پژوهش های علوم شناختی و رفتاری
سال:1393 | دوره:4 | شماره:1 (پیاپی 6) |تعداد مقالات:14

هدف از مطالعه حاضر تبیین فرایند مقابله با اختلالات جنسی منجر به اختلافات زناشویی و نظریه پردازی بر آن است. فرایند مقابله با اختلالات جنسی بر روی 12 نفر از افراد که اختلافات زناشویی داشتند، با روش پژوهشی گراندد تئوری مطالعه شد. تمرکز مطالعه حاضر از زمان شروع علائم تا زمان تصمیم گیری برای درمان اختلالات جنسی است. در این مطالعه داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری و به طور همزمان از طریق مقایسه مداوم تحلیل شد. در این مطالعه مهارت های حل مساله به عنوان متغیر اصلی در فرایند مقابله با اختلالات جنسی منجر به اختلافات خانوادگی نمایان شد. متغیر اصلی دارای دو سطح «فردی ـ زوجی» و «تعاملی» و پنج طبقه (مرحله) اصلی به نام های: آگاهی یافتن از علائم اختلال جنسی، ارزیابی شخصی، خود اقدامی، احساس تهدید و مشاوره با دیگران بود که در نهایت به رفتار جستجوی کمک، راهنمایی و درمان منجر شد. تصمیم گیری اولیه افراد برای کاهش علائم باعث اقداماتی نظیر خود درمانی می شد که مدت زمان این فرایند را به تاخیر می انداخت. سن، جنس، سطح تحصیلات، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و آگاهی قبلی از این اختلالات بر زمان تصمیم گیری افراد تاثیر داشته اند. افراد دارای اختلالات جنسی برای شروع درمان موثر با تاخیر تصمیم گیری می نمایند و این امر می تواند باعث فروپاشی خانواده گردد. زوجین نیازمند آموزش های قبل از ازدواج در قالب جلسات مشاوره هستند تا اگر در خلال زندگی مشترک دچار این اختلالات شوند، نسبت به مرتفع نمودن و درمان آن، سریع تر اقدام کنند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین حمایت سازمانی و آمادگی استقرار نظام پیشنهادها در بین کارکنان دانشگاه اصفهان بر اساس مدل معادلات ساختاری بود. بدین منظور، از میان 884 نفرکارکنان مشغول به فعالیت در سال تحصیلی 1388-1389 تعداد 196 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ساخته آمادگی نظام پیشنهادها برای مولفه های (آمادگی فردی، آمادگی مدیران، آمادگی ساختاری، آمادگی فرهنگی) و پرسشنامه حمایت سازمانی (آیزنبرگ، 1986) استفاده گردید. هر دو پرسشنامه از لحاظ روایی دارای روایی محتوایی بوده و برای پایایی آن ها نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که پایایی پرسشنامه آمادگی استقرار نظام پیشنهادها 0.83، و حمایت سازمانی 0.89 به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد حمایت سازمانی با استقرار نظام پیشنهادها دارای اثر مستقیم b=0.96 و همچنین، دارای اثرهای غیرمستقیم با آمادگی فردی کارکنان، b=0.68، آمادگی مدیر، b=0.81، آمادگی ساختاری، b=0.80 و آمادگی فرهنگی، b=0.78، است (P=0.0001). بنابراین، یافته های حاصل از مدل معادله ساختاری نشان داد که ضریب اثر متغیر حمایت سازمانی بر آمادگی برای استقرار نظام پیشنهادها معنادار بوده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تحلیل رفتار متقابل بر شادکامی مردان متاهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره و فرهنگسراهای شهر اصفهان انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی به صورت طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با دو گروه آزمایش و گروه کنترل بود. نمونه پژوهش از بین 114 متقاضی شرکت در آموزش گروهی به صورت تصادفی انتخاب و در سه گروه گمارده شدند: دو گروه آزمایشی شامل: گروه اول 15 نفر از مردان که به همراه همسر خود در آموزش گروهی شرکت کرده بودند و گروه دوم 15 نفر از مردان که بدون حضور همسر خود در آموزش گروهی شرکت کرده بودند و گروه کنترل شامل گروه مردانی که در فهرست انتظار قرار گرفتند. از همه افراد سیاهه شادکامی آکسفورد (آرجیل، مارتین و کروسلند، 1989) گرفته شد. گروه های آزمایشی تحت 10 جلسه آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل قرار گرفتند. نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و آزمون بونفرونی تجزیه و تحلیل شد و نشان داد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل در افزایش شادکامی کلی گروه های آزمایش نسبت به گروه کنترل موثر بود (P<0.01)، و بین گروه آزمایش 1 و گروه آزمایش 2 در میزان شادکامی تفاوت معناداری وجود ندارد (P>0.05). نتیجه گیری: آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بخوبی موجب افزایش رضایت از زندگی، لذت، عزت نفس، آرامش، کنترل و کارآمدی مردان متاهل شرکت کننده در گروه های آزمایشی نسبت به گروه کنترل شد و افزایش شادکامی آن ها را دربرداشت.

