علوم باغبانی ایران
سال:1395 | دوره:47 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

در این پژوهش نظام کشت میکروسپورهای (Microspore culture) جداشده در پانزده رقم رز بررسی شد. در آزمایش نخست تأثیر رقم های رز بر زنده مانی و تقسیم های یاخته ای میکروسپورها بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میکروسپورهای ‘ Apollo’ ، ‘ Amarosa’ ، ‘ Majic’ ، ‘ Candy’ ، ‘ Exotic’ و ‘ Velvet’ در میان رقم های مورد بررسی بیشترین تقسیم های یاخته ای را انجام دادند. در آزمایش دوم تأثیر محیط های کشت TMG و AT3 با منابع قندی متفاوت (مالتوز، گلوکز و ساکارز) با یا بدون آمینو اسید لاکتوالبومین هیدرولیزات بر القای جنین زایی میکروسپورهای رز آزمایش شد. بالاترین میزان زنده مانی و تشکیل ساختارهای چندیاخته ای میکروسپورها در محیط کشت AT3 حاوی قند گلوکز و لاکتوالبومین هیدرولیزات به دست آمد. در آزمایش سوم اثر تنش های دمایی (° C25، ° C4 به مدت چهارده روز و ° C30 به مدت هفت روز) بر زنده-مانی و تقسیم های یاخته ای میکروسپورها بررسی شد. اگرچه بالاترین درصد زنده مانی میکروسپورها در دمای ° C25 به-دست آمد، ولی میکروسپورها بیشترین تقسیم های یاخته ای خود را در تیمارهای تنشی نشان دادند. در آزمایش چهارم تأثیر تنش گرسنگی بر القای جنین در میکروسپورها آزمایش شد. در رقم Amarosa، تیمار گرسنگی به مدت سه روز در دمای ° C4 باعث القای جنین شد. این نخستین گزارش القای جنین در میکروسپورهای رز است که باززایی جنین های به دست آمده مشاهده نشد.

با توجه به پرورش مرکبات در اقلیم های گرمسیری و نیمه گرمسیری که اغلب در معرض خشکی قرار می گیرند پژوهشی برای بررسی پاسخ برخی از پایه های بذری مرکبات به خشکی، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار و دو دانهال در هر واحد آزمایشی در شرایط گلخانه انجام شد. عامل اول شامل پنج پایه ی مختلف مرکبات و عامل دوم تیمار های آبیاری شامل آبیاری بهینه (حفظ رطوبت بستر در حد ظرفیت گلدانی) و تنش شدید (قطع آبیاری به مدت شش هفته) بودند. نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، ترکیب های بیوشیمیایی شامل پرولین، قند محلول، مالون دی آلدئید و کاروتنوئید در بیشتر پایه ها افزایش و میزان سبزینه ی (کلروفیل) a، b و کل کاهش یافت. همچنین در شرایط خشکی بیشترین تجمع پرولین در بکرایی، بیشترین میزان قند محلول در نارنج و کمترین میزان تجمع پرولین و قند محلول در پایه ی لیموترش مکزیکی (مکزیکن لایم) مشاهده شد. اثر متقابل تیمارهای آبیاری و پایه بر میزان تجمع مالون دی آلدئید معنی دار نشد. میزان کاهش سبزینه ی a، سبزینه ی b و کل در راف لمون بیشتر از دیگر پایه ها و میزان کاهش سبزینه ی a در نارنج و سبزینه ی b و کل در ماکروفیلا کمتر بود. همچنین میزان افزایش کاروتنوئید در نارنج بیشتر و در لیموترش مکزیکی کمتر بود. لذا می توان گفت نارنج با افزایش قندهای محلول و کاروتنوئید به خشکی واکنش نشان داده و تحمل بیشتری نسبت به دیگر پایه ها دارد.

