مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1395 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

مقدمه: آموزش و یادگیری مبتنی بر تیم (Team Based Learning)، نوعی از روش یادگیری مشارکتی است که هدف آن ایجاد یک محیط یادگیری فعال است. لذا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر یادگیری مبتنی بر تیم (TBL) بر تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه، یک مطالعه نیمه تجربی (مداخله ای از نوع قبل و بعد) بوده که در آن به بررسی میزان تاثیر روش آموزشی یادگیری مبتنی برتیم بر تفکر انتقادی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته پرستاری در درس علوم تغذیه پرداخته و اثر آن با تاثیر روش سخنرانی بر میزان تفکر انتقادی مقایسه شده است. جمعیت مورد مطالعه دانشجویان پرستاری ورودی93-1392(مهروبهمن ماه) دانشگاه علوم پزشکی ایران می باشد. که با روش نمونه گیری تصادفی ساده به دو گروه مداخله و شاهد تخصیص داده شدند. تفکر انتقادی با استفاده از پرسشنامه تفکر انتقادی واتسون-گلیزر (1) در دو گروه به صورت قبل و بعد از مداخله، 40 نفر گروه مداخله و40 نفر گروه شاهد بررسی شد. میزان آموخته های دانشجویان در درس علوم تغذیه با استفاده از یک پرسشنامه آزمون چندگزینه ای و پاسخ کوتاه) برگرفته از ترجمه کتاب Nutrition Essentials for Nursing Practice ) اندازه گیری شد. داده های حاصل از پرسشنامه ها با آزمون های آماری T مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، مجذور تی، Signed Ranks، Paired Samples T Test ارزیابی و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج: محدوده سنی نمونه ها 36-19 سال بامیانگین سنی 74/21، میانگین معدل 22/16 و همچنین 56% را زنان و 44% نمونه را مردان تشکیل داده اند. آموزش به شیوه سخنرانی اثر معنی داری بر تفکر انتقادی و نیز هر یک از ابعاد آن در پایان مطالعه نداشت. این در حالی بود که که استفاده از آموزش به روشTBL، سبب افزایش معنی دار میانگین نمرات تفکر انتقادی و ابعاد آن پس از آزمون در گروه مداخله نسبت به پیش آزمون شده است. TBL منجر به بهبود تفکر انتقادی، استنباط، شناسایی مفروضات، استنتاج، تعبیر، تفسیرو ارزشیابی استدلال منطقی گشته بود. همچنین اختلاف بین دو شیوه آموزشی از نظر اثرگذاری بر تفکر انتقادی و زیر ابعاد آن از نظر آماری معنی دار بود. نتیجه گیری: مشخص شد که شیوه آموزشی یادگیری مبتنی برتیم در مقایسه با آموزش به روش سنتی (سخنرانی) دارای اثر ارتقاء معنی دار بر تفکر انتقادی دانشجویان می باشد. که این موضوع می تواند موجب باز خورد مثبت از جانب مدرس و دانشجوگردد.

مقدمه: استفاده از روش یادگیری مبتنی بر مورد دانشجویان را با تجارب متنوعی در کلاس درس از جمله حل مسئله، ساخت دانش با یکدیگر، ارتباط و مشارکت گروهی آماده می کند. چالشی که در این زمینه در کشور ما احساس می شود آگاهی کم و ناکافی اعضای هیئت علمی و افراد درگیر در آموزش علوم پزشکی، از مدل ها و اثربخشی آن برای استفاده مناسب و گسترده از این روش فعال یادگیری است. هدف این مقاله، مروری بر شواهد مرتبط با مدل ها، کاربردها، اثربخشی و چالش های روش تدریس مبتنی بر مورد است. روش بررسی: مقاله حاضر یک مطالعه مروری است که از طریق جستجوی غیر نظام مند در بازه زمانی 2005 تا اکتبر 2015 با کلیدواژه های case based learning، case based teaching، case method teaching، case based discussion در پایگاه ها و مجلات الکترونیکی Google Scholar، Pub Med، ERIC، Willy، ProQuest، Medical Education Online انجام شد. نتایج: در جستجوی منابع 80 مقاله و دو پایان نامه یافت شد. پس از حذف مقالات تکراری از نتایج بازیابی شده، 64 مقاله مورد بررسی و دسته بندی قرار گرفت؛ درنهایت نتایج 20 مقاله مرتبط با موضوع پژوهش، وارد مطالعه شد. تعریف یادگیری مبتنی بر مورد به عنوان روشی برای نزدیک کردن محیط آموزشی به محیط واقعی یادگیری، مدل های یادگیری مبتنی بر مورد و کاربرد هرکدام بر اساس تحلیل محیط آموزشی، اصول طراحی سناریو و نتایج مطالعات در مورد اثربخشی این روش در آموزش پزشکی، مورد توجه قرار گرفت. نتیجه گیری: اگرچه در مورد تعریف یادگیری مبتنی بر مورد توافق نظر وجود ندارد، اگر به اصول زیربنایی آن مانند توجه به کیفیت سناریوهای طراحی شده و انتخاب نوع مدل بر اساس سطح مخاطبان توجه شود، این روش می تواند تجربه یادگیری مثبتی برای دانشجویان فراهم سازد.

