همایش ملی آموزش عالی و کارآفرینی گذشته، حال، آینده
سال:1386 | دوره:1 |تعداد مقالات:68

هدف کلی این پژوهش، بررسی نقش مدیران کارآ‏فرین بر نوآوری کارکنان دانشگاه پیام نور منطقه 9 (استان های مازندران - گلستان - سمنان) در سال تحصیلی 84-83 می باشد. از نظر هدف این تحقیق کاربردی و از نظر روش توصیفی - زمینه ابی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران و کارکنان دانشگاه پیام نور منطقه 9 کشور (استانهای مازندران - گلستان - سمنان) بوده است. در این تحقیق از تعداد 1000 نفر از کارکنان پیام نور منطقه 9 تعداد 384 نفر از طریق فرمول انتخاب حجم نمونه گزینش شده اند و در خصوص مدیران چون نمونه با جامعه برابر بوده است همه 17 نفراز مدیران مورد بررسی قرار گرفته‎اند. در این تحقیق از کتابخانه برای مطالعات نظری و تدوین ادبیات تحقیق و آرای اندیشمندان و نظر صایب صاحب نظران در مورد کارآفرینی و نوآوری استفاده شده است. و همچنین از پرسشنامه استاندارد شده سنجش کارآفرینی استفاده شده است روشهای آماری شامل آمار توصیفی شامل جداول فراوانی - درصدها و رسم نمودارها. ونیز آمار استنباطی: شامل ضریب همبستگی پیرسون می باشد. روایی پرسشنامه کارآ‏فرینی توسط «اسکار بوروف و زیمرر» و روایی پرسشنامه نوآوری توسط «رند سیپ» انجام گرفته است. اعتبار پرسشنامه کار‏آفرینی با استفاده از نرم افزار Alpha=99.9 SPSS و اعتبار پرسشنامه نوآوری با ضریب Alpha=84.30 تعیین گردیده است.با توجه به یافته ها، کارآ فرینی فرایندی پویا، پایا و پایدار است و پیش در آمد توسعه و بالندگی سازمانی است که هسته اصلی آن را نوآوری تشکیل میدهد مدیران عالی سازمان بایستی به مفهوم کارآفرینی اهتمام ورزیده و در شرایط پر تلاطم و شدیدا رقابتی دنیای امروز آن را در نظر بگیرند از این منظر محقق پس از اجرای تحقیق دریافته است که سوالات ویژه وی فی نفسه از مصادیق بارز کارآفرینی بوده اما جامعه آماری تحقیق مورد نظر فاقد ویژگیهای لازمه بوده اند.

قطعا یکی از مسیرهای موثر در رسیدن به اهداف اشتغال زایی و کار آفرینی مراکز آکادمیک و دانشگاهی می باشند. در این مراکز علاوه بر آموزش علوم و فنون در ساختار کلاسیک و انجام امور پژوهشی در رشته های مختلف علوم، رشته های میان رشته ای جهت نیل به اهداف توسعه و کار آفرینی تدوین می شود. در این راستا می توان به تدوین 220 رشته بین رشته ای توسط وزارت علوم اشاره کرد (اخبار آموزش عالی 1386). این مقاله به تشریح یک رشته جدید کار آفرین به نام بهره برداری اطلاعات اینترنت بر گرفته از 2 حوزه زبان انگلیسی و فن آوری رایانه می پردازد. فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود نیازهای اساسی مراکز صنعتی و تجاری را به لحاظ جمع آوری اطلاعات بطور موثر در زمینه های چون بازاریابی، خرید و فروش کالا و مواد خام، همایش ها وقایع مهم مرتبط تامین نمایند. در انتها دروس مورد مطالعه، بازار کار این گروه از کارشناسان و مراکز مورد نیاز آنها تبیین شده است.

با توجه به اهمیت کارآفرینی های درون سازمانی و تحول پذیری سازمان و رابطه مسقیم علت و معلولی این دو اصطلاح با یکدیگر، انتظار می رود سازمانهای ما بیشتر از وضع موجود در جهت ترویج و به کارگیری دو اصطلاح یاد شد، حرکت کنند.از طرفی دانشگاهها و سازمانهای آموزش عالی با توجه به الگو بودن آنها برای سایر سازمانها و امکاناتی نظیر دانش، تکنولوژی و نگاه به روزتر اعضا، باید بتوانند به عنوان رهبر این حرکت عمل کنند؛ متاسفانه این تحول در سازمانهای آموزش عالی ما نیز چشمگیر نبوده است.این مقاله با پژوهش موردی و میدانی، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر بابک و تعمیم آن، سعی در یافتن موانع کارآفرینی های درون سازمانی و تحول پذیری در سازمانهای آموزش عالی داشته است. و همچنین در پاره ای از موارد به کمک تحقیقات کتابخانه ای و میدانی، راه حل هایی برای رفع موانع ارایه داده است.

یکی از ویژگی ها و خصوصیات دین مبین اسلام که آن را از ادیان دیگر متمایز می نماید جامعیت این دین در عرصه های مختلف فردی، اجتماعی، روحانی، جسمانی، دنیوی و اخروی می باشد و بر این اساس است که دین اسلام به عنوان آخرین آیین و ناسخ و جامع همه ادیان الهی مطرح شده است.از جمله خصوصیات این دین، برنامه ها و شیوه ها و راه کارهای مختلف آن در زمینه های رفاه دنیوی در جهت رشد اقتصادی جامعه است و بخش مهمی از احکام عملی اسلام بویژه فقه شیعه به مسایل مربوط به مسایل اقتصادی و گسترش رفاه در جامعه و گردش پول و استفاده از منابع انسانی و توجه به کار و کار آفرینی، همراه با توجه به مسایل انسانی، اخلاقی و روحی و اخروی است و بر این مبنا برنامه های این دین در حوزه معاملات و گردش پول، استفاده از نیروهای انسانی در جهت رشد و تعالی دنیوی و رفاهی همراه با تقوا و حُسن رفتار و توجه به عواطف انسانی نسبت به خلق خدا می باشد.در این مقاله ما در صدد بیان این مطلب هستیم که اسلام به ویژه فقه شیعه راه کارهای مناسبی را در جهت رشد و شکوفایی اقتصاد جامعه اسلامی و تولید ثروت و ایجاد بستر مناسب برای کار و تلاش و تولید در جامعه، دارد.مباحث مربوط به شیوه های تجارت، از جمله شکل معامله و حدود و شرایط آن و امور مربوط به عقد مضاربه و راه کارهای مناسب برای عدم رکود ثروت در جامعه و به کارگیری آن، در سرمایه گذاری های تجاری و تولیدی (صنعتی) در جهت شکوفایی اقتصاد جامعه و کسترش ثروت مشروع و ایجاد زمینه مناسب برای کار تخصصی و غیر تخصصی برای افراد جامعه در مقابل پدیده ربا و امور مربوط به عقد مزارعه جهت رشد و شکوفایی کشاورزی جامعه برای مالکین زمین ها و سهیم شدن کشاورزان در تولیدات کشاورزی بر اساس عدالت اجتماعی و مباحث مربوط به عقد مساقات که در آن در جهت رشد و شکوفایی تولیدات باغداری بر اساس قرارداد بین مالک درخت ها و افرادی که در جهت پرورش و باروری درختان اقدام می نمایند از جمله اموری هستند که در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.بر این اساس عقود اسلامی که در آن ها رشد و شکوفایی اقتصادی و به جریان افتادن سرمایه های منقول و غیر منقول وایجاد کار و شغل مناسب برای کسانی که از سرمایه کافی برخوردار نیستند ولی توان علمی و بدنی کار را دارند بر مبنای رعایت عدالت و امور مربوط به حوزه عواطف انسانی و اخلاقی به عنوان راه کارهای مناسب در جهت کارآفرینی مطرح می باشد.

اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های امروزی جامعه ما محسوب می شود؛ چون رشد اقتصادی و ظرفیت اشتغال زایی در کشور ما متناسب با رشد دانش آموختگان دانشگاه ها نمی باشد. در این بین دانش آموختگان رشته های علوم انسانی دارای شرایطی بسیار بحرانی تر هستند. با توجه به عدم توانایی دولت و همچینین شرکت های خصوصی موجود برای جذب متقاضیان بی شمار دانش آموختگان به نظر میرسد تنها راه کاهش بحران اشتغال توسعه فرهنگ کارآفرینی است.در این مقاله ابتدا وضعیت اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی به ویژه دانش آموختگان رشته های علوم انسانی مورد بررسی قرار می گیرد، و سپس ضرورت آموزش درس کارآفرینی برای رشته های علوم انسانی و در نهایت تجارب چند کشور در این زمینه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

مراکز آموزش عالی به دلیل داشتن امکانات آموزشی وپژوهشی ونیروهای کارشناس وکاردان می توانند به معضل بیکاری جوامع به خصوص در بین قشر تحصیلکرده کمک شایانی نموده و در بخش های گوناگون بازار فعالیت کنند. حرکت دانشگاهها به سمت کارآفرینی مستلزم داشتن شرایط خاصی از قبیل گسترش فرهنگ کارآفرینی و تعاون، حمایت های دولت با روشهای مختلف از طرحهای پژوهشی-کاربردی، ایجاد مراکز رشد و ... می باشد.کشور ما نیز با توجه به جایگاه تعاون درقانون اساسی، سیاست های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، لایحه اصل 44 و مزایای ویژه ای که در اختیار شرکتهای تعاونی قرار می گیرد از مزایای ویژه ای در بخش تعاون برای علاقه مندان بهره مند است. در این تحقیق طرحی برای ایجاد واحدهای تعاونی دانشگاهی برای استفاده از این مزایا و با هدف کمک به دانشجویان جهت کارآفرینی، شناسایی علایق و تمایلات واقعی آنان در زمینه فعالیت مورد علاقه آنها و کاربردی کردن تحصیلات تکمیلی و ... ارایه شده است.

آموزش کارآفرینی مهم ترین تلاشی است که بستر لازم برای فراگیری دانش و مهارتهای ضروری را برای افراد علاقمند مخصوصا دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی که جویای مشاغل ارضاکننده و چالش انگیز هستند فراهم می کند. آموزش عالی باید بتواند با ارایه برنامه های آموزشی مناسب در بروز ویژگیهایی مانند استقلال طلبی، ریسک پذیری، خلاقیت، خود باوری و آینده نگری در دانشجویان موثر باشند و تواناییهای بالقوه دانشجویان را شناسایی کند و این توانایی را بین آنها ایجاد کند که دانش آموخته گان به جای جستجوی کار خودشان به عنوان نیروی مولد علاوه بر ایجاد کسب و کار برای خود برای دیگران نیز کار ایجاد کنند. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر زمینه یابی آموزش های دانشگاهی در پرورش روحیه کارآفرینی دانشجویان می باشد. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر آن است که برنامه های آموزشی دانشگاه زمینه پرورش کارآفرینی را برای دانشجویان فراهم نکرده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس برای مقایسه عملکرد برنامه های آموزشی در دانشکده های مختلف نشان داد که هیچکدام از دانشکده ها عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به سایر دانشکده ها در پرورش روحیه کارآفرینی نداشته است و میزان برخورداری دانشجویان از روحیه کارآفرینی در 14 دانشکده مورد مطالعه تفاوت معناداری با هم نداشته است. همچنین نتایج آزمون تی تست برای مقایسه میانگین روحیه کارآفرینی زنان دانشجو و مردان دانشجو نشان داد که بین جنسیت و روحیه کارآفرینی رابطه معناداری وجود نداشته است.

در راستای بررسی و تبیین ویژگیهای کار آفرینانه و شناسایی عوامل زمینه ای مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 85-84، این پژوهش انجام گردیده است.جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه شهید باهنر کرمان بوده است. قریب 14 هزار دانشجو در 14 دانشکده وابسته به این مجموعه مشغول به تحصیل هستند. با توجه به موضوع، روش توصیفی از نوع همبستگی برای تبیین روابط بین متغیرها انتخاب شده است. از هر دانشکده یک نمونه اتفاقی طبقه بندی شده (قضاوتی) به تعداد 20 نفر دختر و 20 نفر پسر انتخاب شد و در نهایت تعداد 560 پرسشنامه در سطح 14 دانشکده و بخشهای ذیربط تکمیل و جمع آوری گردید. ابزار گرد آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که در طراحی آن، پرسشنامه استاندارد شده بین المللی مرکز کار آفرینی دانشگاه «دارهام» که در کشورهای مختلف هند، مالزی، فیلیپین و انگلیس آزمون شده مبنای کار قرار گرفت. تعداد سوالات پرسشنامه 50 مورد بوده و پاسخ سوالات در طیف چهار گزینه ای موافقم، تا حدی موافقم، تا حدی مخالفم و مخالفم پیش بینی گردید. ضرایب روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب 0.973 و 0.794 محاسبه گردید. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Excel، جداول فراوانی و نمودار میله ای، آزمونهای آماری استقلال کای دو و همبستگی اسپیرمن و تاوb کندال استفاده گردید.یافته های پژوهش مبین آن است که ویژگی های کار آفرینانه در دانشجویان، متوسط (تا حدودی) بوده است. بین عملکرد تحصیلی با نیاز به موفقیت رابطه معنی داری وجود دارد و سایر متغیرهای مربوط به ویژگیهای کارآفرینانه مستقل از عوامل زمینه ای گزارش شده اند.بررسی رابطه علّی بین متغیرهای پیش گفته، مطالعه در مورد شیوه های آموزش اثربخش برای تقویت خصایص کارآفرینانه در افراد و بالاخره تلاش فرهنگی و الزام به کاربست این شیوه ها و اجرای برنامه های آموزشی فراگیر برای تقویت روحیه کارآفرینانه در فراگیران از سطوح مقدماتی، از جمله پیشنهادات این پژوهش می باشند.

شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران سرشار از فرصتهای بکر و نواست که لازمه استفاده و بهره وری از آنها داشتن روحیه کارآفرینی است. هدف اساسی مقاله حاضر بررسی کارآفرینی و امکان پذیری ان در دانشگاه ها و موسسات آموزشی عالی با رویکرد دانشگاه کارآفرین - محور می باشد. معضل انطباق آموزش با اشتغال از طریق کارآفرینی قابل حل است لذا بررسی عوامل مختلف فرهنگی کارآفرینان در جامعه، محیطی مناسب برای اشتغال افراد فراهم خواهد آورد در این مقاله با استفاده از مطالعات اسنادی به مفهوم کار آفرینی، ضررورت آن در دانشگاهها، ساختار دانشگاه کارآفرین توام با فن آوری و صنعت پرداخته خواهد شد.

