پژوهش های میوه کاری
سال:1398 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

این تحقیق به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین سازگاری عملکرد در برخی ژنوتیپ های زیتون با استفاده از روش های چند متغیره GGEBiplot و AMMI انجام شده است. برای انجام این تحقیق، نود و دو ژنوتیپ جمع آوری شده از سراسر اقلیم ایران، به همراه 8 رقم مطرح داخلی و خارجی شامل: ارقام کرونیکی، کنسروالیا، مانزانیلا، آربیکن، زرد، روغنی، شنگه و تخم کبکی؛ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) طی شش سال از 1391 تا 1396 در شرایط اقلیم طارم بررسی شدند. پس از جمع آوری عملکرد هر درخت در هر سال، به منظور حذف نوسانات ژنتیکی ناشی از پدیده ی "سال آوری"، از شاخص "ضریب سال آوری" برای هر ژنوتیپ در دوره ی دوساله و استفاده از آن به عنوان متغیر کمکی (کوواریت) و در نهایت تصحیح میانگین های عملکرد استفاده شد. اگرچه در تجزیه مرکب داده ها، اثرات ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در سطح یک درصد معنی دار شد ولی بالاترین توجیه واریانس توسط اثر متقابل ژنوتیپ و محیط انجام شد. رقم کرونیکی با در نظر گرفتن دو پارامتر عملکرد و پایداری، دارای حداکثر پایداری عملکرد بود، همچنین ژنوتیپ های ‘ Bn7’ ، ‘ Bn6’ و ‘ No10’ در شرایط نامساعد محیطی نیز عملکرد قابل قبولی داشتند.

این تحقیق با هدف تأثیر سطوح مختلف نیتروژن و آهن بر برخی ویژگی های کمی و کیفی میوه سیب رقم گرانی اسمیت به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال 1394 انجام شد. فاکتور اول، نیتروژن از منبع نیترات آمونیوم در سه سطح صفر، 144 و 288 گرم به ازای هر درخت و فاکتور دوم، آهن از منبع Fe-EDDHA در سه سطح صفر، 1500 و 3000 میلی گرم به ازای هر درخت به صورت کاربرد خاکی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاخص سبزینگی و کارایی عملکرد توسط کاربرد نیتروژن افزایش یافت. بیشترین میزان شاخص سبزینگی (77/58) و کارایی عملکرد (889/0 کیلوگرم بر مترمربع) در سطح 288 گرم نیترات آمونیوم مشاهده شد. کلات آهن موجب افزایش pH عصاره میوه، غلظت آهن میوه و کاهش غلظت پتاسیم برگ شد. همبستگی مثبت و معنی داری بین آنتی اکسیدان کل و آهن برگ (84/0=r)، شاخصa* و آهن برگ (68/0=r)، پتاسیم برگ و نیتروژن برگ (69/0=r)، پتاسیم میوه و نیتروژن میوه (74/0= r)، نیتروژن برگ و نیتروژن میوه (66/0=r) مشاهده شد. در مجموع نیترات آمونیوم در سطح 288 گرم، تأثیر بیشتری در بهبود خصوصیات ذکر شده داشت و تغذیه آهن تأثیر چندانی نداشت و به نظر می رسد به مقادیر بالاتری به منظور تأثیرگذاری بهتر، مورد نیاز باشد.

