پژوهش و سازندگی
سال:1387 | دوره:21 | شماره:1 (پی آیند 78) در زراعت و باغبانی |تعداد مقالات:31

بادام با سطح زیرکشت 146055.4 هکتار، یکی از مهمترین محصولات باغی کشور است که علاوه بر مصرف در داخل همه ساله مقداری از آن به خارج صادر می شود. آمارهای موجود حاکی از نوسان در میزان و قیمت های صادراتی بادام ایران است که نشان دهنده پایین بودن میزان نفوذ و قدرت چانه زنی در بازار جهانی است. ساختار بازار از جمله عوامل موثر در قدرت چانه زنی می باشد به طوری که با افزایش تنوع در بازارهای هدف قدرت بازاری صادر کنندگان نیز افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه آگاهی از روند تغییر در ساختار بازار راهنمای مناسبی در سیاستگزاری صادرات این محصول می باشد. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات موجود در مراجع رسمی، بازارهای هدف شناسایی شده و با محاسبه شاخص هرفیندال ساختار بازارهای صادراتی بادام ایران و تغییرات آن در دوره 1382-1372 تعیین شده است. بر اساس نتایج به دست آمده آمریکا با تولید بیش از 40 درصد و صادرات بیش از 70 درصد مهمترین کشور تولید کننده و صادر کننده بادام دنیا است. سهم ایران از بازار دنیا حدود 2 درصد است و در دوره 2003-1999 روند کاهشی داشته است. ساختار بازار صادراتی بادام ایران شبه انحصاری و بازار جهانی نزدیک به انحصار کامل است.

نقش رشد یاخته های پارانشیمی در حجیم شدن ریزغده ها در شرایط کشت بافت، طی یک دوره ده هفته ای مورد مطالعه قرار گرفت. در شرایط القا تشکیل ریزغده، تقسیمات یاخته ای در بخش های راسی و زیرراسی جوانه های القا شده، آغاز شد. ریزغده های در حال تشکیل، در ناحیه زیرراسی دچار رشد طولی و قطری (شعاعی) شدند. رشد ریزغده ها در هر دو محور تا حدود روز چهل و پنجم ادامه، و تا پایان روز هفتادم، کاهش یافت. تغییر در ابعاد طولی و عرضی ریز غده ها نتیجه تقسیمات یاخته ای و افزایش تعداد یاخته ها در هر دو محور بود. یاخته هایی که در نتیجه فعالیت مریستم راسی ریزغده ها به وجود آمده اند به مراتب بیشتر از یاخته های تولید شده در محور عرضی ریز غده ها بودند. افزایش تعداد یاخته های پارانشیم مغزی نسبت به یاخته های پارانشیمی نقش مهم تری را در رشد قطری ریز غده ها داشت. تعداد سلول های پارانشیم مغزی زودتر از سلول های پارانشیم پوست افزایش یافت. رشد قطری یاخته های پارانشیم مغزی زودتر از یاخته های پارانشیم پوست آغاز شد. تغییر الگوی رشد طولی به عرضی نیز در یاخته های پارانشیم پوست و مغز در حجیم شدن ریز غده ها نقش داشت. این تغییر الگو در یاخته های پارانشیم پوست زودتر از یاخته های پارانشیم مغزی آغاز گردید. کاهش رشد طولی و رشد عرضی ریز غده ها به ترتیب توام با کاهش فعالیت مریستم راسی و کاهش تقسیم در بافت پوست و مغزی بود.

ایجاد شبکه کتابشناختی برای تبادل اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در قالب شبکه کتابشناختی میتوان بخشی از نیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده در محیط های علمی، آموزشی و تحقیقاتی را از طریق اشتراک منابع و امانت بین کتابخانه ای تامین نمود. هدف این تحقیق ارایه الگویی عملیاتی برای ایجاد شبکه کتابشناختی با هدف بهره گیری از خدمات نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات اشتراکی است. این شبکه قابلیت دسترسی اطلاعات کتابشناختی در محیط شبکه را برای کاربران در دانشگاه ها و فضاهای تحقیقاتی افزایش می دهد. از جمله مزایای این شبکه می توان به موارد زیر اشاره کرد: استفاده از خدمات تخصصی کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی در بستر شبکه، امکان فراهم آوری و تامین نیازهای اطلاعاتی به شکل تعاونی، ذخیره و بازیابی اشتراکی اطلاعات، کنترل کتابشناختی، خدمات تحویل مدرک.

کرچک با نام علمی Ricinus communis گیاهان سمی می باشد که می توان از سم طبیعی آن در علف کش ها و یا ضدعفونی سطوح استفاده نمود. در بررسی حاضر، ابتدا اثر عصاره آبی برگ و میوه کرچک با غلظت های 0، 2.5، 5 و 10 درصد بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گندم و لوبیای چشم بلبلی مورد آزمایش قرار گرفت. سپس اثر غلظت 100 درصد عصاره برگ و میوه کرچک بر روی 4 گونه باکتری و 2 گونه قارچ مطالعه گردید. آزمایش با طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 0.05 صورت گرفت. نتایج نشان داد که عصاره برگ و میوه کرچک با غلظت 2.5 درصد، به طور معنی داری جوانه زنی گندم و لوبیا چشم بلبلی را کاهش داده است. عصاره برگ و میوه کرچک طول ریشه چه و ساقه چه گندم و همچنین طول محور زیر لپه و بالای لپه لوبیای چشم بلبلی و وزن خشک آنها را کاهش داد، اما اثر عصاره برگ کرچک در همه موارد بیشتر از میوه آن می باشد و اثر عصاره برگ بر گیاهچه گندم بعنوان گیاه تک لپه بیشتر از لوبیای چشم بلبلی به عنوان گیاه دو لپه است، لذا شاید بتوان از غلظت های مناسبی از عصاره برگ به عنوان علف کش استفاده کرد. نتایج نشان می دهد که عصاره برگ و میوه کرچک اثر معنی داری در جلوگیری از رشد 4 گونه باکتری مورد آزمایش ندارد و از 2 گونه قارچ آزمایش شد. عصاره میوه کرچک از رشد گونه Saccharomyces cerevisiae به طور معنی داری ممانعت می نماید.