مقدمه: راهنمایی تحصیلی دانشجویان امری ضروری و موثر بر روند آموزشی آنها و کیفیت کلی آموزش دانشگاه به شمار می رود و استاد راهنما رسالت خطیری در رشد حرفه ای دانشجویان دارد. لذا این پژوهش با هدف بررسی نگرش دانشجویان در خصوص وظایف اساتید مشاور در راهنمایی تحصیلی دانشجویان انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی است که در سال تحصیلی 92-1391 انجام گرفت. حجم نمونه، 280 نفر از دانشجویان مقطع لیسانس دانشگاه علوم پزشکی گیلان می باشند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب و اطلاعات از طریق پرسشنامه پژوهشگر ساخته جمع آوری شده است. نگرش دانشجویان در ارتباط با این شرح وظایف در پنج حیطه آموزشی، پژوهشی، رفاهی، فرهنگی و سایر نقش های متفرقه بررسی و به کمک نرم افزار 16 SPSS با آزمودن های آماری t مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه تحلیل گردید. نتایج: سن متوسط واحدهای مورد پژوهش 4/3± 1/22، تعداد 220 نفر زن (6/78%) و تعداد 247(2/88%) مجرد بودند بین میانگین نظرات واحدهای مورد پژوهش در خصوص وظایف استاد مشاوره تحصیلی اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0P<)، به طوری که دانشجویان با وظایف فرهنگی استاد مشاوره کمترین و با انجام شرح وظایف در حیطه های آموزشی و پژوهشی استاد مشاور بیشترین موافقت را داشتند. نتیجه گیری: تاکید بر محتوی و اجرای مشاوره، آموزش شرح وظایف اساتید مشاوره تحصیلی، برنامه ریزی مدون جلسات در طول سال تحصیلی، ونیز پیگیری موضوعات ارجاعی جلسات مشاوره تا حصول نتیجه کامل و رفع دغدغه خاطر دانشجویان در زمان تحصیل ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: ارزیابی های مداوم آموزش و یادگیری بالینی در پرستاری مستلزم استفاده از ابزارهای معتبر و پایا می باشد. لذا این مطالعه با هدف رواسنجی «پرسشنامه عوامل مرتبط با یادگیری بالینی دانشجویان پرستاری» طراحی گردید. روش بررسی: در پژوهش توصیفی حاضر نمونه گیری به روش تصادفی ساده از میان دانشجویان و مربیان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی و دانشگاه آزاد اسلامی یزد انجام گرفت: روایی صوری کیفی به روش مصاحبه و روایی صوری کمی با استفاده از نمره تاثیر آیتم (IS) توسط ده نفر از دانشجویان پرستاری، شاخص روایی محتوا (CVI) به روش والتز و باسل توسط ده نفر از اساتید پرستاری، بررسی همسانی درونی با استفاده از ضریب آلفاکرونباخ و ثبات ابزار با انجام آزمون مجدد توسط 20 نفر از دانشجویان پرستاری بررسی و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استباطی توسط نرم افزار SPSS V. 16 انجام شد. نتایج: پرسشنامه عوامل مرتبط با یادگیری بالینی دانشجویان پرستاری « (امامی و همکاران 1393) شامل 89 گویه در هفت حیطه از روایی صوری کیفی و کمی مناسبی برخوردار بود. IS تمام گویه ها بیش از 1/5، CVI تک تک گویه ها بیش از 0/7و CVI کل پرسشنامه (CVI-S) برابر 0/88 تعیین گردید. ضریب آلفا کرونباخ حیطه ها بین 0/91-0/81 و کل پرسشنامه 0/96، ضریب همبستگی پیرسون حیطه ها بین 0/94-0/80و کل پرسشنامه برابر 0/96 محاسبه گردید. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل »پرسشنامه عوامل مرتبط با یادگیری بالینی دانشجویان پرستاری « دارای اعتبار و پایایی مناسب بوده و می تواند در ارزیابی های مداوم آموزش و یادگیری بالینی دانشجویان پرستاری به عنوان یک ابزار جامع، معتبر و پایا مفید واقع گردد.