کارآفرینی با توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها رابطه تنگاتنگی دارد به طوری که امروزه کی از شاخص های توسعه در کشورهای رو به رشد محسوب می شود. در واقع از نگاه بیشتر صاحبنظران اقتصادی، کار آفرینی مهم ترین منبع نوآوری، اشتغال زایی و رشد و توسعه می باشد. به همین دلیل است که بسیاری از دولتها در کشورهای توسعه افته و پیشرو تلاش می کنند با حداکثر امکانات و بهره برداری از دستاوردهای تحقیقاتی، شماری از افراد جامعه را که دارای ویژگیهای کارآفرینی هستند به سمت آموزش و فعالیت های کارآفرینانه هدایت کنند. در واقع آموزش کارآفرینی در سیستم آموزش اکثر کشورها جایگاه ویژه خود را پیدا کرده است. به عبارتی تعمیق و گسترش فرهنگ کارآفرینی به عنوان کی از نیازهای ضروری جامعه، نیازمند توجه اساسی به امر آموزش در این زمینه می باشد. چرا که بسیاری از افراد کارآفرین که پیشینه آموزش خاصی نداشته اند لزوما بعد از چندین بار سعی و خطا و شکست، آن را رها کرده و تنها تعدادی از آنها قادر به ادامه فعالیت خواهند بود. در صورتیکه با آموزش صحیح مهارتهای لازم به این افراد می توان ریسک و خطر موجود در این زمینه را کاهش داد، به گونه ای که موفقیت آنها به میزان زیادی افزایش ابد و از این طریق امکان دستیابی به اهداف و فواید مورد نظر فراهم گردد. آموزش عالی نیز کی از محصولات و شاخصهای رشد و توسعه است که دسترسی به آن موجبات رشد و تسریع فرایند توسعه را فراهم می سازد. دستیابی به آموزش عالی و کسب دانش ها و مهارتها از عواملی است که امکان برخورداری از قدرت کنترل و تسهیل مشارکت در امر تصمیم گیری را در سطوح بالا فراهم می سازد. نهاد آموزش عالی در یک کشور عرصه پرورش نخبگان علمی در حیطه های مختلف، رهبران اجتماعی، سیاسی و متخصصان و مدیران آن جامعه است. در کشور ما نیز ضرورت توجه به اشتغال فارغ التحصیلان بیش از هر زمان دیگر به چشم می خورد و بررسی آمار و ارقام موجود در این زمینه می تواند بیانگر ضرورت تعجیل در این زمینه باشد. دانشجویان نیز باید در طول تحصیل درک کنند که کارفرمایان چه انتظاراتی از فارغ التحصیلان دارند در مورد این موضوع برنامه ریزی کنند. دانشجویان باید بیاموزند به بهترین نحو از تجربیات و فرصتهایی که دانشگاه ارایه می دهد بهره بگیرند، اعتماد به نفس کسب کنند و مطمئن شوند که پس از فارغ التحصیلی کار پیدا خواهند کرد. همین مساله موضوع توانمند سازی شغلی فارغ التحصیلان را که در سالهای اخیر در کشورهای پیشرفته جهان اهمیت بسیاری افته است و در حقیقت یک اولویت کلیدی برای آموزش عالی آن کشورها به حساب می آید، مطرح می کند. در مجموع انتظار می رود که فرآیند توانمندسازی در نهایت به ارتقای سطح کیفی زندگی شخصی فارغ التحصیلان نیز کمک کند. امروزه موفقیت در چنین فرآیندی می تواند کلید بازگشایی در قفل شده اشتغال در بحبوبه تغییرات سریع و غیر قابل پیش بینی در ساختارهای اقتصاد و اشتغال باشد.

مطالعات نشان می دهد که کارآفرینی اکتسابی بوده و باعث رشد اقتصادی می گردد. در ایران نیز همانند اکثر کشورها موسسات و مراکز علمی آموزشهای لازم را برای ایجاد مهارتهای کارآفرینی ارایه می کنند. اقدام به ایجاد رشته مدیریت کارآفرینی نیز در همین راستاست. برای ایجاد مهارتهای مورد نیاز لازم است تا عوامل زیر در نظر گرفته شود :1) آموزش مهارتهای کارآفرینی بر اساس نیازها2) اولویت بندی آنها 3) ایجاد هماهنگی وتقسیم کاردر این مقاله سعی شده است تا رابطه بین کارآفرینی و رشد اقتصادی و اهمیت آموزش مهارت های کارآفرینی برای سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی مورد بحث قرار گیرد.

این تحقیق توصیفی- همبستگی به منظور تحلیل میزان روحیه کارآفرینی دانشجویان دانشگاه رازی انجام شد. دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند که تعداد380 نفر از آن ها بر اساس جدول کرجسی و مورگان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. بر اساس یافته ها، نزدیک به نیمی از دانشجویان دانشگاه رازی از نظر میزان روحیه خودکارآمدی در سطح پایین قرار دارند. روحیه کارآفرینی دانشجویان در زمینه های استقلال طلبی، کنترل درونی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت بالاتر از حد میانگین و در زمینه ریسک پذیری پایین تر از حد میانگین است. تفاوتی بین میزان استقلال طلبی، ریسک پذیری و خلاقیت دانشجویان سال اول و آخر وجود ندارد ولی میزان کنترل درونی و انگیزه پیشرفت دانشجویان سال آخر از دانشجویان سال اول کمتر است. دانشجویان پسر نیز نسبت به دختران استقلال طلب تر و ریسک پذیرتر هستند. دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه نیز از نظر میزان روحیه کارآفرینی اختلاف معنی داری با هم ندارند. بین روحیه کارآمدی و روحیه کارآفرینی هم رابطه مثبت معنی داری حاکم است.

کارآفرینی به عنوان یک پدیده نوین در اقتصاد نقش موثری را در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورها یافته است. کارآفرینی در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار امروزه دارای نقش کلیدی است. به عبارت دیگر در یک اقتصاد پویا، ایده ها، محصولات و خدمات همواره در حال تغییر می باشند و در این میان کارآفرین است که الگویی برای مقابله و سازگاری با شرایط جدید را به ارمغان می آورد. از این رو در یک گسترده وسیع تمام عناصر فعال در صحنه اقتصاد (مصرف کنندگان، تولید کنندگان و سرمایه گذاران) باید به کارآفرینی بپردازند و به سهم خود کارآفرین باشند.آنچه دراین رابطه اهمیت دارد این است که علیرغم اهمیت روزافزون این پدیده و نقش فزاینده آن در اقتصاد جهانی کمتر به این موضوع پرداخته میشود. وضعیت اقتصادی کشور و ترکیب جمعیتی امروزه بیش از پیش مارا نیازمند یافتن زمینه های پیشرو در صحنه اقتصادی می کند و در این راستا ضرورت داشتن مدل، الگوها و راهکارهای مناسب جهت آموزش، تربیت و استفاده بهینه از نیروی فعال و کارآفرین بیشتر می شود.مطالعات انجام شده بر روی عملکرد موسسات کوچک و متوسط(SMEs)  و موسسات نوپای فناور (NTBF) نشان دهنده نقش موثر این موسسات در کارآفرینی، ارتقای فناوری و توسعه اقتصادی جوامع از یک سو و خطر ناپایداری آنها در سالهای ابتدایی تاسیس از سوی دیگراست. علیرغم این نقش موثر، موسسات درسالهای ابتدایی تاسیس به دلیل هزینه های بالای راه اندازی به ویژه در زمینه های فناوری و فقدان تجربه موسسین، این ریسک در موسسات فعال در زمینه فن آوری بسیار شدیدتر است و عملا بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهها را از راه اندازی یک موسسه خصوصی منصرف می کند.انکوباتورها یا مراکز رشد با ایده کاهش ریسک راه اندازی و بالا بردن ضریب موفقیت موسسات نوپا و تقویت نقش مثبت آنان در کارآفرینی، کاهش فاصله علم و صنعت و کاستن هزینه های تحقیقاتی مربوط به تجاری سازی، در بسیاری از کشورهای دنیا تجربه شده است که مطالعات انجام شده حاکی از عملکرد بسیار مثبت آنان است.هدف از این مقاله که با استفاده از منابع موجود و تحقیقات انجام شده در این زمینه صورت گرفته، معرفی انکوباتورها و نقش موثر آنها بر کارآفرینی است.