رز با داشتن بیش از 1317.4 هکتار سطح زیر کشت در ایران یکی از اولویت های مهم در تولید گل و گیاهان زینتی، ایجاد پارک ها و فضای سبز شهری است. سفیدک پودری رز (Sphaerotheca pannosa var, rosae) و کنه های تارتن Tetranychus urticae Koch و T. cinnabarinus (Biosduval) از مهم ترین عوامل خسارت زای رز می باشند. برای کنترل این دو عامل باید از سمومی که هر دو را کنترل کند استفاده نمود تا خطرات زیست محیطی کمتر شود لذا مطالعه ای به صورت طرح فاکتوریل در قالب کرت های کاملا تصادفی و با 12 تیمار در چهار تکرار از ترکیبات روغن دانه چریش (با غلظت 3.8 ml/lit به همراه 0.5 ml/lit سیتووت)،  گوگرد (80% WP کومولوس با غلظت (2 ml/lit، دینوکاپ (18.25% WP با غلظت (1.5 mil/lit و شاهد (آب پاشی) هر کدام در سه نوبت زمانی و با فاصله ده روز انجام گردید. نتایج داده های جمع آوری شده در نوبت های مختلف نمونه برداری برای کنترل توام کنه و سفیدک پودری، نشان داد اثر تیمارها در کنترل هر دو عامل خسارت زا نسبت به هم و شاهد در سطح 5% از نظر آماری معنی دار است. روغن چریش، گوگرد، دینوکاب به ترتیب با دو، دو و سه بار سمپاشی به ترتیب باعث کاهش 89.85%، 83.64% و 78.80% از جمعیت کنه و 81.25%، 66.66% و 60.40% از سفیدک پودری رز شدند و به ترتیب بیشترین تاثیر همزمان را بر آنها داشتند. با توجه به عدم ملاحظه علایم سوء باقی مانده روغن دانه چریش بر روی گیاه رز، استفاده متناوب آن در کنترل همزمان و موفقیت آمیز آفت کنه و بیماری سفیدک پودری روی رز در فضای سبز شهری و گلخانه ها را می توان توصیه نمود و به این ترتیب با مبارزه توام از میزان مصرف سم و آلودگی محیط زیست تاحدی جلوگیری می شود.

این تحقیق به منظور بررسی اثر فاصله بین بوته ها در روی ردیف (0.3 0.6 و 0.9 متر) و هرس ساقه اصلی (عدم حذف ساقه، حذف ساقه اصلی پس از تشکیل 12 و 16 گره در ساقه اصلی) بر روی عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo var.styriaca)، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 84 در اردبیل انجام شد. نتایج نشان داد هرس ساقه اصلی بر روی کلیه صفات اندازه گیری شده بجز متوسط وزن تر میوه، قطر میوه، تعداد دانه در میوه و وزن هزار دانه اثر معنی دار دارد. نتایج همچنین نشان داد، فاصله بین بوته ها در روی ردیف بر روی تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، متوسط وزن تر میوه، قطر میوه، وزن هزار دانه و عملکرد میوه و دانه در هکتار اثر معنی دار داشت. بهترین نتایج از نظر صفات اندازه گیری شده از تیمار هرس ساقه پس از تشکیل 12 گره و فاصله 0.3 متر بین بوته ها در روی ردیف حاصل شد.

قارچ های میکوریزی (وسیکولار- آرباسکولار) قادرند با گیاهان همزیستی ایجاد کرده و با افزایش جذب برخی عناصر باعث رشد بهینه گیاه شوند. توجه به شرایط خاص باغهای پسته از نظر افزایش شوری آب، خاک و عدم رعایت مدیریت صحیح کودی، لزوم تحقیقات روی جنبه های مختلف تاثیر و کاربرد قارچهای میکوریزی در این باغ ها را آشکار می سازد. لذا در این تحقیق نقش چهار گونه قارچ VAM (M1) Glomus intraradices), (M2) Glomus etunicatum), (M3) Glomus microaggregatum), (M4) Glomus, mosseae) و شاهد بدون قارچ (M0) در سطوح مختلف فسفر برابر با صفر، 18.6، 27.8 و 37 میلی گرم (P2O2) در کیلوگرم خاک از منبع سوپر فسفات تریپل بر روی صفات رویشی نهال، کلونیزاسیون ریشه و جذب عناصر فسفر، روی، کلسیم، منیزیم و پتاسیم در نهالهای پسته تحت شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش سطح فسفر وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ارتفاع نهالهای پسته افزایش پیدا می کند، با این تفاوت که در نهالهای میکوریزی تا سطح فسفر 27.8 mg/kgsoil و در نهال های غیر میکوریزی تا سطح فسفر 37 mg/kgsoil این افزایش وجود دارد. مقایسه نهالهای میکوریزی و شاهد در صفت وزن تر و خشک ریشه نشان داد که قارچهای VAM باعث کاهش آن ها نسبت به نهالهای شاهد شده اند. مقایسه کارآیی گونه های مختلف در کلنونیزاسیون ریشه مشخص نمود که این کارآیی به ترتیب M4<M2<M3<M1 می باشد و سطح فسفر 7.8 mg/kgsoil بهترین سطح جهت کلونیزاسیون ریشه است. قارچهای میکوریزی باعث افزایش غلظت عناصر Zn, Ca, Mg, K, P در ماده خشک ریشه و انتقال بهتر عناصر K, P و Zn به اندامهای هوایی در مقایسه با نهالهای شاهد شده اند. نتایج بدست آمده از این تحقیق همچنین مشخص می نماید که قارچ (Glomus intraradices) M1 و سطح فسفر 27.8 mg/kgSoil بهترین تاثیر را جهت بهبود کارآیی همزیستی در رابطه با رشد نهال های پسته و جذب عناصر دارد.

مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi Rossi یکی از آفات مهم این محصول در گلرنگ کاری های ایران محسوب می شود. به منظور مطالعه فراوانی فصلی، روند تغییرات جمعیت و میزان خسارت مگس گلرنگ یک بررسی دو ساله، طی سال های 1381 و 1382 در مزارع گلرنگ استان قم اجرا گردید. حشرات کامل مگس گلرنگ با استفاده از تله های چسبی زرد رنگ و تغییرات مراحل مختلف رشدی آن با برداشت هفتگی غوزه های گلرنگ و شمارش تخم، لارو و شفیره مگس گلرنگ ردیابی و میزان خسارت نیز به همین روش برآورد گردید. برای بررسی پارازیتوئیدهای احتمالی نمونه های دیگری نیز جمع آوری و پارازیتوئیدهای خارج شده از لاروها و شفیره ها شناسایی و تراکم آنها ثبت شد. نتایج حاصل نشان می دهد که حشرات کامل آفت از اوایل اردیبهشت تا اوایل تیرماه در منطقه ظاهر و آلودگی غوزه ها به لاروهای مگس از اردیبهشت تا اواخر خرداد اتفاق افتاده و پس از سفت شدن دانه ها (رسیدن محصول) کاهش می یابد. این مگس روی گلرنگ پاییزه دارای دو نسل بوده و نسل سوم آن روی گلرنگ بهاره و علف های هرز سپری می شود. بالاترین تراکم حشرات کامل در نسل اول سال 1381 هفته دوم اردیبهشت و در نسل دوم هفته اول خرداد ماه ولی در سال 1382 به ترتیب در هفته سوم اردیبهشت و هفته چهارم خرداد ماه ثبت گردیده است. بررسی های بعمل آمده در مورد آلودگی بوته های گلرنگ به مگس نشان می دهد که 10 تا 33 درصد غوزه ها در اثر تغذیه این آفت از بین می روند. از شفیره های پارازیته شده آفت یک گونه زنبور به نام (Antistrophoplex conthurnatus Masi Torymidae) جمع آوری گردید که میزان تراکم آن در این مناطق ناچیز بوده است.

هدف از این پژوهش بررسی اثر سطوح کم آبیاری در مراحل مختلف رشد گیاه چغندرقند رقم منوژرم تکنیکی 7233 بر عملکرد کمی و کیفی آن و تعیین کارایی مصرف آب بود. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار از بهار 1375 به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزش شهرکرد اجرا شد. در این پژوهش تیمارهای کم آبیاری در پنج سطح شامل E0 (آبیاری کامل)، E1 (85 درصد)، E2 (70 درصد)، E3 (55 درصد) و E4 (30 درصد) تبخیر و تعرق واقعی گیاه چغندر قند حاصل از لایسیمتر زهکش دار بطور جداگانه در سه دوره رشد چغندرقند شامل T1: ابتدای دوره رشد یا دوره رشد برگی، T2: دوره رشد ریشه و T3: دوره رشد انتهایی یا ذخیره سازی قند در ریشه بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کم آبیاری بر عملکرد ریشه و قند در هر یک از دوره های رشد گیاه معنی دار است. بنابراین اعمال کم آبیاری در هر دوره از نمو چغندرقند باعث کاهش عملکرد ریشه و قند می شود لیکن دوره دوم رشد نسبت به کمبود آب حساس تر می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین عملکرد ریشه گیاه در تیمار آبیاری کامل و کمترین عملکرد ریشه در تیمار 70 درصد تنش آبی است. لکین بیشترین درصد قند دوره های اول و سوم مربوط به تیمار E4 و در دوره دوم در تیمار E2 بدست آمده است و نشان دهنده آن است که با کاهش آب مصرفی، درصد قند ریشه افزایش می یابد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تیمار E2 با کاهش 30 درصد تبخیر و تعرق گیاه چغندرقند در هر سه دوره رشد دارای بیشترین کارایی مصرف آب عملکرد ریشه، قند و قند قابل استحصال می باشد و در شرایط محدودیت منابع آب قابل توصیه می باشد.

سفتی گوشت میوه یکی از مهمترین خصوصیات کیفی سیب محسوب می شود. به منظور مطالعه تغییرات سفتی باقت میوه سیب پس از برداشت با توجه به نوع پایه، رقم و تیمار کلرید کلسیم این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل پایه در دو سطح (مالینگ مرتون 106 و بذری)، رقم در دو سطح (رد دلیشز و گلدن دلیشز)، کلرید کلسیم در پنج سطح شامل (صفر، 1، 2.5، 5، 7.5 درصد) و زمان نگهداری در سردخانه در سه سطح (50، 100 و 150 روز) بود. نتایج نشان داد که نوع پایه تاثیر معنی داری بر میزان سفتی بافت میوه دارد، بطوریکه بیشترین سفتی مربوط به پایه بذری بود. همچنین نوع رقم نیز تاثیر معنی داری بر میزان سفتی بافت میوه نشان داد بطوریکه میوه رقم رد دلیشز به مراتب سفت تر از میوه رقم گلدن دلیشز بود. غوطه وری میوه ها در محلول کلرید کلسیم سفتی بافت میوه و غلظت کلسیم را به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش داد بطوریکه بیشترین میزان غلظت کلسیم در تیمار 7.5 درصد غوطه وری مشاهده شد.