بسترهای کشت بدون خاک حجم هوای متفاوتی دارند. تفاوت در حجم هوای بسترهای ترکیبی، سبب تغییر در مدیریت محلول رسانی و در نتیجه رشد و عملکرد می شود. به منظور بررسی تأثیر حجم هوای مؤثر بر رشد نشای گوجه فرنگی گلخانه ای و کارایی مصرف آب آبیاری، ویژگی های فیزیکی (ظرفیت نگهداری آب، حجم هوای مؤثر و خلل و فرج مؤثر) پنجاه بستر ترکیبی اندازه گیری شد. بسترهای با حجم هوای مؤثر متفاوت، اما تخلخل مؤثر و ظرفیت نگهداری آب یکسان به عنوان تیمارهای آزمایش انتخاب شدند. آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار (پرلیت-کوکوپیت20: 80، ماسه-کوکوپیت 50-50 و پرلیت-ورمیکولیت 40: 60)، سه تکرار و دوازده مشاهده در هر واحد آزمایشی طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد حجم هوای متفاوت در بسترهای کشت، هنگامی که دیگر ویژگی های فیزیکی یکسان باشد، تأثیر معنی داری بر رشد نشای گوجه فرنگی و همچنین کارایی مصرف آب آبیاری دارد. بیشترین وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، سطح برگ و قطر در بستر ترکیبی ماسه-کوکوپیت با حجم هوای85/10 درصد و کمترین آن ها در بستر پرلیت-ورمیکولیت با حجم هوای17 درصد به دست آمد. بین بسترهای ماسه-کوکوپیت و پرلیت کوکوپیت (حجم هوای 3/21 درصد) در مراحل آغازین رشد در بسیاری از صفات تفاوتی دیده نشد. از لحاظ کارایی مصرف آب آبیاری، بستر ماسه-کوکوپیت برتری چشمگیری نسبت به دیگر تیمارها داشت.

در این پژوهش از توده ی بومی خربزه ی زرد جلالی به عنوان پیوندک و از کدوهای تجاری رقم های شینتوزا (Shintozwa) و فرو (Ferro-RZ) به عنوان پایه استفاده شد. گیاهان پیوندشده روی کدو همراه با گیاهان خود پیوندی و غیر پیوندی در سه سطح آبیاری 60، 80 و 100 درصد، که به ترتیب برابر با 32/4984، 82/6124 و 41/7239 مترمکعب در هکتار بر پایه ی تخلیه ی رطوبتی خاک، تحت نظام آبیاری قطره ای ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش کم آبی سفتی گوشت میوه، محتوای نسبی آب برگ و سبزینه ی (کلروفیل) برگ گیاه کاهش یافت. مقایسه ی میانگین ها، نشان داد که عملکرد کل بیشترین (76/40 تن در هکتار) و کمترین (16/31 تن در هکتار) به ترتیب به پایه ی شینتوزا و گیاه خود پیوندی اختصاص داشت. تغییرپذیری نسبی تأثیر پیوند در افزایش عملکرد کل در پایه های شینتوزا و فرو در مقایسه با گیاهان غیر پیوندی به ترتیب 07/23 و 19/14 درصد در شرایط تنش کم آبی بود. همچنین افزایش عملکرد ناشی از افزایش در وزن میوه بود به طوری که میانگین وزن میوه در پایه ی شینتوزا (51/3 کیلوگرم) و پایه ی فرو (59/3 کیلوگرم) در مقایسه با گیاهان غیر پیوندی (97/2 کیلوگرم) بیشتر بود. بین سطوح آبیاری شاهد و 80 درصد تفاوت معنی داری از نظر عملکرد و میانگین وزن میوه وجود نداشت. همچنین بیشترین (18/38 تن در هکتار) و کمترین (22/26 تن در هکتار) عملکرد بازارپسند به ترتیب به سطوح آبیاری 100 و 60 درصد اختصاص داشت. بیشترین (70/6 کیلوگرم بر مترمکعب) و کمترین (05/5 کیلوگرم بر مترمکعب) میزان کارایی مصرف آب به ترتیب به پایه های شینتوزا و گیاهان خود پیوندی مربوط بود.

اسید سالیسیلیک (SA) و متیل جاسمونات (MeJA) به عنوان دو هورمون گیاهی با القای ساخت (سنتز) آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز و تحریک تولید و تجمع پروتئین کیناز ها، اکسیژن های رادیکال آزاد و اسمولیت هایی مانند پرولین نقش بسزایی در تولید متابولیت های ثانویه ایفاء می کنند. در این پژوهش تأثیر محرک های SA و MeJA بر تجمع امینواسید پرولین، محتوای اسید کلروژنیک و اسید کافئیک و همچنین غلظت رنگدانه های درونی پینة (کالوس) کنگرفرنگی بررسی شد. به این منظور نمونه های پینة کنگرفرنگی با پنج سطح 0، 50، 100، 200 و 250 میکرومولار SA و MeJA (الیسیتور) با چهار تکرار، در قالب طرح کامل تصادفی تیمار شدند. بر پایه ی نتایج به دست آمده تجمع پرولین و محتوای اسید کلروژنیک و اسید کافئیک تحت تأثیر غلظت های مختلف محرک های به کاربرده شده قرار داشتند. نکته ی جالب توجه اینکه بین این ترکیب ها و تأثیر محرک های مورداستفاده همبستگی مشاهده شد. به طوری که تحت تأثیر تیمار 100 میکرومولار SA بیشترین تجمع اسید کلروژنیک، اسید کافئیک و پرولین مشاهده شد. افزایش سطح محرک ها از این مقدار، کاهش محتوای اسید کلروژنیک، اسید کافئیک و میزان پرولین را به همراه داشت. در نمونه های تیمارشده با MeJA نیز نمونه های تیمارشده با متیل جاسمونات 100 میکرومولار بیشترین محتوای اسید کافئیک و پرولین را داشته و بیشترین میزان اسید کلروژنیک در تیمار 200 میکرومولار تجمع یافت همچنین بر پایه ی نتایج به دست آمده ممکن است بیان شود، اگرچه تولید متابولیت ها تحت تأثیر محرک های متابولیتی افزایش می یابند، بااین وجود افزایش غلظت محرک های متابولیتی بیش ازحد بهینه نتیجه ی عکس خواهد داشت.