هدف اصلی پژوهش بررسی تاثیر مشاوره شغلی بر افزایش خودکارآمدی کارآفرینی دانشجویان دانشگاه اصفهان است. برای اجرای پژوهش از روش تحقیق تجربی استفاد شده که در آن 30 نفر از دانشجویان مراجعه کننده به مرکز کارآفرینی دانشگاه به روش تصادفی ساده انتخاب و سپس با گمارش تصادفی در دو گروه 15 نفره به عنوان گروه آزمایش و گروه گواه جایگزین شدند. سپس هر دو گروه با آزمون خودساخته کارآفرینی مورد بررسی قرار گرفتند. گروه آزمایش در جلسات مشاوره شغلی گروهی به مدت 10 جلسه شرکت کردند بعد از اتمام جلسات گروه، پس آزمون در مورد هر دو گروه اجرا شد. برای آزمون فرضیه ها از روش تحلیل کواریانس استفاده گردید، نتایج بدست آمده نشان داد که مشاوره شغلی گروهی، خودکارآمدی کارآفرینی دانشجویان را افزایش داده است .(p<%2) و همچنین بین میزان افزایش خودکارآمدی و جنسیت رابطه معناداری مشاهده نگردید.

آموزش به عنوان جوهره کارآفرینی و یکی از عوامل کلیدی و رمز پیشرفت و حتی بقای سازمان های نوین است. جامعه جهانی امروز پیوسته دچار تحول و دستخوش دگرگونی است. بسیاری از مصادیق فناوری در دنیای امروز، ماحصل تسلسل زنجیره وار از یک سری آموزش ها و خلاقیت های نوع بشر در طول تاریخ است که روندی تکاملی را طی کرده و به موجودیت کنونی رسیده است. در این مقاله پس از بیان اهمیت آموزش کارآفرینی، به مفاهیم، پیش نیاز ها و اهداف کارآفرینی پرداخته شد. سپس مبحث خلاقیت و ضرورت آن در کارآفرینی بیان شده و در ادامه عوامل موثر در آموزش کارآفرینی در غالب نقش دانشگاه، دولت، نظام آموزشی، جنسیت، میزان درآمد و نرخ بیکاری بررسی گردید. در پایان موانع دستیابی به این مهم همراه با راهکار های گذر از آن مطرح شد.

تغییر رویکرد اقتصادی در جهان امروز، از شکل اقتصاد مبتنی بر تولید به اقتصاد دانش محور، باعث گردیده است دانش و اطلاعات نقش اساسی و پایه ای در رشد و ایجاد ارزش افزوده در جوامع توسعه یافته و پسا صنعتی داشته باشد. در اقتصاد دانش محور، دانش محرک اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغال در تمامی رشته فعالیت هاست. در این میان، عناصر مهمی وجود دارند که نقش بازیگران اصلی اقتصاد دانش محور را بر عهده دارند. دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و همچنین شرکتها و کسب و کارهای دانش محور را می توان جزء اصلی ترین و مهمترین عناصر نام برد که مستقیما در میدان عملی اقتصاد دانش محور حضور دارند و نقش تاثیر گذاری را ایفا می کنند. در این مقاله رابطه میان این دو عنصر و تاثیر دانشگاههای کارآفرین در ایجاد و گسترش کسب و کارهای دانش محور مورد بررسی قرار می گیرد. در ابتدا مفاهیم و ادبیات مرتبط با دانشگاههای کارآفرین و کسب و کارهای دانش محور ارایه گردیده است و در ادامه تجربه و دستاورد دانشگاه MIT در این زمینه مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس در پایان مواردی به عنوان نتیجه مباحث مطرح شده در راستای برنامه ریزی و هدفگذاری دانشگاههای کشور بمنظور حرکت به سمت کارآفرینی و ایجاد ارزش بواسطه تولید دانش و فناوری در قالب شرکت های دانش محور ارایه می گردد.

در بیشتر تحقیقات بر روی بازار کارآمده است که بیشتر فشار بیکاری روی مشاغل با دستمزد کم می باشد مشاغلی که احتیاج به تحصیلات زیادی ندارد ولی در ایران آنچه به علت رشد ناگهانی دانشگاهها بخصوص پس از انقلاب اسلامی به چشم می خورد فشار نیروی کار تحصیلکرده بر روی تعداد ثابتی از مشاغل دولتی است که به هیچوجه این شغل ها تکافوی فارغ التحصیلان را نمی دهد. برای ایجاد مشاغل جدید در همه نقاط دنیا حتی مراکز تجمع سرمایه نظیر اروپای غربی و امریکا نیز تاکید بر دخالت صنایع کوچک و خود اشتغالی جهت کارآفرینی است. اما ایجاد، اداره و موفقیت در این صنایع نیز احتیاج به ملزماتی دارد که باید توسط سیستم آموزشی تامین گردد. در آموزشهای عالی تاکید بر خصوصیات لازم برای فرد جهت ایجاد اشتغال یا لااقل انجام فعالیت حرفه ای به شکل مورد قبول بازار بسیار مهم است.

یکی از عواملی که در کنار کار و سرمایه به عنوان منبع رشد و توسعه اقتصادی مطرح است، وجود کارآفرینان یا انترپرنورها با ویژگیهای پیش برنده ای می مانند خلاقیت و نوآوری است. گسترش روحیه کارآفرینی و تربیت و پرورش کار آفرینان در جامعه اثر مطلوبی بر رشد اقتصادی دارد چرا که کارآفرینان با استفاده صحیح از امکانات اقتصادی و خلق فرصت های تجاری جدید موجب بهبود عملکرد بنگاههایی تولیدی و خدماتی می شوند. دانشگاهها و مراکز آموزش عالی از نهادهای اثرگذار در تربیت کارآفرینان می باشند که در این مقاله نقش مرکز آموزش عالی در توسعه کار آفرینی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این کار ابتدا مدلی با عنوان آموزش عالی، کار آفرینی، رشد اقتصادی ارایه شده است سپس ضریب همبستگی خطی میان نرخ رشد عملکرد شرکت های تازه تاسیس به عنوان شاخص جانشین فعالیت های کارآفرینی و نرخ رشد اقتصادی در سطح 14 کشور تحت بررسی محاسبه شده است. نتایج بدست آمده از مدل نظری و تحلیل تجربی نشان می دهد:1- دانشگاهها و مراکز آموزش عالی نقش موثری در پرورش کارآفرینان دارند که این نقش از طریق تعریف و عرضه واحدهای درسی جدید مانند «کسب و کار الکترونیک» انجام می شود.2- ضریب همبستگی میان کارآفرینی و رشد اقتصادی 0.79 است عنی بهبود شاخص کارآفرینی موجب رشد اقتصادی بیشتر می شود.