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و تراکم بوته بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیک ارقام گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا درآمد. در این مطالعه سه سطح قطع آبیاری در مراحل فنولوژیک I2= آبیاری تا مرحله R3 (گلدهی)، I3= آبیاری تا مرحله R2 (تکمیل شاخه دهی) و I4= آبیاری تا مرحله R1 (طبق ساقه اصلی به قطر 0.25 اینچ) به همراه شاهد (I1= آبیاری کامل)، به عنوان عامل اصلی، و سه رقم گلرنگ L.R.V51.51، (پدیده)، زرقان 279 و ورامین 295 با دو تراکم 20 و 40 بوته در مترمربع به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. مقایسه میانگین ها برای اثر متقابل رژیم آبیاری x رقم برای عملکرد دانه نشان داد که رقم زرقان در سطوح اول و دوم رژیم آبیاری به ترتیب با 4201.4 و 3767 کیلوگرم دانه در هکتار از عملکرد بالاتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بود. همچنین سطح دوم تراکم با تولید 2806.4 کیلوگرم دانه در هکتار عملکرد بیشتری داشت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس برای صفات مرفولوژیک نشان داد که برخی صفات از جمله تعداد شاخه گروه 2، ارتفاع بوته و قطر ساقه از تیمارهای آزمایش متاثر نشده و بقیه صفات اندازه گیری شده برای بعضی اثرات اصلی یا متقابل تیمارها معنی دار بودند. ارقام ورامین و L.R.V در سطح اول رژیم آبیاری بیشترین تعداد شاخه گروه یک به ترتیب حدود 13 و 11 عدد را داشتند. برای این صفت، تراکم 20 بوته نسبت به 40 بوته در مترمربع با 10 عدد شاخه بیشترین تعداد شاخه گروه یک را تولید کرد. بیشترین تعداد برگ و کاپیتول در بوته، در سطح اول تراکم به دست آمد. زاویه شاخه های دوم، سوم و چهارم گروه یک با ساقه اصلی از بالای بوته اندازه گیری شد و بر اساس مقایسه میانگین ها، اثر متقابل رقم x تراکم برای زاویه سوم معنی دار بود به طوری که L.R.V در تراکم 20 بوته در مترمربع و زرقان در تراکم 40 بوته در مترمربع با حدود 43 درجه بیشترین مقدار زاویه سوم را دارا بودند. در اثر متقابل رژیم آبیاری x رقم برای زاویه چهارم نیز، در سطح اول رژیم آبیاری رقم های L.R.V و رقم زرقان با حدود 40 درجه در یک گروه و رقم ورامین با حدود 31 درجه در گروه بعدی قرار گرفتند. در سطح دوم رژیم آبیاری رقم L.R.V رتبه اول (43 درجه) را به خود اختصاص داد.

با هدف کاهش آسیب سرمازدگی پس از برداشت و ارزیابی بافت شناختی سرمازدگی و مقاومت به آن، لیموهای لیسبون قبل از اینکه به مدت 6 و 12 هفته در دمای 1.5 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90-85 درصد و یک هفته اضافه در دمای 20 درجه سانتی گراد نگهداری شوند، با محلول های تا 7.5 درصد (W/V) کلرور کلسیم توسط غوطه وری (15 درجه سانتی گراد، مدت 25 دقیقه) یا نفوذ در خلا (15 درجه سانتی گراد، 33- کیلو پاسکال، به مدت 10 دقیقه) تیمار شدند. پس از 12 هفته نگهداری، تیمارهای غوطه وری در 3 درصد کلرور کلسیم و نفوذ در خلا با 1.5 درصد کلرور کلسیم موثرترین بودند و شدت پوست فرورفتگی را به ترتیب 58.9 و 53.2 درصد کاهش دادند. پوست فرورفتگی به صورت تخت شدن پارانشیم و فروریختن اپیدرم و تعداد متغیری از لایه های سلولی زیر اپیدرم که بین غده های روغنی گسترده شده بود، بروز نمود. اولین علایم صدمه سلولی با سلول های فرورفته در بالای غده های روغنی و تراوش جانبی محتویات غده های روغنی مرتبط بودند، احتمالا نشان می دهد که منشا لایه های سلولی صدمه دیده، پارگی غده روغنی می باشد. دیواره های سلولی اپیدرم، زیر اپیدرم و پارانشیم میوه های تیمار شده با کلسیم بعد از نگهداری در دمای سرد رنگ بیشتری گرفتند که احتمالا شاهدی برای ورود کلسیم به داخل میوه می باشد. این نتایج با نقش کلسیم در چسبندگی سلول به سلول و ویژگی های استحکام در گیاهان هم خوانی داشتند.