مقایسه ارقام تجاری خارجی با داخلی و ارزیابی سازگاری آنها، روشی مرسوم در توسعه باغات جدید و جایگزینی ارقام محلی انگور می باشد. به منظور بررسی سازگاری 69 رقم انگور وارداتی از روسیه، این طرح تحقیقاتی در ایستگاه تحقیقات باغبانی کهریز ارومیه به صورت آزمایشی در قالب طرح لاتیس مستطیل 9×8 در سه تکرار به اجرا در آمد. پس از کشت نهال ها در زمین اصلی و تربیت آنها به صورت سیستم ایستاده کوردون دو طرفه، از سال چهارم یادداشت برداری صفات آغاز شد و صفاتی چون زمان شروع گلدهی، زمان رسیدن میوه، مورفولوژی میوه و برگ، TSS، TA، pH و سایر صفات مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیش از نیمی از این ارقام دارای شکل حبه گرد بوده و بقیه بیضی بودند. از نظر رنگ حبه، شش رنگ متفاوت در میان ارقام مورد بررسی مشاهده شد. در میان ارقام مورد بررسی، فقط رقم موروس بی دانه بود و بقیه ارقام دانه دار بودند. ارقام موروس و زنبیل به ترتیب با 93/21 و 18/22 درجه بریکس، بالاترین مقدار TSS، ارقام یولسکی بیسر، X45، ددسکی رامفی و شماره 47 به ترتیب با 05/2، 44/1، 44/1 و 5/1 میلی گرم اسید (اسید تارتاریک) در 100 میلی لیتر آب-میوه، بالاترین مقدار TA را به خود اختصاص دادند. در مقایسه میانگین مدت زمان لازم جهت رسیدن میوه، ارقام سوپران بولگار و وورمونک به ترتیب با 189 و 192 روز، دیررس ترین ارقام بوده و رقم رامفی ایزدنگاره با 142 روز، زودرس ترین رقم بود. ارقام اسکیف، یالووسکی و دروژبا به ترتیب با متوسط عملکرد 7/8، 12/9 و 5/7 کیلو گرم بر بوته، پر محصول ترین ارقام بودند. به غیر از رقم بیدانه قرمز که از بین شاهدها از عملکرد مطلوبی برخوردار بود، دو رقم شاهد دیگر عملکرد کمتری از ارقام روسی پر بار داشتند.

با هدف توسعه کشت ارقام جدید سیب، نهال های سیب وارداتی (ایتالیا) از نظر ویژگی های رشدی، عملکرد و کیفی میوه مورد ارزیابی قرار گرفتند. ترکیب های پیوندی وارداتی شامل ارقام ردچیف، گالاشنیگا، فوجی کیکو، فوجی، گالا روی پایه رویشی M9 و ارقام گلدن دلیشز و رددلیشز روی پایه رویشی M9 به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات باغبانی کهریز ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. خصوصیات رشدی و رویشی درختان و صفات کیفی میوه در هر ترکیب پیوندی اندازه گیری و تجزیه آماری مرکب سه ساله داده ها انجام شد. نتایج نشان داد که تمامی صفات رویشی به جز قطر تنه از لحاظ آماری در بین ارقام دارای اختلاف معنی دار بودند. رشد رویشی شاخه های یک ساله، ارتفاع، سطح گسترش تاج درخت و اندازه برگ در ارقام رد چیف، گلدن دلیشز و رددلیشز از سطوح پائین تری نسبت به سایر ارقام وارداتی برخوردار بودند. میزان کلروفیل کل در ارقام جدید بیشتر از ارقام شاهد بود. عملکرد محصول و اندازه میوه در درختان شاهد به مراتب کمتر از درختان دیگر بود. شاخص های کیفی میوه در ارقام سیب وارداتی نسبت به درختان شاهد به مراتب بالاتر بود. شاخص سال آوری و تغییرات عملکرد در ارقام جدید گالاشنیگا و فوجی کیکو کمتر از ارقام دیگر بود. کارآئی عملکرد در ارقام ردچیف و گالاشنیگا بیشتر از سایر ارقام مورد بررسی بود.

این مطالعه با هدف بررسی تحمل به شوری دو رقم انجیر (کشکی و رونو) در شرایط کشت درون شیشه ای انجام شد. تیمار شوری با استفاده از غلظت های مختلف کلریدسدیم (0، 40، 80 و 120 میلی مولار) اعمال شد. پس از سه هفته، نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش معنی دار وزن تر و خشک، طول شاخساره و تعداد برگ در هر دو رقم شد. اما این کاهش در رقم کشکی بیشتر بود. در هر دو رقم با افزایش غلظت نمک کلریدسدیم در محیط کشت، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان افزایش یافت. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی بطور معنی داری در رقم کشکی بیشتر بود. میزان تجمع سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم در برگ و ریشه رقم رونو به طور معنی داری بیشتر از رقم کشکی بود. در غلظت 120 میلی مولار کلرید سدیم، همه صفات بطور معنی داری کاهش داشتند. در بیشتر صفات مورد ارزیابی، دانهال های دو رقم پاسخ های متفاوتی نشان دادند. با توجه به یافته های پژوهش حاضر مشخص شد که رقم کشکی نسبت به رقم رونو از تحمل بیشتری نسبت به تنش شوری برخوردار بود.