کارآفرینی و مطالعات مربوط به آن در سراسر دنیا به شدت در حال توسعه است، بطوریکه بیشتر مطالعات حوزه علوم انسانی در چند سال گذشته به خود اختصاص داده است. در سالهای اخیر، بسیاری از کشورهای صنعتی شاهد نرخ بالای بیکاری، رکود اقتصادی و نوسان در چرخه اقتصادی خود بوده اند به طوریکه این کشورها بعد از جنگ جهانی دوم، چنین رکودی را تجربه نکرده اند. در این میان، توجه بسیاری از سیاستگذارن و تصمیم سازان سیاسی به نقش بالقوه کارآفرینان متمرکز شده است. کارآفرینی فرایندی است که بر اساس مجموعه ای از متغیرهای کلی نگر، دینامیک، منحصر به فرد و حساس تعریف می شود. بعضی می گویند که، کارآفرینی به مثابه یک راز یا معما است و هر گونه رخداد کارآفرینانه، دارای شرایط منحصر به فرد خود است که مملو از متغیرهای پیچیده و خاص می باشد. اما دسته ای دیگر از صاحبنظران این عرصه معتقدند که کارآفرینی دارای چارچوب موضوعی و هدف مشخص است و بنابراین می توان برای آن محتوا انتخاب و طرح برنامه درسی تدوین نمود و در یک عبارت؛ کارآفرینی قابلیت آموزش را داراست. در این مقاله ما به دنبال بیان ضرورت آموزش کارآفرینی و تبیین اصول و مبانی آن هستیم. در ادامه مقاله، روشهای آموزش کارآفرینی را مطرح و در نهایت سعی خواهد شد تا به بررسی نقش دانشگاه -به عنوان مراکز خاص آموزشی- در آموزش کارآفرینی بپردازیم.

دنیای امروز دنیای دانش و اطلاعات است. کشورهایی که انسان را محور توسعه قرار داده و در افزایش دانش و مهارتهای نیروهای انسانی در جامعه تلاش و برنامه ریزی کرده اند هم اکنون در رده پیشگامان در علم و تکنولوژی قرار گرفته و محصولات متنوع را با هزینه های کم و با کیفیت مطلوب به بازارهای جهانی گسیل میدارند و روز به روز به توانمندیهای اقتصادی افزوده و از این طریق نیز توانسته اند در کم کردن بیکاری و فراهم آوردن امکانات برای اشتغال به موفقیت های لازم دسترسی پیدا کنند. در اکثر ممالک در حال توسعه پرداختن به صنعت و صنعتی شدن بدون داشتن نگرش سیستمی به موضوع صورت پذیرفته و با انتقال تکنولوژیهای از رده خارج شده نه تنها امکان رسیدن به جایگاه مطلوب در عرصه های تجارت و رقابت امکان پذیر نگردیده بلکه در پرداختن به خودکفایی، تولید برای مصارف داخلی نیز مواجه با اشکالات عمده گردیده است که در صورت گرایش به WTO یا سازمان تجارت جهانی امکان به بن بست رسیدن و حتی در ریسک قرار گرفتن سرمایه گذاریهای به عمل آمده و مشاغل موجود نیز محتمل میباشد که توجه به این امر مهم را در مقطع زمانی فعلی از هر نظر در اولویت قرار میدهد.

کارآفرینی عامل توسعه اقتصادی و فرایند تولید دانش، ثروت، توسعه تکنولوژی و اشتغال مولد است و راز موفقیت کشورهای صنعتی در این است که در فرایند تولیدی، علم، اطلاعات و تکنولوژی را جایگزین مواد خام و انرژی کرده اند. در سراسر دنیا دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در توسعه کارآفرینی ویژگی ها، جایگاه وکارکرد خاص خود را دارند. در این میان نظام دانشگاهی کشورهای پیشرفته نسبت به کشورهای در حال توسعه نقش بسیار زیادتری از نظر کمی و کیفی در آموزش، پژوهش، توسعه و ترویج کارآفرینی دارند. بسیاری از دولت ها تلاش می کنند تا هر چه بیشتر دانشگاه ها را در امر کارآفرینی و فعالیت های کارآفرینانه درگیر کنند. در کشور ما این مفهوم برای بسیاری از دست اندرکاران، تصمیم گیران و افراد جامعه ناشناخته است. در شرایط کنونی اقتصاد کشور که با مسایل اجتماعی و اقتصادی مهمی روبروست، نقش دانشگاه ها در توسعه کارآفرینی اهمیت می یابد. دانشگاه ها در گذشته نتوانسته اند نقش شایسته خود را در امر کارآفرینی ایفا نمایند و امروزه هم در این مسیر با موانع زیاد و گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رو به رو هستند. بخشی از این مشکلات به نظام آموزشی، ساختار و عملکرد آن و بخشی نیز به مسایل کلان دولت و جامعه و ارتباط میان آنها مربوط می شود. به طور کلی این مقاله در خصوص موانع توسعه کارآفرینی در دانشگاه های کشور تهیه و تدوین شده است. در این مقاله تلاش می شود که اهمیت کارآفرینی در دنیای کنونی و در جامعه ایران بیان شده، جایگاه و وضعیت موجود و مطلوب دانشگاهها در پاسخگویی به این نیاز اساسی ارزیابی و تعیین گردد. بی شک در حرکت و تحول از وضع موجود به وضع مطلوب موانع متعدد و پیچیده ای وجود دارد که شناخت دقیق آنها هدف اصلی تدوین این مقاله است. در پایان راه حل های مناسب جهت رفع موانع ارایه می شود.

انتظارات جدید از دانشگاه ها ایجاب می کند که دانشگاه ها در توسعه کشور از طریق کارآفرینی نقش محوری ایفا نمایند. در نتیجه، در سال های اخیر رشد و گسترش برنامه های تحصیلی و طرح هایی که به امر کارآفرینی و خلق کسب و کار جدید اختصاص یافته اند، قابل توجه بوده است. شمار مراکز ارایه دهنده آموزش کارآفرینی، نیز افزایش یافته است. در میان این گسترش، چالش های مربوط به آموزش کارآفرینی همچنان به قوت خود باقی است.در این مقاله، پس از بیان ضرورت آموزش کارآفرینی به شرح چالش های پیش روی آموزش کارآفرینی در نظام های آموزشی پرداخته شد. موارد مذکور جمع بندی شده، بحث و مقایسه، نتیجه گیری و کاربردهای مدیریتی در دنیای واقعی ارایه شد.