در این تحقیق محلول های اسید سالیسیلیک و پوتریسین هر کدام در چهار غلظت 0، 5/0، 1 و 2 میلی مولار تهیه شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی درختان میوه ی سیب گرانی اسمیت محلول پاشی شدند. پس از برداشت میوه ها، فراسنجه های درصد کاهش وزن، سفتی بافت، مواد جامد قابل حل، درصد اسید های قابل عیارسنجی (تیتراسیون)، اسید آسکوربیک، pH، شاخص طعم و رنگ پوست در پنج نوبت اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اعمال تیمارها در مقایسه با نمونه های شاهد به طور معنی داری (05/0>P) باعث جلوگیری از کاهش وزن میوه، حفظ سفتی بافت و حفظ درصد اسید قابل عیارسنجی شد. در مجموع نمونه های تیمارشده با غلظت های 1 و 2 میلی مولار اسید سالیسیلیک و پوتریسین نسبت به غلظت های دیگر کمترین کاهش وزن، بیشترین سفتی و بالاترین درصد اسید قابل عیارسنجی را داشتند. میزان مواد جامد قابل حل نیز در بعضی از مراحل به طور معنی داری تحت تأثیر تیمارهای بررسی شده بود (05/0>P). تیمارها بر فراسنجه های pH، شاخص طعم و رنگ پوست در هیچ کدام از مراحل تأثیر معنی داری نداشتند.

بادام (Prunus dulcis L. ) یکی از مهم ترین گونه های جنس پرونوس است که بیشتر رقم ها و نژادگان های آن خودناسازگار و برخی نیز دگر ناسازگارند. هرچند امروزه رقم های خودسازگار ایجادشده از طریق بهنژادی در دسترس است. بنابراین رقم های خودناسازگار برای گرده افشانی، تلقیح و تولید نیازمند دانه ی گرده ی سازگار دیگر رقم ها هستند. در این راستا بررسی سازگاری گرده افشانی سه رقم تونو، شکوفه، سهند و پنج نژادگان امیدبخش انتخابی A1. 16، A9. 7، A8. 39، A10. 11، A230 با استفاده از روش گرده افشانی کنترل شده انجام شد. ترکیب های تلاقی ها بر پایه ی همپوشانی گلدهی در سه گروه انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ترکیب تلاقی × A9. 7تونو (با 52/60 درصد تشکیل میوه)، A9. 7 × A10. 11 (با 20/79 درصد تشکیل میوه) و سهند × شکوفه ( با 25/777 درصد تشکیل میوه) بالاترین درصد تشکیل میوه و بیشترین سازگاری در تلاقی های به کاررفته در گروه های مختلف را داشتند. همچنین ترکیب تلاقی های × A230تونو (با 45/42 درصد تشکیل میوه) و سهند × تونو (با 52/39 درصد تشکیل میوه) 50 درصد ناسازگاری نشان دادند.

