توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1396 | دوره:8 | شماره:21 |تعداد مقالات:10

هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش شناختی بر میزان توجه و حافظه فعال دانش آموزان پسر با اختلال کم توجهی بیش فعالی انجام شد. روش: پژوهش حاضر، یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. 30 پسر با اختلال کم توجهی بیش فعالی9 تا 11 ساله به روش با روش نمونه گیری در دسترس از مدارس شهر تهران انتخاب شدند و به طور مساوی در یکی از دو گروه آزمایش و گروه کنترل (هر گروه 15 دانش آموز) جایگزین شدند. گروه آزمایشی، در 10 جلسه آموزش (هفته ای 2 جلسه، هر جلسه 40 دقیقه) شرکت کردند در حالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نکرد. آزمودنی ها با استفاده از آزمون رنگ- واژه استروپ و آزمون حافظه فعال مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری با به کارگیری نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که گروه آزمایش و کنترل حداقل در یکی از متغیرهای توجه و حافظه فعال تفاوت معناداری دارند. نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش شناختی بر توجه و حافظه فعال دانش آموزان با اختلال کم توجهی بیش فعالی اثر مثبت و معناداری داشته است. نتیجه گیری: برنامه آموزشی شناختی سبب بهبود توجه و حافظه فعال دانش آموزان با اختلال کم توجهی بیش فعالی شده است.پیشنهاد می شود با طراحی و اجرای چنین برنامه هایی، بتوان توجه و حافظه فعال این دانش آموزان را ارتقاء بخشید.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان آهسته گام بر اساس ویژگی های شخصیتی، منبع کنترل و انگیزش پیشرفت انجام شد. این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان آهسته گام شهر ورامین بود که از بین آنان 60 دانش آموز با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه های ویژگی های شخصیتی، منبع کنترل و انگیزش پیشرفت را تکمیل کردند. معدل دانش آموزان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد.داده ها با روش رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که ویژگی های شخصیتی سازگاری و وظیفه شناسی، منبع کنترل درونی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنادار و روان رنجورخویی با عملکرد تحصیلی رابطه منفی و معنادار داشتند. این متغیرها 29.8 درصد از تغییرات عملکرد تحصیلی را پیش بینی کردند. توجه به متغیرهایی مانند ویژگی های شخصیتی، منبع کنترل و انگیزش پیشرفت نقش حیاتی در پیش بینی عملکرد تحصیلی دارد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین برنامه ارتقای کیفیت زندگی و ارزشیابی اثربخشی آن در کیفیت زندگی مادران و سازش یافتگی اجتماعی دختران آهسته گام با نشانگان داون انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی است و از طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه مادران دختران آهسته گام آموزش پذیر با بهره هوشی 50 تا70 دارای نشانگان داون، در محدوده سنی 9 تا 12 ساله شهر تهران بود. تعداد 60 نفر از آن ها به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. به گروه آزمایش طی دوازده جلسه، برنامه آموزشی ارتقاء کیفیت زندگی ارائه شد و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. جهت سنجش کیفیت زندگی مادران از پرسشنامه کیفیت زندگی واروشربون و جهت سنجش سازش یافتگی اجتماعی کودکان از پرسشنامه سازش یافتگی اجتماعی واینلند استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره تحلیل شده اند. در این تحلیل ابتدا اثر پیش آزمون از روی پس آزمون حذف شده و سپس نتایج پس آزمون مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش برنامه ارتقای کیفیت زندگی در ارتقای کیفیت زندگی مادران گروه آزمایش تاثیر معنادار داشته است (P<0.01)، گرچه در متغیر سازش یافتگی اجتماعی کودکان، میانگین نمرات در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری نداشت (P<0.074).یافته های پژوهش نشان می دهد که می توان از برنامه های ارتقای کیفیت زندگی جهت افزایش کیفیت زندگی مادران کودکان آهسته گام با نشانگان داون استفاده کرد و در کنار آموزش مادران برای ارتقای سازش یافتگی اجتماعی کودکان آهسته گام از برنامه مکمل نظیر آموزش مهارت های زندگی به کودکان آهسته گام جهت افزایش سازش یافتگی اجتماعی آنان استفاده کرد.