بررسی روند روبه رشد کشورهای توسعه یافته نشان دهنده آن است که کارآفرینان در رشد اقتصادی و اشتغال زایی این کشورها نقش فراوانی داشته اند. یکی از کارکردهای اصلی آموزش در سطوح مختلف بویژه آموزش عالی تربیت فارغ التحصیلان خلاق و کارآفرین است. نگاهی اجمالی به کارایی فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی و توانمندیهای عملی آنها برای ایجاد تحول در بخش کشاورزی نشان دهنده این واقعیت ناخوشایند است که آموزش عالی کشاورزی در رسیدن به این مهم از کارایی چندانی برخوردار نبوده است. در این پژوهش موانع موجود در کارآفرینی دانشجویان کشاورزی بررسی شده است. پس از بررسی مفهومی و نظری، با استفاده از روش تحقیق پیمایشی، پرسشنامه ای بر پایه مرور ادبیات تحقیق، اهداف مورد نظر ودیدگاههای صاحبنظران برای گرد آوری داده های میدانی تهیه و تدوین شد. پس از روایی و پایائی، پرسشنامه ها از سوی یک نمونه برگزیده (136 نفر) بر اساس روش نموگیری تصادفی تکمیل شد. پس از گردآوری داده ها از نرم افزار آماری spss برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل عاملی به طبقه بندی موانع موجود در زمینه کارآفرینی از دیدگاه دانشجویان نشان دهنده چهار عامل اساسی میباشد که حدود 66 درصد از واریانس میان عوامل راتبیین می نمایند. این عوامل به ترتیب اهمیت (ساختاری، زیربنایی)، (آموزشی)، (مشوقها) و (انگیزش) را شامل میگردیدند. بر مبنای عوامل استخراج شده پیشنهاد های مقتضی ارایه شده است.

نیروهای با ذکاوت و هوشمند تحصیلکرده، طی سالهای اخیر در جای جای جهان به سمت اشتغال در نهادهای کوچک و متوسط تولیدی و خدماتی سوق داده شده اند. اشتغالی که به تدریج بر اساس مشارکت و نیز خود استخدامی بوده است. موانع و بروکراسی های فزاینده نهادهای بزرگ مقیاس در اقتصاد جهانی، در بسیاری از موارد منجر به عدم ایجاد رضایت ذهنی در نیروهایی که به اشکال مختلف مستعد کارآفرینی و در قالب های موجود گیرکرده اند، شده است. آمار گواه سمت گیری مشخص جهانی است. 84.4% از جمعیت ژاپن درسال 1981 در بخش صنایع کوچک شاغل بوده اند. 90% از اشتغال زایی در فرانسه بین سال های 1988.9 مربوط به بخش صنایع کوچک بوده است. در سال 1981، 99% از صنایع آلمان را واحد های کوچک و متوسط تشکیل داده اند. بین سال های 1980-6 کارگاه های کوچک اقتصادی چینی 214 برابر شده اند. در ایران در سال 1376، 64.5% از کل صنایع ایران از نوع کوچک و متوسط بوده اند.بر اساس شناخت ایجاد شده در مسوولین سیاست گذار ایران، برای استفاده هرچه مطلوب تر از نیروهای با ذکاوت و ومستعد درحال تحصیل در دانشگاه ها، و یافتن مدلهای مطلوب تر برای توزیع سرمایه گذاری های انسانی، منجر به ارایه گسترده درس 3 واحدی کارآفرینی در رشته های دانشگاهی شده است. توسعه واقع گرایانه این حرکات در دستور کار مسوولین مختلف نظام قرار گرفته است.میزان تاثیرگذاری نهادهای سامان یافته دانشگاهی موجود روی دانشجویان مستعد کارآفرینی، خود در دستور کار تیم محقق و نگارنده این مقاله، که مجری برنامه ریزی و ساماندهی کارآفرینی در دانشگاه متبوع خویش اند قرار گرفت. سامان دهی مدلی برای جذب، شناسایی و هدایت دانشجویان مستعد کارآفرینی با الگو گرفتن از تجارب ایجاد شده در راه اندازی فرهنگسراهای چندگانه در دهه 70 ایران، توسط تیم های پژوهشی و مجری، زمینه ساز ارزیابی ابعاد مهارتی اجرایی، میان فردی، فکری و شخصی در این مدل به عنوان راهنمایی در شناخت مستعدها گردیده است.مقاله جاری مبادرت به تصویر کردن خطوط علمی محقق شدن کارآفرینی در بین تحصیلکرده های دانشگاهی، و سمت دهی حمایت های اثر بخش دانشگاه ها برای اتکای هرچه بیشتر دانشجویان به ظرافت ها و نهفته های ذاتی خویش در هدایت شخصی کارهای ارزش افزا نموده است.

در این مقاله، ابتدا به تعریف مفاهیم و مبانی کارآفرینی اشاره می شود و بعد از این آنالیز کلی، یک سری موانع موجود در کارآفرینی دانشگاهی و عواملی که باعث پایین آمدن یا پایین ماندن سرعت کارآفرینی در دانشگاهها می شود و عواملی را که برای افزایش سرعت کار آفرینی در دانشگاهها باید انجام شود را بررسی می کنیم.ضمنا یک سری اقداماتی را که باید دانشگاهها و مراکز آموزش عالی انجام دهند تا در مسیر کارآفرینی قدم بگذارند و بتوانند در این دنیایی که با سرعت در تغییر و تحول می باشد پابرجا بمانند را بیان خواهیم کرد. شیوه تحقیق در این مقاله بیشتر کتابخانه ای است و از مطالعات میدانی نیز استفاده گردیده است. در این بررسی سعی شده اکثر موانع از جمله مشکلات ساختاری و جنسیتی و دیگر فاکتورهای موثر بررسی و پیشنهادات راهبردی و کاربردی لازم ارایه گردد.

در دنیای امروز بدلیل وجود عواملی همچون رشد فزاینده رقابت در سطح ملی و بین المللی، تغییرات سریع محیطی وتکنولوژیکی، لزوم توجه به افزایش نوآوری و خلاقیت، اثربخشی، بهره وری و ایجاد کسب و کارهای جدید باعث گردیده است که دولتها بگونه ای اثربخش به موضوع کارآفرینی بپردازند. در این رابطه، آموزش عالی کشور، در بسط و گسترش مفاهیم کارآفرینی از طریق ایجاد دانشگاه کارآفرین، نقش حساس و مهمی بر عهده دارد. بنابراین وجود و استقرار دانشگاه کارآفرین برای حل مسایل و بهبود روند توسعه کشور، امری ضروری محسوب می گردد.در مقاله حاضر، با هدف شناخت مقدماتی از کارآفرینی و دانشگاه کارآفرین و نیز برخی موضوعات مهم مرتبط با آنها، بیان مختصری از تعاریف، اهمیت و ضرورت ونقش دانشگاه کارآفرین در توسعه مطرح می گردد و همچنین با ارایه مدلی مفهومی ار موانع اجرای دانشگاه کارآفرین در کشور، به بررسی چالشهایی که آموزش عالی در استقرار و توسعه آن مواجه است، می پردازد و در پایان مقاله نیز، موارد مذکور جمع بندی شده و در قالب بحث و نتیجه گیری، کاربردهای مدیریتی و پیشنهادات مرتبط با آن، جهت پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارایه گردیده است.