مقدمه: با توجه به نقش دانشگاه ها در تربیت نیروی متعهد ومتخصص مورد نیاز جامعه، بررسی وضعیت نظام آموزشی و آگاهی از نقاط قوت، ضعف و کاستی ها در فرآیند تحصیل دانشجویان یکی از اهداف مهم برای نیل به اهداف عالیه انقلاب اسلامی می باشدواز جایگاه واهمیت ویژه برخوردار می باشد. دراین راستا فرزندان معظم شهداءوایثارگران باورودبه دانشگاهها وموسسات آموزش عالی کشوراستمراربخش جهاد مقدس در سنگر علم و دانش می باشند که بررسی روند وضعیت تحصیلی آنان در مقاطع مختلف زمانی می تواند منجر به قضاوت دقیق از پیشرفت علمی این عزیزان باشد. طراحی و اجرای برنامه های مناسب یک امر ضروری است. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی روند پنج ساله وضعیت تحصیلی دانشجویان شاهد وایثارگر دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد و مقایسه آن با دانشجویان غیر شاهد دانشگاه انجام شد. روش بررسی: این مطالعه بصورت مقطعی روی 959 دانشجوی شاهد و ایثارگر و 770 دانشجوی غیر شاهد دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و به منظور بررسی روند 5 ساله وضعیت تحصیلی دانشجویان شاهد دانشگاه ( 1384-89 ) ومقایسه آن با دانشجویان غیر شاهد که از نظر جنسی و رشته تحصیلی با آنها همسان شده بودند صورت گرفت. اطلاعات دموگرافیک و تحصیلی دانشجویان هردو گروه از سیستم سما ء دانشگاه و پرونده دانشجویی آنها جمع آوری و در پرسشنامه محقق ساخته ثبت گردید. معدل تحصیلی به عنوان متغیر پیامد در نظر گرفته شد که بصورت ترم به ترم و سال به سال و از ابتدای سال تحصیلی 84 بین دو گروه مورد بررسی ومقایسه قرار گرفت. آزمون های آماری Student t-test و Repeated ANOVA جهت آنالیز و مقایسه دو گروه و با سطح اطمینان 95 درصد مورد استفاده قرار گرفت. نتایج: مطالعه روند معدل دانشجویان شاهد در طول پنج سال( 10 ترم تحصیلی) نشان داد که از نظر آماری ارتقاء معناداری یافته است به طوریکه از 68/14 در سال 84 به 44/15 در سال 89 رسیده است. میانگین وانحراف معیار معدل کل دانشجویان غیر شاهد (15/94(2/7 در مقایسه با معدل دانشجویان شاهد 15/20(1/86)مقداری بیشتر بود (p<. 05) لیکن مقایسه نقطه به نقطه معدل 10 ترم تحصیلی دانشجویان دو گروه نشان داد که در 5 ترم هیچگونه تفاوت معنادارآماری بین میانگین معدل آنها وجود ندارد ودر بقیه ترمهای تحصیلی تفاوت در حد متوسط 5/. معدل بوده است. مقایسه میانگین ها بر حسب جنسیت در دو گروه نیز نتایج مشابه مقادیر پیشگفتار را داشته است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که فاصله معدل دانشجویان دو گروه در حد 5/. معدل بوده و علیرغم معنادار بودن آماری این فاصله، می توان گفت که از نظر ملاک ها و معیارهای آموزشی تفاوت یاد شده قابل توجه نمی باشد و روز به روز این تفاوت ها به سمت کم شدن پیش می رود.