هدف : پژوهش حاضر با هدف مقایسه گرایش به مصرف مواد و مشکلات روان شناختی در نوجوانان عادی و آهسته گام انجام شد. روش: این پژوهش، یک مطالعه علی مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش را نوجوانان عادی و آهسته گام 16 تا 18 ساله شهر تهران تشکیل دادند. در این پژوهش 60 نوجوان شرکت داشتند که به دو گروه 30 نفری تقسیم شدند. به نحوی که گروه اول از نوجوانان عادی تشکیل می شد که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند درحالیکه گروه دوم از نوجوانان آهسته گام تشکیل شد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش، مقیاس آمادگی به اعتیاد و مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که گرایش به مصرف مواد و افسردگی در نوجوانان آهسته گام به طور معناداری بیشتر از نوجوانان عادی بود ولی استرس در نوجوانان آهسته گام به طور معناداری کمتر از نوجوانان عادی بود و تفاوت معناداری در اضطراب هر دو گروه وجود نداشت. نتیجه گیری: گرایش به مصرف مواد و مشکلات روانشناختی ازجمله افسردگی، اضطراب و استرس از پدیده های پیچیده و چندبعدی هستند که نقش بسیار مهمی در زندگی نوجوانان دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه مداخله محور بر پایه مشابه درمانی بر کنترل اضطراب مادر و بهبود شب ادراری کودکان پیشدبستانی شهر تهران انجام گرفت. روش: این پژوهش، یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه شاهد بود. 12 کودک 4 تا 6 ساله پیش دبستانی و مادرانشان که به روش نمونه گیری تصادفی خوش های چندمرحله ای انتخاب شده بودند، در این پژوهش شرکت داشتند. آزمودنی ها به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار گرفتند، به طوریکه در هر گروه 6 کودک و مادر قرار داشتند. گروه آزمایش، برنامه مداخله خانواده محور بر پایه مشابه درمانی را طی یک ماه و پانزده روز دریافت کردند) مادران پانزده روز جلسات مشاوره کاهش اضطراب و کودکان یک ماه مداخله مشابه درمانی). درحالی که گروه شاهد مداخله ای دریافت نکردند. ابزار استفاده شده در این پژوهش، پرسشنامه سلامت عمومی GHQ-28 و چارت محقق ساخته بر اساس ملاک های تشخیصی DSM-5 جهت ارزیابی میزان شب ادراری کودک بود. یافته ها: اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره و همچنین میزان شبادراری با استفاده از تعیین روند تغییرات بر اساس شیب نمودار و میزان فراوانی تحلیل شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بعد از مداخله، میانگین نمرات در کاهش اضطراب و بهبود شبادراری در گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه شاهد بود. درنتیجه، برنامه مداخله خانواده محور بر پایه مشابه درمانی باعث کاهش اضطراب مادران و بهبود شب ادراری کودکان شد.

هدف: در این پژوهش، اثربخشی روان شناسی مثبت نگر بر بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان اوتیسم موردبررسی قرار گرفت. روش: جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه مادران کودکان مبتلابه اختلال اوتیسم بود که برای درمان فرزند خود به مراکز توانبخشی در شهر کرج مراجعه کرده بودند. از میان مراجعه کنندگان 30 نفر از مادران دارای فرزند مبتلابه اوتیسم با روش نمونه گیری در دسترس، به عنوان نمونه انتخاب شدند. با بهره گیری از طرح نیمه آزمایشی گروه نمونه منتخب، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های مقیاس بهزیستی روانی ریف (RSPWB) و سنجش علائم اوتیسم گیلیام (GARS) استفاده شد. گروه آزمایشی به مدت 8 جلسه دوساعته مورد آموزش قرار گرفتند. یافته ها : دادهها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس، به کمک نرمافزار spss موردبررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد که روانشناسی مثبتنگر بر بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان اوتیسم ازلحاظ آماری معنادار و اثربخش است، همچنین نتایج آزمون پیگیری نیز نشان از پایداری و ماندگاری اثربخشی این روش دارد. نتیجه گیری : نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که آموزش روانشناسی مثبت نگر قادر به افزایش بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان اوتیسم میباشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر بازیها و فعالیتهای مبتنی بر پروژه شر بر سرزندگی و بازیگوشی کودکان آهسته گام انجام شده است. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان آهسته گام 6 تا 8 ساله در شهر اصفهان که در سال تحصیلی 1395-96 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش، شامل 30 دانش آموز آهسته گام بودند که به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش، مقیاس سرزندگی و مقیاس بازیگوشی کودکان بود. به گروه آزمایش در 24 جلسه یک ساعته، بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شر آموزش داده شد و گروه کنترل تحت هیچ گونه آموزشی قرار نگرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شر بر سرزندگی (P=0.001) و نیز مولفه های بازیگوشی از قبیل انگیختگی فیزیکی (P=0.001)، انگیختگی اجتماعی (P=0.001)، انگیختگی شناختی (P=0.001)، شادی آشکار (P=0.001) و حس شوخ طبعی (P=0.001) در کودکان آهسته گام تاثیر دارد. نتیجه گیری: با توجه به این نتایج، می توان این گونه قضاوت کرد که بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شر روش مناسبی جهت بهبود سرزندگی و بازیگوشی در کودکان آهسته گام است و میتوان از آن در مراکز آموزشی و توانبخشی بهره برد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی تمرین های حرکتی ریتمیک بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان پسر کم توان ذهنی انجام شد. روش: این پژوهش یک مطالعه ی شبه آزمایشبی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، تمام دانش آموزان کم توان ذهنی مشغول به تحصیل سال 1394-1393 شهر تهران بود و نمونه این پژوهش، 27 دانش آموز پسر با کم توانی ذهنی مقطع ابتدایی بودند که با روش – نمونه گیری در دسترس از مدارس شهر تهران انتخاب و 13 نفر از آن ها در گروه آزمایشی و 14 نفر دیگر در گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی در 10 جلسه تمرین (در طول 3 هفته) و هر جلسه 40 دقیقه شرکت کردند درحالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نکردند. دانش آموزان کم توان ذهنی با استفاده از آزمون عصب روان شناختی کولیج مورد ارزیابی قرار گرفتند و داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس با به کارگیری نرم افزار SPSS نسخه 19 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمرین های حرکتی ریتمیک می تواند بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان کم توان ذهنی اثر مثبت و معناداری داشته باشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های به دست آمده، نتایج این پژوهش هم سو با سایر پژوهش های انجام شده بر روی دیگر گروه های افراد ا ستثنایی در راستای اثربخشی تمرین های حرکتی بر روی کارکردهای اجرایی بود.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش تحرک و جهت یابی بر مهارت های اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان نابینای 12 تا 18 سال انجام شد. روش: روش پژوهش تحقیق شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. حجم نمونه شامل 30 نفر از دانش آموزان نابینای پسر 12 تا 18 ساله مراکز آموزشی استثنایی و تلفیقی شهر تهران در سال تحصیلی 94-95 بود که این گروه نمونه در گروه گواه (15 نفر) و آزمایش (15 نفر) موردبررسی قرار گرفتند. برای بررسی مهارت های اجتماعی از مقیاس مهارت های اجتماعی SSRS و برای بررسی سازگاری اجتماعی از پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل استفاده شد. آموزش تحرک و جهت یابی نیز با استفاده از جزوه آموزشی تهیه شده توسط محقق در ده جلسه صورت گرفت. برای تحلیل نتایج از آمار توصیفی و سپس تحلیل کوواریانس (چندمتغیره MANCOVA) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه تحرک و جهتیابی موجب افزایش مهارت های اجتماعی مثبت و سازگاری اجتماعی گروه آزمایش در مقایسه با دانش آموزان گروه کنترل بوده و مهارت های حرکت و جهت یابی به طور چشمگیری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهبود یافت. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد با آموزش تحرک و جهتیابی میتوان سازگاری و مهارتهای اجتماعی دانشآموزان نابینا را افزایش داد و به بهبود شرایط زندگی آنها کمک کرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر ارتباط والد فرزند و تنیدگی والدینی دانش آموزان دارای نارسایی توجه انجام گرفت. روش: در یک طرح تحقیق شبه آزمایشی با گروه گواه و از نوع طرح دوگروهی ناهمسان با پیش آزمون و پس آزمون، 24 نفر از مادران دارای فرزند با نارسایی توجه داوطلب شرکت در پژوهش، از بین نمونه در دسترس شهرستان علیآباد استاد گلستان، در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. مادران گروه آزمایش طی 8 جلسه گروهی و به صورت هفتگی و هر هفته یک جلسه 2 ساعته، برنامه فرزندپروری مثبت را آموزش دیدند. سیاهه ارتباط والد فرزند و مقیاس تنیدگی والدینی بهعنوان پیش و پسآزمون استفاده شد و دادهها با روش تحلیل کوواریانس بین گروهی یکطرفه تک متغیری (ANCOVA) تحلیل شدند. یافته ها: یافتههای حاکی از تفاوت معنادار نمرات پیش و پس آزمون (P<0.05) بود. نتیجه گیری: میتوان نتیجه گرفت برنامه فرزندپروری مثبت باعث بهبود روابط والد فرزند و کاهش تنیدگی والدینی می شود.