در جهان امروز تفکر نوآوری و کارآفرینی و استفاده از آن در سازمان ها امری اجتناب ناپذیر است. همانطور که تولد و مرگ سازمان ها به بینش، بصیرت و توانایی های موسسین بستگی دارد، رشد و بقای آنها نیز به عواملی نظیر توانایی، خلاقیت و نوآوری منابع انسانی شان وابسته است. ظهور روشهای نوین آموزش عالی در سالهای اخیر و ضرورت توجه به تحول پارادایم های کسب و کار در اثر این پدیده یکی از مهم ترین چالش های پیش روی کار آفرینان است. این مقاله تلاش می کند تا با طرح استراتژی کار آفرینی از طریق سیستم آموزش عالی ابتدا این دو مقوله را که امروزه اهمیت بسزایی در ایجاد سازمانهای نوین یافته مورد بررسی قرار داده و سپس ارتباط بین این دو مفهوم را با طرح چهار پارادایم تشریح نماید.

در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار که با تحولات و تغییرات سریع و شتابان بین المللی و گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی و تغییر اقتصاد ملی به اقتصای جهانی، از کارآفرینی (entrepreneurship) به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و تشخیص فرصت ها و استفاده از منابع جهت پیاده کردن ایده ها در شکل سازمان ها و مخاطرات برنامه ریزی شده، یاد می شود و کارآفرینان کسانی هستند که فرصت هارا تشخیص داده و به موفقیت در امور تولیدی، تجاری و خدماتی تبدیل می کنند.ملاک انجام هر فعالیتی به شیوه ای «قابل قبول»، مجموعه ای از اصول است که اخلاق (Ethics) نام دارد، اخلاق یعنی چه چیزهایی «خوب و درست» و چه چیزهایی «بد و نادرست» اخلاقیات به عنوان «خلق و خوی ها» و علم اخلاق «دانش نیک و بد» و «تدبیر انسان برای چگونگی اداره امور خود یا دیگران» است. در دایره المعارف مصاحب، علم اخلاق، «بررسی و تعیین ارزش اعمال انسانی بر حسب اصول اخلاقی» و در دایره المعارف بریتانیکا، اخلاق معادل ارزش های اخلاقی بوده و به سه شاخه و یا سه رشته اخلاق نظری، اخلاق هنجاری، اخلاق کاربردی تقسیم شده، اخلاق نظری یا فرا اخلاق به موضوعات مرتبط با ماهیت مفاهیم و قضاوت های اخلاقی پرداخته و اخلاق هنجاری یا دستوری(Normative Ethics)  ضوابط و معیارهایی برای چگونه زندگی کردن که در آن خوب و بد، درست و نادرست و نظایر آن تعریف و چگونگی انتخاب بین آنها و راه درست عمل کردن را بر اساس قواعد معین بیان می کند. اخلاق کاربردی (Applied Ethics) در واقع در ادامه اخلاق هنجاری که در آن کاربرد تئوری های اخلاق هنجاری در اخلاقیاتی نظیر حقوق بشر، برابری نژادی و جنسیتی، عدالت و مسایل مشابه مورد بحث واقع شده و اخلاق و رفتار حرفه ای، علی القاعده در شاخه اخلاق کاربردی قرار گرفته و حاوی یک نظام ارزشی بر اساس آن خوب و بد،درست و نادرست رفتار صاحبان یک حرفه تعریف و بیان می شود. در این مقاله با استفاده از منابع و کنکاش در مبانی نظری دو مقوله «کارآفرینی» و «اخلاق» با تاکید بر «اخلاق کار آفرینی» و ارتباط بین آنها و درباره چگونگی ارتباط و تعامل بین آنها، بررسی و مطالعه لازم صورت گیرد. بنابراین ابتدا درباره نحوه شکل گیری مقوله «کارآفرینی»، سپس درخصوص «اخلاق کارآفرینی» و روابط بین آنها و در نهایت با نتایج بدست آمده از این مطالعه باید گفت که دانشگاه ها می توانند برای ایجاد زمینه های اخلاقی همراه با کارآفرینی تلاش کنند،این تلاش ضرورتی برا توسعه کارآفرینی در آموزش عالی کشور و نتیجتا در کل کشور توجه به اخلاق کارآفرینی ضرورت اجتناب ناپذیر است.

با افزایش تقاضای زنان برای ورود به نظام آموزش عالی و نیاز آنها به کار بیرون از خانه، عوامل مهم فرهنگی و اجتماعی، نقش بسیار مهمی در اشتغال زنان ایفا می کنند. به طوریکه طی سالهای اخیر، میزان قابل ملاحظه ای از اندیشه ها و آرای اجتماعی، در زمینه مسایل و محدودیت های اشتغال زنان دانشگاهی، به رشته تحریر درآمده است. از طرف دیگر، جامعه به منظور نیل به رشته پایدار کارآفرینی را به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای مهم و اساسی مورد توجه ویژه ای قرار داده است. سهم کارآفرینی زنان به ویژه زنان دانشگاهی و تحصیلکرده به عنوان بخش قابل توجهی از افراد جامعه در قبال مردان همواره مورد بررسی و تدقیق بوده است. در این مقاله نگارندگان این سطور ضمن به رسمیت شناختن تفاوت های طبیعی زنان و مردان بر این باورند که نابرابری های جنسیتی موجود در جامعه زنان ایران، که بیشتر جنبه اجتماعی و فرهنگی دارند، از قابلیت کارآفرینی زنان دانشگاهی می کاهد. در این زمینه به نقش خانواده، نظام تعلیم و تربیت، باورهای کلیشه ای، ناهماهنگی انتظارات نقشی و مناسبات حاکم بر سازمان کار اشاره می شود. همچنین به عواملی از جمله نگرش موافق اطرافیان، ارزشها و باورها، الگوهای نقش، برقراری تعادل بین محیط خانواده و کار و آموزش به عنوان عوامل مهم در کارآفرینی زنان دانشگاهی اشاره شده است.

در حال حاضر نقش و جایگاه کارآفرینی به عنوان یکی از عوامل به یقیین تعیین کننده در فرایند توسعه سازمان ها و کشورها توجه صاحبنظران علمی و مدیران را بیش از پیش به خود جلب نموده است. کوشش های فراوان صاحبنظران علمی در شناخت هر چه بیشتر و رفع تنگناهای علمی گسترش کارآفرینی و همچنین تلاش مدیران در جهت پیاده سازی موفق الگوها و دست آوردهای علمی این حوزه گواهی روشن بر این مدعا می باشد. در این خصوص نظام آموزش کارآفرینی با رسالت تربیت کارآفرینان متعهد و متخصص مورد نیاز کشور نقش قابل توجهی را بر عهده دارد. اگر هدف غایی نظام آموزش کارآفرینی ایجاد و ارتقا مهارتهای مورد نیاز کارآفرینان مفروض پنداشته شود، آنگاه در حالت ایده آل طراحی و برنامه ریزی این نظام باید به گونه ای صورت گیرد که کلیه خواسته ها، نیازها و مهارتهای مورد نیاز کارآفرینی به شکل مطلوب برآورده گردد. به نظر می رسد این امر در مقام عمل به دلیل محدودیتهای متعدد پیش روی نظام آموزش کارآفرینی کمتر احتمال تحقق دارد. لذا تعیین اولویت های آموزش کارآفرینی خواسته یا ناخواسته ضرورت پیدا می کند که این امر نیز به نوبه خود تحت تاثیر شناسایی کامل، به موقع و صحیح نیازها، خواسته ها و مهارتهای مورد نیاز کارآفرینی و اولویت بندی آنها می باشد. چنین فضایی از تحقیق و تصمیم گیری تطابق کاملی با مفروضات و مفاهیم مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه دارد. در این مقاله نحوه استفاده از این مدلها در تعیین اولویت های اولیه نظام آموزش کارآفرینی مورد توجه قرار گرفته است.