توت فرنگی (Fragaria ananassa Duch. ) منبع خوبی از ترکیب های ضداکسایشی طبیعی است. در این بررسی میوه های هشت رقم توت فرنگی شامل کردستان، مرک، کاماروسا، پاروس، کویین الیزا، ونتانا، سلوا و پاجرو در مرحله ی رسیدگی برداشت شدند و برای تجزیه و تحلیل محتوای فنل کل، آنتوسیانین کل، ویتامین ث، مواد جامد محلول (TSS) و فعالیت ضداکسایشی کل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بالاترین میزان TSS در رقم های کردستان، کاماروسا، مرک و ونتانا مشاهده شد. رقم های پاجرو، کویین الیزا و پاروس پایین ترین محتوای فنل کل را دارند. میزان آنتوسیانین کل و ویتامین ث در رقم های کردستان، مرک و کاماروسا در بالاترین میزان بود. از بین رقم های بررسی شده، رقم مرک بالاترین میزان اسیدیته ی قابل عیارسنجی (تیتراسیون) را داشت، درحالی که رقم کویین الیزا پایین ترین فعالیت ضداکسایشی کل را نشان داد. همبستگی مثبت بین محتوای فنل کل (41/0)، محتوای آنتوسیانین ها (42/0)، ویتامین ث (53/0) و اسیدیته ی قابل تیتراسیون (53/0) با فعالیت ضداکسایشی کل وجود داشت. به طور کلی رقم های کردستان، مرک و کاماروسا منابع مهمی برای ترکیب های ضداکسایشی هستند.

به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات آمونیوم بر رنگیزه های نورساختی (فتوسنتزی)، میزان و اجزای اسانس گیاه مرزه ی تابستانه (Satureja hortensis LL. )، آزمایشی بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در شرایط آب و هوایی کرج به اجرا درآمد. تیمارها شامل پنج سطح مختلف سولفات آمونیوم شامل: شاهد (0)، 40، 60، 80 و 1000 کیلوگرم سولفات آمونیوم بود که به صورت سرک به کرت ها اضافه شد. در مرحله ی گلدهی کامل، بوته های مربوط به هر تیمار برداشت شدند و صفات مورد بررسی شامل میزان سبزینه یا کلروفیل (b, a و کل)، میزان کاروتنوئید، درصد، عملکرد و اجزای اسانس اندازه گیری شد. نتایج، نشان دهنده ی تفاوت معنی دار تیمارها بر برخی از صفات اندازه گیری شده بود. از 26 ترکیب شناسایی شده در تیمارهای مختلف، تنها دوازده ترکیب تحت تأثیر سطوح کودی قرار گرفتند. همچنین درصد و عملکرد اسانس نیز به طور معنی داری تحت تأثیر تیمارها تغییر پیدا کردند. با افزایش سطوح مختلف سولفات آمونیوم درصد و عملکرد اسانس افزایش معنی داری پیدا کرد به طوری که بالاترین درصد و عملکرد اسانس (به ترتیب 55/3 درصد و 97/49 میلی لیتر) مربوط به تیمار 100 کیلوگرم سولفات آمونیوم و کمترین میزان (به ترتیب 68/2 درصد و 32/16 میلی لیتر) مربوط به تیمار شاهد بود. کارواکرول به عنوان ترکیب اصلی این گیاه تحت تأثیر تیمار کودی قرار گرفت. بالاترین میزان کارواکرول (06/52 درصد) و کمترین میزان (57/46 درصد) به ترتیب در تیمارهای40 و 60 کیلوگرم سولفات آمونیوم اندازه گیری شد. کمترین میزان محتوای سبزینه ی کل (69/18 میلی گرم بر گرم نمونه ی تر) مربوط به تیمار 100 کیلوگرم سولفات آمونیوم بود و دیگر تیمارها در یک گروه قرار داشتند.

آفتاب سوختگی عارضه ای فیزیولوژیکی است که با کاهش کیفیت میوة انار، سالانه آسیب و زیان زیادی به باغداران وارد می کند. در این پژوهش، تأثیر کائولین بر حفظ کیفیت و کاهش آفتاب سوختگی میوة انار رقم ملس ترش ساوه بررسی شد. درختان انار طی فصل رشد در سه مرحله به ترتیب 45، 75 و 105 روز پس از تشکیل میوه با چهار سطح کائولین فرآوری شده (0، 5/2، 5 و 10 درصد) محلول پاشی شدند. نتایج نشان داد که کائولین به طور معنی داری آفتاب سوختگی میوه را کاهش داد. میزان مواد جامد محلول (TSS)، فلاونوئید کل و آنتوسیانین کل و میزان فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز در میوه های تیمارشده کمتر از شاهد بود. همچنین میزان سیانیدین 3-گلوکوزید، سیانیدین 3و5-دی گلوکوزید، دلفینیدین 3و5-دی گلوکوزید و پلارگونیدین 3و5-دی گلوکوزید در میوه های تیمارشده با کائولین به طور معنی داری در مقایسه با شاهد کاهش یافت. در مقابل، میزان فنل کل میوه افزایش یافت، اما تغییر معنی داری در ظرفیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) کل و میزان TA، pH، TSS/TA و دلفینیدین 3-گلوکوزید و پلارگونیدین 3-گلوکوزید آب انار مشاهده نشد. در کل، سه بار محلول پاشی درختان انار با غلظت 5 درصد کائولین با فاصلة سی روز برای جلوگیری از آسیب و زیان آفتاب سوختگی میوة انار توصیه می شود.

