تولید فرآوری محصولات زراعی و باغی
سال:1394 | دوره:5 | شماره:16 |تعداد مقالات:30

گلرنگ زراعی در طیف وسیعی از دنیا از هند و چین تا آفریقا و اروپا پراکنده می باشد. مطالعات قبلی نشان می دهد که تنوع موجود در ژرم پلاسم داخل کشور برای برخی صفات از جمله پاکوتاهی، زودرسی و اجزای عملکرد بسیار محدود است و لازم است که کلکسیون های ژرم پلاسم سایر نقاط دنیا نیز مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس تعداد 100 ژنوتیپ داخلی و خارجی گلرنگ به مدت 2 سال (1391 و 1392) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت طرح لاتیس 10 × 10 از نظر عملکرد، صفات زراعی و مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. بین ژنوتیپ های مورد بررسی اختلاف بسیار معنی داری برای تمامی صفات مورد مطالعه از جمله صفات روز تا گل دهی، عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، درصد روغن و شاخص برداشت وجود داشت که حاکی از تنوع بالا در ژرم پلاسم مورد مطالعه می باشد. در بین اجزای عملکرد بیشترین وراثت پذیری متعلق به صفت وزن هزار دانه و تعداد دانه در طبق بود. کمترین وراثت پذیری نیز به عملکرد دانه در بوته اختصاص داشت که نشان می دهد اصلاح غیرمستقیم عملکرد سودمند تر خواهد بود. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد که صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند. نتایج رگرسیون مرحله ای و تجزیه مسیر نشان داد که تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه از مهم ترین اجزای عملکرد محسوب می شوند که در این میان تعداد طبق در بوته بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. این صفات می توانند به عنوان شاخص انتخاب در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند. نتایج تجزیه به عامل ها، 3 عامل را مشخص نمود که 72.56 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. این عامل ها به ترتیب عامل فنولوژیک، مخزن فیزیولوژیک و عامل بهره وری نامیده شدند. تجزیه کلاستر بر اساس صفات مورفولوژیک و زراعی ژنوتیپ ها را در سه کلاستر گروه بندی کرد. ژنوتیپ های ایرانی به طور مشخص از ژنوتیپ های خارجی جدا شدند و در کلاستر سوم قرار گرفتند. به طورکلی نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی وسیعی در ژرم پلاسم ایرانی و خارجی وجود دارد که می تواند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور بررسی تاثیر سه تیمارکم آبیاری بر اساس تبخیر از تشتک کلاس A شامل (T1) آبیاری بر اساس ET=1، (T2) آبیاری بر اساس 0.75= ET و (T3) آبیاری بر اساس 0.50= ET، بر عملکرد، اجزاء عملکرد و عملکرد بذر در سه رقم هندوانه (چارلستون گری، کریمسون سوئیت و شوگر بیبی)، پژوهشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت 2 سال (1386 - 1385) در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد بر خلاف تیمار T3، بین دو تیمار T1 و T2 از نظر عملکرد و اجزاء عملکرد تفاوت معنی داری وجود نداشت. در میان اجزاء عملکرد، تعداد میوه در هر بوته بیشترین تاثیر منفی را از تنش رطوبتی شدید (T3) متحمل گردید (1.20 میوه در هر بوته). ضخامت پوست میوه، درصد مواد جامد محلول در میوه و عملکرد بذر تحت تاثیر تنش رطوبتی قرار نگرفت. مقایسه ضرایب همبستگی فنوتیپی صفات بیانگر همبستگی معنی دار مثبت (سطح احتمال 1 درصد) بین میانگین وزن و تعداد میوه با عملکرد میوه بود. رقم کریمسون سوئیت بالاترین میزان عملکرد (2533 کیلوگرم در هکتار) را نسبت به دو رقم چارلستون گری و شوگر بیبی تولید نمود. ارقام کریمسون سوئیت و شوگر بیبی به ترتیب با تولید 311.7 و 298.2 کیلوگرم در هکتار بالاترین مقادیرعملکرد بذر را تولید نمودند. رقم کریمسون سوئیت بالاترین درصد مواد جامد محلول در میوه (1.35) را داشت. ضخامت پوست میوه در رقم های کریمسون سوئیت، چارلستون گری و شوگر بیبی به ترتیب برابر بود با 1.35، 1.13 و 1.10 سانتی متر. نتایج پژوهش حاضر نشان داد با وجود تنش های رطوبتی متوسط (ET=0.75) می توان عملکردهای میوه و بذر مشابه با شرایط بدون تنش رطوبتی داشت.

گیاهان بومی مناطق گرمسیری مانند کدوئیان نسبت به سرما حساس بوده و از آن آسیب می بینند. در این مطالعه اثر پنج ماده تنظیم کننده رشد گیاهی بر بهبود مقاومت به تنش سرمازدگی گیاهچه های خیار رقم سوپر دامینوس بررسی شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار شامل شاهد، کاربرد بذری و برگی کاتکین و اسید اگزالیک و نیز کاربرد برگی متیل جاسمونات، متیل سالیسیلات و اسید سالیسیلیک، در سه تکرار به اجرا در آمد. پس از انجام تیمارها گیاهچه ها به مدت 7 روز در معرض تنش سرما (روزانه 5 ساعت در دمای 3 درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. 72 ساعت پس از اتمام تنش سرما، برخی از پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه آماری داده ها نشان داد که کاربرد کاتکین، اسید اگزالیک و اسید سالیسیلیک سبب بهبود پارامتر های رشدی و افزایش مقاومت به دمای پایین در گیاهچه ها شده که به وسیله شاخص های نشت یونی، میزان پرولین و مالون دی آلدهید نشان داده شد. این مواد سبب کاهش صدمه سرمازدگی گیاهچه ها به وسیله افزایش محتوای کلروفیل و پرولین و جلوگیری از افزایش نشت یونی و محتوای مالون دی آلدهید شدند. کاربرد بذری کاتکین و اسید اگزالیک نسبت به کاربرد برگی در تحریک مقاومت به تنش سرمایی گیاهچه ها موثر تر بودند. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش می توان نتیجه گرفت که کاربرد کاتکین، اسید اگزالیک و اسید سالیسیلیک می تواند به طور موثری سبب حفاظت گیاهچه های خیار در مقابل سرمازدگی در مراحل اولیه رشد شود.

