مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1397 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: تعهد حرفه ای یکی از صلاحیت هایی است که در چند دهه گذشته اهمیت بیشتری یافته است. در این مقاله به تعریف، اهمیت و روش های آموزش تعهد حرفه ای پرداخته می شود و تجربه دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این زمینه به اشتراک گذاشته می شود. روش بررسی: در بخش اول، موتور جستجوی Google، پایگاه های اطلاعاتی Medline/PubMed، Embase و پایگاه اطلاعاتی SID با استفاده از کلیدواژه های مرتبط برای بازیابی تعاریف تعهد حرفه ای، روش های آموزش و یادگیری آن، راهنما و استانداردهای رفتار حرفه ای و چارچوب های توانمندی مورد جستجو قرار گرفتند. با در نظر گرفتن معیارهای ورود، تعداد 65 مقاله، کتاب، سند توانمندی و راهنما انتخاب و در نگارش این مقاله مورد استفاده قرار گرفتند. در بخش دوم تجربه دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با ترویج و توسعه تعهد حرفه ای به اشتراک گذاشته شده استنتایج: امروزه بیشتر دانشکده های پزشکی، تعهد حرفه ای را به عنوان توانمندی دانش آموختگان دوره های آموزش عمومی و تخصصی خود پذیرفته اند و آن را در برنامه های درسی خود گنجانده اند. آموزش تعهد حرفه ای هم باید در برنامه درسی رسمی و بصورت صریح و هم بصورت ضمنی انجام شود. بازاندیشی و الگومحوری به عنوان موثر ترین روش ها در آموزش تعهد حرفه ای شناخته می شوند. برای اینکه برنامه تعهد حرفه ای بخوبی اجرا شود باید اعضای هیئت علمی توانمند شوند. دانشگاه علوم پزشکی تهران برای رشد و توسعه تعهد حرفه ای اقدام به تدوین سند ارتقا تعهد حرفه ای، آموزش تعهد حرفه ای به صورت تم طولی، آموزش تعهد حرفه ای دستیاران، توانمند سازی اعضای هیئت علمی و تهیه مواد آموزشی کرده است. نتیجه گیری: تعهد حرفه ای، توانمندی چند بعدی و پیچیده است و به همین دلیل تعریف، آموزش و ارزیابی آن نسبت به سایر صلاحیت های پزشکی دشوارتر است. اقداماتی برای رشد تعهد حرفه ای در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است ولی همچنان برای رسیدن به نقطه ایده آل تلاش و همت بیشتری نیاز است.

مقدمه: با توجه به اهمیت بکارگیری از آموزش الکترونیکی در دانشگاه های علوم پزشکی، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سطح-بندی عوامل موثر بر کاربرد آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر اساس مدل سازی ساختاری تفسیری صورت گرفت. روش بررسی: روش پژوهش، مطالعه موردی و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری جهت سطح بندی عوامل و دسته بندی آنها استفاده شد. مشارکت کنندگان پژوهش را اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد تشکیل می دادند که از بین آنها 11 نفر به عنوان متخصص در حوزه آموزش پزشکی انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود و روایی محتوایی آن توسط متخصصان آموزش پزشکی به تایید رسید. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که 15 عامل، از جمله زیر ساخت های فنی، اهداف مدون و مشخص آموزشی، مشوق های آموزشی و پژوهشی، آگاهی و توانمندی اساتید، ساختارهای اجرایی-آموزشی، مدیریت نوآور و مدیران حمایتگر به عنوان عوامل موثر بر کاربرد آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی به حساب می آیند. همچنین تحلیل سطح بندی عوامل نشان داد که این مدل دارای 9 سطح است که از عمیقترین و تاثیر گذارترین سطح به سطحی ترین و تاثیر پذیرترین سطح عوامل موثر در اجرای یادگیری الکترونیکی در مدل نشان داده شده است. نتیجه گیری: از آنجائی که نگرش نوآورانه، زیرساخت های فنی، آیین نامه های آموزشی، ساختارهای اجرایی-آموزشی که عمدتا در حوزه سیاست گذاری است به عنوان عوامل زیربنائی در بکارگیری آموزش الکترونیکی نقش ایفا می کنند، توصیه می شود سیاست-گذاران و مدیران دانشگاه های علوم پزشکی در تسهیل این عوامل اقدام نمایند.