بافت مردگی جوانه ی (Bud necrosis) یک ناهنجاری فیزیولوژیک در انگور است که منجر به مرگ جوانه های بارور شده و عملکرد کاهش می یابد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تغییر میزان قندهای محلول و نشاسته و ارتباط آن با بروز بافت-مردگی جوانه ی اولیه در انگور عسکری بود. آزمایش در تاکستانی با سن پانزده سال و نظام تربیت پاچراغی و فاصله ی کاشت 5/2 × 3 متر، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387-1386، اجرا شد. عامل اول شامل تیمار میوه دار و بدون میوه، عامل دوم نوع اندام گیاهی در سه سطح (جوانه، برگ و ساقه) و عامل سوم زمان نمونه برداری در ده سطح (40 روز تا 130 روز) بود. نتایج نشان داد که نخستین نشانه ی ناهنجاری در60 روز پس از شکفتن جوانه ها آغاز و تا آخر فصل رشد ادامه داشت. همچنین غلظت قندهای محلول در اوایل فصل رشد، افزایش و سپس کاهش یافت، ولی نشاسته در همه ی اندام ها به ویژه در جوانه افزایش یافت. غلظت قندهای محلول و نشاسته در تاک های میوه دار نسبت به بدون میوه بیشتر بود. در هر دو بوته ی میوه دار و بدون میوه با گذشت زمان، میزان ذخیره ی نشاسته در همه ی اندام ها افزایش داشت. همبستگی منفی قندهای محلول و نشاسته با درصد بافت مردگی جوانه ی اولیه در تاک های بدون میوه نسبت به میوه دار مشاهده شد. به عبارت دیگر، نقش قندهای محلول و میزان ذخیره ی نشاسته در جوانه بر بروز ناهنجاری بافت مردگی جوانه در انگور رقم عسکری اثبات شد.

در سال های اخیر استفاده از تنظیم کننده های رشد به ویژه کندکننده های رشد افزایش چشمگیری یافته است. تریازول ها (پاکلوبوترازول و ترینگزاپک اتیل) به عنوان مؤثرترین و کم خطرترین کندکننده های رشد سبب ایجاد گیاهان پوششی کوتاه تر و متراکم تر می شود که برگ های سبز تیره تر و ضخیم تر دارد. برای ارزیابی تأثیر پاکلوبوترازول و ترینگزاپک اتیل بر ویژگی های ریخت شناختی (مرفولوژیکی) و فیزیولوژیکی دو گیاه پرچینی (رزماری و نوش رقم مورگان) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی شامل شانزده تیمار و سه تکرار اجرا شد. بدین منظور بی درنگ پس از هرس هر دو گیاه، محلول پاشی برگی پاکلوبوترازول با غلظت های 1000 و 4000 میلی گرم در لیتر، ترینگزاپک اتیل با غلظت 1000 میلی گرم در لیتر و آب مقطر به عنوان شاهد انجام شد. صفات مورد اندازه گیری در این پژوهش شامل ارتفاع، طول و عرض گیاه، وزن تر و خشک بخش-های هرس شده، طول میانگره، میزان پرولین، سبزینه ی (کلروفیل)a، سبزینه یb و سبزینه ی کل بود. نتایج نشان دادند کندکننده-های رشد سبب کاهش رشد طولی و عرضی، طول میانگره ها، وزن تر و خشک بخش های هرس شده ی گیاه و افزایش میزان پرولین, سبزینه ی a، b و کل نسبت به تیمار شاهد شد.