در حال حاضر محصولات کم کالری از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. یکی از راه های تولید غذاهای کم کالری، جایگزین کردن شکر (ساکارز) با شیرین کننده های کم کالری است که یکی از آنها استویوزید می باشد. این ترکیب از برگ های استویا ربادیانا برتونی، گیاه بومی پاراگوئه جداسازی می شود. از آنجایی که آب پرتقال از نوشیدنی های محبوب و دارای نقش مهم در تغذیه بشر است، هدف از این مطالعه تولید نکتار کم کالری پرتقال و بهینه سازی پارامترهای فرمولاسیون به کمک روش سطح پاسخ بود. سه سطح مختلف از متغیرهای مستقل شکر، استویوزید و پکتین به منظور بهینه سازی فرمولاسیون استفاده شد و دو پاسخ بریکس و ویسکوزیته اندازه گیری گردید. پس از تعیین بهترین فرمول، محصولات تولید و در دو دمای یخچال (4oC) و محیط (25oC) به مدت 60 روز انبار شدند و خصوصیات مختلف آنها هر 20 روز یک بار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پس از 60 روز انبارداری استویوزید 5% کاهش یافت. میزان ساکارز، کدورت و ویسکوزیته نیز در طول انبارداری کاهش داشت اما بریکس نمونه ها در کل دوره مطالعه تغییری نکرد. در اکثر پارامترهای مورد بررسی دما اثر تشدیدکنندگی داشت. در روز آخر انبارداری تیمار بهینه دارای کدورت و ترکیبات فنولیک بیشتری نسبت به نمونه شاهد (فاقد استویوزید) بود. در نهایت مشخص شد که با استفاده از استویوزید و پکتین به ترتیب به میزان حداکثر 0.06 و 0.03% می توان میزان شکر مصرفی در محصول را تا 70% کاهش داد، بدون آنکه در خواص فیزیکوشیمیایی و ارگانولپتیکی آن تغییر قابل ملاحظه ای مشاهده شود.

در این پژوهش به منظور بررسی و انتخاب مناسب ترین پایه برای درختان گلابی ارقام شاه میوه و نطنز، شش پایه مختلف شامل چهار پایه هم گروهی PQBA29, Quince C (QC), Quince B (QB), Quince A (QA) و دو پایه بذری گنجونی و گلابی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور شاخص های رویشی شامل طول شاخه سال جاری، ارتفاع درخت، قطر تنه (در 10 سانتی متر بالای محل پیوند، محل پیوند و 10 سانتی متری زیر محل پیوند)، کلروفیل نسبی برگ، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای در واحد سطح برگ و غلظت دی اکسیدکربن داخلی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، در رقم شاه میوه، قطر تنه در 10 سانتی متری بالای پیوند و در محل پیوند به طور معنی داری بیشتر از رقم نطنز بود. در بین پایه های مورد بررسی نیز بیشترین قطر تنه در هر سه موقعیت مربوط به پایه گنجونی بود. بیشترین طول شاخه سال جاری مربوط به پایه PQBA29 بود که در مقایسه با کمترین طول شاخه که مربوط به پایه گلابی بود افزایش بیش از دو برابر را نشان داد. بیشترین و کمترین ارتفاع درخت نیز به ترتیب در پایه های گنجونی و QA مشاهده شد. اثر پایه روی فتوسنتز و هدایت روزنه ای معنی دار نبود ولی نتایج نشان داد میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای در رقم شاه میوه به طور معنی داری بیشتر از رقم نطنز و میزان کلروفیل نسبی در پایه گنجونی به طور معنی داری بیشتر از پایه QB بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد، پایه QC، رشد رویشی کمتری نسبت به دیگر پایه ها داشته و جهت احداث باغ متراکم مناسب می باشد.

به منظور بررسی صفات زراعی و روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در برخی از لاین های اصلاحی گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، این آزمایش در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در شرودان فلاورجان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد و در آن 20 ژنوتیپ گلرنگ مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعداد روز تا سبز شدن، تعداد روز تا شروع گل دهی، 50% گل دهی و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد انشعاب اصلی در بوته، درصد آلودگی غوزه ها به مگس گلرنگ، عملکرد دانه در واحد سطح، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزاردانه، قطر غوزه، وزن دانه در غوزه و درصد روغن دانه بوده اند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد روز تا سبز شدن دارای تفاوت معنی داری بودند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که صفات تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه و قطر غوزه به عنوان اجزای مهم عملکرد دانه، همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی مثبت و بسیار بالایی با عملکرد دانه داشتند و وزن دانه همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی منفی و معنی داری با عملکرد دانه نشان داد. نتایج حاصل از رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در واحد سطح نیز نشان داد که تعداد غوزه در بوته به تنهایی 66% درصد و به همراه قطر غوزه 74% از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد غوزه در بوته اثر مستقیم مثبت و قابل توجهی بر عملکرد دانه داشت و اثرات غیرمستقیم آن از طریق بقیه صفات نسبتا ناچیز بود. هم چنین صفت تعداد دانه در غوزه نیز اثر مستقیم مثبت و بالایی بر عملکرد دانه نشان داد و اثر غیر مستقیم آن از طریق تعداد غوزه در بوته نیز قابل توجه بود، درحالی که اثر غیر مستقیم زیادی از طریق وزن 1000 دانه نداشت.

بررسی پایداری و سازگاری یک ژنوتیپ در شرایط محیطی متفاوت جهت معرفی آن برای کاشت در شرایط شناخته شده مفید بوده و جزء نیازهای اصلی برنامه های اصلاح نباتات می باشد. با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی مناطق مختلف کشور مطالعه و شناخت برهمکنش ژنوتیپ × محیط دارای اهمیت زیادی است. در این تحقیق عملکرد 10 ژنوتیپ یولاف در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و در 6 شرایط زراعی مختلف در 2 سال مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تفسیر بهتر برهمکنش ژنوتیپ × محیط، از روش AMMI استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه تفاوت های معنی داری بین ژنوتیپ ها نشان داد. با استفاده از روش AMMI مشخص شد که آثار ژنوتیپ، محیط و برهمکنش ژنوتیپ × محیط بسیار معنی دار هستند و 4 مولفه اول در مجموع بیش از 77 درصد از مجموع مربعات برهمکنش ها را توجیه نمودند. بر اساس بای پلات حاصل از اولین مولفه اصلی و میانگین در روش AMMI، ژنوتیپﻫﺎی ریگودون، پیسلی و سوئیکس پایدارترین واکنش را نشان دادند و کمترین IPC1 متعلق به ژنوتیپ سوئیکس بود درحالی که ژنوتیپ پیسر ناپایدارترین تلقی گردید.