این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل با 4 تکرار و 12 تیمار در هر تکرار که دارای 4 سطح مختلف کودی شامل: F0: شاهد (بدون محلول پاشی کود)،F1: 2.5 در هزار سولفات آهن، F2= 2.5 در هزار سولفات مس، F3= 5 در هزار (سولفات آهن + سولفات مس) در 3 مرحله رشد ذرت شامل: G1= چهاربرگی، G2= هشت برگی، G3= دوازده برگی به اجرا درآمد. صفات مورد بررسی ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، زمان ظهور گل نر، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پروتئین دانه بود. نتایج بدست آمده نشان داد که اثر محلول پاشی در مراحل مختلف رشد گیاه به جز صفات ارتفاع گیاه، زمان گلدهی و وزن هزار دانه، برای تمامی صفات مورد بررسی همگی معنی دار شد. همچنین استفاده از سطوح مختلف کودی بر روی همه صفات در سطح 1 درصد معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه در مرحله 8 برگی به میزان 11.05 تن در هکتار به دست آمد. در خصوص استفاده از سطوح مختلف محلول پاشی، بهترین سطح عملکرد مربوط بود به استفاده از محلول پاشی کود سولفات آهن 2.5 در هزار. در بررسی اثرات متقابل تیمارهای مختلف کودی بهترین عملکرد را در مراحل مختلف رشد مربوط به مرحله 8 برگی با محلول پاشی 2.5 در هزار سولفات آهن به دست آمد. در نهایت مصرف کود سولفات آهن 2.5 در هزار در مرحله 8 برگی و بدون مصرف محلول کودی سولفات مس در بیشتر موارد بهترین نتایج را به خود اختصاص داد، که می تواند جهت افزایش عملکرد و غنی سازی محصول و برطرف کردن کمبودهای غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

آبگیری اسمزی، فرآیندی برای حذف قسمتی از آب مواد غذایی گیاهی و حیوانی با غوطه ور کردن در یک محلول غلیظ یا هیپرتونیک است. این فرایند اغلب به عنوان پیش فرآیند روش های مختلف خشک کردن مانند: خشک کردن با هوای گرم، خشک کردن خلایی، خشک کردن انجمادی، خشک کردن با مایکروویو و ... استفاده می شود. بنابراین، در این تحقیق نیز از این فرآیند به عنوان پیش فرآیند خشک کردن با هوای گرم در هویج استفاده شده است. برای تعیین شرایط بهینه آبگیری اسمزی تاثیر عوامل: دما، زمان، غلظت محلول، میزان کلرید سدیم و شربت گلوکز ورودی به داخل بافت هویج بررسی شد. تیمارهای دمایی شامل 25، 40 و 55 درجه سانتیگراد و زمانها: 15، 30، 60، 120، 240 و 360 دقیقه بود. غلظت های انتخابی برای شربت گلوکز 30، 40 و 50% و غلظت های نمک طعام 5، 10 و 15% بود (برای تهیه محلول ها از نسبت های وزنی استفاده گردید). عمل اسمزی در دمای 40 و درجه سانتیگراد، به مدت 240 دقیقه بهترین نتیجه را از نظر میزان آبگیری و مواد جامد محلول نشان داد. نتایج آزمایشات نشان داد که غلظت 50% شربت گلوکز + 5% نمک طعام بهترین غلظت از نظر آبگیری و کمترین ماده ورودی به بافت را نشان می دهد.

شناخت کافی از تنوع ژنتیکی و طبقه بندی ژرم پلاسم ها جهت انتخاب والدین مناسب برای اهداف به نژادی لازم و ضروری است. در این تحقیق از داده های حاصل از اندازه گیری صفات کمی برای بررسی تنوع ژنتیکی و طبقه بندی مجموعه ای از برنج های ایرانی و خارجی استفاده شد. بدین منظور تعداد 49 رقم برنج ایرانی و خارجی از موسسه تحقیقات برنج کشور تهیه و در مزرعه آموزشی آموزشکده کشاورزی تنکابن در قالب طرح لاتیس مربع با دو تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر صفات بررسی شده دارای اختلاف معنی داری با هم هستند. وراثت پذیری عمومی صفات از 88% برای تعداد پنجه کل و عرض برگ پرچم تا 99% برای زمان ظهور 50% خوشه ها و زمان رسیدن متغیر بود. تجزیه خوشه ای به روش وارد برای داده های مزرعه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه را در 4 گروه قرار داد. مضافا اینکه تکرار آزمایشات مشابه به همراه تعداد بیشتری از صفات برای نیل به نتیجه دقیق تر توصیه می شود.

به منظور بررسی تاثیر جهت کاشت با ماشین نشا کار بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج، آزمایشی طی دو سال زراعی 1379 و 1380 در موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور جهت کاشت (شمال- جنوب و شرق- غرب) و رقم (طارم، فجر و ساحل) با سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تاثیر جهت های کاشت بر روی صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد کل دانه در خوشه، طول خوشه و درصد دانه های پر و پوک معنی دار نبوده است. مطالعه بین ارقام مورد مطالعه نشان داد که ارقام ساحل و طارم به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را بخود اختصاص دادند. معنی دار شدن اثر متقابل واریته با سال بیانگر این است که واریته های مورد مطالعه عملکردهای متفاوتی در سال های مورد آزمایش داشته اند. بطوریکه عملکرد ارقام در سال دوم آزمایش (7260.9 کیلوگرم در هکتار) به میزان 29.5 درصد بیشتر از سال اول (5118.5 کیلوگرم در هکتار) بوده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که ارقام برنج عکس العمل های متفاوتی نسبت به جهت کاشت دارند بنابراین توصیه می گردد برای ارقامی که دارای تعداد پنجه بیشتر می باشند مانند ساحل و فجر از جهت کاشت شرقی غربی و برای ارقام با تعداد پنجه کمتر مانند طارم از جهت کاشت شمالی جنوبی استفاده گردد.

