پژوهش و سازندگی
سال:1382 | دوره:16 | شماره:2 (پی آیند 59) در منابع طبیعی |تعداد مقالات:18

بارش طراحی یکی از اساسی ترین عوامل در برآورد سیلاب در حوزه های آبخیز می باشد. با توجه به وجود تغییرات زمانی در شدت رگبارهای سیل آسا شناخت دقیق الگوهای توزیع زمانی بارش در یک منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. الگوهای توزیع زمانی بارش در امر شبیه سازی هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز کاربرد فراوانی داشته و به عنوان یک ورودی اساسی در مدل های بارش- روآناب به منظور دستیابی به نتایج دقیق تر ضروری می باشند. در این مقاله با بررسی کلیه رگبارهای مشاهداتی در ایستگاه های سینوپیتک شمال ایران و با استخراج منحنی های بدون بعد تجمعی رگبارهای معرف و استفاده از روش های احتمالاتی و میانگین، الگوهای توزیع زمانی بارش معرفی شده است. با بررسی الگوهای بارش در ایستگاه های مورد مطالعه مشاهده گردید که در بارش های کوتاه مدت بیش از پنجاه درصد از مقدار بارش در یک دوم مرکز بارش به وقوع پیوسته و با افزایش مدت رگبار پراکنش زمانی بارش یکنواخت تر شده و بارشهای با شدت کمتر را نشان می دهد. با بررسی الگوهای توزیع زمانی بارش به روش احتمالاتی مشخص گردید که اکثر رگبارها در ایستگاه های مورد مطالعه به ترتیب جز رگبارهای چارک سوم و چهارم می باشند. در این مطالعه توزیع زمانی بارش های 24 ساعته و الگوهای تیپ توزیع زمانی مورد مقایسه قرار گرفته که نتیجه آن عدم همخوانی بین آنها را نشان می دهد.

جنس آویشن در نقاط مختلف ایران 14 گونه دارد که برخی از آنها انحصاری ایرانند (1). در این طرح تعدادی از گونه های بومی و غیربومی آویشن شامل: Thymus carnosus Boiss، آویشن کوهی T. kotschyanus Boiss. Hohen آویشن ایرانی T. persicus (Ronniger ex Rech.F) آویشن کرک آلود T. pubescens Boiss. et Kotschy ex Celak و آویشن واقعی T.serpyllum L از مناطق مختلف ایران در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی جمع آوری گردیدند. از اندامهای هوایی خشک شده این گیاهان به روش تقطیر با بخار آب اسانس گیری به عمل آمد. مقدار اسانس به ترتیب ذکر گونه ها در زمان قبل از گلدهی %0.66)، %0.28، %0.26، %0.55، (%0.57 و در مرحله گلدهی %0.86)، %2.1، %0.43، %1.45، (%0.90 نسبت به وزن خشک بود. در مجموع مقدار اسانس در مرحله رویشی کمتر از مرحله گلدهی بود. مقدار اسانس در مرحله گلدهی در دو گونه T.kotschyanus و T. pubescens بیشتر از سایر گونه ها بود. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاههای GC/MS, GC، با محاسبه شاخص های بازداری کواتس و مطالعه طیف های جرمی صورت گرفت. در مجموع 37 ترکیب %93.1) تا %98.3 اسانس( در مرحله رویشی و 39 ترکیب %88.2) تا %99.3 اسانس( در مرحله گلدهی شناسایی شدند.

چندین روش برای برآورد پارامترهای آماری وجود دارد که متداول ترین و قدیمی ترین آنها روش گشتاور متمایل به مرکز می باشد. استفاده از روش گشتاور L نیز تنها چند سالی است که در جهان متداول شده است و در کشور ما هنوز در مراحل اولیه کاربرد قرار دارد.در این مطالعه مقایسه ای بین روش قدیمی گشتاور معمولی و نسبتهای جدید گشتاور L انجام شده است تا کارآیی این روش در برآورد جریانهای حداکثر و متوسط و حداقل در منطقه شمال کشور مشخص گردد. بر طبق نتایج این تحقیق در مورد دبی حداکثر سالانه در توزیع لوگ نرمال دو متغیره و لوگ نرمال سه متغیره روش گشتاور معمولی و در توزیع پیرسون نوع سوم و لوگ پیرسون نوع سوم روش گشتاور L و در توزیع گمبل به نسبت برابر روش گشتاور معمولی و گشتاور L مناسب تشخیص داده شدند. در مورد دبی متوسط و دبی حداقل سالانه در همه توزیعهای مورد بررسی و در کلیه ایستگاهها روش گشتاور L مناسب تشخیص داده شدند.