شناسایی و مطالعه ارقام متحمل و حساس به تنش سرما درگیاهان زراعی و باغی لازم و ضروری است. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش نشت یونی و هم چنین اندازه گیری مقدار قندهای محلول کل در بافت های برگ و پوست در دو سال متوالی در ده رقم تجاری زیتون شامل، زرد، ماری، فدک 1-87، فدک 5-87، فدک 86، فدک 77، آربکینا، میشن، بلیدی و کوراتینا انجام شد. به این منظور شاخه های دوساله از درختان پنج ساله زیتون در فصل های تابستان و زمستان از یک باغ تجاری در شهرستان قم برداشت شدند و تحت تیمارهای سرمایی صفر، 4 -، 8 -، 12- 16- و 20- درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت قرار گرفتند و سپس LT50 با استفاده از روش نشت یونی اندازه گیری شد. همراه با کاهش دما افزایش قابل ملاحظه ای (با کاهش LT50) در میزان تحمل سرما در ارقام مورد مطالعه وجود داشت. تحمل سرما در بافت های برگ و پوست در زمستان بیشتر از تابستان بود و میزان تحمل بافت پوست در هر دو فصل بیشتر از بافت برگ بود. هم چنین مقدار قند محلول کل در فصل زمستان در بافت های برگ و پوست بیشتر از تابستان بود و بافت پوست در تمام ارقام میزان قند کل بیشتری از بافت برگ داشت. نتایج هم چنین نشان داد که ارقام متحمل به سرما شامل زرد، آربکینا و فدک 5-87 (با آستانه تحمل به ترتیب 17.34oC-، 17.5oC- و -17.99oC) در مقایسه با ارقام حساس، کوراتینا و ماری (با آستانه تحمل به ترتیب -7.18oC و -9.13oC)، مقدار قند کل بیشتری در بافت های مورد مطالعه در فصل زمستان و تابستان داشتند. با اینکه مکانیزم دقیق واکنش تنش سرما در درخت زیتون شناسایی نشده لیکن می توان از این آزمایش نتیجه گرفت که مقدار کربوهیدرات های محلول در ارتباط نزدیک با میزان مقاومت به تنش سرما در زیتون است.

به منظور مطالعه اثر سطوح مختلف نیتروژن و محلول پاشی هورمون سیتوکینین بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه گندم در شرایط بهینه و تنش گرمای پایان دوره، پژوهشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. این پژوهش در دو آزمایش مستقل هر یک به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. آزمایش اول کاشت گندم در تاریخ کاشت توصیه شده منطقه (اول آذر ماه) و آزمایش دوم، تاریخ کاشت دیر هنگام 30 دی ماه بود. در هر آزمایش، ترکیب های مختلف چهار سطح نیتروژن (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و سه سطح محلول پاشی هورمون سیتوکینین (صفر، 50 و 100 میکرومولار) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط بهینه و تنش گرمای انتهای فصل، افزایش سطوح نیتروژن عملکرد دانه را (به ترتیب 5652.1 و 3874.7 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری در سطح احتمال یک درصد افزایش داد. هم چنین اثر نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلک در سنبله و تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود، اما بر وزن هزار دانه اثر معنی دار نشان نداد. سیتوکینین در شرایط بهینه باعث افزایش معنی دار در سطح احتمال یک درصد عملکرد دانه (4856.7 کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (41 گرم) گردید و در شرایط تنش فقط بر وزن هزار دانه (2.30گرم) در سطح احتمال یک درصد اثر معنی دار بر جای گذاشت. اثر متقابل نیتروژن و سیتوکینین در هر دو شرایط تاریخ کاشت توصیه شده و تاریخ کاشت با تاخیر (تنش) در سطح احتمال پنج درصد بر عملکرد دانه و در تاریخ کاشت توصیه شده بر وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. به طورکلی با کاربرد مقدار مناسب نیتروژن و محلول پاشی سیتوکینین در مناطق گرمسیر مانند اهواز، می توان اثر نامطلوب تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد گندم را تا حدودی کاهش داد.

به منظور بررسی تاثیر مصرف هگزاکونازول بر صفات کمی و کیفی دو رقم سویا در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 90 - 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسی در این پژوهش شامل ارقام سویا (L17 و کلارک63)، غلظت هگزاکونازول (صفر و 35 میلی گرم در لیتر) و سطوح آبیاری (آبیاری مطلوب و تنش کم آبی در سطح 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس) بود. محتوای کلروفیل، نسبت Fv/Fm، عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد پروتئین و روغن دانه بررسی شد. نتایج نشان داد که اکثر صفات تحت تاثیر تیمارهای آبیاری و هگزاکونازول قرار گرفتند و ارقام مورد بررسی نیز واکنش متفاوتی نسبت به تیمارهای آزمایش نشان دادند. کاربرد هگزاکونازول در هر دو سطح تیمار آبی و در هر دو رقم سبب افزایش عملکرد دانه گردید اما در شرایط تنش، میزان افزایش عملکرد دانه ناشی از کاربرد هگزاکونازول در رقم L17 (35.99 درصد) نسبت به کلارک 63 (14.53 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد این ترکیب، بیشتر بود. از بین اجزای عملکرد تعداد غلاف در بوته بیشترین سهم را در تنظیم عملکرد دانه داشت. درصد پروتئین دانه در رقم کلارک63 در شرایط تنش کم آبی در پاسخ به تیمار هگزاکونازول 6.14 درصد افزایش یافت اما در رقم L17 تحت تاثیر این تیمار قرار نگرفت. درصد روغن تحت تاثیر هیچ یک از تیمارهای آزمایش قرار نگرفت. در مجموع در هر دو رقم کاربرد هگزاکونازول سبب تخفیف اثرات تنش کم آبی گردید و ارقام مورد بررسی عکس العمل متفاوتی نسبت به این ترکیب داشتند و در شرایط تنش عملکرد دانه رقم L17 عکس العمل مطلوب تری به هگزاکونازول داشت ضمن این که این ترکیب سبب بهبود کیفیت دانه رقم کلارک 63 گردید.

