مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1391 | دوره:12 | شماره:3 (پیاپی 41) |تعداد مقالات:9

مقدمه: دسترسی به منابع آموزش پزشکی در شبکه جهان گستر وب، یکی از چالش های اصلی پژوهشگران و مدرسان علوم پزشکی است. هدف این مطالعه طراحی و پیاده سازی راهنمای موضوعی جامع و اختصاصی در زمینه آموزش پزشکی است.روش ها: ابتدا طبقه های راهنمای موضوعی آموزش پزشکی از طریق مرور راهنماهای موجود و نظرات صاحب نظران آموزش پزشکی، تعیین شدند. سپس منابع آموزش پزشکی با استفاده از موتورهای جستجو، ابرموتورهای جستجو، راهنماهای موضوعی، پایگاه های اطلاعاتی، فهرست کتابخانه ها و راهنمای پیایندها گردآوری و انتخاب شدند. در مرحله آخر سایت طراحی و پیاده سازی گردید و منابع وارد راهنما شدند.نتایج: طبقه های اصلی عبارت بودند از مجلات، سازمان ها، کتاب ها، پایگاه های اطلاعاتی و راهنماها، دوره های آموزش پزشکی، مراکز آموزش پزشکی، ارزیابی در آموزش پزشکی، آموزش پزشکی مبتنی بر بهترین شواهد، آموزش پزشکی در ایران، همایش ها و کنفرانس ها و اصطلاحات آموزش پزشکی. برای افزایش دسترس پذیری، هر یک از این طبقه ها به زیرطبقه های مناسب تقسیم شدند. سپس منابع مرتبط با هر طبقه شناسایی و توصیف شدند. به دو روش مرور و جستجوی کلیدواژه ای می توان به منابع موجود در این راهنما دسترسی پیدا کرد. این راهنما از طریق آدرس (http://medirectory.org) قابل دسترس است.نتیجه گیری: راهنمای موضوعی آموزش پزشکی که در این مطالعه طراحی و پیاده سازی شد از سایر راهنماها و پایگاه های موجود جامع تر و اختصاصی تر است. همچنین این راهنما قابلیت توسعه توسط کاربران را دارد. این راهنما می تواند به پژوهشگران آموزش پزشکی کمک کند تا سریع تر و راحت تر به منابع مورد نظرشان دسترسی پیدا کنند و از این منابع در تحقیقات و تصمیم گیری های آموزشی خود استفاده نمایند.

مقدمه: انگیزه تحصیلی دانشجویان به عنوان یکی از مهمترین چالش های دانشگاه ها، اثرات زیادی بر برون داد سیستم های آموزشی دارد. هدف این مطالعه بررسی وضعیت انگیزه تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان بود.روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی 275 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برگه اطلاعات جمعیت شناختی و مقیاس انگیزه تحصیلی به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد. داده ها با آزمون های آماری توصیفی، آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در تمامی آزمون ها سطح معناداری 0.05 در نظر گرفته شد.نتایج: میانگین و انحراف معیار انگیزه تحصیلی 151.43±20.69 (از حداکثر نمره قابل کسب 196) بود و 53.3 درصد از دانشجویان دارای انگیزه تحصیلی بالاتر از میانگین بودند. میانگین انگیزه تحصیلی دختران بالاتر از پسران بود و این اختلاف از نظر آماری نیز معنادار بود (P=0.02). سن با انگیزه بیرونی (r=-0.144، p=0.002)، بی انگیز گی (r=-0.221، p=0.000) و نمره کل انگیزه تحصیلی (r=-0.191، p=0.002) ارتباط معناداری داشت. دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی از بالاترین انگیزه تحصیلی برخوردار بودند و دانشجویان دانشکده پزشکی و دانشکده پیراپزشکی در مراتب بعدی قرار داشتند و اختلاف میانگین انگیزه تحصیلی در این سه دانشکده معنادار بود (F=4.51، p=0.01).نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها، وضعیت نمره کل انگیزه تحصیلی دانشجویان در این مطالعه نسبتا مطلوب بود؛ با این وجود نمرات انگیزه درونی دانشجویان در سطح مناسبی قرار نداشت که نیازمند اقدامات برنامه ریزی شده آموزشی است. پیشنهاد می گردد نظام های آموزشی به عوامل فردی و محیطی موثر بر انگیزه تحصیلی توجه بیشتری معطوف دارند.