در محیط کاری پویای امروز که کارها بیش از پیش در تیم ها انجام می شود و انعطاف پذیری محیط اهمیت بالایی دارد، سازمان ها به کارمندانی نیاز دارند که دارای رفتارهای مناسب شهروندی باشند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر سیرت نیکو و کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی سازمانی، با مطالعه موردی در دانشگاه اصفهان بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان دانشگاه اصفهان بوده که با استفاده از فرمول کوکران در سطح اطمینان %95 حجم نمونه آماری 108 نفر برآورد شد. در این پژوهش از پرسشنامه های سیرت نیکوی بارکر و کوی (2003)، پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی ارگان (1988) و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (1973) برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. پس از جمع آوری اطلاعات، با استفاده از رویکرد معادلات ساختاری و نرم افزار Amos ویرایش 18 به بررسی و آزمون سه فرضیه پرداخته شد: 1) سیرت نیکو بر کیفیت زندگی کاری تاثیر مثبت دارد؛ 2) سیرت نیکو بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر مثبت دارد. 3) کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر مثبت دارد. با توجه به تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، تمامی فرضیات پژوهش تایید شدند (P<0.05).

این پژوهش با هدف بررسی الگوی ساختاری روابط بین نقض قرارداد روان شناختی با تعهد سازمانی، ترک خدمت، رضایت شغلی و رفتارهای انحرافی اجرا شد. روش پژوهش همبستگی بود و جامعه آماری پژوهش کارکنان یک شرکت صنعتی در شیراز بودند که از میان آن ها 300 نفر از طریق سهل الوصول انتخاب شدند. ابزارهای سنجش، پرسشنامه نقض قرارداد روان شناختی (تک لیب و همکاران، 2005)، پرسشنامه تعهد سازمانی (اسپیر و ون کاتش، 2002)، پرسشنامه رضایت شغلی (اسپکتور، 1985)، پرسشنامه ترک خدمت (تک لیب و همکاران، 2005) و پرسشنامه رفتارهای انحرافی (بنت و رابینسون، 2000) بود. داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون، الگو سازی معادله ساختاری و تحلیل واسطه ای تحلیل شد. یافته ها نشان داد نقض قرارداد روان شناختی، 7.1 درصد از واریانس تعهد سازمانی، تعهد سازمانی و رضایت شغلی، 16.7 درصد از واریانس ترک خدمت، تعهد سازمانی، 20.3 درصد از واریانس رضایت شغلی و ترک خدمت نیز 4.3 درصد از واریانس رفتارهای انحرافی را تبیین می نمایند. تحلیل واسطه ای نیز نشان داد که تعهد سازمانی متغیر واسطه ای کامل برای رابطه نقض قرارداد روان شناختی با رضایت شغلی و رضایت شغلی نیز متغیر واسطه ای پاره ای برای رابطه بین تعهد سازمانی با ترک خدمت است. در پایان، با توجه به محدود بودن تعمیم پذیری نتایج این پژوهش به سازمان های صنعتی، پیشنهاد می شود که سازمان ها نباید تعهدات خود نسبت به کارکنان را به صورت یک طرفه نقض نمایند.

سرخوردگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی است که شامل کاهش توجه نسبت به همسر، بیگانگی عاطفی و افزایش نوعی احساس بی علاقگی و بی تفاوتی نسبت به همسر است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و سلامت روانی با سرخوردگی زناشویی بود. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زوجین ساکن شهر اصفهان در سال 88 بودند که حداقل سه سال از ازدواج آن ها گذشته باشد. نمونه پژوهش 200 نفر (100 زن و 100 شوهر) بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از نواحی مختلف شهر اصفهان انتخاب شدند. فرضیه پژوهش عبارت بود از: ویژگی های شخصیتی، سلامت روانی و عوامل زمینه ای، سرخوردگی زناشویی را پیش بینی می کند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش مقیاس سرخوردگی زناشویی، پرسشنامه پنج عاملی شخصیت (فرم کوتاه)، پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه عوامل زمینه ای بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین سرخوردگی زناشویی و ویژگی های شخصیتی در ابعاد برون گرایی و توافق پذیری رابطه مثبت معناداری (R2=0.13، R=0.36، P<0.01) وجود داشت. بین سرخوردگی زناشویی و سلامت روانی در عامل اضطراب رابطه مثبت معناداری (R2=0.10، R=0.32، P<0.01) وجود داشت. بین سرخوردگی زناشویی و عوامل زمینه ای در متغیرهای مدت ازدواج و وضعیت اقتصادی رابطه مثبت معناداری (R2=0.10، R=0.32، P<0.01) وجود داشت. در پایان، بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادهایی برای کاهش سرخوردگی زناشویی زوجین ارائه گردید.

پژوهش حاضر، به دنبال بررسی عوامل اجتماعی و روان شناختی موثر بر علاقه مندی دانش آموزان به شرکت در المپیادهای علمی با تاکید بر سازه خودکارآمدی بوده است. به منظور بررسی این رابطه، از نظریات اکسل، باندرا، هیدی، رینینگر، چیو و یوربان استفاده شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان دانش آموزان شهرستان اسکو، در سال تحصیلی 1389-1390 انجام شده است. نمونه گیری با روش طبقه بندی شده انجام گرفته و حجم نمونه 335 نفر بوده است. برای سنجش خودکارآمدی، علاقه مندی، و ویژگی های فردی و خانوادگی، پرسشنامه ای محقق ساخته به کار گرفته شد و داده های پژوهش با استفاده از روش های آماری مختلف مورد پژوهش قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان نمره افراد در سازه خودکارآمدی، رشد علاقه را در دانش آموزان در سطح اطمینان 0.99 پیش بینی می کند (P<0.01). متغیر ارزش گذاری، سرمایه فرهنگی، توجهات و حمایت های دریافتی و سوابق تحصیلی نیز پیش بینی کننده میزان خودکارآمدی هستند.

ذهن آگاهی به عنوان آگاهی پذیرا و عاری از قضاوت از آنچه در لحظه جاری در حال وقوع است، تعریف می گردد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی رابطه ذهن آگاهی و پنج عامل بزرگ شخصیت است. در یک مطالعه از نوع همبستگی 304 نفر (135 مرد و 169 زن) از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. از مقیاس ذهن آگاهی براون و رایان (2003) و فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی NEO (1985) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره به شیوه گام به گام استفاده شد. یافته ها نشان داد رابطه ذهن آگاهی با عوامل برون گرایی، باز بودن و وجدانی بودن مثبت و رابطه ذهن آگاهی با روان رنجورخویی منفی و معنادار است (P<0.001). تحلیل رگرسیون گام به گام بیانگر نقش پیش بینی کننده متغیرهای روان رنجورخویی، باز بودن، برون گرایی و وجدانی بودن در ذهن آگاهی بود. با توجه به یافته های مطالعه حاضر، پنج عامل شخصیت پیش بین مناسبی از توانایی ذهن آگاهی افراد است. یافته های این مطالعه در راستای درک بهتر از سازه ذهن آگاهی قابل بحث است.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه تصویر سازمان و نام تجاری، کیفیت خدمات و رضایت با وفاداری مشتریان صنعت بانکداری شهرستان میبد در استان یزد بود. جامعه آماری پژوهش شامل مشتریان بانک های شهرستان میبد در بهمن ماه سال 1390 بود که از طریق نمونه گیری زمانی، نمونه ای به تعداد 180 نفر انتخاب شد. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه های: وفاداری مشتریان، تصویر سازمان و تصویر نام تجاری، رضایت و کیفیت خدمات بود و به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss-16 استفاده شد. نتایج همبستگی ها با تایید فرضیه های پژوهش نشان دادند تصویر سازمان، تصویر نام تجاری، رضایت و کیفیت خدمات با وفاداری مشتریان رابطه مثبت دارند (P£0.008). همچنین، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد، رضایت بیشترین قدرت پیش بینی وفاداری را دارد و با اضافه شدن تصویر سازمان و کیفیت خدمات قدرت پیش بینی به طور معنی داری افزایش می یابد (P<0.01). به خاطر نداشتن قدرت پیش بینی، متغیرهای تصویر نام تجاری، سن و سابقه مراجعه از معادله حذف شدند. با توجه به یافته ها، پیشنهادهایی به پژوهشگران آتی و برنامه ریزان و مدیران ارائه گردیده است.