عناب از لحاظ تغذیه ای و دارویی یکی از میوه های ارزشمند است. با این وجود ماندگاری آن در شرایط دمای محیط کوتاه است. علی رغم اینکه خشک کردن میوه یک روش معمول برای نگهداری درازمدت آن می باشد، انتخاب مرحله مناسب بلوغ در هنگام برداشت و شرایط خشک کردن میوه به منظور دارا بودن حداکثر ارزش غذایی و حفظ خواص آنتی اکسیدانی در طی فرآیند پس از برداشت و فرآوری بسیار حائز اهمیت است. از این رو، اثر دمای خشک کردن (45 و 60 درجه سانتی گراد) و مرحله بلوغ خوراکی (بالغ ترد و رسیده کامل) بر ویژگی های کیفی، حسی و خواص آنتی اکسیدانی میوه عناب ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مقادیر بیشتری از فنل کل، اسید آسکوربیک و شاخص های رنگ پوست میوه شامل روشنایی، قرمزی و کروما در مرحله بالغ ترد در میوه موجود بود. افزایش در اسید آسکوربیک، فعالیت آنتی اکسیدانی کل و مقادیر روشنایی، قرمزی و کروما در میوه های خشک شده در دمای کمتر (45 درجه سانتی گراد) به دست آمد، در حالی که افزایش در شاخص هیو در میوه های خشک شده در دمای بیشتر (60 درجه سانتی گراد) حاصل شد. به طور کلی، از نظر خصوصیات حسی و خواص آنتی اکسیدانی، میوه های برداشت شده در مرحله رسیده کامل که در دمای کمتر (45 درجه سانتی گراد) خشک شده بودند، مطلوب تر ارزیابی شدند.

با توجه به اهمیت بالای تغذیه ای و دارویی میوه فیسالیس، این تحقیق در راستای بهینه کردن کشت و کار این گیاه ارزشمند در شرایط گلخانه ای انجام شد. در این پژوهش، تأثیر نسبت های مختلف نیتروژن به پتاسیم (1 به 25/1 به عنوان شاهد، 1 به 5/1، 1 به 75/1 و 1 به 2) بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر خصوصیات فیزیکی (طول، قطر و وزن میوه، شاخص-های رنگ میوه شامل a*، b*، L*، کروما و هیو)، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونوئید کل) و فعالیت آنتی اکسیدانی میوه فیسالیس مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که نسبت های مختلف نیتروژن به پتاسیم تأثیر معنی داری روی صفات مورد مطالعه داشتند. بیشترین میزان طول میوه (64/18 میلی متر)، قطر میوه (1/19 میلی متر) و وزن تر میوه (31/4 گرم) در تیمار 1 به 75/1 و کمترین مقادیر آن ها مربوط به تیمار 1 به 2 نیتروژن به پتاسیم بود. تیمارهای تغذیه ای تأثیر مثبت و معنی-داری بر شاخص های a*، هیو و کروما داشت. بیشترین میزان فنل کل (58/253 میلی گرم گالیک اسید در 100 گرم وزن تر) و فلاونوئید کل (5/29 میلی گرم کوئرسیتین در 100 گرم وزن تر) در تیمار 1 به 2 و بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی (58/55 درصد) در تیمار 1 به 75/1 مشاهده گردید. نتایج نشان داد که با مدیریت تیمارهای تغذیه از جمله میزان پتاسیم که یک عنصر کلیدی می باشد، می توان گامی مهم در راستای افزایش کارایی محصولات گلخانه ای از جمله میوه ارزشمند گیاه فیسالیس برداشت.

به منظور بررسی اثر آسکوربات کلسیم بر تغییرات کیفی میوه سیب رقم گلدن دلشیز طی انبارداری، آزمایشی به صورت اسپلیت در زمان بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی غلظت های مختلف آسکوربات کلسیم (صفر، 5/2 و 5 درصد) و عامل فرعی زمان های مختلف انبارداری (90، 150 و 210 روز) بود. نتایج بیانگر افزایش معنی دار ماده جامد محلول کل، شاخص قهوه ای شدن، تولید اتیلن و کاهش معنی دار محتوای فنل کل، ویتامین ث، اسیدیته قابل تیتراسیون، سفتی بافت میوه و ماندگاری میوه با افزایش زمان نگهداری بود. با افزایش غلظت آسکوربات کلسیم، اسیدیته کل، استحکام بافت میوه و ماندگاری میوه افزایش و تولید اتیلن کاهش معنی داری داشت. اثر متقابل آسکوربات کلسیم در زمان انبارداری بر محتوای فنل کل و اتیلن میوه معنی داری بود. مقدار اتیلن میوه در نتیجه تیمار با هر سطح از غلظت آسکوربات کلسیم کاهش یافت ولی با افزایش زمان نگهداری، روندی افزایشی داشت. بیشترین مقدار اتیلن تولیدی (06/3 میکرولیتر در کیلوگرم در ساعت) مربوط به میوه های سیب شاهد در روز 210 نگهداری بود. براساس نتایج پژوهش حاضر مشخص شد که آسکوربات کلسیم با کُندکردن فرآیند رسیدن و تولید اتیلن، سبب افزایش ماندگاری میوه سیب گلدن دلشیز طی نگهداری گردید.