مقدمه: مطالعه حاضر با هدف سنجش وضعیت راند آموزشی در ساعات کشیک شب از دیدگاه فراگیران انجام شده استروش بررسی: مطالعه ی حاضر مداخله ای تک گروهی است که بیمارستان شهید صدوقی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد انجام شد. جامعه پژوهش شامل اعضای تیم آموزش شامل دستیاران و کارورزان بودند که به صورت تمام شماری در مطالعه حاضر وارد شدند. در این مطالعه، مداخله بصورت راندهای بالینی در بخش داخلی و اورژانس در ساعات کشیک شب طراحی و اجرا شد. هر راند با حضور اعضای تیم آموزشی شامل اتند بخش، یک نفر دستیار ارشد، یک نفر دستیار سال دو، دو نفر دستیار سال یک، و حداقل دو نفر از کارورزان پزشکی برگزار شده است و به طور متوسط یک و نیم ساعت به طول می انجامید. برای سنجش وضعیت گراندراند بالینی شبانه از پرسشنامه 13 سوالی که در مطالعه قبلی روانسنجی شده است استفاده شد. داده ها توسط شرکت کنندگان بعد از شرکت در حداقل سه راند بالینی شبانه تکمیل شده است. داده ها با استفاده از نرم افزار آزمون آمار توصیفی (میانگین، SD ) تحلیل شد. نتایج: نتایج برگزاری راند بالینی شبانه نشان داد 73% از شرکت کنندگان رضایت خود را در راند بالینی خیلی زیاد و زیاد ابراز کردند. "ضرورت راند بالینی شبانه در فرایند آموزش بالینی"، "امکان طرح سوال و مشارکت در بحث" و نقش راند بالینی شبانه در بهبود دانش و یادگیری" فراگیران بیشترین مطلوبیت را در بین شرکت کنندگان داشته است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد راند بالینی شبانه از دیدگاه فراگیران وضعیت مطلوبی داشته است و آن را به عنوان ابزاری مناسب جهت استفاده در فرآیند آموزش بالینی مورد توجه قرار دادند.

مقدمه: امروزه در سطح دنیا، شناسایی نقطه نظرات افراد در رابطه با آموزش و فرایند یاددهی – یادگیری از اهمیت شایانی برخوردار است. لذا پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی مؤلفه های فلسفه های آموزشی، جهت گیری برنامه درسی و روش های تدریس در اساتید علوم پزشکی و بررسی تأثیر ویژگی های جمعیت شناختی در هر یک از مؤلفه ها صورت گرفته است. روش بررسی: روش پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی بوده که با روش نمونه گیری در دسترس از اساتید یک دانشگاه علوم پزشکی در شهر تهران صورت گرفته است. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه های فلسفه آموزشی، ایدئولوژی برنامه درسی و روش های تدریس، می باشد. فقط اعضای هیئت علمی تمام وقت دانشگاه وارد مطالعه شدند و اساتید حق التدریسی و دستیاران اساتید از مطالعه خارج گردیدند. تجریه و تحلیل اطلاعات با بهره مندی از نرم افزار آماری SPSS v16 صورت گرفته است. نتایج: یافته ها حاکی از آن بود که در بین اساتید، فلسفه آموزشی پایدارگرایی در اولویت بوده و ایدئولوژی دانش پژوهان علمی نیز نسبت به سایر ایدئولوژی ها در اولویت قرار گرفت. همچنین روش تدریس استاد-محور بیش از روش تدریس دانشجو-محور مورد توجه اساتید بوده است. در نهایت نتایج نشان داد که متغیرهای سابقه تدریس، مرتبه علمی و جنسیت، تأثیری در تغییر اولویت بندی ها نداشت. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت نقش دانشجویان در کیفیت دستیابی به اهداف آموزشی، پیشنهاد می شود تمهیدات لازم به منظور آموزش و تشویق اساتید در راستای استفاده از روش تدریس مشارکتی به عنوان یکی از روش های مثمرثمر یادگیری، از سوی دست اندرکاران نظام آموزشی فراهم آید.