مقدمه: سازگاری و ابعاد مختلف آن از مباحث بنیادی و بسیار گسترده در روان شناسی محسوب می شود. به همین جهت شناسایی عوامل مرتبط با آن، ضمن افزایش حیطه دانش، می تواند کاربرد های زیادی در کاهش مشکلات فردی و بین فردی داشته باشد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط انواع سبک های تفکر با سازگاری تحصیلی است.روش ها: در این پژوهش توصیفی همبستگی، نمونه ای شامل 65 نفر از دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استاندارد سبک های تفکر استرنبرگ - واگنر - زانگ (فرم کوتاه) و سازگاری تحصیلی بیکر و سریاک استفاده شد. داده ها توسط آزمون های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که سبک های تفکر قضایی، اجرایی، سلسله مراتبی، آزاداندیش، بیرونی و سبک های تفکر نوع اول ارتباط مثبت معنادار و سبک تفکر آنارشی ارتباط منفی معنادار با سازگاری تحصیلی دارند. نتایج به دست آمده از رگرسیون چندگانه نشان داد سبک های تفکر نوع اول به صورت مثبت و سبک های تفکر نوع سوم به شکل منفی پیش بینی کننده سازگاری تحصیلی هستند و در مجموع 20.4 درصد از واریانس سازگاری تحصیلی بر اساس این سبک های تفکر قابل تبیین است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، سازگاری تحصیلی با انواع سبک های تفکر ارتباط دارد. همچنین از طریق سبک های تفکر نوع اول و نوع سوم می توان میزان سازگاری تحصیلی دانشجویان پرستاری را پیش بینی کرد. بنابراین بهبود و ارتقای مسایل مربوط به سازگاری تحصیلی دانشجویان پرستاری، مستلزم توجه به انواع سبک های تفکر در آنان است.

مقدمه: مدیریت دانش به عنوان موضوعی جدید، رویکردی بدیع در تسهیل آموزش و پژوهش و ارائه خدمات مطلوب تر ایجاد کرده است. کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در محیط های آموزشی از مستعدترین مکان ها برای اجرای برنامه های مدیریت دانش جهت بهبود آموزش و پژوهش و تسهیم دانش هستند، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز انجام شد.روش ها: پژوهش حاضر توصیفی، پیمایشی بود. نمونه پژوهش شامل تمام کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (83 نفر) مشغول به کار در سال تحصیلی 90-89 بود. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مولفه های مدل بکوویتز و ویلیامز بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.نتایج: میانگین نمره وضعیت استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز 2.82±0.477 بود که پایین تر از حد متوسط است و استقرار آن نیز به طور یکسان وجود ندارد. همچنین اختلاف مشاهده شده بین میانگین آزمودنی ها بر اساس عوامل دموگرافیک جنسیت، رشته تحصیلی، سابقه اشتغال، سطح تحصیلات، و نوع کار تفاوت معناداری نداشت، اما بر حسب نوع کتابخانه، در مولفه یادگیری دانش تفاوت معناداری مشاهده شد (p<0.05).نتیجه گیری: بیشتر مولفه های مدل بکوویتز و ویلیامز در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نیاز به برنامه ریزی و توجه بیشتر به خصوص برای اشتراک و ایجاد دانش دارد. همچنین با توجه به اهمیت روزافزون دانش در سازمان هایی همچون دانشگاه ها و محیط های بهداشتی و درمانی که اشتراک دانش از اهمیت زیادی برخوردار است، اجرای این برنامه ها موجبات خدمات رسانی بهتر و به تبع آن تسهیل یادگیری، آموزش و پژوهش خواهد شد.

