مطالعات رسانه ای
سال:1390 | دوره:6 | شماره:13 |تعداد مقالات:11

هدف اصلی این مقاله ترسیم چارچوب کلی بحث روش شناسی دانش ارتباطات و نشان دادن حوزه های مغفول علمی آن است. در این مقاله ابتدا به بحث چیستی روش پرداخته و تعریفی برگزیده ارائه می شود. این تعریف دارای دو بخش ابزار گردآوری اطلاعات و بخش فهم، توصیف و داوری نظریه است. بر این اساس هنگامی که باید به تعریف برگزیده از روش شناسی پرداخته شود، روش به معنای عام آن مدنظر قرار می گیرد. بدین ترتیب در ابتدا به دوازده فن پرکاربرد در پژوهش های ارتباطی و مثال هایی از استفاده شان پرداخته می شود. در ادامه این فنون به دو گروه تقسیم می گردند و این کار ما را به کشف پارادایم های موجود در دانش ارتباطات رهنمون می سازد.توجه به پارادایم ها، و تفاوت های روش شناختی آنها، ضرورت پرداختن به روش شناسی های موجود در ارتباطات را نشان می دهد. متمایز کردن پنج روش شناسی تبیینی (علی و آماری)، ساختارگرایانه، پدیدارشناسانه، هرمنوتیکی و گفتمانی و تحلیل کاربرد این روش شناسی ها در نمونه هایی از پژوهش های ارتباطی، در راستای پرداختن به بخش تفهیم و تفهمی تعریف برگزیده صورت می پذیرد. در انتها نیز به ارائه درآمدی به روش شناسی مبتنی بر فلسفه اسلامی پرداخته می شود تا به رویکرد دستوری مد نظر تعریف برگزیده از روش شناسی نیز اشاره گردد و زمینه روش شناختی برای تولید دانش ارتباطات بومی و اسلامی نیز تبیین شود.

عصری را که در آن بسر می بریم را می توان عصر استفاده از تکنولوژی های نو و فرامدرن نامید. با ظهور عصر اطلاعات از روابط عمومی ها انتظار می رود که تنها محیط مناسبی را برای ایجاد تعامل در قوانین بوجود آورند بلکه اصلاحات لازم را در سازمان مربوطه برای اجرای نقش راهبردی و نظارتی عملی کنند؛ لذا آشنایی و معرفی و بررسی تکنولوژی های جدید یکی از شیوه های موثر در گسترش شناخت و نحوه بکارگیری صحیح از این وسائل توسط مخاطبین عام و خاص رسانه در جهت رسیدن به اهداف سازمانی و فردی می تواند مفید و عملیاتی تر باشد. در این مقاله به بررسی شیوه های نوین اطلاع رسانی نظیر پادکست و تاثیر آن در روابط عمومی الکترونیک برآمده ایم و سعی بر آن بوده است تا مزایا و موانع موجود را تاحدودی به تفصیل بیان داریم.

هدف از انجام این تحقیق، چگونگی بازنمایی موقعیت اجتماعی زنان در فیلم های ساخته شده توسط کارگردانان زن و مرد است. ضرورت انجام این تحقیق، وظیفه سینما در زدودن فرهنگ مرد سالاری از جامعه است. نظریه های به کار رفته در این تحقیق شامل نظریه های فمینیستی، برجسته سازی و بازنمایی واقعیت می شود. این تحقیق با روش تحلیل محتوا و با تکنیک دستورالعمل کدگذاری انجام شده است. جامعه آماری، دو فیلم کافه ترانزیت به کارگردانی کامبوزیا پرتویی و زیر پوست شهر به کارگردانی رخشان بنی اعتماد است. واحد تحقیق صحنه است که به روش سرشماری همه 202 صحنه فیلم ها کدگذاری شده است.