مقدمه: بازاندیشی و تجزیه و تحلیل یافته های آموزشی یکی از اصولی و اساسی ترین مراحل در روند یادگیری محسوب می گردد. از اینرو مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح بازاندیشی در زمینه یافته های آموزشی در دانشجویان دوره عمومی رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-مقطعی204 نفر از دانشجویان رشته دندانپزشکی(ترم های 7 تا 12) دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در سال تحصیل97-1396 شرکت نمودند. در این مطالعه از پرسشنامهKember (Reflection Questionnaire-RQ) باروایی 82/0 وپایایی (آلفا کرونباخ )78/0استفاده شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 17 و آزمونهای آماریT– test, ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. سطح معنی داری 05/0≥ P تعیین گردید. نتایج: در مطالعه حاضر 204 دانشجوی دوره عمومی دندانپزشکی، شامل 117(4/57درصد) زن و 87 (6/42 درصد) مرد، با میانگین سنی 36/2± 17/24سال با دامنه سنی 21 تا 42 سال، شرکت داشتند. میانگین نمره حیطه ی عملکرد از روی عادت 88/2± 11/10، حیطه ی درک مطلب 16/4± 87/14، بازاندیشی 94/2± 04/16 و بازاندیشی انتقادی 58/2± 86/13 گزارش گردید. بین سه سال تحصیلی در میانگین سطح بازاندیشی و بازاندیشی نقادانه اختلاف آماری معنی داری وجود داشت(05/0>P). همچنین بین دو گروه سنی (24˂ و24≤ سال) اختلاف آماری معنی داری در حیطه های عملکرد از روی عادت و بازاندیشی نقادانه بود(05/0>P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر با افزایش سن و سال تحصیلی سطح عملکرد از روی عادت در دانشجویان دندانپزشکی کاهش یافته است. از اینرو پیشنهاد می گردد که در دانشکده های دندانپزشکی برآموزش بازاندیشی در ترمهای تحصیلی پایین تر تاکید گردد.

مقدمه: اگرچه منتورینگ به عنوان عاملی موثر در آموزش مهارت ها و رشد حرفه ای در محیط های بالینی محسوب می شود، اما هنوز بسیاری از مراکز از این مهم بی بهره اند. در راستای برنامه ریزی برای راه اندازی منتورینگ بالینی برای دستیاران دانشگاه علوم پزشکی تهران، این مطالعه مروری با هدف بررسی برنامه های موجود و اهداف آن ها، تاثیرات آن ها و بررسی نکات کاربردی در طراحی و اجرای برنامه های مشابه می باشد. روش بررسی: این مطالعه به روش مروری و با استفاده از جستجوی کلمات کلیدی "Mentoring or Coaching or Mentor or Mentee or Mentorship or Mentoring Program" و "Medical student" و "Clinical Education" در پایگاه داده Pubmed از مقالات انتشار یافته در سال 2000 تا 2015 انجام شد که در جستجوی اولیه 664 مقاله بازیابی شدند که درنهایت 15 مقاله وارد مطالعه شدند. نتایج: در این بررسی 15 مطالعه ارزیابی شد که این برنامه ها با اهداف آموزش مهارت های بالینی و اصول حرفه ای، آشنایی با آینده شغلی، بهبود شرایط سلامت جسمی-روحی، علاقه مند کردن دانشجویان به رشته های تخصصی، افزایش تعداد مقالات و فعالیت های تحقیقاتی و ایجاد الگوسازی اجرا شدند. در طراحی برنامه های بررسی شده، در انتخاب منتور، سن و جنسیت، علاقه و داوطلب بودن فرد و پیشینه علمی خوب از معیارهای انتخاب بوده اند. جورسازی منتور و منتی از طریق پروفایل حاوی مسیر حرفه ای و تحصیلی، اولویت های زندگی و کاری و علاقه مندی های خارج از کار توسط سیستم صورت گرفته و در برخی موارد منتی ها خود منتور خود را انتخاب کرده بودند. آموزش منتورها از طریق کتابچه ها یا با برگزاری کارگاه های با محتوای منتورینگ، لیدرشیپ و چگونگی ایجاد تیم انجام شد. در اجرا، پایش برنامه ها در برخی توسط اعضای دانشکده و از طریق منتی ها و در موارد دیگر از طریق منتورها به صورت حضوری، تلفنی یا پرسشنامه صورت پذیرفت. در این برنامه ها، برای حفظ منتورها علاوه بر تشویق مالی از تشویق تحصیلی (به صورت ارتقای تحصیلی یا دوره های فلوشیپ برای منتورهای دستیار) استفاده شده است. در ارزشیابی برنامه ها از روش های کمی و کیفی (مصاحبه و گروه متمرکز) استفاده شده است. این مطالعات نشان داد علت موفقیت برنامه های منتورینگ بالینی خود را در توانمندسازی منتورها، روش های انگیزشی مؤثر برای منتورها و منتی ها برای ایجاد رابطه منظم، پایش منظم عملکرد منتورها و حمایت های مالی و حرفه ای از منتورها، حفظ یک منتور برای مدت تحصیل برای هر فرد، ایجاد فرهنگ منتورینگ، ایجاد شبکه بین افراد برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و استفاده از حمایت اساتید باتجربه است. نتیجه گیری: برنامه های منتورینگ از علل رشد حرفه ای دانشجویان پزشکی شناخته می شوند که توصیه می شود در دانشکده های پزشکی اجرا شوند. این برنامه ها باید به صورت هدفمند برگزارشده و همواره مورد ارزشیابی قرار گیرند. همچنین در طراحی این برنامه ها علاوه بر پیشرفت منتی، باید پیامدهای مفیدی نیز برای منتور در نظر گرفته شود. با بررسی دقیق برنامه های مختلف و گزارش آن ها، می توان گام های مؤثری در طراحی برنامه های آتی برداشت.