سالسولا حدود 40 گونه در ایران و 120 گونه در دنیا دارد و یکی از جنسهای بزرگ تیره چغندر است. به منظور بررسی اکولوژیکی سالسولا در استان سمنان، این بررسی از سال 1372 شروع و به مدت 2 سال انجام شد. در این بررسی ابتدا اطلاعات موجود جمع آوری و نقشه پراکنش آن در سطح استان سمنان با مقیاس 1:250000 تهیه شد و سپس با نقشه های استان از قبیل هم دما، هم باران، هم تبخیر، هم EC آب، هم اقلیم، هم عمق آبهای زیرزمینی، خاک شناسی، زمین شناسی منطبق گردید. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات، نتایج زیر به دست آمد: الف) بیشترین فراوانی تیپهای سالسولا در اقلیم خشک بیابانی سرد (A12M2)، هدایت الکتریکی آب (ECw) بین 4000-6000 میکروموس، خطوط هم باران 100-200 میلیمتر، خطوط هم دمای 12-17.5 درجه سانتی گراد، خطوط هم تبخیر 2000-2600 میلیمتر، خطوط هم عمق آبهای زیرزمینی 30-60  متر می باشند. ب) وجود سالسولا ارتباط به جنس رسوبات سازندهای زمین شناسی نداشته و بیشترین حضور را در مناطق نهشته های آبرفتی دانه ریز با شیب کم دارد. فراوانی سالسولا با وجود یا عدم وجود ارتفاعات در بالادست تحت تاثیر قرار می گیرد. ج) بیشترین پراکنش گیاه در ارتفاع 1100-1600 متر از سطح دریا تا شیب %10 می باشند. برای رویش گیاه خاک سبک و نسبتا تکامل یافته، با pH حدود 7.5-8 و EC حدود 0-2 میلی موس مناسب می باشد.

ذخیره گاههای بیوسفری شکل نوینی از حفاظت ارکان طبیعت با هدف حمایت از تنوع زیستی هستند. در ایران 9 ذخیره گاه بیوسفری انتخاب شده است که ذخیره گاه بیوسفری حرا در استان هرمزگان تنها ذخیره گاه در تماس با آبهای جنوب کشور و در برگیرنده یک ناحیه جزر و مدی در سواحل شمالی خلیج فارس همراه با درختان مانگرو است. با نمونه گیری از کف زیان سطح زی اراضی جزر و مدی این ذخیره گاه، 30 نوع شکم پا از 28 جنس متعلق به 22 خانواده شناسایی شد، در میان نمونه های جمع آوری شده گونه ای از جنس Assiminea و از خانواده Assiminaedae برای نخستین بار در سطح جهان جمع آوری شد که تعیین نام گونه آن در دست اقدام است. این گونه از بالاترین فراوانی نسبت به سایر گونه ها در این ذخیره گاه برخوردار بود. دیگر گونه های شناسایی شده عبارتند از:Selia bandorensis, Mirella blanda,Cyclostrema supremum, Cerithium certhium, Iravadia quadrasi, Lucidinella densilabrum, littoraria intermedia, Granulina oodes, Cerithidea cingulata, Stocsicia annulata, Stenothyra arabica, Pseudominolia nedyma, Cyclostrema ocrinium.در این میان گونه های Littoraria intermedia, Iravadia quadrasi, Stenothyra arabica  بالاترین فراوانی را در قطعات نمونه داشتند.