هدف از این تحقیق، مقایسه شاخص های روانی افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته، حمله قلبی و افراد سالم بوده است. این مطالعه توصیفی از نوع علی ـ مقایسه ای بود و نمونه آماری شامل تعداد 180 نفر در سه گروه: افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته (60 نفر)، بیماران دارای حمله قلبی (60 نفر)-که دو گروه مذکور به بخش قلب بیمارستان های سینا، خورشید، الزهرا و چمران اصفهان مراجعه می نمودند، به شیوه نمونه در دسترس انتخاب شدند- و افراد سالم (60 نفر) (متناسب با ویژگی های جمعیت شناختی دو گروه قبلی) که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شده بودند، انجام شد. ابزار تحقیق عبارت است از: 1. آزمون SCL-90-R و 2. چک لیست علائم سندرم قلب شکسته؛ 3. نظر پزشک متخصص به منظور تشخیص حمله قلبی. داده های حاصل با کمک نرم افزار آماری spss.12 با استفاده از آزمون مانوا تحلیل شد و نتایج نشان داد؛ در مقایسه ویژگی های scl-90-R، تنها بین میزان روان پریشی (P<0.01)، پرخاشگری و ترس مرضی (P<0.05) در سه گروه مورد مطالعه، تفاوت معنی داری وجود داشت؛ به طوری که این سه شاخص در افراد دارای سندرم قلب شکسته، بالاتر از دو گروه افراد سالم و بیماران دارای حمله قلبی بود.

هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی روش مداخله ای شن بازی درمانی بر رشد شناختی کودکان ناتوان ذهنی آموزش پذیر به روش پژوهش آزمایشی بود. نمونه های این پژوهش شامل 32 دانش آموز با ناتوانی ذهنی آموزش پذیر بود که ابتدا از میان شش ناحیه آموزش و پرورش شهر اصفهان یک ناحیه به طور تصادفی گزینش گردید و از میان این ناحیه دو مدرسه به طور تصادفی انتخاب شدند. بدین ترتیب، تعداد 32 نفر نمونه به طور تصادفی از میان دانش آموزان این دو مدرسه از پایه های تحصیلی پیش دبستانی، اول، دوم و سوم برگزیده شدند. سپس این تعداد نمونه به طور تصادفی در دو گروه 16 نفری آزمایش و کنترل شامل 8 دختر و 8 پسر قرار داده شدند. ابزار پژوهش عبارت از آزمون رشد شناختی تشخیصی کی بود. سپس روش شن بازی درمانی بر روی گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) نشان داد که آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در متغییر رشد شناختی بعد از اجرای روش شن بازی درمانی افزایش معناداری را نشان دادند (P<0.001). نتایج این پژوهش نشان داد که روش مداخله ای شن بازی درمانی رشد شناختی کودکان ناتوان ذهنی آموزش پذیر را افزایش می دهد. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که روش مداخله ای شن بازی درمانی بر رشد مفهوم سازی، تفکر نمادی، تفکر اجتماعی، ادراک حرکتی - بینائی، فراخنای توجه و سرعت روانی - حرکتی تاثیر معناداری داشت (P<0.001).