بذور 24 ژنوتیپ و رقم بادام (Prunus dulcis) و دو ژنوتیپ از گونه های وحشی بادام کوهی (A. scoparia) و ارژن کوهی (A. orientalis) در گلدان و در خاک بکر کشت شدند و مقاومت دانهال ها در گلخانه نسبت به Verticillium dahliae بررسی شد. پانزده ماه پس از مایه زنی قارچ صفاتی نظیر میزان مرگ و میر دانهال ها، درصد کاهش ارتفاع گیاه، شاخص شدت بیماری، شاخص قهوه ای شدن، درصد کاهش وزن ساقه دانهال ها و درصد کلونیزاسیون V. dahliae در ساقه بررسی شد. بر اساس نوع واکنش ژنوتیپ های بادام به V.dahilae به سه گروه بسیار حساس، حساس و متحمل متمایز شدند. ژنوتیپ های شاهرود 13، شاهرود 12، سنگی شوراب، سنگی اورگان، تلخه امامیه، تلخه جونقان، سنگی گهرو و تلخه صادق آباد به عنوان ژنوتیپ های متحمل محسوب شدند، ژنوتیپ های مامایی امامیه، آذر، تلخه اردل، تلخه هوره، سنگی امامیه، سفید، ربیع، شاهرود 15، شاهرود 17، بادام کوهی و ارژن کوهی در گروه بسیار حساس قرار گرفتند، و ژنوتیپ های مامایی، سنگی جونقان، تلخه گهرو، سنگی احمدآباد، نون پاریل، شاهرود 21 و سنگی کریم آباد به عنوان گروه حساس تلقی شدند.

به منظور تعیین اثر تنش کم آبی بر روی کارایی مصرف آب ارقام یونجه در منطقه جیرفت آزمایشی در سال زراعی 85-1384 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش با استفاده از کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا رسید. که در آن تنش کم آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در 3 سطح که عبارت بودند از: a1= تنش شدید (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 25% ظرفیت زراعی رسید)، a2= تنش متوسط (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 50% ظرفیت زراعی رسید) و a3= تنش ضعیف (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 75% ظرفیت زراعی رسید) و ارقام یونجه به عنوان فاکتور فرعی در پنج سطح شامل: b1= رقم یزدی، b2= رقم نیک شهری، b3= رقم رنجر، b4= رقم بمی و b5= رقم بغدادی انتخاب شدند. نتایج بدست آمده از مجموع 6 برداشت متوالی حاکی از آنست که بالاترین راندمان مصرف آب برای علوفه خشک 2.00 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار از برداشت اول یعنی از چین بهاره بدست آمد و کمترین راندمان مصرف آب در مرداد ماه بود. با افزایش تنش کم آبی کارایی مصرف آب در یونجه کاهش پیدا کرد. بطوریکه در تنش ضعیف راندمان مصرف آب از 1.68 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار که به 1.14 کیلوگرم در هکتار در تنش شدید تقلیل یافت. بالاترین راندمان مصرف آب مربوط به رقم نیک شهری 1.87 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار که با رقم بمی با راندمان 1.84 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار اختلاف معنی داری نداشت. و با توجه به پایین بودن راندمان مصرف آب، قطع آب، در مزارع یونجه در مرداد ماه در جیرفت توصیه می شود.

بتاگلوکوزیداز از آنزیم های سلولازی میباشد که سلوبیوز و سلوالیگوساکاریدهای با زنجیره کوتاه را به گلوکز تجزیه می نماید. در این تحقیق از 30 جدایه تریکودرما که اکثرا بومی ایران بودند جهت مطالعه میزان تولید این آنزیم استفاده گردید. با توجه به نقش عوامل مختلفی نظیر زمان کشت، دما، pH نوع منبع کربن و عوامل القا کننده بر میزان تولید آنزیمهای سلولازی توسط قارچها، شرایط بهینه تولید آنزیم بتاگلوکوزیداز، در جدایه Trichoderma reesei (PTCC) 5142 که در تحقیقات قبلی مشخص شده بود از فعال ترین جدایه های تولیدکننده آنزیم های سلولازی می باشد) مطالعه گردید. بدین منظور از محیط کشت مندلز حاوی یکی از منابع کربنی CMC, Avicel و یا کاغذ صافی، با pH های 4، 5، 6 و 7، لاکتوز و سلوبیوز به عنوان عوامل القا کننده در طول 14 روز کشت در دماهای 25، 29 و 32 درجه سانتی گراد استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که شرایط بهینه برای تولید آنزیم بتاگلوکوزیداز در محیط کشت، دمای 28 درجه سانتی گراد، CMC=5، pH به عنوان منبع کربن، لاکتوز به عنوان القا کننده و روز هفتم کشت میباشد. این شرایط بهنیه جهت تولید آنزیم بتاگلوکوزیداز در 30 جدایه تریکودرما مورد استفاده قرار گرفت و مقایسه نتایج بدست آمده نشان داد که جدایه T.reesei (PTCC5142) دارای بیشترین فعالیت ویژه آنزیمی (0.45U/mg) می باشد. همچنین جهت شناسایی ژن کد کننده آنزیم بتاگلوکزیداز استخراج DNA ژنومی به روش CTAB صورت گرفت. این قطعه از ژن بتاگلوکوزیداز با استفاده از دو آغازگر اختصاصی (CP11, CP12) و با طول قطعه مورد انتظار (566 جفت باز) تکثیر شد. الگوی هضم آنزیمی توسط آنزیم برشی PstI قطعه مذکور را تایید نمود.