تنظیم کننده های رشد مختلفی برای بهبود کیفیت گل بریده در گیاهان پیازی استفاده می شوند ولی تأثیر آن ها به ژنوتیپ و شرایط رشد گیاه مانند وضعیت تغذیه ی گیاه نیز بستگی دارد. این آزمایش به منظور بررسی برهمکنش بنزیل آدنین با غلظت های (0، 100، 200 و 500 میلی گرم در لیتر) به دو روش (خیساندن سوخ ها به مدت 24 ساعت پیش از کشت، محلول پاشی در مراحل اولیه ی ظهور گل آذین) و نیترات پتاسیم با مقادیر (0، 1، 2، 4 گرم در کیلوگرم خاک به صورت تغذیه ی خاکی) نیز در دو مرحله ی (سه برگی و در مرحله ی متورم شدن گل آذین در میان برگ ها) بر قطر گلچه و ساقه ی گل، ارتفاع ساقه ی گل دهنده، شمار گل در سوخ، وزن تر و خشک گل، عمر گلجایی گل بریده و کربوهیدرات های محلول و پروتئین برگ نرگس در کشت گلدانی در شرایط مزرعه ای انجام شد. نتایج نشان داد همه ی صفات موردبررسی پس از کاربرد تیمارهای بنزیل آدنین تغییرهای معنی داری داشتند که نشان می دهد، نرگس نسبت به سایتوکینین حساسیت مثبت دارد. از نظر آماری تیمار نیترات پتاسیم اثر معنی داری بر شمار گل در سوخ، وزن تر و خشک گل، عمر گلجایی گل بریده نداشت. اما برهمکنش تأثیر بنزیل آدنین و نیترات پتاسیم در غلظت های بالا موجب افزایش معنی دار در قطر گلچه و ساقه، وزن تر و خشک گل، عمر گلجایی گل بریده و میزان کربوهیدرات های محلول و پروتئین برگ شد. تغییر در ویژگی های ریخت شناسی و بیوشیمیایی در نتیجه کاربرد بنزیل آدنین و نیترات پتاسیم، کیفیت گل بریدة نرگس را به طور مثبتی تغییر داد.

شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L. ) از مهم ترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده می شود. به منظور بررسی تأثیر شوری کلرید سدیم بر محتوای رطوبت نسبی، پایداری غشاء، محتوی سبزینه (کلروفیل)، سدیم، پتاسیم، نسبت سدیم به پتاسیم و انباشت متابولیت های سازگاری (پرولین)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار به صورت گلدانی در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل هشت توده ی بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد، یاسوج و چهار سطح شوری (60، 120، 180 میلی مولار و آب آشامیدنی به عنوان شاهد) بود. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که تنش شوری اثر معنی داری بر محتوای رطوبت نسبی، پایداری غشاء، سبزینه ی a، سبزینه ی b، سبزینه ی کل، سدیم، پتاسیم و میزان پرولین داشت. با افزایش سطوح شوری آب آبیاری همه ی صفات به جز میزان پرولین، سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم کاهش یافت. ازنظر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بیشترین میزان از گروه شاهد (شوری صفر) به دست آمد. بیشترین میزان سدیم، سدیم به پتاسیم و پرولین در آخرین سطح شوری (180 میلی مولار) نسبت به شاهد مشاهده شد. بین توده ها، به ترتیب توده های چالوس، مشهد و اصفهان متحمل ترین توده ها به شوری بودند. بر پایه ی نتایج این پژوهش، به نظر می رسد بتوان از این سه توده به عنوان توده های حاوی ژن های متحمل به شوری برای اصلاح توده هایی با ظرفیت عملکرد زیاد در مناطق شور استفاده کرد.

ریحان مقدس (Ocimum sanctum) یکی از مهم ترین گیاهان دارویی تیره ی نعناعیان است. به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی آهن بر میزان آهن جذب شده، سبزینه (کلروفیل) و فراسنجه های نورساختی (فتوسنتزی) ریحان مقدس، آزمایشی در سال زراعی 91-1392 در مزرعه ی تحقیقاتی گروه علوم باغبانی، دانشگاه شهید چمران اهواز بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی در شش تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: شاهد (بدون محلول پاشی)، محلول پاشی با کلات آهن (1 و 5/1 گرم در لیتر) و نانوکلات آهن (5/0، 1 و 5/1 گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد، کاربرد محلول پاشی کود آهن بر صفات میزان آهن و سبزینه برگ، نرخ هدایت روزنه ای، تعرق، نورساخت خالص و کارایی مصرف نور در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. بیشترین میزان آهن جذب شده، هدایت روزنه ای، نرخ تعرق و کارایی مصرف نور در تیمار محلول پاشی 1 گرم در لیتر نانوکلات آهن مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان سبزینه، کاروتنوئید و نرخ نورساخت خالص در تیمار محلول پاشی 5/1 گرم در لیتر نانوکلات آهن به دست آمد. کمترین میزان صفات یادشده در تیمار شاهد مشاهده شد. ترکیب غالب اسانس گیاه شامل اوژنول، 1، 8- سینئول و متیل کاویکول بود. بر پایه ی نتایج به دست آمده، برای بهبود صفات یادشده، محلول پاشی 1 گرم در لیتر نانوکلات آهن پیشنهاد می شود.