از آنجایی که خود تنظیمی از اهمیت بالایی در رشد مهارت های شناختی و اجتماعی کودکان برخوردار بوده و نقش تفاوت های جنسیتی نیز در این رابطه قابل توجه است، لذا پژوهش حاضر با این هدف انجام شد. در ابتدا 40 کودک (20 دختر و 20 پسر) از دو پیش دبستانی شهرستان میبد به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گماشته شدند. بعد از اجرای آزمون حل مساله اجتماعی از تمامی کودکان، یک برنامه آموزش خود تنظیمی به مدت 20 ساعت در طول یک ماه به کودکان گروه آزمایش با روش های بازی و قصه درمانی آموزش داده شد و در نهایت، اجرای آزمون اولیه تکرار گردید. ابزار مورد استفاده، آزمون بازی اکتشافی حل مساله اجتماعی کودکان والی بود که پایایی و روایی اولیه آن نیز در داخل کشور احراز شد. مقایسه میانگین نمره های حل مساله اجتماعی در گروه آزمایش و گواه با روش تحلیل کوواریانس، تفاوت معناداری را نشان داد (P<0.0001)، اما تفاوتی میان پسرها و دخترها در نمره های حل مساله اجتماعی مشاهده نشد. همچنین، تاثیر آموزش بر افزایش مهارت حل مساله اجتماعی بر حسب جنسیت معنادار نبود. از این رو، پیشنهاد می شود آموزش خود تنظیمی در طول دوره کودکی برای ارتقای مهارت های حل مساله اجتماعی برای هم پسران و هم دختران ارائه گردد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه چندگانه سبک های دلبستگی بزرگسالان بر اساس الگوی پنج عامل شخصیت است. نمونه آماری این تحقیق 240 نفراز دانشجویان دانشگاه هرمزگان بودند که در سال تحصیلی 1390-1391 مشغول به تحصیل بودند و به صورت نمونه گیری در دسترس از بین تمامی دانشجویان انتخاب شدند و به دو پرسشنامه سبک های دلبستگی (RSQ)، صفات پنج عاملی شخصیت (NEO)، پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک دلبستگی ایمن می تواند صفت روان رنجورخویی را به طور معکوس و صفات برون گرایی، گشودگی نسبت به تجربه، خوشایندی و وظیفه شناسی را به طور مستقیم پیش بینی کند. سبک دلبستگی دل مشغول هم در پیش بینی خوشایندی به طور معکوس نقش دارد. همچنین، وظیفه شناسی به طور مستقیم توسط سبک دلبستگی ترسان و به طور معکوس توسط سبک دلبستگی نفی کننده قابل پیش بینی است. (P<0.001)

سلامت روانی همواره از موضوع های مهم روان شناسی بوده است. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی روش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر میزان سلامت عمومی معتادان خود درمانجو بود. جامعه آماری پژوهش، بیمارانی بودند که برای ترک اعتیاد به یکی از مراکز ترک اعتیاد بیماران سرپایی وابسته به سازمان بهزیستی مشهد مراجعه کرده بودند. تعداد اعضای نمونه 40 نفر هستند که به صورت نمونه گیری در دسترس و براساس نمره های آن ها در پرسشنامه GHQ (نمره 23 و بالاتر) انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی ساده در دو گروه 20 نفره آزمایشی و گواه جایگزین شدند. اعضای هر دو گروه بعد از اتمام برنامه آموزشی به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای (پیش آزمون) و دو ماه بعد از آن (پیگیری) بار دیگر پرسشنامه سلامت عمومی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس تکراری نشان داد که روش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سلامت عمومی، سلامت جسمی، اضطراب، کارکرد اجتماعی و افسردگی معتادان خود درمانجو تاثیر مثبت داشت (P<0.01). براساس نتایج آزمون تعقیبی LSD، اثر عمل آزمایشی پایدار بود (P<0.01). به نظر می رسد به کارگیری روش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی به شکل چشم گیری در میزان سلامت روانی معتادان در حال ترک موثر باشد.