امروزه با تغییر سبک زندگی و عادات غذایی مردم تمایل افراد جهت استفاده سریع و راحت، از محصولاتی سالم که به لحاظ کیفی از بالاترین سطح برخوردار هستند، در حال افزایش است. با توجه به حساس بودن محصولات تازه بریده به فساد، استفاده از فناوری های نوین برای حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری آنها لازم و ضروری است. در این پژوهش، کارآیی نانو امولسیون کیتوسان به همراه اسید سالیسیلیک به عنوان پوشش خوراکی جهت افزایش عمر قفسه ای میوه های تازه بریده شلیل مورد بررسی قرار گرفت. میوه های تازه بریده شلیل با نانوامولسیون کیتوسان با غلظت 4/0 درصد به همراه اسید-سالیسیلیک دو میلی مولار پوشش دار و سپس بسته بندی شد و در سردخانه با دمای 1± 0 درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی 95-90% به مدت 16 روز نگهداری شدند. ارزیابی شاخص های کیفی شامل مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، pH، درصد کاهش وزن، محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل در روز برداشت و طی مدت نگهداری در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که پوشش خوراکی مورد بررسی تأثیر معنی داری بر TSS، TA، pH، درصد کاهش وزن، محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل داشت. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده تأثیر هم افزایی اسید سالیسیلیک و نانو امولسیون کیتوسان با یکدیگر به عنوان روشی سالم و بدون مضرات جانبی مواد نگه دارنده شیمیایی در افزایش مدت زمان ماندگاری و حفظ خواص کیفی میوه تازه بریده شلیل رقم رد گلد بود.

به منظور گروه بندی و مقایسه 100 ژنوتیپ بذری بادام در منطقه ملایر، 65 صفت کمی و کیفی مختلف مربوط به صفات رویشی درخت و خشک میوه و مغز، براساس توصیفگر جهانی بادام اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، برخی از صفات مثل عادت رشدی درخت، تزئینات روی پوسته هسته، دوام لایه ی بیرونی پوسته هسته، بازشدن پوسته هسته، وجود لبه اضافی میوه خشک، زمان خزان برگ ها در پاییز، درصد میوه های دوقلو، میزان فسفر برگ و طعم مغز دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. بین برخی از صفات اندازه گیری شده رویشی، خشک میوه و مغز همبستگی مثبت یا منفی معنی دار وجود داشت. همبستگی مثبت معنی دار بین نسبت طول به عرض مغز و شکل میوه خشک (60/0=r) و ضخامت پوسته هسته و نرمی و سختی پوسته هسته (65/0=r) وجود داشت. تجزیه کلاستر در فاصله 15 اقلیدسی ژنوتیپ ها را به دو گروه اصلی تقسیم بندی کرد که از عوامل مهم تفکیک ژنوتیپ ها از یکدیگر در این فاصله صفاتی مثل ضخامت پوسته هسته، دوام لایه ی بیرونی پوسته هسته، نرمی و سختی پوسته هسته بودند. با کاهش فاصله از 15 به 5 اقلیدسی ژنوتیپ ها به شش گروه اصلی تقسیم شدند. از عوامل مهم تفکیک، صفاتی نظیر زمان رسیدن میوه، شکل میوه خشک، ضخامت پوسته هسته، نرمی و سختی پوسته هسته و درصد مغز های دوقلو بودند. تجزیه به عامل ها صفات مورد ارزیابی را به 11 عامل اصلی کاهش داد که در مجموع 17/61 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. صفات مربوط به خشک میوه و مغز بیشترین تأثیر را در تفکیک ارقام و ژنوتیپ ها داشتند. با توجه به نتایج، تنوع ژنتیکی بالایی در ژنوتیپ های بادام مورد مطالعه وجود داشت که می تواند در برنامه های به نژادی بادام مورد استفاده قرار گیرد.