مقدمه: وجود علاقه و انگیزه مثبت نسبت به حرفه و داشتن رضایت درونی از عوامل موفقیت در هر شغلی است و رضایت شغلی نیز از عوامل اجتماعی تاثیر می پذیرد. افزایش تعداد پذیرش دانشجویان دندانپزشکی در سال های اخیر سبب افزایش نگرانی دانشجویان این رشته شده است. این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان رشته دندانپزشکی در بدو ورود و در پایان دوره نسبت به آینده شغلی و رشته تحصیلی خود انجام گرفت.روش ها: این مطالعه توصیفی - مقطعی بر روی 140 دانشجوی رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال تحصیلی 90-89 با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته انجام شد. سوالات پرسشنامه در زمینه دیدگاه دانشجویان نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی شان بود. آزمون های کولموگروف اسمیرنوف، آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون T در این مطالعه جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده مورد استفاده قرار گرفتند.نتایج: میانگین کل نمره به دست آمده از پرسشنامه دیدگاه دانشجویان نسبت به رشته تحصیلی (33.97±4.46) از میانگین نظری این پرسشنامه (27) بالاتر بود، اما میانگین کل نمره حاصل از پرسشنامه دیدگاه دانشجویان نسبت به آینده شغلی شان (16.42±2.61) از میانگین نظری این پرسشنامه (18) پایین تر بود. بررسی تفاوت نگرش به انتخاب رشته تحصیلی و آینده شغلی دانشجویان بین ترم های مختلف تحصیلی، و گروه های سنی مختلف، تفاوت معناداری نشان نداد. تفاوت آماری معناداری نسبت به انتخاب رشته تحصیلی بین دانشجویان دختر و پسر وجود نداشت. اما بین دیدگاه دختران و پسران نسبت به آینده شغلی تفاوت آماری معنادار بود (p=0.037).نتیجه گیری: پژوهش انجام شده کنونی، حاکی از علاقمندی دانشجویان به رشته تحصیلی شان بود در حالی که این دانشجویان دیدگاه مثبتی نسبت به آینده شغلی شان نداشتند که بیانگر نگرانی در مورد آینده شغلی شان نسبت به این رشته است. توجه به نتایج حاصل از این تحقیق در برنامه ریزی های آتی می تواند افق روشن تری از آینده شغلی از نظر بازار کار و اشتغال پیش روی دانشجویان این رشته قرار دهد.

مقدمه: با توجه به افزایش روزافزون آمار سزارین در کشور، انتخاب یک شیوه آموزشی مناسب در ترغیب زنان باردار به انجام زایمان طبیعی حائز اهمیت است. این مطالعه به منظور مقایسه تاثیر دو روش آموزشی بسته آموزشی و بحث گروهی به همراه بسته آموزشی بر انتخاب زایمان طبیعی در زنان باردار با قصد سزارین انتخابی انجام شد.روش ها: مطالعه حاضر نیمه تجربی است که در سال 90-89 بر روی 100 خانم باردار سه ماهه سوم بارداری با قصد یا تصمیم به سزارین انتخابی مراجعه کننده به مطب متخصصان زنان، و زایمان شهر زاهدان با روش نمونه گیری غیر احتمالی انجام شد. پس از انجام پیش آزمون خانم ها به صورت داوطلبانه در دو گروه، روش آموزشی بسته آموزشی و بحث گروهی شرکت کردند. پس از مدت زمان انتظار یک ماهه پس آزمون انجام شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از به کارگیری آزمون های تی مستقل، تی زوج و کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شد.نتایج: مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییر نمرات آگاهی خانم های باردار در دو گروه آموزشی، اختلاف معناداری را نشان نداد اما بین تغییر نمرات نگرش (p<0.05)، کنترل رفتار درک شده (p<0.001)، قصد رفتاری (p<0.05)، هنجار ذهنی و رفتار (p<0.001) خانم ها در دو گروه پس از آموزش اختلاف معناداری مشاهده گردید.نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که هر دو روش آموزشی به طور یکسان آگاهی را افزایش داده اما در افزایش سایر سازه های مدل، روش بحث گروهی موثرتر بوده و به طور قابل ملاحظه ای رفتار زایمان طبیعی را افزایش داده است که این می تواند ناشی از افزایش انگیزش، قدرت تصمیم گیری و مهارت خانم ها در روش آموزش مستقیم باشد.

مقدمه: از آنجا که امروزه یکی از شاخص های اصلی سنجش توسعه یافتگی کشورها، سهم یک جامعه در تولید دانش است، ارزیابی عملکرد واحدهای آموزشی و به تبع آن ارتقای کارایی آنها اهمیت دو چندان یافته است. هدف این پژوهش بررسی کارایی گروه های آموزشی منتخب دانشگاه علوم پزشکی کرمان با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها (Data Envelopment Analysis: DEA) است.روش ها: پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی - تحلیلی بوده که به روش مقطعی در سال 1389 در دانشگاه علوم پزشکی کرمان صورت پذیرفته است. در این پژوهش، کارایی شش گروه آموزشی منتخب دانشکده بهداشت و دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی بررسی شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، فرم جمع آوری اطلاعات بود که به تفکیک متغیرها (تعداد دانشجویان، اعضای هیات علمی، تعداد کتب تالیفی و ترجمه اعضای هیات علمی، تعداد مقالات علمی و پژوهشی) در نرم افزار Excel وارد و با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها و از طریق نرم افزار Deap2.1 محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین کارایی کل، میانگین کارایی مدیریتی و میانگین کارایی مقیاس برای گروه های آموزشی مورد مطالعه به ترتیب برابر با 0.847، 0.918 و 0.910 بود. در مجموع نیمی از گروه های آموزشی مورد مطالعه دارای عملکرد کارا بودند.نتیجه گیری: گروه های آموزشی با نمره ارزیابی عملکرد (کارایی) کمتر از یک، برای رسیدن به حداکثر کارایی باید ستانده های پژوهشی خود را با ارائه طرح های پژوهشی بیشتر، مقالات و یا چاپ کتاب افزایش دهند و همچنین این گروه ها باید نهاده های آموزشی (تعداد دانشجو) و اعتبارات خود را بر اساس مقادیر مازاد مشخص شده در قالب یک برنامه بلندمدت کاهش دهند.