چکیده: بازاندیشی یک جز حیاتی در فرایند یادگیری در آموزش بالینی معرفی شده است. هدف از بازاندیشی در فرایند یادگیری، ایجاد یادگیری معنی دار و عمیق و اصلاح عملکرد است. مطالعه حاضر نیمه تجربی است که د رسال تحصیلی 1396-97 انجام شده است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی پرستاری در کارآموزی بخش دیالیز بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند. مداخله آموزشی در جلسات کارآموزی با ایجاد فرصت های برنامه ریزی شده برای بازندیشی در گروه های کوچک انجام شده و رضایت فراگیران در مداخلات انجام شده مورد بررسی قرار گرفت. میزان رضایتمندی فراگیران از این رویکرد 12. 24± 88. 56در سطح خوب گزارش شد. لذا پیشنهاد می گردد در برنامه دوره کارآموزی رشته های مختلف علوم پزشکی لحاظ گردد.

مقدمه: با رشد و توسعه روز افزون فناوری اطلاعات، همه ابعاد زندگی و از جمله آموزش و یادگیری دستخوش تغییر و تحول شده است. استفاده از ابزارها و تکنولوژیهای نوین آموزشی نقش زیادی در ایجاد انگیزه و علاقه دانشجو بازی می کند. لذا هدف از مطالعه حاضر تعیین موثرترین و بیشترین تکنولوژی های آموزشی توسط از دیدگاه دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1396 بود. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع علوم پایه رشته پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به تعداد70 نفر بود. روش نمونه گیری غیر تصادفی دسترس و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته و استاندارد بود. میزان روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصین و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ 0. 8 بدست آمد. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آمار توصیفی (شامل فراوانی، درصد فراوانی) آنالیز شد. نتایج: از دیدگاه دانشجویان موثرترین وسایل کمک آموزشی برای یادگیری آناتومی نرم افزار های قابل نصب روی گوشی موبایل (42. 1%) و کمترین تاثیر مربوط به استفاده از فلش کارت (1%) بود. بیشترین نرم افزارهای مورد استفاده توسط دانشجویان، نرم افزار اطلس آناتومی Netter و نرم افزار سه بعدی3D-essential anatomy بود. تصاویر و پوسترهای آموزشی (14. 9%)، فیلم های آموزشی آناتومی (14. 5%)، مدل های پلاستیکی (11. 1%)، سناریو بالینی (10. 6%) و کتاب (5. 7%) در رده های بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد، نرم افزارهای اموزشی بیشتر مورد توجه دانشجویان پزشکی هستند و برای یادگیری اناتومی استفاده می شود.