از مواد شیمیایی که در سال های اخیر روی اثرات آنها در کاهش سرمازدگی کار شده است می توان سالیسیلات ها و جازمونات ها را نام برد. در این مطالعه تاثیر ترکیبات سالیسیلیک اسید و متیل جازمونات در افزایش تحمل سرما در گیاه فلفل دلمه ای رقم امیلی (گلخانه ای) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل 2 × 7 در 4 تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل سالیسیلیک اسید در سه غلظت 0.1، 0.5 و 1 میلی مولار و متیل جازمونات در سه غلظت 0.001، 0.01 و 0.1 میلی مولار همراه با یک شاهد (آب مقطر) و فاکتور دوم شامل دو روش محلول پاشی و خاک مصرف این ترکیبات در مرحله 9 - 7 برگی گیاه بود. پس از انجام تیمارها گیاهان برای مدت3 روز در دمای صفر درجه سانتی گراد قرار گرفتند و پس از سه روز نگهداری در دمای گلخانه، شاخص های مختلفی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که به جز برای قندهای محلول و پرولین برگ در سایر موارد تفاوتی بین دو روش کاربرد هورمون مشاهده نشد. برای تمام صفات تیمارهای هورمونی تاثیر معنی داری نشان دادند. اما به دلیل اثر متقابل معنی دار بین تیمار هورمونی و روش کاربرد، اثر هورمون تحت تاثیر روش کاربرد قرار گرفت. غلظت 0.5 میلی مولار سالیسیلیک اسید، به روش خاک مصرف، سبب کاهش علائم ظاهری سرمازدگی و افزایش کلروفیل نسبی، فلورسانس کلروفیل، قندهای محلول و پرولین برگ در مقایسه با شاهد گردید. لذا تحمل گیاهان را در مقابل سرما نسبت به گیاهان شاهد افزایش داد. در بین غلظت های متیل جازمونات کاربرد غلظت 0.01 میلی مولار سبب کاهش علائم سرمازدگی و افزایش فلورسانس کلروفیل نسبت به شاهد شد و تنها به روش خاک مصرف سبب افزایش کلروفیل a و b و قندهای محلول گردید و در افزایش مقاومت به سرمای گیاهان بهتر از سایر غلظت ها عمل کرد.

کاربرد پلی آمین در بهبود عمر انباری میوه های مختلف گزارش شده است، به همین منظورتاثیر غلظت های مختلف پوتریسین در دمای بالا بر عمر پس از برداشت میوه کیوی رقم هایوارد در دمای 0±0.5 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 95 - 90% بررسی شد. میوه ها با محلول پوتریسین با غلظت های مختلف (صفر، 1 و 2 میلی مولار) در دمای 50 درجه سلسیوس به مدت 2 دقیقه تیمار شده و بعد از خشک شدن سطح میوه به سردخانه انتقال داده شدند. پس از 8 و 16 هفته میزان سفتی بافت، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث و ظرفیت آنتی اکسیدانی میوه ها اندازه گیری شد. تیمار پوتریسین تاثیر معنی دار بر میزان سفتی بافت، اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث و ظرفیت آنتی اکسیدانی داشت، اما تاثیر معنی داری بر میزان مواد جامد محلول نداشت. بالاترین میزان سفتی بافت در هر دو زمان اندازه گیری مربوط به غلظت 2 میلی مولار پوتریسین بود. هم چنین از نظر مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث در نتیجه تیمار پوتریسین پس از 8 هفته بیشترین مقدار مربوط به غلظت 2 میلی مولار و بعد از 16 هفته مربوط به غلظت 1 میلی مولار پوتریسین بود. بالاترین مقدار ظرفیت آنتی اکسیدانی مربوط به تیمار پوتریسین نسبت به شاهد در هر دو زمان اندازه گیری بود. نتایج نشان می دهد که تیمار پوتریسین، به واسطه به تاخیر انداختن فرایندهای رسیدن میوه عمر انباری کیوی را افزایش می دهد. کاربرد پوتریسین در ترکیب با آب گرم می تواند جایگزین مناسبی به جای استفاده از تیمار شیمیایی درفیزیولوژی پس از برداشت میوه کیوی باشد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود، دو آزمایش به صورت کاشت پائیزه و بهاره در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 89 - 1388 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار شامل محلول پاشی سولفات روی، سولفات منگنز، مخلوط سولفات روی و سولفات منگنز، نیتروژن و آب مقطر (شاهد) در سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها اثر فصل کاشت بر ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. تمام صفات مورد بررسی، به جز ارتفاع بوته، در کشت بهاره نسبت به پائیزه افزایش یافتند. این افزایش برای عملکرد دانه بیش از 12 درصد بود. اثر محلول پاشی بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، غلظت روی و درصد پروتئین نیز معنی دار گردید. با محلول پاشی نیتروژن میزان عملکرد دانه، به دلیل افزایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه، نسبت به شاهد 6.2 درصد افزایش یافت. اثر متقابل محلول پاشی در فصل کشت بر ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته معنی دار شد. محلول پاشی نیتروژن نسبت به تیمارهای دیگر باعث افزایش معنی دار اجزای عملکرد، عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه گردید. محلول پاشی با سولفات روی نیز اگرچه میزان روی موجود در دانه نخود را به طور معنی داری افزایش داد، اما اثر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت. بنابراین، انجام محلول پاشی نیتروژن برای بهبود پروتئین و عملکرد دانه نخود در شرایط مشابه این آزمایش پیشنهاد می گردد.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش پرایمینگ بذر در مزرعه با آب معمولی و محلول غذایی سولفات روی با غلظت 0.03 درصد روی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم ذرت در سال زراعی 1390 درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های تصادفی در سه تکرار اجرا شد که فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ بذر در مزرعه در سه سطح (پرایم با محلول سولفات روی 0.03 درصد روی به مدت 16 ساعت، پرایم با آب معمولی به مدت 18 ساعت و پرایم نشده) و دو رقم ذرت (سینگل کراس 580 و 600) بودند. نتایج نشان داد پرایم کردن بذر در مزرعه سبب افزایش تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه در بلال گردید. اما این پرایم با محلول سولفات روی بود که به طور معنی داری سبب افزایش وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. در این تحقیق عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در پرایم با محلول سولفات روی در مقایسه با تیمار پرایم نشده به ترتیب حدود 11، 12.95 و 17 درصد افزایش نشان دادند. در میان دو رقم مورد بررسی رقم سینگل کراس 600 با واکنش بیشتر به پرایمینگ، دارای تعداد دانه در بلال بیشتری بود اما از لحاظ وزن صد دانه رقم سینگل کراس 580 برتری داشت. لذا برای بهبود رشد و عملکرد دانه ذرت به ویژه در سینگل کراس 600 توصیه می شود بذور در زمان کاشت با سولفات روی پرایم شوند.

