هدف از پژوهش حاضر، شناخت عوامل و عناصری است که می توانند در حاشیه صوتی یک فیلم مستند، کارکردی به جز کارکرد واقع گرا داشته باشند. منظور از چنین نقشی ـ که از آن به کارکرد زیبایی شناسانه صدا تعبیر می شود ـ آن است که مفاهیم متفاوتی، به غیر از واقعیات موجود در صدا، به تماشاگر منتقل شود. چنین استفاده ای از صدا می تواند به القای معانی عمیق تری دست زند که در ذهن فیلمساز شکل گرفته است.در حقیقت آنچه به عنوان سوال اصلی این پژوهش، مد نظر بوده است، دست یافتن به عناصری است که می توان چنین کارکردی را از آنها انتظار داشت. در این راه با استفاده از اطلاعات موجود در اسناد، کتب، مجلات و منابع اینترنتی و نیز مشاهده و تحلیل و بررسی نمونه های عملی چنین کاربردی در آثار مستند، درقالب روش اسنادی، به گردآوری مطالب مربوط به موضوع، پرداخته شد.تحلیل مطالب مذکور و کنار هم نهادن آنها، موجب به دست آمدن نتایج جالبی، جدای از اطلاعات موجود در هر یک شد. بدین ترتیب از پژوهش حاضر این نتیجه حاصل آمد که اولا؛ ارزش های زیباشناختی صدا و تصویر دارای عناصری است که هم در رابطه با یکدیگر و هم به طور مستقل کارکرد می یابند. ثانیا؛ فارغ از این که عناصر زیبایی شناسی تصویر کدامند، نتیجه دیگری هم در رابطه با شناخت عوامل موثر در زیبایی شناسی صدا به دست آمد؛ این که ارزش های مذکور چگونه قابل تعریف و تعیین می گردند.این نتایج چنین می نمایند که با تغییر در عناصری همچون سطح صدا، پرسپکتیو صدا، بافت صدا، زنگ صدا، تن صدا، طنین صدا، سرعت صدا، جنس صدا، تکرار مداوم صدا و نیز وارونه کردن پخش صدا، می توان به طور مستقیم به کارکردهای زیبایی شناسانه دست یافت.اما عناصر دیگری هم وجود دارند که به طور غیرمستقیم و از طریق رابطه مخاطب و صدا چنین کارکردهایی را موجب می گردند. این عوامل نیز عبارتند از وضعیت فرهنگی مخاطب، شیوه تکنولوژیک ارائه صدا، رابطه ترکیبی صدا و تصویر، ابهام تصویری و برجستگی صوتی، توجه به حضور صدا در ساختار اصلی اثر، وضعیت زمانی و مکانی ارتباط مخاطب و اثر، شناخت صدا و درک آن توسط مخاطب و سرانجام وجود پس زمینه های ذهنی مخاطب نسبت به صدا.هر یک از عوامل مذکور در صورتی که مورد استفاده خلاقانه قرار گیرند، می توانند عمق زیادی به درونمایه اثر بخشیده و در غیر این صورت موجب بروز ساده انگاری و دور شدن یک فیلم مستند از مفهوم پردازی می گردند.