اندیشه های نوین تربیتی
سال:1389 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مکتب اگزیستانسیالیسم یکی از مکاتب فلسفی دوران معاصر و جدید است و یکی از نمونه های بارز فلسفه اگزیستانس، اگزیستانسیالیسم الهی یا دینی مارتین بوبر آلمانی یهودی است، او از مهمترین اندیشمندان دینی در قرن بیستم به شمار می آید. این مقاله ابتدا انسان شناسی اگزیستانسیالیسم و بوبر را بررسی کرده، سپس درباره فلسفه اخلاق و مقایسه آرا سارتر و آرا بوبر در زمینه معیار ارزش های اخلاقی، رابطه آزادی و مسوولیت، مسوولیت اخلاقی بحث کرده و در پایان با بیان نقاط قوت و ضعف اخلاق موقعیتی بوبر نتیجه گیری کرده است.

مساله انتخاب دانش ارزشمند، که در گذشته بر واقعی بودن و عینی بودن متکی بود، در برنامه درسی پست مدرنیسم نقطه قابل اتکایی ندارد و حول هیچ مرکزی نمی گردد. به طور بنیادی تر در حوزه برنامه درسی پست مدرن می توان از جانشینی اصطلاح «داوری» به جای «انتخاب» دانش ارزشمند سخن گفت. استدلال این است که عصر انتخاب برنامه های درسی با گسترش نامحدود دانش، افسانه ای شدن علم، تعبیری و تفسیری شدن حقیقت، حاکمیت پول و قدرت و معرفی زبان به عنوان ناخودآگاه به نابودی نزدیک شده است. چنین استدلالی در حوزه تعلیم و تربیت بسیار وسوسه کننده، اما نادرست است. زیرا نابودی انتخاب در برنامه درسی خود با غایت تعلیم و تربیت در تعارض است و تعلیم و تربیت بدون انتخاب و جهت گیری، تقریبا از معنا تهی شده یا حداقل به آنارشی منتهی می شود. هر چند برای متخصصان برنامه های درسی بسی ساده تر است که در مقام داوری برنامه های درسی انجام وظیفه کنند و سختی های فراوان انتخاب دانش ارزشمند را واگذارند. منظور از انتخاب اخلاقی برنامه های درسی، انتخابی است که هماهنگی انسان با غایت های نسل بشر، مانند صلح پایدار، حفظ محیط زیست و همزیستی مسالمت آمیز را باعث شود. در این مقاله تعارض موجود بین فراروایت های پست مدرنیستی و غایت های اخلاقی بزرگ تحلیل می شود. راه حل پیشنهاد شده در این مطالعه این است که با رجوع به غایت های اخلاقی بزرگ مانند صلح پایدار، حفظ محیط زیست و عدالت جهانی، که غایت نسل بشر محسوب می شوند، بتوان راه حلی برای رشد و تعالی بشری از مسیر آموزش و پرورش گشود. و به غایت های بزرگ بشری (و نه منطقه ای و محلی) نباید، به عنوان فراروایت های بزرگ در برنامه درسی پست مدرن، حمله شود. در اینجا نوعی مسوولیت اخلاقی برای مربیان و متخصصان برنامه درسی در تعهد به غایت های اخلاقی و جهان شمول احساس می شود.

هدف این مقاله، تبیین متغیرهای ادراکی تفکر انتقادی و بعد شناختی پیشرفت تحصیلی است. جامعه پژوهش حاضر را دانش آموزان دختر و پسر پایه های دوم و سوم راهنمایی مدارس استان فارس در سال تحصیلی 86-85 تشکیل داده که از میان آنها نمونه ای متشکل از 430 مشارکت کننده (210 پسر و 220 دختر) به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و بر اساس گروه بندی معدل محور به پرسشنامه محقق ساخته ابعاد ادراکی تفکر انتقادی پاسخ دادند. تبیین متغیرهای ادراکی تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی، با توجه به دو متغیر سن و جنس، بررسی شد و داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و رگرسیون چند متغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین عناصر ترقی طلبی، دید وسیع و کنجکاوی با پیشرفت تحصیلی ارتباط معنادار وجود دارد و لیکن بین عناصر تردید منطقی و استقلال طلبی با پیشرفت تحصیلی ارتباط معنادار وجود ندارد و بین ابعاد ادراکی تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی از لحاظ سن و جنس تفاوت وجود دارد.