به طورکلی هدف نهایی نظام پایدار، بیشینه سازی منافع حاصل از منابع موجود کشاورزی و کمینه سازی تهدیداتی است که در اثر فعالیت های موجود کشاورزی متعارف بر محیط عارض می شود. در این میان بذر که در تحقیق حاضر از آن به عنوان ارقام برنج نام برده شد به عنوان عامل مهمی در جهت پایداری مطرح می باشد. لذا، شناسایی رقم مناسب برای پایداری نظام کشت برنج به عنوان هدف اصلی مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه متخصصانی که در خصوص ابعاد پایداری و ارقام برنج دارای اطلاعات کافی هستند، می باشند، که از طریق نمونه گیری غیراحتمالی (هدف دار و گلوله برفی) تعداد 16 نفر شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تعیین روایی، پرسش نامه تحقیق از روایی ظاهری و محتوایی و برای سنجش پایایی از نرخ ناسازگاری استفاده شد. برای محاسبه داده ها از نرم افزار اکسپرت چویس 2000 استفاده شده است. ملزومات به کارگیری تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، در نظر گرفتن معیارها (پایداری نظام کشت برنج) شامل: پایداری بوم شناختی، پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری فنی، پایداری سیاستی و زیر معیارهایشان از یک طرف و گزیدارهای تصمیم گیری (ارقام برنج) که عبارتند از: هاشمی، طارم، ندا، فجر، خزر و شیرودی از طرف دیگر است. نتایج اولویت بندی معیارهای پایداری کشت برنج نشان می دهد که معیارهای پایداری اقتصادی (32%)، بوم شناختی (23.9%) و فنی (21.1%) از جنبه های پایداری اجتماعی (14.8%) و سیاستی (8.3%) مهم تر هستند. هم چنین در مجموع، دو رقم هاشمی (20.6%) و طارم (20.1%) با اختلاف کمی نسبت به هم به ترتیب به عنوان مناسب ترین ارقام شناخته شدند.

نیتروژن یکی از عناصر اصلی پرمصرف در کشت گیاهان زراعی است. نظر به تاثیر آن بر خصوصیات کمی و کیفی دانه روغنی بزرک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1391 انجام شد. پنج تیمار مختلف کودی شامل اوره، آزومین، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس و شاهد (بدون کود) و سه اکوتیپ مختلف بزرک ایرانی، فرانسوی و کانادایی در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. صفات شاخص برداشت، درصد پروتئین و درصد روغن دانه مورد ارزیابی قرار گرفت. هم چنین روند تغییرات تجمعی سرعت رشد محصول و برازش داده های آن در مدل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. تنها تفاوت شاخص برداشت در اکوتیپ ها معنی دار شد. درحالی که شاخص برداشت، درصد پروتئین و درصد روغن، پاسخ معنی داری به تیمارهای مختلف کودی نشان دادند. اثر متقابل بین اکوتیپ و تیمار کودی برای صفات شاخص برداشت و درصد روغن معنی دار شد. مدل رگرسیونی غیر خطی peak توصیف مناسب تری از روند تغییرات سرعت رشد محصول در اکوتیپ های مختلف و تیمارهای کودی نسبت به سایر مدل های برازش شده داشت. با توجه به نتایج حاصل شده، بهنظر می رسد کود بیولوژیکی سوپرنیتروپلاس، نیتروکسین و کود آلی آزومین می تواند در کشاورزی پایدار به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی در زراعت بزرک باشد.

کلسیم یکی از مهم ترین عناصر ضروری در رشد و نمو گیاهان است که بر بسیاری از فعالیت های فیزیولوژیکی بافت گیاه حتی در پس از برداشت موثر است. کلسیم نقش مهمی در ثبات سلول و انسجام بافت های گیاهی دارد و میزان کلسیم بافت گیاه در مورد بسیاری از محصولات به عنوان یک ویژگی و صفت کیفی مطرح می باشد. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف کلسیم محلول غذایی (150، 220، 300 و 400 میلی گرم در لیتر) بر خصوصیات گل دهی دو رقم گل رز شاخه بریده (اتوپیا و دولسویتا) به صورت طرح فاکتوریل در سال 90-1389 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر اصلی رقم و کلسیم بر صفات مورد مطالعه معنی دار بودند ولی اثرات متقابل رقم و غلظت های کلسیم در این صفات تفاوت معنی داری نشان ندادند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین دو رقم رز در برخی صفات زایشی مانند طول ساقه گل، قطر ساقه گل و طول عمر گل تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5% آزمون دانکن وجود دارد. از نظر فاکتور کلسیم، افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی تا 400 میلی گرم بر لیتر باعث بهبود (p<0.05) ویژگی های کیفی گل مانند طول ساقه گل، قطر ساقه گل، قطر جام گل و طول عمر گل بریده در هر دو رقم گردید.

به دلیل مصرف بی رویه کودهای شیمیایی و نیز عدم وجود اطلاعات کافی در مورد واکنش های رشدی گیاهان زینتی به کودهای بیولوژیکی و کمپوست زباله شهری، این پژوهش روی گل آهار انجام شد. آزمایش با هشت تیمار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای کودی شامل کمپوست زباله شهری، کود زیستی فسفات بارور 2، کود زیستی نیتروکسین (حاوی ازتوباکتر، آزوسپریلوم)، مخلوط کودهای کمپوست زباله شهری + نیتروکسین + فسفات بارور 2، کمپوست زباله شهری + نیتروکسین، نیتروکسین + فسفات بارور2، کمپوست زباله شهری + فسفات بارور 2 و شاهد (بدون هیچ گونه تیمار کودی) بودند. نتایج نشان داد بیشترین میزان یون فسفر، پتاسیم، سدیم، ارتفاع گیاه و قطر گل مربوط به تیمار کمپوست زباله شهری + فسفات بارور2 بود. مقایسه اثر متقابل تیمارهای مختلف کودی در مراحل مختلف رشد گل آهار نشان داد که تیمار کمپوست زباله شهری + فسفات بارور2 بیشترین تاثیرگذاری و تیمار فسفات بارور 2 + نیتروکسین کمترین تاثیرگذاری را بر وزن تر و خشک برگ، میزان کلروفیل a، b و محتوای کاروتنویید داشتند. هم چنین تیمارهای کودی در مقایسه با شاهد اثر معنی داری بر میزان محتوای نسبی آب نداشتند. در نهایت مشخص شد که تیمار کودی کمپوست زباله شهری + فسفات بارور 2 بستر و کود مناسبی برای گل آهار می باشد.

لاله واژگون (Fritillaria imperialis) گیاهی تک لپه از خانواده Liliaceae است. علاوه بر گل زیبا از ارزش دارویی بالایی نیز برخوردار است و به صورت وحشی در مناطقی از کشور ایران رشد می کند. به دلیل برداشت کنترل نشده گل و سوخ های این گیاه، بقای لاله واژگون در بسیاری مناطق ایران با تهدید روبرو شده است. این گیاه در شرایط مناسب حدود 6 سال طول می کشد تا بتواند سوخی تولید کند که توانایی تشکیل گل را دارا باشد. به علاوه گیاهان حاصل از بذر به دلیل دگر گرده افشانی گونه های Fritillaria شبیه والدین نخواهند بود. افزایش انبوه لاله واژگون از طریق روش های مرسوم دیگر از قبیل کشت فلس از کارایی لازم برخوردار نبوده است. بنابراین با توجه به ضرورت حفظ و محافظت از آن در عرصه های طبیعی، ازدیاد درون شیشه ای این گیاه مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش باززایی مستقیم سوخچه از کشت فلس های گندزدایی شده لاله واژگون در محیط پایه موراشیگ و اسکوگ در حضور تنظیم کننده های رشد IAA، TDZ، Kinetin، BA، NAA به طور جداگانه و 4 ترکیب ازKinetin و NAA مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین میزان باز زایی مستقیم (8.33 عدد سوخچه)، بیشترین اندازه سوخچه (26 میلی متر) و بالاترین تعداد ریشه (8 عدد) در 2 میلی گرم در لیتر NAA به دست آمدند. کمترین تولید سوخچه در تیمار های هورمون TDZ مشاهده شد زیرا در حضور TDZ، محدود سوخچه های تشکیل شده به جای بزرگ شدن به سمت تولید کالوس تمایل داشتند. در تیمار BA باززایی صورت نگرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ازدیاد درون شیشه ای گیاه لاله واژگون، با استفاده از 2 میلی گرم هورمون NAA امکان پذیر می باشد.