در این مقاله در راستای تبیین نقش رسانه ملی در تحقق مهندسی فرهنگ سازمانی، نخست مفهوم مهندسی فرهنگ مطرح و فرایند آن تشریح و سپس به نقش رسانه ملی در توسعه فرهنگی اشاره شده و در ادامه با توجه به نظرسنجی به عمل آمده از دانشجویان رشته ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق در خصوص موضوع، نتایج حاصله ارائه شده است. با توجه به داده های حاصله از جامعه آماری درباره تعیین اهمیت سطوح فرهنگ و مروری بر نتایج آزمون فرضیه ها مشخص شده است که سطح مصنوعات و نمادها از دیدگاه نخبگان، بیشترین تاثیر و اهمیت را در تحقق مهندسی فرهنگ سازمانی بر عهده داشته و مولفه ارزش ها در جایگاه دوم و مولفه مفروضات اساسی در جایگاه سوم قرار دارد.

هرگونه فعالیتی در جوامع از جمله فعایت های اجتماعی و سیاسی و بالتبع آن فعالیت های رسانه ای، چه آشکار و چه پنهان، همواره تحت محدوده ای انجام می گیرد که از آن در ایران به عنوان خطوط قرمز نام برده می شود. خطوط قرمز تعیین کننده حدود و مرزهای هویتی جوامع می باشند که هر گونه تخطی از آن نظام حاکم بر آن را به غیر از آن تبدیل می کند.در این تحقیق که توصیفی-پیمایشی و کمی-کیفی می باشد، برای جمع آوری مطالب و تدوین چارچوب نظری از روش کتابخانه ای بهره گرفته شده است که علاوه بر مرور عوامل و ملاک های بازدارنده خبر در مطبوعات، نظام های هنجاری حاکم بر رسانه ها تقسیم بندی شده توسط دنیس مک کوئیل، مورد توجه قرارگرفته است و سپس با توجه به کمبود منابع مربوط به خطوط قرمز در ایران و نیز ابهام آن، به روش پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات تحقیق پرسشنامه ای با 36 سوال، طراحی شده بر اساس مقیاس لیکرت می باشد که سوالات آن از دل مصاحبه عمقی با تعدادی از روزنامه نگارن انتخاب شده است و با توجه به اینکه قصد تحقیق نظرسنجی از اهالی رسانه می باشد، لذا اساتید ارتباطات و روزنامه نگاری و نیز تعدادی از کارشناسان فعال در مطبوعات و روزنامه نگاران حرفه ای مد نظر قرار گرفته اند و تحقیق به صورت کل شماری از جامعه در دسترس انجام گرفته است.هدف تحقیق شناخت منابع صادرکننده خطوط قرمز و تا حدامکان تعیین حدود آن و کم تر کردن خلا اطلاعاتی در این زمینه می باشدکه با توجه به یافته های پژوهش، خطوط قرمز خبر در ایران تنها ریشه قوانین ندارند و عوامل دیگری دست اندر کار تعیین، تحدید یا گسترش این ملاک های بازدارنده خبر می باشند.

بررسی نقشها و کارکردهای اجتماعی وسایل ارتباط جمعی، در شرایط کنونی جامعه ایران، از چند جهت حائز اهمیت ویژه است. شناخت وظایف ارتباطات جمعی، پیش از هر چیز در آموزش تخصصی روزنامه نگاران و همچنین سایر ارتباط گران که برای تهیه، تولید، انتقال و پخش پیامهای ارتباطی آماده می شوند، ضرورت دارد. معرفی دقیق و جامع نقشها و وظایف اجتماعی مذکور، در دوره تحصیلات دانشگاهی دانشجویان روزنامه نگاری و سایر رشته های ارتباطی، به آنان امکان می دهد که با درک چگونگی تحول و توسعه وسایل ارتباط جمعی در جهان و ایران و توجه به شرایط تاریخی و مشخصات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جوامع معاصر، برای خدمت در هیاتهای تحریریه مطبوعات و خبرگزاریها و بخشهای خبری رادیو و تلویزیون و همچنین دفاتر روابط عمومی موسسات دولتی و خصوصی آمادگی پیدا کنند و آرمانها و هدفهای کلی حرفه ای خود را در راه مصالح و منافع عمومی کشور، به تحقق برسانند.فرضیه نگارنده این است که به نظر می رسد وسایل ارتباط جمعی از طریق ارائه واقعیتهای مورد وفاق جامعه، تفسیر آن ها و ایجاد رابطه میان واقعیت های عینی و تجربیات مشترک افراد در مورد موضوع هدفمند سازی یارانه ها اطلاعاتی را منتقل می کنند. بر این اساس در این پژوهش بر آنیم تا به شناخت نقش رسانه های جمعی در شکل گیری افکار عمومی برسیم به همین منظور با موضوع قرار دادن هدفمندی یارانه ها نگارنده در تلاش است رابطه بین درآمد، تحصیلات، مذهب، نگرش سیاسی، وضعیت اشتغال، جنس و منبع اطلاعاتی مورد استفاده را با نگرش افراد نسبت به هدفمند سازی یارانه ها مورد ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش بیشتر پاسخگویان ما مرد، دارای تحصیلات دیپلم، شغل آزاد، اعتقاد مذهبی متوسط، نگرش سیاسی محافظه کار و بیشتر در طبقه درآمدی بین 201 تا 400 هزار تومان (ماهانه) می باشند. همچنین بیشترین میزان استفاده از رسانه های جمعی در میان پاسخگویان 6 تا 216 ساعت در ماه میباشد و بیشتر افراد نسبت به هدفمندی یارانه ها نگرشی همسازگرا دارند. همچنین از مجموع 9 فرضیه، هفت فرضیه معنادار و قابل تعمیم به جامعه است و دو فرضیه رد شده است یعنی میزان معناداری آنها کمتراز 0.05 بوده است بدین ترتیب نمی توان آنها را به کل جامعه آماری تعمیم داد.