به منظور بررسی اثر دور آبیاری و نیز زمان های مختلف حذف یک نوبت آبیاری بر عارضه زودخندانی پسته، تحقیقی در یک باغ پسته رقم اوحدی در حومه رفسنجان از سال 1380 تا 1383 انجام شد. در این طرح دو دور آبیاری 25 و 45 روزه و درهر دور آبیاری پنج زمان متفاوت حذف یک نوبت آبیاری اعمال گردید. صفات زودخندانی پوست سبز، ترک خوردگی نامنظم پوست سبز، خشک شدگی پوست رویی، پوکی و خندانی پسته ها در تیمارهای مختلف ارزیابی شدند. میزان آفلاتوکسین نمونه های زودخندان، ترک خورده نامنظم و سالم نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که دور آبیاری طولانی (45 روز) و قطع آب از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد باعث افزایش قابل توجهی (تا دو برابر) که در میزان پسته های زودخندان نسبت به تیمار شاهد با آبیاری منظم شد. حداکثر میزان زودخندانی مربوط به تیمارهایی که در اواسط خرداد دچار تنش خشکی شدند بود. در مورد پسته های ترک خورده نامنظم، روند مشخصی مشاهده نشد. میانگین درصد پسته های زودخندان، ترک خورده نامنظم و پوک در تیمارهای با دور آبیاری 45 روزه نسبت به تیمارهای دور آبیاری 25 روزه به ترتیب 2.03%، 2.91% و 4.37% افزایش یافت. در حالیکه در مورد صفات خشک شدگی پوست رویی و خندانی اختلاف بین تیمارهای دور آبیاری معنی دار نبود. با توجه به اندازه گیریهای انجام شده، متوسط زهرابه آفلاتوکسین نوع B1 و B2 در پسته های زودخندان به ترتیب 223.4ppb و 25.47ppb بود. در مورد پسته های ترک خورده نامنظم نیز متوسط سم نوع B1 و B2 به ترتیب ppb و 111.06 و ppb و 9.71 بود. این در حالیست که در هیچکدام از پسته های سالم زهرابه آفلاتوکسین مشاهده نشد.

به منظور بررسی اثرات کم آبیاری بر روی عملکرد هفت رقم سورگوم دانه ای در منطقه سیستان آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1383 به اجرا درآمد. 2 سطح نرمال و کم آبیاری به کرت های اصلی و ارقام به کرت های فرعی اختصاص یافتند در شرایط نرمال، آبیاری تا پایان مرحله برداشت ادامه داشت ولی در حالت کم آبیاری، آبیاری از زمان ظهور پانیکول تا زمان برداشت قطع گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از لحاظ عملکرد اختلاف معنی دار در سطوح احتمال 1% وجود دارد مقایسات میانگین نشان داد که ارقام کیمیا، KGS3 و KGS4 به ترتیب با 2638.8، 2665.6 و 2771.3 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشتند. جهت بررسی شاخص های تحمل به تنش، ارقام توسط این شاخص ها مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص میانگین حسابی بهره وری (MP) به دلیل همبستگی بالا و معنی دار آن در هر دو شرایط تنش خشکی (0.939) در سطح احتمال 1% و نرمال (0.793) در سطح احتمال 5% به عنوان بهترین معیار جهت گزینش ژنوتیپ ها انتخاب گردید. بر این اساس با توجه به میزان شاخص میانگین بهره وری تولید (658.95) ژنوتیپ KGS3 به عنوان متحمل ترین رقم انتخاب گردید.

در بین تنش های محیطی غیر زنده و زنده، شوری و بیماری های گیاهچه از عوامل مهم محدود کننده تولید پنبه به شمار می روند. در این تحقیق تاثیر قارچ کشی تریازولی تریادیمنول (Triadimenol) در کاهش اثرات زیان آور شوری بر جوانه زنی بذر، رشد گیاهچه پنبه در شرایط آزمایشگاه و مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات با استفاده از 13 ژنوتیپ پنبه (Gossypium hirsutum) و محلول های آبی کلرور سدیم خالص دارای هدایت الکتریکی 5، 10، 15 و 20 دسی زیمنس/ متر و قارچکش تریادیمنول (پودر تجارتی 7.5%) در غلظت های صفر، 1.5، 2 و 4 در هزار (گرم ترکیب تجارتی/ یک لیتر آب) به روش های بذر خیسانی و کشت بذر بر روی کاغذ حوله ای مرطوب انجام یافت. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که تفاوت آماری معنی داری بین ژنوتیپ های پنبه از نظر عکس العمل به تنش شوری وجود دارد. ژنوتیپ های سیلند، سیندوز- 80، 43228، شیرپان- 539 و سای اکرا- 324 بیشترین تحمل به شوری را داشتند. با افزایش غلظت تریادیمنول (تاحد یک در هزار) درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک گیاهچه به ترتیب حدود 12.5، 2.9، 53.9، 20 و 7.4 درصد افزایش یافت. در مزرعه با هدایت الکتریکی خاک 14.8 دسی زیمنس/ متر، تیمار بذر با دز یک در هزار تریادیمنول (گرم ترکیب تجارتی تریادیمنول/ 1000 گرم بذر) به ترتیب اثر فزاینده ای بر درصد رویش و وزن خشک گیاهچه تا میزان 1.3 و 14.8 درصد نسبت به شاهد (بدون مصرف قارچکش) داشت.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی صفات توده های عدس مناطق گرم و خشک بانک ژن گیاهی ملی ایران تعداد 153 توده عدس هر یک در 3 خط در سال 84-1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک- زابل کشت گردید و صفات ارتفاع، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، طول غلاف، عملکرد دانه، تعداد روز از کاشت تا گلدهی، تعداد روز از کاشت تا برداشت و تعداد روز از گلدهی تا برداشت ارزیابی گردید. نتایج آمار توصیفی صفات نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی مربوط به عملکرد دانه بود. ضرایب همبستگی ساده صفات نشان داد که ارتفاع بیشترین میزان همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد دارد. تجزیه عاملی با دوران وریماکس 4 عامل را استخراج نمود که حدود 80 درصد تغییرات میان صفات را توجیه می نمود و تجزیه کلاستر به روش (Ward) همه توده ها را در 6 گروه قرار داد.