مقدمه: با توجه به تاثیر کیفیت پایان نامه ها بر رشد علمی دانشجویان و با عنایت به این که مهمترین قسمت یک کار تحقیقی، روش شناسی آن است، مطالعه حاضر به منظور بررسی کیفیت روش شناسی پایان نامه های دانشجویان مقطع دکترای عمومی دندانپزشکی بین سال های 1385 لغایت 1387 در دانشکده دندانپزشکی شیراز صورت گرفت.روش ها: در این مطالعه مقطعی 124 پایان نامه مقطع دکترای عمومی بین سال های 87-85 در دانشکده دندانپزشکی شیراز با استفاده از روش سرشماری انتخاب و بررسی شد. جمع آوری داده ها توسط پرسشنامه ای پژوهش ساخته شامل دو بخش صورت گرفت. به این منظور از آزمون تی غیر وابسته، تست آنوای یک طرفه، توکی و آزمون آنوای دوطرفه انجام شد.نتایج: تقریبا دو سوم پایان نامه ها از نوع مقطعی بودند و مطالعات مداخله ای (کارآزمایی بالینی) و تحلیلی و بیان صحیح روش کار سهم ناچیزی از پایان نامه های تحقیقی را به خود اختصاص داده بودند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج ارائه شده، نظارت بیشتر و دقیق تر بر روند تدوین و نگارش پایان نامه های دانشجویی و بالا بردن آگاهی دانشجویان و اساتید در زمینه چگونگی نگارش پایان نامه با برگزاری کارگاه های روش تحقیق و پروپوزال نویسی توصیه و در اختیار قرار دادن پمفلت های آموزشی پیشنهاد می گردد. همچنین ارتقای کیفیت مراکز مشاوره تحقیق می تواند در بهبود کیفیت پایان نامه ها موثر باشد.

مقدمه: جهت گیری های برنامه درسی استادان در موفقیت و شکست برنامه های آموزشی نقش مهمی دارد. هدف این پژوهش بررسی جهت گیری برنامه درسی استادان بر اساس جنسیت، مرتبه علمی و روش ارائه آموزش است.روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی مقطعی است که در سال 1390 اجرا شد. جامعه آماری پژوهش شامل استادان دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود که نمونه ای به تعداد 145 نفر از آنان مورد بررسی قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه جهت گیری های برنامه درسی ماهلیوس و همکاران استفاده شد. تحلیل داده با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس چند متغیره، آزمون لوین، همبستگی پیرسون و تعقیبی توکی انجام شد.نتایج: استادان جهت گیری رفتارگرایی، به گزینی شوآب و فرایند شناختی را بیش از سایر جهت گیری ها ارزش گذاری کردند. بین جهت گیری های برنامه درسی استادان بر حسب نوع ارائه آموزش (حضوری و مجازی) و مرتبه علمی آنان تفاوت معناداری مشاهده شد. مربیان نسبت به اساتیدی که دارای مرتبه استادی بودند جهت گیری انسان گرایی را در سطح بالاتری ارزش گذاری کردند (P=0.001). بر حسب جنسیت تفاوت معناداری در جهت گیری های برنامه درسی استادان مشاهده نشد. ما بین حیطه های مختلف جهت گیری های برنامه درسی رابطه مثبت مشاهده شد (p<0.001).نتیجه گیری: با توجه به اهمیت جهت گیری های برنامه درسی برای موفقیت در تدریس و یادگیری، پیشنهاد می شود اقدامات لازم در خصوص تغییر جهت گیری استادان و حرکت به سمت جهت گیری های انسان گرایانه و سازنده گرایی اجتماعی توسط دست اندرکاران صورت پذیرد.