در جهان امروز محیط زیست به یکی از مسایل مهم و نگران کننده تبدیل شده است. توجه به محیط زیست و مسایل مربوط به آن برای نخستین بار در رسانه های ایالات متحده آمریکا مطرح شد. دهه 60 دهه شکوفایی و در واقع سرآغاز جدی توجه به محیط زیست در رسانه ها بود. کنفرانس های محیط زیستی در استکهلم، ریودوژانیرو و ژوهانسبورگ با سر و صدای زیاد رسانه ای برگزار شدند. در ایران نیز توجه به مسایل محیط زیست به ویژه در دهه های اخیر افزایش یافته است به همین منظور قوانینی برای توجه رسانه به محیط زیست وضع گردیده است. در این نوشتار کوشش شده است تا اهمیت رسانه و افکار عمومی در نهادینه کردن قوانین زیست محیطی و در نتیجه بسط حقوق محیط زیست مورد توجه قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در توسعه حقوق محیط زیست رسانه ها از جایگاه ممتازی برخوردارند؛ بر همین اساس توجه به محیط زیست در برنامه های توسعه ای کشور افزایش داشته است.

تحول در فناوری اطلاعات و ورود به جامعه اطلاعاتی، همچون گذر از جامعه کشاورزی به جامعه صنعتی، تمامی جنبه های حیات بشری را تحت تاثیر قرار داده و عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را با انبوهی از فرصتها و چالش های اساسی مواجه ساخته است. در این تحقیق، فقدان برنامه های منظم، عدم آگاهی مدیران از اهمیت فناوری اطلاعات، عدم بستر سازی فرهنگی و عدم وجود زیر ساخت های مخابراتی بعنوان موانع و چالش های پیاده سازی فناوری و اطلاعات در قالب چهار فرضیه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. روش تحقیق بصورت توصیفی بوده و جامعه آماری شامل 80 نفر از کارشناسان فناوری اطلاعات ادارات و سازمانهای دولتی استان لرستان بوده که از میان آنان 51 نفر انتخاب شدند. فرضیات این تحقیق با استفاده از آزمون خی دو مورد بررسی قرار گرفته و هر چهار فرضیه تحقیق مورد تایید واقع شدند. در پایان به منظور ایجاد تحول در روند پیاده سازی و استقرار فناوری اطلاعات پیشنهادات کاربردی ارایه گردید.

