، زیرآزمون عاطفی (P= 0.008)، زیرآزمون فیزیکی (P= 0.014) و زیرآزمون عملکردی (P= 0.007)، نسبت هارمونی به نویز با نمره کلی آزمون (P= 0.006)، زیرآزمون عاطفی (P= 0.009)، زیرآزمون فیزیکی (P= 0.014) و زیرآزمون عملکردی (P= 0.008)، پارامتر آکوستیکی انحراف معیار فرکانس پایه با نمره کلی آزمون (P= 0.041)، زیرآزمون فیزیکی (P= 0.013) و زیرآزمون عملکردی (P= 0.044) و آشفتگی دامنه با نمره کلی آزمون (P= 0.031) و زیرآزمون فیزیکی (P= 0.009) ارتباط معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: در این مطالعه بین نمرات VHI و مقادیر آکوستیکی اندازه گیری شده در جامعه مورد مطالعه یا ارتباطی مشاهده نشده یا ارتباط دیده شده ضعیف بود. دلایل این ارتباط ضعیف می تواند به عواملی برگردد که درک فرد از معلولیت را تحت تاثیر قرار می دهد و شاید شامل شخصیت بیمار، سیر پیشرفت بیماری، تجربیات گذشته عملکردهای صوتی، شغل، وضعیت اجتماعی و... باشد.

مقدمه: کودکان دارای شکاف کام خزانه محدودی از همخوان ها دارند و خطاهای جبرانی یک نگرانی ویژه در آن ها می باشد که این امر روی رشد اولیه زبانشان تاثیر می گذارد. گفتاردرمانی اغلب بعد از سه سالگی برای رفع این خطاها شروع می شود و بسیار زمان بر و پرهزینه است. تاکنون در داخل کشور مطالعه ای در مورد پیشگیری از ایجاد این خطاها و یا رفع آن ها قبل از تثبیتشان انجام نشده است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مداخله زودهنگام با استفاده از روش تحریک متمرکز روی گفتار کودکان دارای شکاف کام بود.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به شیوه تک موردی، روی 4 کودک دارای شکاف کام انجام شد. ابتدا از این کودکان نمونه زبانی گرفته شد. در گفتار این کودکان خطای جبرانی وجود داشت. روش تحریک متمرکز به مادر آموزش داده شد و آن ها این روش را به مدت دو ماه با کودک خود در منزل تمرین می کردند. بعد از گذشت دو ماه از ارزیابی اول، از کودکان دوباره نمونه زبانی گرفته شد. درصد همخوان های صحیح (Percent correct consonants یا PCC)، درصد خطاهای جبرانی و خزانه همخوانی در نمونه زبانی هر کودک محاسبه گردید. 40 درصد از گفته ها توسط آسیب شناس گفتار و زبان دیگری گوش داده شد. پایایی میان ارزیاب در سطح بالایی بود.یافته ها: به دنبال مداخله، میزان درصد همخوان های صحیح تفاوت زیادی نکرد. کاهش درصد خطاهای جبرانی معنی دار نبود، اما خزانه همخوانی به طور معنی داری افزایش یافت.نتیجه گیری: در صورتی که این مطالعه با نمونه بیشتر و مدت زمان مداخله طولانی تر انجام شود، ممکن است تغییرات حاصل از آن بیشتر معنی دار باشد. با توجه به نتایجی که از این مطالعه به دست آمد، ممکن است بتوان از آن برای سایر کودکان دارای شکاف کام هم استفاده نمود و از تثبیت خطاهای آن ها در سیستم واج شناختی پیشگیری کرد و منجر به صرفه جویی در وقت و هزینه شد.

مقدمه: تولید گفتار شامل مراحل طرح ریزی، برنامه ریزی و اجرا می باشد که هر کدام از این مراحل در مناطق خاصی از مغز صورت می گیرد. اختلال در هر کدام از این مراحل موجب اختلال در تولید گفتار و همچنین توانایی دیادوکوکینزیس می شود. تکالیف دیادوکوکینزیس در ارزیابی و درمان اختلالات گفتاری از جمله دیزآرتری و اختلالات مخچه کاربرد دارد. در این پژوهش سعی شد با بررسی دیادوکوکینزیس در کودکان طبیعی 7 تا 9 ساله معیاری از این جنبه در آن ها به دست آید. هدف این پژوهش، بررسی و تعیین دیادوکوکینزیس دانش آموزان 7 تا 9 ساله طبیعی دبستان های شهر کرمانشاه بود.مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی - تحلیلی حاضر که به روش مقطعی انجام پذیرفت، 210 دانش آموز 7 تا 9 ساله (105 دختر و 105 پسر) در سه گروه سنی 7، 8 و 9 ساله (هر گروه شامل 70 نفر) دبستان های شهرستان کرمانشاه به طور تصادفی انتخاب شدند. دانش آموزان باید 20 بار تک هجای متشکل از همخوان و واکه /a/ و نیز واکه /u/ را جهت تعیین مدت زمان آن، تکرار می کردند.یافته ها: میانگین زمان تکرار تک هجایی ها در کودکان 7 ساله 5.05 ثانیه، در کودکان 8 ساله 4.68 ثانیه و در کودکان 9 ساله 4.47 ثانیه بود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که سن و نوع واکه گفتاری به کار گرفته شده می تواند روی توانایی دیادوکوکینزیس تاثیرگذار باشد که این یافته ها باید در تشخیص و درمان اختلالات تولیدی در نظر گرفته شود.