خلاقیت، به عنوان یکی از جلوه های عالی اندیشه انسان، در جهان امروز اهمیت بسیاری دارد. فلاسفه اسلامی برای خیال ورزی و خلاقیت اهمیت والایی قایل شده اند. در این میان ملاصدرا بنیانگذار حکمت متعالیه به عنوان فیلسوفی که در فرهنگ ایران رشد و نضج یافته است، نظریات نو و خلاقانه ای دارد، که می تواند پاسخگوی بسیاری از مسائل دینی و تربیتی حاضر باشد. هدف از این تحقیق بررسی خلاقیت از دیدگاه ملاصدرا و استنباط دلالت های تربیتی در حوزه اصول و روش برای پرورش خلاقیت می باشد. و با رویکردی تربیتی به فلسفه ملاصدرا در حوزه معرفت شناسی توجه شده است؛ از روش تحلیلی - استنباطی استفاده شد و در بخش یافته ها با توجه به مبانی معرفت شناسی ملاصدرا در هفت مبنای 1. مساوقت علم و وجود؛ 2. اتحاد عالم با معلوم؛ 3. پویایی شناخت انسان؛ 4. وجود ذهنی؛ 5. عوالم انسان؛ 6. عالم خیال؛ 7. خیال فرارونده و خیال انحطاطی اصول و روش هایی برای پرورش خلاقیت استنباط شد. در قلمرو اصول، آفرینشگری، تفاوت های فردی، نو کردن مدام شناخت، شکوفایی نیروهای آدمی، استعلا، توجه به عوالم انسان، تهذیب خیال از نابسامانی ها به عنوان اصول و قواعد راهنمای عمل استخراج شد و به تبع آنها روش های رویاپردازی، الهام گیری از طبیعت، تحریک عواطف متربیان، خیالی، پذیرا بودن تجربیات نو، پالایش نفس، غور در باطن، پرورش ذوق هنری تعالی یافته، رویاپردازی، تجسم یک صورت خیالی استنباط شد.

امروزه یکی از مسائل مهم در ارتباط با آموزش مدیران مدارس آشنا کردن آنها با حقوق کودکان است. با توجه به اینکه وضع قوانین به تنهایی ضامن اجرای آنها نیست. بنابراین، آشنائی مدیران مدارس با قوانین و حقوق مربوط به کودکان و اجرای آنها امری ضروری تلقی می شود. این پژوهش با هدف بررسی میزان آگاهی مدیران آینده مدارس کشور نسبت به حقوق دانش آموزان با استفاده از روش توصیفی انجام شد. جامعه این پژوهش کلیه دانشجویان نیمسال آخر رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در مقطع کارشناسی بود. از بین دانشگاه های تهران، دو دانشگاه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. یافته های این تحقیق بیان کننده آن است که مدیران آینده مدارس کشور نسبت به حقوق دانش آموزان آگاهی های لازم را ندارند و بر این اساس پیشنهاد می شود قوانین مربوط به حقوق دانش آموزان در برنامه های درسی رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در قالب دو واحد درسی گنجانده شود.

در این بررسی تاثیر روش یادگیری تا حد تسلط در یادگیری مفاهیم درس شیمی در مقطع متوسطه مدنظر قرار گرفته است. فرضیه اصلی پژوهش، آموزش با رویکرد یادگیری در حد تسلط نگرش و عملکرد یادگیرندگان در سطوح عالی یادگیری را بهبود می دهد و فرضیه پسین آن، تاثیر این روش بر سطح انگیزشی دانش آموزان بود. روش پژوهش آزمایشی بود و گروه نمونه به روش انتخاب تصادفی تعیین شد. در کنار اجرای پیش آزمون و پس آزمون، پرسشنامه نگرش سنج شیمی (CLASS-Chem) نیز اجرا شد. پس از آن گروه آزمایش با روش یادگیری تا حد تسلط و گروه گواه به روش متداول آموزش دیدند. در پایان، آزمون پیشرفت و پرسشنامه نگرش سنج شیمی به صورت پس آزمون در میان هر دو گروه اعمال شد و داده های جمع آوری شده با تحلیل واریانس چندگانه بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد «روش یادگیری تا حد تسلط با ایجاد تغییرهای مثبت در نگرش دانش آموزان نسبت به شیمی و افزایش عملکرد آنها در سطوح بالاتر یادگیری شیمی، انگیزش درونی دانش آموزان را برای رسیدن به سطوح عالی یادگیری شیمی افزایش می دهد».

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین جو سازمانی با شادمانی و سرزندگی اعضای هیات علمی در دانشگاه الزهرا (س) انجام شد. روش توصیفی همبستگی بود؛ نمونه پژوهشی حاضر 80 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) را شامل بود که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. برای اندازه گیری متغیرها، از سه پرسشنامه جو سازمانی (ОСDQ)، پرسشنامه شادمانی آکسفورد و پرسشنامه سرزندگی دسی ورایان استفاده شد و ضریب پایایی پرسشنامه ها به ترتیب 0.89، 0.91، 0.86 برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در سطح р≤0.05 بین جو سازمانی با میزان شادمانی اعضای هیات علمی، بین جو سازمانی با میزان سرزندگی اعضای هیات علمی و بین شادمانی و سرزندگی اعضای هیات علمی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. و بین شاخص های جو سازمانی (صمیمیت، اعتماد) با شادمانی و بین شاخص های جو سازمانی (روحیه، سرپرستی نزدیک) با سرزندگی رابطه معنادار وجود دارد، اما بین سایر شاخص های جو سازمانی - سرپرستی نزدیک، کناره گیری، مراعات، روحیه، بازدارندگی و فقدان جوشش - با شادمانی و همچنین بین سایر شاخص ها - صمیمیت، اعتماد، کناره گیری، مراعات، بازدارندگی و فقدان جوشش - با سرزندگی رابطه معنادار وجود ندارد.