دمای بالا از جمله عامل های محیطی محدودکننده ی رشد گیاه در بسیاری از مناطق است. بنابراین با روند رو به افزایش پدیده ی گرم شدن کره ی زمین در سال های اخیر، بررسی تأثیر دمای بالا در رقم ها و گونه های مختلف و ارائه ی راهکارهایی در جهت بهبود تحمل گیاهان اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش تأثیر قارچ ریشة (میکوریزا) آربسکولار بر برخی صفات فیزیولوژیکی و ریخت شناختی (مورفولوژیکی) یا شاخص های رشدی در انگور رقم پرلت در سه سطح دمایی شامل 25، 40 و 45 درجه ی سلسیوس، بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. بر پایه ی نتایج به دست آمده کارایی فتوشیمیایی نظام نوری 2 (فتوسیستمII ) در گیاهان بدون مایه کوبی با قارچ در دمای 45 درجه ی سلسیوس به میزان زیادی کاهش یافت. شاخص سبزینگی نیز در دمای 40 و 45 درجه ی سلسیوس در حالت مایه کوبی نکردن با قارچ کاهش یافت، درحالی که این کاهش در گیاهان مایه کوبی شده با قارچ کمتر بود. درصد کلنیزاسیون ریشه با قرار گرفتن گیاهان در معرض دمای 45 درجه به طور معنی داری کاهش یافت. به طورکلی تلقیح گیاهان با قارچ ریشة آربسکولار تا حدی باعث بهبود تحمل به شرایط تنش دمایی در انگور رقم پرلت شد.

در درختان سیب مرحله ی گلدهی در رویارویی با دماهای پایین و یخبندان در اوایل بهار بسیار آسیب پذیر و زمان شکفتن گل ها یکی از مراحل مهم در چرخه ی سالانه ی رشد درخت سیب به شمار می رود. بنابراین، پیش بینی دقیق هنگام رخدادِ آن با یک الگوی توانمند می تواند در مدیریت خطر دماهای پایین دیررس بهاره اهمیت داشته باشد. در این پژوهش از سه الگوی نیاز سرمایی ساده (CH)، یوتا (UM) و دینامیکی (DM) برای تجمع ساعت های سرمایی در فصل زمستان استفاده شده است. هدف از این پژوهش مقایسه ی عملکرد و بررسی توانمندی الگو های نیاز سرمایی در پیش بینی زمان مراحل مختلف پدیدشناختی (فنولوژی) درخت سیب در شمال غرب ایران است. بدین منظور، از داده های پدیدشناختی درخت سیب به مدت سیزده سال و آمار درازمدت 28 ساله ی میانگین کمینه ی دما و بیشینه دمای روزانه ی هوا در ایستگاه تحقیقات هواشناسی کهریز واقع در استان آذربایجان غربی برای ارزیابی الگوهای نیاز سرمایی استفاده شد. نتایج اعتبارسنجی خروجی الگو ها نشان داد که الگوی دینامیکی برای برآورد زمان دقیق گلدهی در منطقه ی مورد بررسی با ریشه ی میانگین مربعات خطای (RMSE) کمتر از چهار روز و با خطای نسبی کمتر از 3 درصد، توانمندترین الگو در تجمیع ساعت های سرمایشی و گرمایشی است. همچنین، با توجه به توزیع آماری داده های کمینه ی دمای هوا در درازمدت، احتمال خطر آسیب و زیان دماهای پایین پس از تاریخ های معین برآورد شد. نتایج توزیع آماری در مقایسه با برآورد الگوها نشان داد، رقم های زود گل که پیش از پنجم فروردین جوانه های گل آن ها فعالیت خود را آغاز می کنند، با احتمال خطر 50 درصد در معرض خطر سرمازدگی دیررس بهاره قرار دارند.

به منظور بررسی پاسخ پنج توده ی هندوانه (TN. 93. 765، TN. 93. 469، TN. 93. 485، TN. 93. 425و TN. 93. 330) به تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. این تحقیق در محیط آبکشت (هیدروپونیک) با چهار سطح مختلف پتانسیل اسمزی ناشی از پلی اتیلن گلیکول6000 شامل 0 (شاهد)، 4/0-، 8/0-، 2/1-مگاپاسکال بررسی شد. بر پایه ی نتایج به دست آمده در بین توده های هندوانه تفاوت معنی داری مشاهده شد. توده های TN. 93. 765و TN. 93. 485 کمترین کاهش وزن تر، خشک و سطح برگ و بیشترین میزان رنگیزه های نورساختی (فتوسنتزی) را در سطح تنش شدید (Mpa2/1-) به خود اختصاص دادند. میزان رنگدانه های سبزینه (کلروفیل) و کاروتنوئید با افزایش میزان پتانسیل اسمزی تا سطح 8/0-افزایش تدریجی نشان داد اما در سطح تنش 2/1-میزان آن ها کاهش یافت. در بین توده های موردبررسیTN. 93. 765 از اصفهان و TN. 93. 485 از خراسان بیشترین مقدار پرولین، فنل کل و ارزش پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) را در سطح تنش شدید به خود اختصاص دادند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان استنباط کرد که این توده ها به شرایط تنش خشکی در مقایسه با توده های دیگر متحمل تر هستند.