پیشرفت تکنولوژی نرم افزارهای رایانه ای و شناخت فرآیندهای فرسایش و رسوب و تشخیص نسبی عوامل موثر بر آن، امکان استفاده از انواع مدلهای ریاضی را فراهم نموده اند. مدلها در واقع بروز فرآیندها و وقایع را به صورت روابط یک سلسله عوامل موجود در جامعه یا جوامع (حقیقی یا غیر حقیقی) را با زبان ریاضی به نمایش می گذارند. از آنجا که نتایج حاصل از بعضی از مدل ها با مقادیر واقعی تطبیق داشته، از اینرو استفاده از مدلهای فرسایش و رسوب در مطالعات حوزه آبخیز افزایش یافته است. از طرفی با توجه به پیچیده بودن اکوسیستم حوزه های آبخیز بویژه حوزه های آبخیز کوهستانی، با استفاده از امکانات رایانه ای می توان مدل مناسبی را انتخاب و مورد بهره برداری قرار داد. به منظور دستیابی به اهداف فوق مدل SWAT در حوزه آبخیز امامه بکار گرفته شد که خود تکامل یافته بیش از 40 مدل می باشد. در تحقیق حاضر با استفاده از آمار مشاهده شده ماهانه دبی و رسوب آبخیز حوزه معرف امامه و با استفاده از پارامترهای فیزیکی، ارقام برآورد شده توسط مدل SWAT با ارقام مشاهداتی، کالبیره گردید، سپس اقدام به ارزیابی مدل SWAT شد. حساسیت مدل با مدلهای تست حساسیت نظیر Nash-Sutcliffe مقایسه و بررسی گردید. در نهایت نمودارهای مدل و کالبیراسیون و منحنی های دبی سنجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از اجرای مدل SWAT نشان داد که این مدل نسبت به دو پارامتر K (پارامتر حساسیت فرسایش پذیری خاک) و n (پارامتر ضریب زیری سطح دامنه) حساسیت بیشتری در مقایسه با بقیه پارامترهای حوزه آبخیز دارد. همچنین ضریب تعیین مقادیر رسوب روزانه شبیه سازی شده با مقادیر مشاهده شده در سطح 95 درصد معادل R2=0.74 بدست آمد افزون بر این، بررسی انجام شده نشان داد که نتایج حاصله، قابل تعمیم به حوزه های آبخیز مشابه منطقه تحقیق می باشد، مشروط بر اینکه حوزه های فاقد آمار روزانه، مجهز به آمار رسوب و دبی رسوب متوسط ماهانه باشند. شایان ذکر است که آمارسازی با تغییر در استفاده های مختلف از اراضی از توانائی های مهم مدل SAT می باشد.

مدل اکولوژی که در ایران جهت ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین تدوین شده است. با ویژگیهای اکولوژیک و نوع بهره برداری های مربوط به جنگلهای زاگرس متناسب نیست. در این تحقیق، بر اساس تجربیات عینی و نتایج حاصل از مطالعات اکولوژیک به عمل آمده در منطقه یک مدل آمایش سرزمین متناسب با جنگلهای زاگرس، ارائه، و سپس در آمایش سرزمین حوضه آبخیز سراب دره شهر به صورت موفقیت آمیزی به کار گرفته شد. این مدل بر اساس فاکتورهای سیمای پوشش گیاهی، درصد تاج پوشش، موجودی در هکتار، رویش سالیانه، درصد شیب، جهت جغرافیایی، قابلیت فرسایش پذیری، عمق و درجه حاصلخیزی خاک و نوع اقلیم در چهار طبقه کیفی طراحی شده است. نقشه طبقات توان کاربری جنگلداری حاکی از آن بود که هیچ یک از واحدهای زیست محیطی منطقه با ویژگیهای مربوط به توان طبقه یک این کاربری مطابقت نداشتند. سطوح متعلق به طبقات دو، سه و چهار در منطقه به ترتیب 463، 1072 و 670 هکتار می باشد. مدل مزبور با خصوصیات مشترک مربوط به سایر مدلهای اکولوژیک در ایران همخوانی داشته و در امر تخصیص ویژگیهای اکولوژیک به هر یک از طبقات آن، عوامل مهم و موثر در فرآیند مدیریت جنگلهای زاگرس مورد توجه قرار گرفته است. در این مدل، شیوه مناسب تعیین اولویت کاربری ها با توجه به مسال اقتصادی - اجتماعی، روش اصلاح شده کمی - قیاسی (7)، برای ایران است.