اینترنت به عنوان یک پدیده جهان شمول فضایی را برای کاربران فراهم می کند که بتوانند تمام اطلاعات و خدمات مورد نیاز خود را هر زمان و هر کجا و به هر میزان که بخواهند دریافت کنند. پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر استفاده از اینترنت به عنوان فضای مجازی، در بین دانشجویان دانشگاه تهران می پردازد. روش پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی است. ابزار گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) 88% تهیه شده که با توجه به مبانی نظری تحقیق، یازده عامل سواد ارتباطی، مدت زمان استفاده، پایگاه اجتماعی خانواده، پایگاه اقتصادی خانواده، اعتماد به فضای مجازی، دسترسی به اینترنت، محل دسترسی به اینترنت، رضایت و خشنودی از خدمات، سن، جنسیت و محل زندگی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان دانشگاه تهران، 30000 دانشجو، است و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 379 دانشجو در نظر گرفته شده است. تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر اینترنت نشان داد که از بین عوامل یازده گانه سواد ارتباطی، مدت زمان استفاده از اینترنت، پایگاه اجتماعی خانواده، اعتماد به فضای مجازی، دسترسی به اینترنت، محل دسترسی به اینترنت، رضایت و خشنودی از خدمات فضای مجازی، جنسیت و محل زندگی با استفاده از فضای مجازی رابطه مستقیم دارند و عوامل سن و پایگاه اقتصادی خانواده با استفاده از فضای مجازی رابطه ندارند.

با وقوع انقلاب صنعتی در جهان، تولید کالا و خدمات روند رو به رشدی را نشان داده است. روند فزاینده استفاده از تلویزیون از دهه پنجاه میلادی به بعد در جهان، این وسیله ارتباطی را به عنوان یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین وسیله ارتباط جمعی مبدل کرده است. صاحبان صنایع و خدمات به منظور معرفی و ارائه کالاها و خدمات خود از وسایل ارتباط جمعی استفاده کرده اند. این مقاله با هدف بررسی سنجش میزان توجه مردم شهر مشهد به تبلیغات بازرگانی پخش شده از سیمای محلی تدوین گردیده است. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه حاوی بیست سوال بوده است. روش نمونه گیری در این تحقیق، روش تصادفی سیستماتیک بود. به این ترتیب که شهر مشهد به پنج منطقه تقسیم و در هر منطقه هشتاد پرسشنامه به صورت تصادفی توزیع گردیده است.

امروزه سرنوشت کشورها کاملا با تحولاتی که در عرصه فرهنگ در سطوح ملی و فراملی رخ می دهد پیوند خورده است. کشورها و یا به عبارت دقیق تر دولت – ملت ها در جهان متغیر کنونی، وارد فضایی شده اند که اقدامات و فعالیت هایشان به طور اجتناب ناپذیری تحت تاثیر تحولات عرصه فرهنگ قرار دارد. اگر چه بخشی از تحولات عرصه فرهنگ و سایر تحولات مرتبط با آن برای دولت – ملت ها اجتناب ناپذیر بوده و آن ها خواه ناخواه مشمول تاثیراتی خواهند بود که در این عرصه رخ می دهد، ولی بخش قابل توجهی از این تحولات قابل درک و پیش بینی بوده و می توان برای آن برنامه ریزی کرد و تحت تاثیر نظارت و کنترل در آورد و در واقع آن را مدیریت کرد.هدف این مقاله واکاوی و بررسی نقش رسانه ملی در توسعه ارتباطات بین فرهنگی در میان اقوام ایرانی، البته از دیدگاه صاحب نظران حوزه ارتباطات و رسانه است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و از نظر روش اجرا همبستگی می باشد. جامعه آماری انتخابی برای این پژوهش، کلیه اساتید حوزه رسانه و ارتباطات دانشکده صدا و سیما، در نظر گرفته شده است و با توجه به این که تعداد آن ها 50 نفر است، کلیه اعضای جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شده و لذا نمونه گیری هدفمند و کار به صورت تمام شماری صورت گرفته است.نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به آمار و ارقام به دست آمده از پژوهش، در نظرسنجی ای که از اساتید حوزه ارتباطات و رسانه به انجام رسید، سیمای ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای طراحی، ساخت و ارائه میزگرد های فرهنگی و اجتماعی، سریال های دینی (مذهبی)، برنامه های کودکان و نوجوانان، ترانه و موسیقی و گزارش های ورزشی، همواره با در نظر داشتن ایجاد وحدت و انسجام ملی، زمینه را برای توسعه ارتبلطات بین فرهنگی فراهم ساخته است؛ و البته ساخت سریال های خانوادگی در این راستا موفق عمل نکرده است.