حفاظت و جلوگیری از خروج غیرقانونی ذخایر ژنتیکی (ژرم پلاسم) انگور به عنوان مهم ترین سرمایه های کشور، نیازمند شناسه دار کردن رقم های تجاری و بومی و ثبت آن ها در مراکز بین المللی است. این پروژه برای تمایز و ارزیابی مهم ترین رقم های تجاری انگور ایران (فخری، پیکانی کاشمر، خوشناو، ریش بابای سفید و قرمز، بیدانه ی سفید و قرمز، شاهرودی، شصت عروس، یاقوتی، عسکری و میش پستان) بر پایه ی صفت های ریخت شناختی (مورفولوژیک) یا ساختار ظاهری و فیزیولوژیک با هدف ثبت آن ها در مرکز بین المللی حفاظت از رقم های گیاهی (UPOV) در استان های قزوین و آذربایجان غربی انجام شد. صفت های رویشی و زایشی بنا بر دستورکار آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) طی دو سال در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد صفت های کمی یا کیفی به تنهایی قادر به تمایز رقم های انگور موردبررسی از یکدیگر نیستند. لیکن استفاده از ترکیب برخی از ویژگی های کمی و کیفی به عنوان صفت های کلیدی، کارایی کامل دارد. به طوری که با کاربرد امتیازهای یازده صفت شامل شمار پیچک های متوالی، شکل پهنک برگ کامل، مقطع عرضی برگ کامل، شمار پارپهنک (lobe)، شکل دندانه، زمان آغاز رسیدن حبه، اندازه، شکل و رنگ پوست حبه، میزان آنتوسیانین گوشت و تشکیل دانه، به عنوان یک "گیاه کد" و یا بروز چهار صفت شامل رنگ میوه، تشکیل دانه، طول پیچک و مقطع عرضی برگ کامل، رقم ها به طور دقیق از همدیگر متمایز شدند. بنابراین ثبت صفت های ظاهری، راهکاری ساده و مناسب برای جداسازی رقم های انگور است و جز در موارد خاص، نیاز به انگشت نگاری ژنتیکی نیست.

نسترن وحشی (Rosa canina L. ) از گونه های بومی ایران است که تنوع ژنتیکی شایان توجهی در بوم جور (اکوتیپ )های موجود در کشور دارد. این بررسی به منظور مقایسه ی میزان و نوع اسیدهای چرب غیراشباع و اشباع موجود در بوم جور های نسترن وحشی پنج منطقه ی استان اصفهان در سال 1394-1393 صورت گرفت. استخراج روغن از بذر ها با دستگاه سوکسله و تجزیه ی اسیدهای چرب با دستگاه فام نگاری (کروماتوگرافی) گازی (GC) در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) انجام گرفت. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین درصد روغن به ترتیب از بوم جور های میان کیش (43/11%) و آغچه (89/7%) به دست آمد. از بین اسیدهای چرب غیراشباع، بیشترین میزان اسید لینولئیک، لینولنیک، اولئیک، پالمیتولئیک و آراشیدونیک به ترتیب از بوم جور های کپه جمشید (00/55%)، زرنه (38/28%)، صادقیه (58/22%)، آغچه (22/0%) و زرنه (12/0%) به دست آمد. کمترین میزان اسیدهای چرب اشباع پالمیتیک (69/3%) و استئاریک (77/1%) در بوم جور صادقیه مشاهده شد. بوم جور های کپه جمشید، زرنه و صادقیه کمترین میزان اسید چرب اشباع میریستیک را داشتند. همچنین بیشترین و کمترین میزان مجموع اسیدهای چرب غیراشباع به ترتیب از بوم جور های صادقیه (87/93%) و آغچه (51/91%) به دست آمد. روغن بذرهای بوم جور های نسترن های وحشی در مناطق موردبررسی با داشتن درصد بالای اسیدهای چرب غیراشباع و همچنین نسبت مناسب امگا-6 به امگا-3، ازنظر ویژگی های تغذیه ای و دارویی منحصربه فرد هستند.