به منظور بررسی تاثیر مقدار و زمان مصرف نیتروژن بر عملکرد دانه، فیلوکرون و سرعت پیدایش برگ ذرت، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388 اجرا شد. کود نیتروژن با چهار سطح (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار) در کرت های اصلی، زمان مصرف کود نیتروژن در سه سطح (1.3 زمان کاشت + 1.3 در مرحله 8 تا 10 برگی + 1.3 در زمان ظهور گل تاجی)، (1.2 زمان کاشت + 1.2 ظهور گل تاجی) و (1.2 کاشت + 1.4 در مرحله 8 تا 10 برگی+ 1.4 در زمان ظهور گل تاجی) به صورت های T1، T2 و T3 در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد فیلوکرون تحت تاثیر مقدار، زمان مصرف و اثر متقابل این دو قرار دارد. افزایش مقدار نیتروژن منجر به کاهش فیلوکرون و افزایش سرعت ظهور برگ شد. سرعت ظهور برگ ها در صورت کاربرد نیتروژن به صورت T1 بیشتر از دیگر زمان های مصرف بود. بالاترین سرعت ظهور برگ و نیز کوتاه ترین زمان برای فیلوکرون به ترکیب تیماری مصرف 225 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط کود به صورت T1 تعلق داشت. حداکثر عملکرد دانه (7928.6 کیلوگرم در هکتار) به مصرف 225 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط به صورت T1 تعلق داشت. بنابراین، به نظر می رسد که به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و سرعت ظهور برگ ذرت از سطح کودی 225 کیلوگرم در هکتار در کاربرد کود به صورت T1 در شرایط اقلیمی اردبیل استفاده شود.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی از خصوصیات کیفی دو رقم کلزا، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در منطقه دزفول به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح کود نیترژن (صفر، 80، 160 و 240 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره به عنوان فاکتور اصلی و دو رقم کلزا (هایولا 308 و هایولا 401) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف متعلق به سطح کودی 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. بیشترین درصد روغن به سطح کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (تیمار شاهد) تعلق داشت. در این تحقیق رقم هایولا 401 از نظر صفات مورد ارزیابی نسبت به رقم هایولا 308 برتری نشان داد. محاسبه روابط رگرسیونی و بررسی واکنش ارقام به سطوح مختلف نیتروژن نشان داد بالاترین عملکرد دانه در رقم هایولا 308 (1998 کیلوگرم در هکتار) و رقم هایولا 401 (2375 کیلوگرم در هکتار)، به ترتیب با کاربرد 225 و 228 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردیده است. از آنجایی که عملکرد کمی و کیفی رقم هایولا 401 در شرایط مساوی میزان کود نیتروژن، بیشتر از رقم هایولا 308 بود، به نظر می رسد که رقم هایولا 401 توانایی جذب و انتقال نیتروژن بهتری داشته و به همین دلیل عملکرد بیشتری تولید نمود.

به منظور بهینه سازی توصیه کود نیتروژن برای رقم جدید گلرنگ، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل و برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 92-1391 در دو منطقه تیکمه داش و شبستر آذربایجان شرقی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول سطوح مختلف نیتروژن شامل 30، 60، 120 و 180 کیلوگرم بر هکتار از منبع اوره، و عامل دوم زمان های مصرف کود به صورت تقسیط شده شامل کاربرد تمام کود به صورت پایه و در زمان کاشت، کاربرد تمام کود در مرحله روزت، کاربرد یک سوم کود به صورت پایه، یک سوم در مرحله روزت و یک سوم در مرحله قبل گل دهی، کاربرد دو سوم کود در مرحله روزت و یک سوم در مرحله قبل گل دهی و کاربرد یک سوم در مرحله روزت و دو سوم در مرحله قبل گل دهی بودند. نتایج نشان داد که دو منطقه از نظر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری داشته به طوری که منطقه تیکمه داش برتری خود را نسبت به منطقه شبستر نشان داد. به طورکلی افزایش در میزان کود نیتروژن با افزایش در رشد رویشی و بهبود رشد گیاه سبب افزایش در صفاتی نظیر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ گردید. ضمنا پارامترهائی نظیر کارائی زراعی، کارائی مصرف، کارائی فیزیولوژیک و بازیافت ظاهری نیتروژن با افزایش مصرف نیتروژن افزایش نشان دادند. برهمکنش مقدار و زمان مصرف کود نیز بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و عملکرد روغن معنی دار گشت. به طورکلی کشت گلرنگ با استفاده از 180 کیلوگرم بر هکتار نیتروژن به صورت تقسیط شده در مراحل روزت و قبل از گل دهی در منطقه تیکمه داش منجر به حصول عملکرد دانه بالاتر در این رقم گلرنگ شد.

در این تحقیق تاثیر خاک پوش پلی اتیلنی کف بستر و تاریخ کاشت، به منظور پیش رس کردن محصول در زمان اوج قیمت توده بامیه اهوازی (در فروردین ماه) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بررسی شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام و چهار تاریخ کاشت 25 بهمن، 5، 15 و 25 اسفند ماه به عنوان فاکتور اصلی و سه نوع خاک پوش مشکی، شفاف و شاهد (بدون خاک پوش) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و خاک پوش در عملکرد و خصوصیات زراعی تفاوت معنی دار داشتند. برهم کنش تاریخ کاشت و خاک پوش بر عملکرد کل و نوبرانه، تعداد روز از کاشت تا جوانه زنی، زودرسی و تعداد چین معنی دار بود. خاک پوش طول دوره مراحل مختلف رشد را کاهش داد و موجب افزایش دما در خاک شد به طوری که خاک پوش مشکی 2.64، 1.53، و 0.9 درجه سانتی گراد به ترتیب دمای عمق ده سانتی متری خاک، سطح خاک و کانوپی را نسبت به شاهد افزایش داد. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر جمعیت علف های هرز نداشت، خاک پوش مشکی به طور کامل رشد علف های هرز را کنترل نمود. تاریخ کاشت 25 بهمن ماه به همراه خاک پوش پلاستیکی شفاف گسترده شده در کف بستر، به عنوان تیمار برتر، بالاترین عملکرد کل (6.4 تن در هکتار) و نوبرانه (1.9تن در هکتار) میوه بامیه را تولید کرد و دارای طولانی ترین دوره رشد (135 روز) و میوه دهی (70 روز)، و بیشترین تعداد چین (22 نوبت) بود.