در این پژوهش 15 لاین امیدبخش گندم مربوط به اقلیم سرد به منظور تعیین میزان مقاومت آن ها نسبت به زنگ زرد در اردبیل ارزیابی شدند. هر یک از ژنوتیپ های آزمایشی در دو خط یک متری بر روی یک پشته به فاصله 30 سانتی متر از یکدیگر تحت شرایط آبیاری مه پاش و آلودگی مصنوعی کشت گردیدند. آزمایش در طی سال های زراعی 1382 و 1383 و بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. به منظور استقرار بهتر بیماری، علاوه بر کاشت رقم حساس بولانی در فاصله هر 5 لاین، اطراف قطعه آزمایش نیز بوسیله دو خط از رقم مذکور محصور گردید. عملیات تلقیح مصنوعی خزانه در فصل بهار و در فاصله بین زمان ساقه دهی تا قبل از ظهور برگ پرچم با مخلوط اسپور زنگ زرد و پودر تالک به کمک گردپاش و در هنگام غروب انجام شد. یادداشت برداری از شدت بیماری بر اساس مقیاس اصلاح شده کاب و همچنین از واکنش گیاه به آلودگی (تیپ آلودگی) طبق روش Roelfs و همکاران انجام گردید (25). سپس از ترکیب این دو ضریب آلودگی (Coefficient of infection=CI) محاسبه گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده و مرکب بیانگر تفاوت معنی دار بین لاین ها و اثر متقابل لاین x سال در سطح احتمال 1% بود. مقایسه میانگین ضرایب آلودگی برای دو سال (به صورت جداگانه و با هم) و برای مقادیر rAUDPC در سال 1383 نشان داد که لاین های 15-81-C (شاهد) و 2-81-C دارای بالاترین ضریب آلودگی و مقدار rAUPDC بوده و به عنوان لاین های حساس در نظر گرفته شدند. همچنین لاین های 1-81-C و 12-81-C مقدار متوسطی از ضریب آلودگی و مقدار rAUDPC را داشتند که به عنوان لاین های نیمه حساس انتخاب شدند. بقیه لاین ها هیچگونه آلودگی نداشته و یا در سطح پایینی از آلودگی بودند بنابراین به عنوان لاین های مقاوم و یا نیمه مقاوم انتخاب شدند.

به منظور بررسی تنوع بین 116 رگه خویشامیخته نوترکیب گوجه فرنگی حاصل از تلاقی بین L. esculentum و L.pimpinellifolium این رگه ها در قالب یک طرح لاتیس ساده با دو تکرار در دو سال متوالی کشت گردیدند. برای هر تکرار صفات وزن تر میوه (گرم)، وزن خشک میوه (گرم)، طول میوه (میلی متر)، عرض میوه (میلی متر)، ارتفاع بوته (سانتی متر)، pH، اسیدیته و مواد جامد محلول (گرم در 100 گرم) یادداشت و از میانگین داده ها برای تجزیه استفاده شد. صفات وزن تر میوه، وزن خشک میوه، میانگین طول میوه و میانگین عرض میوه ضریب تغییرات بالایی را نشان دادند. همبستگی بین صفات وزن تر میوه، وزن خشک میوه، میانگین طول میوه و میانگین عرض میوه مثبت و معنی دار بود. در حالی که این صفات با صفات ارتفاع بوته، pH، اسیدیته و مواد جامد محلول همبستگی منفی را نشان دادند. همبستگی های مشاهده شده الگوی مناسبی از انتخاب مستقیم و یا غیر مستقیم بین صفات را فراهم می سازد. به واسطه مشاهده وراثت پذیری بالا برای صفات ارتفاع، مواد جامد محلول و عرض میوه انتخاب بر اساس این صفات پیشنهاد می گردد. در مجموع نتایج این آزمایش وجود تنوع بالای بین رگه های نوترکیب را نشان می دهد که قابل استفاده در برنامه های اصلاحی گوجه فرنگی می باشد.

در نظام های جدید کنترل علف های هرز بهره گیری از نیاز نوری بذور علف های هرز جهت کاهش جوانه زنی، به عنوان راهکاری برای کنترل آن ها پیشنهاد می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی تفاوت تاثیر خاک ورزی در شب و روز بر سبز شدن علف های هرز مزرعه در ماه های مختلف سال می باشد. آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی و تیمارهای خاک ورزی شامل (شخم در شب- دیسک در شب، شخم در شب- دیسک در روز، شخم در روز- دیسک در شب، شخم در روز- دیسک در روز) بود که در 4 تکرار انجام گردید. برای ارزیابی موثرترین تاریخ خاک ورزی آزمایش در سه زمان اسفند، فروردین و اردیبهشت تکرار شد. ابعاد کرت های آزمایشی 6×9 متر، و در داخل کلیه کرت ها 4 قاب ثابت 0.25 مترمربعی قرار داده و پس از سبز شدن علف های هرز تعداد گیاهچه ها به تفکیک گونه شمارش گردید. مشخص شد که انجام عملیات خاک ورزی در شب، تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، سلمه تره (Chenopodium album) و گوش بره (Chrozophora tinctoria) را به ترتیب به میزان 63%، 54% و 50% نسبت به خاک ورزی در روز کنترل نمود. در کنترل علفهای هرز سیزاب (Veronica persica)، تاج ریزی (Solanom nigrum) و گاورس (Setaria viridis) تفاوتی بین تیمار نور و تاریکی مشاهده نشد.