این مطالعه با بررسی نمونه های هر باریومی و جمع آوری نمونه های زنده از نقاط مختلف کشور آغاز شد. برای تعیین پراکنش گونه ها از اطلاعات موجود در فلورها، نمونه های موجود در هر باریوم ها و نمونه های جمع آوری شده استفاده شد و نقشه پراکندگی گونه ها ترسیم گردید. علاوه بر این برای بررسی تمایز مورفولوژیکی گونه های مختلف این جنس، بذرهای اخذ شده از بانک ژن و بذرهای جمع آوری شده، کاشته شدند و 24 صفت برای آنها تعیین و ضمن رشد بوته ها، مشخصات مربوطه ثبت گردیدند. آنالیز صفات به روش خوشه بندی و آنالیز فاکتورها صورت گرفت. دندروگرام مربوط به وضعیت جمعیت ها نسبت به هم، منحنی پراکنش گونه ها حول محورها و میزان بارگیری صفات ترسیم گردید و روابط مشخص شده بر مبنای صفات به کار رفته در این تحقیق تفسیر شد.

گیاهان دارویی در شرایط مختلف اقلیمی و خاکی دارای تقاوتهایی در کیفیت هستند. این تغییرات علاوه بر رویشگاههای طبیعی در شرایط زراعی نیز بروز می نماید. در این بررسی که در سالهای 1377 و 1378 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد، وضعیت تولید هیپریسن گل راعی در رویشگاههای طبیعی و شرایط مزرعه مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در مزرعه فاکتورهای تراکم شامل 4، 5.7 و 10 بوته در متر مربع و کودهای آلی، شیمیایی و مخلوط آنها و اثرات آنها بر عملکرد کمی و کیفی در یک طرح کرتهای خرد شده مورد بررسی قرار گرفت. همزمان از گل راعی در رویشگاههای مختلف گرگان، نوشهر، سیاهکل و خلخال برداشت، هیپریسین آنها توسط متانول استخراج و با اسپکتروفتومتر در طول موج 590 نانومتر اندازه گیری گردید.نتایج حاکی از افزایش میزان هیپریسین در تیمار مخلوط کود آلی و شیمیایی با 2262 قسمت در میلیون در سال دوم بود. همچنین تراکم کم موجب افزایش هیپریسین گردید. در بین رویشگاهای مورد بررسی بالاترین میزان هیپریسین در سال 1377 مربوط به گرگان و سیاهکل به ترتیب با 2730 و 2584 قسمت در میلیون بود. مقایسه اکوسیستمهای طبیعی و زراعی حاکی از افزایش هیپریسین رویشگاهها در سال پر باران و عدم تفاوت معنی دار با مزرعه در سال کم باران بود. به نظر می رسد مشخصات رویشگاههای طبیعی با توان تولید بالا می تواند الگوی مناسب تامین شرایط کشت در مزرعه و افزایش تولید و کیفیت باشد.

تحقیقات گذشته نشان داده است که دبی و شیب طولی رودخانه از مهمترین پارامترهای هیدرولیکی موثر در تغییرات پیچانرودی می باشند. از اینرو با طراحی یک مدل فیزیکی پیچانرودی و انجام آزمایشاتی بر روی آن، این دو پارامتر مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان نمونه اصلی، یکی از پیچانرودهای رودخانه قزل اوزن جهت طراحی و ساخت مدل فیزیکی برگزیده شد و مدل فیزیکی آن با مقیاس کج )افقی 1.400 و عمودی (1.40 و بستر محرک با قطر متوسط ذرات 3 میلی متر در فلومی به ابعاد طولی 14 متر، عرضی 1.5 متر و ارتفاع 80 سانتیمتر احداث گردید. بر روی مدل ساخته شده آزمایشاتی با دبیهای 1، 2، 3، 4، 5، 8 (لیتر بر ثانیه) و شیبهای 0.003، 0.0078، 0.014 انجام گرفت. با برداشتهایی که در قبل و بعد از آزمایشات صورت گرفت، نمودارها و روابط دبی بعدی بین پارامترهای هیدرولیکی و تغییرات پیچانرودی به دست آمد که با استفاده از آنها می توان میزان مهاجرت (فرسایش در جهت طولی) و گسترش (فرسایش در جهت عرضی) پیچانرود را در مواقع سیلابی تخمین زد. بر اساس مشاهدات آزمایشگاهی در رودخانه های پیچانرودی چنانچه شیب طولی رودخانه کم باشد 0.0003) و کمتر(، افزایش دبی موجب گسترش عرضی پیچانرود شده و فرسایش کناری ایجاد می گردد و اگر شیب تند 0.0007) و بیشتر( باشد، با افزایش دبی مهاجرت پیچانرود به سمت پایین دست اتفاق افتاده و علاوه بر فرسایش عرضی، فرسایش طولی نیز بوجود می آید.