در این پژوهش، به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد و میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت توارث آنها در 19 ژنوتیپ نخود زراعی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391- 1390 در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت ژنوتیپ ها برای صفات عدد اسپد، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد نیام در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد اقتصادی، زیست توده و شاخص برداشت در سطح آماری 1 درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ های شماره 14، 12، 4 و 19 (با به ترتیب 259.4، 250.3، 240 و 234.7 کیلوگرم دانه در هکتار) دارای بیشترین و ژنوتیپ های 18، 8، 15 و 6 (با به ترتیب 151.01، 161.6، 167.8 و 189 کیلوگرم دانه در هکتار) هم دارای کمترین میزان عملکرد دانه بودند. محاسبه همبستگی فنوتیپی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری (P<0.01) بین عملکرد با صفات تعداد نیام در بوته (0.623**)، ارتفاع بوته (0.432**)، شاخص برداشت (0.425**) و زیست توده (0.349**) وجود دارد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که مهم ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد اقتصادی به ترتیب تعداد نیام در بوته، شاخص برداشت، زیست توده، تعداد شاخه فرعی در بوته و ارتفاع بودند که در کل 84.68 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. هم چنین بیشترین و کمترین درصد وراثت پذیری به ترتیب متعلق به صفات شاخص برداشت و تعداد دانه در بوته بود. بنابراین با توجه به وجود تنوع کافی در صفات، می-توان از این صفات به عنوان یک منبع مهم تنوع جهت افزایش عملکرد و انتخاب ژنوتیپ های برتر استفاده نمود.

یکی از روش های پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی دیم استفاده از مشخصات آب و هوایی می باشد. پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی نقش مهمی در سیاست گذاری های بخش کشاورزی ایفا می کند. آشکارترین کاربرد آن، تعیین اعتبار لازم جهت خرید گیاهان زراعی و قیمت گذاری آن برای سال آینده می باشد. تاکنون از مدل های ریاضی شامل آنالیز رگرسیون و نیز شبکه های عصبی مصنوعی جهت پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی دیم استفاده شده است. در این پژوهش با استفاده از سیستم استنتاج نروفازی (ANFIS) و داده های هواشناسی 11 سال زراعی (1388 - 1377)، روشی جدید جهت پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی سویای دیم در منطقه گنبد استان گلستان به کار گرفته شده است. مشخصات مورد استفاده به عنوان ورودی سیستم استنتاج نروفازی (ANFIS) شامل میانگین هفتگی بارندگی، درجه حرارت، درصد رطوبت و تعداد ساعات آفتابی و خروجی آن میزان عملکرد گیاهان زراعی بر حسب کیلوگرم در هکتار می باشد. تحلیل رگرسیون چند مرحله ای پیش رو برای انتخاب مشخصات بهینه جهت پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و ایجاد، آموزش و آزمون سیستم استنتاج نروفازی (ANFIS) با استفاده از نرم افزار Matlab R2011a انجام شد. ANFIS به کار گرفته شده در این پژوهش دارای تابع عضویت از نوع "constant" در لایه خروجی و تابع عضویت از نوع "gaussmf" در لایه ورودی می باشد. تعداد توابع عضویت برای هر کدام از ورودی ها 3 تابع و برای لایه خروجی 1 تابع بود. نتایج به دست آمده نشان داد که سیستم استنتاج نروفازی ارائه شده با 21 قانون قادر به پیش بینی عملکرد گیاهان زراعی سویای دیم با مقدار RSME برابر با 170/102 می باشد.

با توجه به وابستگی شدید کشور به واردات روغن گیاهی مصرفی و ضرورت استفاده از کودهای زیستی و آلی به جای کودهای شیمیایی جهت تغذیه بهینه محصولات زراعی و نیل به کشاورزی پایدار، آزمایش مزرعه ای در سال 89 - 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلوی ارومیه در قالب کرت های یک بار خرد شده با طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. در این بررسی فاکتور اصلی (A) شامل کودهای مصرفی (a1= شاهد، بدون مصرف N، a2= مصرف N، a3 = نیتروکسین + N، a4 = فسفاته بارور 2 + N، a5 = نیتروکسین + فسفاته بارور 2 + N) و فاکتور فرعی (b) شامل پنج لاین بزرک (97-26=b1، 97-14=b2، 97.3=b3، 97-21=b4، 97-19=b5) بود. در این بررسی صفات تعداد ساقه های فرعی، وزن برگ، وزن کپسول در ساقه اصلی، وزن کپسول در ساقه فرعی، عملکرد دانه، درصد روغن و پروتئین اندازه گیری و یا محاسبه شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که فاکتور اصلی (کودهای مصرفی) بر روی کلیه صفات مورد مطالعه تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. هم چنین فاکتور فرعی (ارقام کتان) و اثر متقابل بین دو فاکتور نیز بر روی تمامی صفات مورد بررسی به جز درصد پروتئین، از لحاظ آماری تاثیر معنی داری داشتند. بنا به نتایج به دست آمده، بیشترین عملکرد دانه (4781 کیلوگرم در هکتار) و روغن دانه (36.5 درصد) از مصرف کودهای نیتروکسین + فسفاته بارور 2 + N به صورت توام با ارقام 14 - 97 و 3 - 97 به دست آمد که می توان در جهت افزایش عملکرد گیاه بزرک موثر باشد. بنابراین، کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و فسفاته بارور 2 می تواند با اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در افزایش عملکرد کمی و کیفی بزرک موثر باشد.