مقدمه: بر خلاف سیستم آوران که اطلاعات زیادی از آن در دسترس است، اطلاعات محدودی در رابطه با سیستم وابران و نقش آن در پردازش جنبه های مختلف زبانی از جمله پردازش واج شناختی وجود دارد. هدف از این مطالعه، بررسی نقش سیستم وابران (Medial olivocochlear bundle یاMOCB ) در کودکان دارای اختلالات واج شناختی بود.مواد و روش ها: 20 کودک 5 تا 8 ساله با شنوایی طبیعی در دو گروه قرار گرفتند. گروه شاهد شامل 11 کودک بدون اختلال واج شناختی و گروه مورد مطالعه شامل 9کودک دارای اختلال واج شناختی بودند. شرط ورود به مطالعه دارا بودن شنوایی در حد15 dBHL  و یا بهتر، تمپانوگرام تایپ An و داشتن رفلکس در هر دو گروه بود. آزمون TEOAE و TEOAE Suppression به منظور بررسی سیستم و ابران برای کلیه کودکان در دو گروه انجام گرفت.یافته ها: تفاوت قابل ملاحظه ای بین میانگین اثر مهار در آزمون TEOAE Suppression در دو گروه در فرکانس های مختلف وجود نداشت.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این بررسی، تغییری در MOCB کودکان دارای اختلالات واج شناختی مشاهده نگردید.

مقدمه: سازه های فرکانسی تحت تاثیر حرکات اندام های تولید و تغییرات شکل مجرای صوتی می باشند. در تولید واکه های افراد دچار افت شنوایی، حرکات زبان در بعد عمودی محدود و قوس زبان کاهش می یابد که منجر به مرکزی شدگی سازه های فرکانسی می شود. در مطالعه حاضر قصد بر این بود که با توجه به نبود اطلاعاتی جامع در گروه های مختلف دچار افت شنوایی و عدم مقایسه گروه های دچار افت شنوایی با یکدیگر در مطالعات بررسی شده، سازه های فرکانسی واکه های /u/،  /i/و /a/ در این کودکان و در مقایسه با کودکان هنجار بررسی شود.موادو روش ها: پژوهش توصیفی - تحلیلی حاضر بر روی 80 دانش آموز عادی و آسیب دیده شنوایی (متوسط، متوسط تا شدید، شدید و عمیق) انجام گرفت. از آزمودنی ها خواسته شد سه واکه /a/،  /i/و /u/ را سه بار بکشند. جهت ثبت سازه های فرکانسی، فایل های صوتی به نرم افزار Praat (نسخه 5.3.13) منتقل شد. برای هر متغیر، ابتدا آزمون ANOVA و سپس آزمون پست هاک Dunnett برای مقایسه گروه شاهد با گروه های دچار افت شنوایی و آزمون Duncan برای مقایسه بین گروه های دچار افت شنوایی انجام شد.یافته ها: در مقایسه گروه شاهد با سایر گروه های دچار افت شنوایی، F2 واکه های /a/ و /i/ بر خلاف F1، بین گروه شاهد و تمام گروه های دچار افت شنوایی تفاوت معنی دار داشتند (:F2a گروه عادی - متوسط: P= 0.031، گروه عادی - متوسط تا شدید: P= 0.015، گروه عادی - شدید: P= 0.023، گروه عادی - عمیق: P< 0.001 و :F2i گروه عادی - متوسط: P= 0.005، گروه عادی - متوسط تا شدید: P< 0.001، گروه عادی - شدید: P< 0.001، گروه عادی - عمیق: P< 0.001)، اما در مقایسه درون گروه های دچار افت شنوایی توسط آزمون Duncan مشخص شد که F1 واکه /u/ بیشترین تفاوت ها را بین گروه های دچار افت شنوایی نشان می دهد.نتیجه گیری: مقایسه گروه های مختلف نشان داد که F2 واکه های /a/ و /i/ تفاوت بیشتری نسبت به F2 واکه /u/ و همچنین F1 واکه های /a/،  /u/و /i/ در نشان دادن تفاوت گفتار طبیعی از غیرطبیعی دارند و بهتر می تواند تفاوت های واکه ای را نشان دهد. از این رو به نظر می رسد تفاوت بیشتر F2 واکه های  /a/و /i/ نسبت به سایر سازه ها در افراد دچار افت شنوایی نسبت به افراد دارای شنوایی هنجار بتواند دیدگاهی جدید در تشخیص و ارزیابی آسیب های واکه ای در این افراد ارایه دهد و به ارزیابی سریع تر و دقیق تر واکه ها در این کودکان منجر شود.