به منظور تعیین ارتباط بین شاخص های تنوع گونه های چوبی در رویشگاه های راش اسالم و حجم سرپای درختان در هکتار محاسبات مربوط به تعیین شاخص های مختلف تنوع و برآورد موجودی سرپا در هکتار در توده های طبیعی راش در منطقه اسالم انجام شد. در این مطالعه، بیست رویشگاه (عمدتا در میان بند) و در هر رویشگاه سه قطعه نمونه 0.5 هکتاری به ابعاد 50×100 متر به روش آماربرداری به طریقه نمونه برداری انتخابی (Selective sampling) برداشت شد. آمار برداری در داخل هر قطعه نمونه به طور صد درصد برای اندازه گیری مشخصه های مورد نظر انجام گرفت. آنگاه رابطه بین شاخص های تنوع و موجودی سرپا در هکتار از طریق محاسبه رگرسیونی تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصله نشان می دهد که بین شاخص های تنوع با موجودی سرپای درختان در هکتار، همبستگی خطی و مثبت وجود دارد و تابع شانون وینر بیشترین همبستگی را با موجودی سرپا در هکتار، نشان می دهد (r=0.90) و کمترین ضریب همبستگی بین شاخصهای N2 هیل و مشخصه موجودی سرپا در هکتار بدست آمد (r=0.83).

بررسی دقیق مجموعه عوامل زیست محیطی نشان می دهد که علاوه بر اغتشاشات جوی، بر اثر عواملی مانند دخالت انسان در چرخه طبیعی آب از طریق تخریب پوشش گیاهی در عرصه های آبخیز، کاربری غیر اصولی اراضی، توسعه سطوح غیر قابل نفوذ و امثال آن احتمال سیل خیزی در مناطق گوناگون افزایش یافته است. از این نظر سطح مناطق سیل خیز در کشور فزونی یافته و بسیاری از شهرها، روستاها، تاسیسات صنعتی و کشاورزی و اماکن مسکونی در معرض خطر سیل گیری قرار گرفته اند. شناسایی اصولی مناطق خطرساز و سیل خیز در داخل حوضه آبخیز از جمله مقدمات بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن محسوب می گردد. متاسفانه در مورد شناسایی مکانی مناطق و زیر حوضه ها از دیدگاه پتانسیل سیل خیزی کار قابل توجهی انجام نگرفته است. در این مقاله برای شناسایی مناطق سیل خیز در داخل حوضه آبخیز از روش جدید تکرار حذف انفرادی زیر حوضه Single Successive Subwatershed Elimination (SSSE) با به کارگیری مدل هیدرولوژیکی HMS بهره گیری شد. به منظور استخراج و تبیین روش تحقیق، حوضه دماوند به 7 زیر حوضه تقسیم گردید و خصوصیات فیزیکی کل حوضه و زیر حوضه ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در فرمت رقومی تعیین شد. سپس هیدروگراف های سیل متناظر با بارش های طراحی برای هر یک از زیر حوضه ها محاسبه شد. با حذف متوالی زیر حوضه ها در هر بار اجرای مدل، دبی خروجی کل حوضه بدون زیر حوضه مورد نظر محاسبه گردید که در نتیجه میزان تاثیر هر یک از زیر حوضه ها در تولید سیل خروجی بدست آمد. زیر حوضه ای که بیشترین سهم مشارکت را در تولید سیل خروجی حوضه به عهده داشت به عنوان سیل خیزترین زیر حوضه شناسایی شد. سپس سایر زیر حوضه ها به ترتیب میزان کمی مشارکت آنها در سیل خروجی اولویت بندی گردیدند. در حوضه مورد مطالعه، زیر حوضه شماره 3 بیشترین و زیر حوضه شماره 2 کمترین سهم مشارکت را در تولید سیل خروجی به عهده داشتند. از آنجا که مساحت زیر حوضه ها با یکدیگر متفاوت بود و از جمله زیر حوضه شماره 3 بزرگترین زیر حوضه محسوب می شد، جهت حذف اثر مساحت در اولویت بندی زیر حوضه ها، میزان تاثیر واحد سطح زیر حوضه در سیل خروجی نیز محاسبه گردید که از این نظر اولویت بندی سیل خیزی زیر حوضه ها تغییر یافت. روش پیشنهادی این مقاله می تواند در مطالعات کنترل سیل به منظور اولویت بندی مکانی اجرای طرح های کاهش سیل خیزی مورد توجه و استفاده قرار گیرد.