خشک کردن میوه ها و سبزیجات نه تنها بر رطوبت محصول اثر دارد، بلکه دیگر خواص فیزیکی و شیمیایی محصول از جمله فعالیت آنزیمی، فساد میکروبی، گرانروی، سختی و طعم آن را نیز تغییر می دهد. هدف از این تحقیق، مطالعه اثر روش خشک کردن بر ویژگی های چروکیدگی، رنگ و جذب مجدد آب خرمای خشک شده رقم استعمران بود. از سه روش هوای داغ، ماکروویو و آون خلا برای خشک کردن نمونه ها استفاده شد. با استفاده از یک دوربین دیجیتال و محفظه نور مخصوص از نمونه های محصول نهایی عکس برداری شد و سپس با استفاده از نرم افزار فتوشاپ، شاخص های L*، *a و *b نمونه ها اندازه گیری گردید. درصد چروکیدگی نمونه های محصول خشک شده با استفاده از روش جابه جایی مایع اندازه گیری شد. شاخص های ظرفیت جذب آب (WAC)، قابلیت حفظ ماده خشک (DHC) و قابلیت جذب مجدد آب (RA) نیز برای ارزیابی بازجذب آب تعیین شدند. نتایج نشان داد، اثر روش خشک کردن بر سه شاخص WAC، DHC و RA نمونه خرمای خشک شده در سطح 1 درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین این سه ویژگی نشان داد، مقدار تخریب ساختار محصول خشک شده در روش ماکروویو بیشتر از دیگر روش ها می باشد. تاثیر روش خشک کردن بر چروکیدگی معنی دار نبود، لیکن بر شاخص های رنگ L*، *a و *b به ترتیب در سطوح 1، 5 و 5 درصد معنی دار بود. با توجه به این که دمای ایجاد شده طی فرآیند خشک شدن ماکروویو بسیار بالا می باشد، احتمالا در این روش پدیده کاراملیزاسیون رخ داده و در نتیجه باعث تیرگی رنگ محصول می شود.

سبزی های برگی از مهم ترین منابع روزانه تامین نیترات در انسان هستند. بدین منظور برای بررسی اثر سطوح مختلف نیترات و زمان برداشت بر انباشت نیترات و غلظت عناصر آهن، روی، مس و پتاسیم و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در کاهو و اسفناج، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و 8 تیمار در محلول غذایی هوگلند و آرنون با دو سطح نیترات (10 و 20 میلی مول در لیتر) و دو زمان برداشت (29 و 46 روز) بر روی دو گیاه کاهو و اسفناج انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت نیترات در محلول، انباشت نیترات در ریشه و اندام هوایی دو گیاه و هم چنین فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در اندام هوایی آنها به طور معنی داری در سطح 5 درصد افزایش یافت، درصورتی که وزن خشک اندام هوایی، غلظت آهن و مس در هر دو گیاه کاهش و غلظت پتاسیم و روی در اندام هوایی آنها در هر دو زمان برداشت افزایش یافت. گذشت زمان موجب تشدید انباشتگی نیترات و کاهش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در اندام هوایی دو گیاه شد. غلظت آهن، مس و پتاسیم در اندام هوایی دو گیاه، با گذشت زمان کاهش یافت، درحالی که غلظت روی در اندام هوایی آنها با گذشت زمان افزایش یافت. نتایج نشان داد افزایش غلظت نیترات در محلول بیش از ظرفیت گیاه برای احیا و جذب خالص آن، منجر به انباشتگی آن در گیاه شد که با گذشت زمان تشدید یافته و سبب کاهش عملکرد و غلظت آهن و مس و هم چنین کاهش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در اندام هوایی کاهو و اسفناج شده است.

در این مطالعه، ابتدا تاثیر پوشش های خوراکی پلی ساکاریدی بر پایه کربوکسی متیل سلولز و پکتین کم استر حاوی آنتی اکسیدان اسیدآسکوربیک، بر زمان غوطه وری بهینه طی آبگیری اسمزی ورقه های میوه "به" بررسی شد. انتخاب نوع پوشش بر اساس ترکیب طبیعی پوست میوه، یعنی سلولز و پکتین انجام گرفت. هم چنین، محلول اسمزی مورد استفاده حاوی مواد طبیعی موجود در میوه ها یعنی فروکتوز، اسیدسیتریک و یون کلسیم بود. نتایج نشان داد که تا 240 دقیقه، روند جذب مواد جامد در هر دو نوع پوشش روند صعودی داشته است ولی نمونه های پوشش دار در تمامی زمان ها، جذب مواد جامد کمتری نسبت به نمونه های بدون پوشش نشان دادند. بر اساس میزان افت آب (W.L)، جذب مواد جامد (S.G)، ضریب کارایی اسمزی و افت وزنی (WR)، با گذشت زمان، بهترین زمان غوطه وری، 180 دقیقه انتخاب شد. در مرحله دوم، جذب نمک و اسید سیتریک از محلول اسمزی و مقادیر افت ویتامین C ورقه های "به" اسمز شده و خشک شده توسط هوای داغ اندازه گیری گردید. میزان جذب نمک و اسید در نمونه های اسمز شده پوشش دار نسبت به نمونه های اسمز شده پوشش داده نشده، به طور قابل ملاحظه ای کمتر بود و نمونه های "به" پوشش داده شده و اسمز شده دارای میزان افت ویتامین ث کمتری نسبت به نمونه های اسمز نشده و پوشش داده نشده بودند.

گل داوودی یکی از مهم ترین گیاهان زینتی است که علاوه بر گل بریدنی، به عنوان گیاه گلدانی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش صفات مورفولوژیک از جمله خصوصیات ریشه دهی قلمه ها و ویژگی های مورفولوژیک بوته و تنوع ژنتیکی 50 ژنوتیپ گل داوودی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس تجزیه واریانس داده ها تمام صفات مورد بررسی در ژنوتیپ ها دارای تفاوت معنی دار بودند. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین ارتفاع ساقه، طول و عرض برگ و تعداد دندانه وجود دارد. به طوری که بیشترین همبستگی (r=+0.90**) بین طول و عرض برگ مشاهده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد وراثت پذیری عمومی مربوط به طول ساقه و دمبرگ بود (بیش از 80%). نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها را به 6 گروه تقسیم کرد. دو ژنوتیپ "تکاپو" و "پلونه" در یک گروه جداگانه قرار گرفتند که با ساقه بلند و کمترین تعداد انشعاب کاملا متمایز از بقیه ژنوتیپ ها بودند. در این بررسی تجزیه تابع تشخیص 20 صفت مورفولوژیک، 3 متغیر کانونیک اول در مجموع 89.6 درصد از واریانس کل را شرح دادند. بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه تعداد ریشه قلمه، اندازه برگ، طول دمبرگ و ساقه، تعداد انشعاب و تعداد دستک مهم ترین صفات برای تشخیص تنوع ژنوتیپ های داوودی بودند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از صفات مذکور برای شناسایی و انتخاب ژنوتیپ های برتر داوودی مفید است. با به کارگیری برخی ژنوتیپ های متعلق به کلاستر A با بوته کوچک و ژنوتیپ های موجود در کلاستر E با گیاهان بزرگ به عنوان والد می توان چرخه جدیدی از به نژادی گل داوودی را آغاز نمود.