مقدمه: شناخت ادراک و انتظارهای دانشجویان و تعیین میزان اختلاف بین وضعیت موجود با وضعیت مورد انتظار آنها، بستری مناسب برای اتخاذ استراتژی های کاربردی جهت ارتقای کیفیت خدمات آموزشی فراهم نماید. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده در دانشکده بهداشت مشهد از دیدگاه دانشجویان انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی – مقطعی 86 نفر از دانشجویان دانشکده بهداشت به روش نمونه گیری طبقه ای در سال تحصیلی 94-1393 انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی استاندارد مدلSERVQUAL که به سه بخش، قسمت اول: مشخصات فردی، قسمت دوم: 28 سوالات جهت سنجش سطح ادراک و قسمت سوم: 28 سوال جهت سنجش سطح انتظار در ابعاد پنج گانه کیفیت خدمات آموزشی با مقیاس 7 درجه ای طیف لیکرت ارائه شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS18 و آماره های توصیفی (فراوانی و درصد، میانگین و انحراف معیار) و آزمون های تی زوجی و همبستگی در سطح معناداری 05/0 انجام شد. نتایج: در هر پنج بعد کیفیت خدمات، شکاف منفی وجود دارد. بیشترین میانگین شکاف در بعد تضمین (26/1± 14/2-) و بعد از آن به ترتیب در ابعاد پاسخگویی (48/1± 99/1-)، فیزیکی (41/1± 72/1-) و همدلی (28/1± 64/1-) مشاهده گردید و کمترین میانگین شکاف مربوط به بعد اطمینان (11/1 ± 38/1-) بود و در تمام ابعاد خدمات بین واقعیت ها و انتظارات تفاوت معنی داری مشاهده گردید (001/0 > p). در نهایت شکاف کلی کیفیت خدمات برابر با 13/1± 74/1-به دست آمد. نتیجه گیری: سطح انتظار دانشجویان فراتر از درک آنها از وضعیت موجود است و در هیچ کدام از ابعاد خدمات آموزشی، به ویژه بعد تضمین، انتظارات آنها برآورده نشده است.

مقدمه: هدف از این مطالعه ارزشیابی برنامه منتورینگ دانشجویی اجراشده برای دانشجویان جدیدالورود دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر نقاط ضعف برنامه از دیدگاه منتی ها است. روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه کیفی از نوع نظریه مبنایی است با جامعه هدف 15 نفر از دانشجویان پزشکی ورودی 93 که در سال تحصیلی 93-94 در برنامه منتورینگ دانشجویی دانشکده، به عنوان منتی، شرکت داشته اند. مصاحبه به روش نیمه ساختارمند به ضرورت فردی با این افراد انجام شد و کدهای اولیه استخراج شد و در مرحله بعد طبقه بندی بر اساس مشابهت های موجود بین این کدها صورت گرفت. نتایج: تماس با منتی در زمان نامناسب، پیگیری بیش ازحد منتور، ناکافی بودن پاسخ گویی منتورها در مسائل درسی و توضیحات ندادن در مورد مشکلات احتمالی پیش روی منتی قبل از مواجهه به آن، وجود موانعی برای مطرح کردن مسائل غیردرسی، تاثیر منفی وضعیت تحصیلی خوب منتور، منتورهایی با اختلاف سال تحصیلی زیاد از منتی، وابستگی بیش ازحد کیفیت اجرای برنامه به تعهد حرفه ای منتور، سلیقه ای بودن راهنمایی های منتورهای مختلف و نداشتن اتحاد رویه، جور نبودن منتی و منتور، در دسترس نبودن منتور و وجود بازه های زمانی با تعداد ارتباط کم به عنوان ضعف های برنامه یافت شد. نتیجه گیری: توجه به نکاتی مانند اختلاف سنی منتور و منتی، انتخاب منتورهای در دسترس و پیگیر، جور کردن مناسب، آموزش مناسب منتورها و تعیین توقعات متناسب بین منتور و منتی و آموزش این مهم به منتورها و منتی ها جهت ارتقای کیفیت منتورینگ در برنامه های آینده لازم به نظر می رسد.

مقدمه: دانش آموختگان دوره های فوق تخصصی، مهم ترین سرمایه های هر موسسه و کشوری محسوب می شوند. توانمندسازی آنان در زمینه های ارائه خدمات بهینه و مورد نیاز سبب می گردد که در زمینه های پیشگیری از اختلالات بعدی و ارتقا سلامت گام های موثری برداشته شود. این مطالعه با هدف تبیین ادراک دانش آموختگان دوره فوق تخصصی طب نوزادان در زمینه مراقبت تکاملی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه با مشارکت دانش آموختگان دوره فوق تخصصی طب نوزادی در 3-5 سال اخیر، با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته صورت گرفت. پس از کسب رضایت نامه، داده ها جمع آوری، ضبط، دست نویس و به روش تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای اعتبار نتایج از مشاهدات مستمر در عرصه و بازنگری متعدد فرایند تحلیل توسط تیم تحقیق استفاده شد. نتایج: مضامین اصلی پژوهش شامل عدم کفایت فردی دانش آموخته در دانش، نگرش و مهارت در زمینه مراقبت تکاملی، ضعف برنامه آموزشی دوره آموزشی طب نوزادی و نظام سلامت غیر پاسخگو است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش که حاصل تجارب و ادراک شرکت کنندگان در مطالعه بود، رفع مشکلات در ارائه خدمات مراقبت تکاملی در نظام سلامت به عنوان راهکار اصلی پیشنهاد می گردد.