روناس یکی از مهمترین رنگهای طبیعی است که جهت رنگرزی خامه فرشهای ایرانی بکار میرود. رنگ حاصل از روناس می تواند بوسیله تغییر در عواملی نظیر شرایط رشد گیاه نوع دندانه مصرفی و اسیدیته حمام رنگرزی تغییر کند و به همین دلیل در دسته رنگهای پلی کرومیک قرار می گیرد. در این تحقیق پنج دندانه مختلف به همراه چهار اسید متفاوت برای رنگرزی نخ ابریشم ایرانی استفاده شده است. پس از عملیات رنگرزی مقدار رنگ بر روی نمونه ها بوسیله سیستم CIE(L* a* b*) اندازه گیری شده و با یکدیگر مقایسه شده اند. نتایج نشان می دهند که میزان و ترتیب روشنایی بر روی نمونه ها بوسیله نوع دندانه مشخص می شود و عملیات رنگرزی بدون تغییر در ترتیب آنها، میزان روشنایی را کاهش داده است. همچنین در نمونه های رنگرزی شده به همراه اسید تارتاریک در مقایسه با اسیدهای دیگر، عمق رنگی نمونه بیشتر شده است.

از دلایل برتری تولید گیاهان چوبی در روش نوین کشت بافت تحت شرایط فتواتوتروفیک (افزایش شدت نور به همراه غنی کردن محیط از گاز دی اکسید کربن و نیز حذف قندها) دارای مزایایی از جمله: افزایش میزان زنده مانی گیاهان در زمان انتقال به شرایط خاک و نیز پایین بودن احتمال آلودگی های قارچی و باکتریایی، به علت عدم استفاده از هیدرات کربن در محیط کشت می باشد. تزریق مستمر  CO2 به سیستم یکی از مهمترین محدودیت های این شیوه می باشد. حذف تغذیه مصنوعی CO2 و استفاده از دی اکسید کربن تجمع یافته در فضای اطراف ظروف در اتاقک رشد می تواند با این محدودیت مقابله نماید. در این تحقیق به منظور بررسی دقیق تر و مقایسه میزان رشد در دو سیستم فتواتوتروفیک و شبه فتواتوتروفیک (نیمه فتواتوتروفیک)، از شاخه های انتهایی در حال رشد گیاهک های جوان گونه Eucalyptus camaldlensis، که پیش تر توسط کشت بافت سنتی تکثیر شده بودند، به عنوان ریز نمونه استفاده شد. محیط کشت بدون قند و بدون هورمون MS در سه سطح ربع، نیم و تمام قدرت و محیط کشت Enshi، به عنوان تیمارهای محیط کشت انتخاب شدند. چهار نوع ماده حمایتی ، یعنی 2 g/l ژل رایت، فوم، 8g ورمیکولایت در هر ظرف کشت و بالاخره 2 g/l ژل رایت به علاوه 6g ورمیکولایت در هر ظرف کشت نیز استفاده گردید. ظروف کشت مجهز به فیلتر تبادل گاز به مدت 26 روز تحت دو شرایط تبادل گازی، یعنی تغذیه غیر مستقیم دی اکسیدکربن (3000± 100ppm) (فتواتوتروفیک) و دیگری تحت شرایط دی اکسید کربن با غلظت موجود در اتمسفر (300 ±100 ppm) (نیمه فتواتوتروفیک)، قرار داده شدند. نتایج حاصل از مقایسه رشد صورت گرفته در دو سیستم مذکور نشان داد که در مشخصه های وزن تر و خشک قسمت هوایی و سطح برگ، برتری معنی دار با شرایط فتواتوتروفیک بود. در شرایط نیمه فتواتوتروفیک طول ساقه، به همراه ماده حمایتی برتری معنی دار داشته ولی در مقایسه با محیط کشت تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. این بررسی نشان داد که تغذیه مصنوعی CO2 در افزایش کمیت و کیفیت گیاهک ها نقش اساسی را ایفا می نماید هر چند که استفاده از CO2 تجمع یافته در اطراف ظروف کشت به همراه محیط کشت و بستر مناسب و شرایط نوری با شدت بالا (شبه فتواتوتروفیک) می تواند جایگزین مناسبی برای ریز ازدیادی با روشهای معمول باشد به خصوص در زمانی که امکان تامین سیستم تبادل گازی میسر نباشد.