مقدمه: معلمان بزرگ ترین گروه کاربران حرفه ای صوت محسوب می شوند که به واسطه شرایط شغلی خاصی که دارند به میزان بیشتری در معرض ابتلا به اختلالات صوت قرار دارند. مطالعه حاضر با هدف تعیین و مقایسه ویژگی های آکوستیکی صوت در معلمان زن دارای شکایت صوتی و بدون شکایت صوتی صورت گرفت.مواد و روش ها: روش انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی، غیر مداخله ای و از نوع مقطعی - مقایسه ای است که بر روی 80 معلم زن مدارس ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران در دو گروه با و بدون شکایت صوتی صورت گرفت. اطلاعات زمینه ای از طریق مصاحبه استخراج شد و سپس ارزیابی آکوستیکی صوت از طریق کشش واکه /a/ صورت گرفت. میانگین فرکانس پایه، آشفتگی فرکانس، نسبت هارمونیک به نویز و آشفتگی شدت با استفاده از نرم افزار Praat نسخه 5.3.13 محاسبه شد و داده های به دست آمده از دو گروه مورد مقایسه آماری قرار گرفت.یافته ها: در تمامی متغیرهای مورد بررسی که شامل میانگین، فرکانس پایه، آشفتگی فرکانس، نسبت هارمونیک به نویز و آشفتگی شدت بودند، تفاوت معنی داری بین دو گروه یافت نشد (P>0.05).نتیجه گیری: الزاما بین نتایج ارزیابی آکوستیکی صوت در دو گروه با و بدون شکایت صوتی تفاوت معنی داری وجود ندارد. به عبارت دیگر، شاید ویژگی های آکوستیکی صوت خود به تنهایی نمی توانند بین افراد دارای شکایت صوتی و بدون شکایت صوتی تمیز بگذارند و نیاز به استفاده از روش ها و شاخص های آکوستیکی کامل تری مانند شاخص شدت بدآوایی (Dysphonia severity index یاDSI ) می باشد که خود مستلزم پژوهش های بیشتری است.

مقدمه: لکنت اختلالی ارتباطی می باشد که شامل رفتارهای اصلی و ثانویه است. جهت ارزیابی، تشخیص و درمان مناسب لکنت نیاز است تا تمام رفتارهای این اختلال مورد توجه قرار گیرند. یکی از مشکلاتی که در زمینه تعمیم و تثبیت درمان افراد مبتلا به لکنت وجود دارد، نگرش های نا مناسبی است که به واسطه لکنت در این افراد به وجود آمده است. به همین دلیل به نظر می رسد شناسایی این نگرش ها و سعی بر تغییر آن ها نقش عمده ای در روند درمان لکنت دارد. هدف از مطالعه حاضر، معرفی اولیه آزمون های ارزیابی نگرش افراد مبتلا به لکنت بود.مواد و روش ها: جهت دسترسی کامل و جامع به ابزارهای بررسی نگرش افراد مبتلا به لکنت، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی مختلف، کتاب ها و پایان نامه های مربوط به اختلال لکنت و همچنین سایت های اطلاع رسانی در این زمینه انجام پذیرفت. در مراحل بعدی و پس از بررسی آزمون ها، مواردی که جهت آشنایی با هر آزمون به آن ها نیاز بود، تعیین گردید.یافته ها: پس از بررسی نتایج، تعداد 22 آزمون در زمینه ارزیابی نگرش افراد مبتلا به لکنت یافت شد. تعداد 10 مورد از این آزمون ها مربوط به ارزیابی نگرش کودکان و بقیه موارد این آزمون ها مربوط به ارزیابی نگرش بزرگسالان مبتلا به لکنت بودند. در جداول جداگانه ای این آزمون ها جهت آشنایی اولیه لیست بندی شدند. بعضی آزمون ها نیز دارای نکات قابل توجهی بودند که این موارد نیز توضیح داده شده اند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مقاله حاضر می توان بیان نمود که ارزیابی نگرش یکی از مراحل مهم در روند درمان لکنت می باشد که نیازمند توجه بیشتر آسیب شناسان گفتار و زبان به این مقوله است.