کتیرا از مهمترین صمغهای گیاهی است که از ساقه گون گونه های زرد و سفید گرفته می شود. این صمغ ارزش اقتصادی بسیار بالایی داشته و در صنایع دارویی، نساجی و غذایی کاربرد فراوانی دارد. ساختمان شیمیایی کتیرا شامل مخلوطی از پلی ساکاریدهای بسیار پیچیده به همراه عناصر معدنی همانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم است 3)، (10. در این تحقیق وضعیت عناصر معدنی موجود در کتیرای گون سفید (A. gossypinus) و کتیرای گون زرد (A.verus) که از استانهای همدان، چهار محال بختیاری، کرمانشاه جمع آوری گردیده است، توسط روشهای کمپلکسومتری، فیلم فتومتری و رنگ سنجی مشخص گردید. در بین عناصر معدنی فسفر کمترین میزان و کلسیم بیشترین درصد در نمونه های کتیرا را تشکیل می دهد. همچنین کتیراگون سفید درصد کلسیم و منیزیم کمتری نسبت به کتیرای گون زرد دارد که این دلیل بر مرغوبیت این نوع کتیرا می باشد.

امروزه استفاده از تصاویر ماهواره ای یکی از ضرورت ها، در بررسی تغییرات پوشش گیاهی سطح زمین به شمار می رود. از طرف دیگر بارندگی از عوامل اصلی موثر بر وضعیت پوشش گیاهی شناخته شده است. این مقاله به بررسی تغییرات پوشش گیاهی و رابطه آن با بارندگی در یک دوره سه ساله (1995-1997) در قسمتی از حوضه آبخیز کل واقع در استانهای هرمزگان و کرمان و قسمتی از استان فارس در دو گام زمانی ده روزه و ماهانه می پردازد. با تجزیه و تحلیل زمین آماری بارندگی روزانه 22 ایستگاه باران سنجی منطقه مورد مطالعه، تعداد 126 نقشه بارندگی در طول دوره طرح تهیه شد. تصاویر ماهواره ای روزانه با استفاده از روش ترکیب حداکثر ده روز و انتخاب شاخص گیاهی NDVI به تصاویر ده روزه تبدیل شدند. پس از تهیه نقشه واحدهای اراضی منطقه، رابطه پوشش گیاهی و بارندگی در واحدهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نمایانگر وجود همبستگی با درجات مختلف در منطقه مورد مطالعه می باشد. در این بین واحدهای دشتهای آبرفتی و دشتهای سیلابی نسبت به سایر واحدها درجه بالاتری از همبستگی را نشان می دهند. همچنین پوشش گیاهی و بارندگی همبستگی بهتری در دوره ماهانه نسبت به دوره زمانی ده روزه دارند. از مجموع روش های مورد آزمون، رگرسیون چند متغیره بهترین روش برای تعیین رابطه بارندگی و پوشش گیاهی در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شد.