در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتراز اطلاعات و دانش باشند. امروزه کشورهایی که به توسعه اقتصادی و صنعتی بها می دهند حمایت از ایجاد بستر کاری به پایه فن آوری را به طور جدی در برنامه های خود به کار می گیرند. کارآفرین با هدف تبدیل فن آوری و دانش محققین به کسب و کار ایده ای زیباست.حمایت دانشگاهی می تواند ضریب موفقیت موسسات علمی و تحقیقاتی را تا حد شگفت آوری افزایش دهد. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرین را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرین و مهمتر از آن آموزش کار آفرین در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است. در دانشگاه بهترین موفقیت برای شناسایی کارآفرینان است هرچند برای توسعه کارآفرینی به گذشت زمان نیاز است اما باید در استفاده از پتانسیل و دانش فارغ التحصیلان دانشگاه ها تعجیل نمود.در این مقاله ضمن بررسی مفاهیم کارآفرینی، ویژگی های دانشگاه کارآفرین، فرایند آموزش کارآفرینی، نگاهی به تجربه های کشورهای جهان در زمینه آموزش کارآفرینی و وضعیت دانشگاه های ایران در این مقوله خواهیم پرداخت و با در نظر گرفتن چالش ها و فرصت های موجود و راه های گسترش و توسعه کارآفرینی را مرور خواهیم کرد.

انتظارات جدید از دانشگاه ها ایجاب می کند که دانشگاه ها در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور نقش محوری ایفا نمایند. تحقق این خواسته از طریق تحول دانشگاه سنتی که وظیفه خود را تحقیق و تدریس می دانست به دانشگاه کارآفرین امکانپذیر است. یکی از برون دادهای تعاملات دانشگاهیان و صنایع، پارک های علمی فناوری و مراکز رشد (انکوباتورها) می باشد. این دسته از مراکز نمود عینی یک دانشگاه کارآفرین می باشند. این مجموعه ها که معمولا در مجاورت قطبهای دانشگاهی و یا صنعتی – اقتصادی شکل می گیرند، ضمن ایجاد فضای مناسب جهت انجام تحقیقات کاربردی و تجاری سازی نتایج آن و انتقال فناوری، موجبات رشد شرکتها و موسسات را از رهگذر هم افزایی ناشی از مجاورت فیزیکی این واحدها و نیز کاهش هزینه های سرمایه گذاری، فراهم می سازد. هم چنین این مراکز می توانند قابلیت های کارآفرینی شامل دانش، مهارت و نگرش کارآفرینی را در دانش آموختگان ایجاد نماید و دانش آموختگان به عنوان عاملان تغییر اجتماعی، این قابلیت ها را در جامعه ترویج دهند.در سالهای اخیر ایده ایجاد پارکهای علمی فناوری و مراکز رشد در بین سازمان های دولتی و غیردولتی ایران جایگاه ویژه ای یافته است، تاسیس 7 پارک علمی فناوری و 42 مرکز رشد، اقدامات وزارت صنایع و معادن و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ایجاد پارکهای فناوری و تاسیس دفتر پارکهای علمی فناوری در هفته پژوهش امسال در وزارت علوم، تمامی نشانگر اهمیت این مراکز در کشور می باشد.مقاله حاضر با رویکردی علمی- تحلیلی، پارک های علمی فناوری که زاییده تعامل دانشگاه و صنعت می باشند را به عنوان یک نمونه عینی و واقعی از دانشگاه کارآفرین معرفی می نماید؛ لذا جهت تقویت فرهنگ کارآفرینی توجه به این مراکز بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.

ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی به منظور شتاب بخشیدن به رشد اقتصاد ملی، ارتقا کارآیی بنگاه های اقتصادی و بهره وری منابع مادی و انسانی و فناوری، افزایش رقابت پذیری در اقتصاد ملی، افزایش سهم بخش های خصوصی و تعاون دراقتصاد ملی، کاستن از بار مالی و مدیریتی دولت در تصدی فعالیت های اقتصادی، افزایش سطح عمومی اشتغال، تشویق به سرمایه گذاری بهبود درآمد خانوارها، توسعه سرمایه انسانی دانش پایه و متخصص، چالشی های را فراروی نهادهای آموزشی به مانند آموزش و پرورش قرار داده است.برای پاسخ گویی به این چالش، باید راهبردها، رویکردها و راه کارهای اجرایی مناسبی را باید برگزیند و به اجرا درآورد. یکی از این رویکردها، آموزش کارآفرینی در نظام آموزش و پرورش است. البته امروزه آموزش کارآفرینی نه تنها جای خود را در بستر دروس دانشگاهی و در رشته های مختلف باز نموده است، بلکه در دوره های مختلف تحصیلی از ابتدایی تا دبیرستان نیز مورد توجه خاص قرار گرفته است.اما علیرغم استقبال گسترده نظام آموزش و پرورش کشور از موضوع کارآفرینی، آموزش کارآفرینی در مدارس با چالش های متعددی روبرو است که عدم توجه به آنها می تواند اثربخشی آموزش کارآفرینی در نظام آموزش و پرورش کشور را تحت تاثیر قرار داده است که مهمترین آنها عبارت است از: چالش در کیفیت مدرسان کارآفرینی، چالش در محتوا و شیوه های آموزش کارآفرینی، چالش در اثربخشی روشهای آموزشی، چالش در ابزارهای آموزشی مرتبط با کارآفرینی، چالش در حمایت های مادی و معنوی دانش آموزان کارآفرین، چالش در نیازهای یادگیری دانش آموزان. این چالش ها اگر به فرصت تبدیل نشوند، در بلند مدت آثار زیانباری را بر نظام آموزش و پرورش تحمیل خواهند کرد.

از آنجا که صاحبان و مدیران بنگاهها و موسسات اقتصادی و تولیدی به عنوان نخستین عامل تاثیر گذار در موفقیت یا عدم موفقیت بنگاهها و یا موسسات می باشند، بنابراین پرورش مدیرانی کارآفرین در هر جامعه، می تواند تضمینی برای موفقیت اقتصادی سازمانها و بقای آنها در محیط پر رقابت امروزی باشد همچنین در سطح کلان منجر به توسعه اقتصادی، اجتماعی، رفاه عمومی و ... گردد. رسیدن به این هدف، نتیجه فرایندی است که باید از ابتدای کودکی آغاز گردد و در آموزش و پرورش و آموزش عالی به طور جدی و حساب شده در نظر گرفته شود تا فرد مهارتهای لازم را به درستی فرا بگیرد. بنابراین با توجه به این مساله که آموزش کارآفرینی کلید اصلی ارتقا درک و توسعه دیدگاه افراد در جامعه و در دانشگاه نسبت به کارآفرینی می باشد، دانشگاهها می توانند با افزایش انگیزه و مهارت فارغ التحصیلان خود جهت کارآفرین شدن، این نیاز را برطرف نمایند.این مقاله با هدف بررسی پنج انگیزه مهم کارآفرینی، توفیق طلبی، قدرت طلبی، رقابت طلبی، ریسک پذیری و منبع کنترل، در میان مالک - مدیران و مقایسه آن با مدیران حرفه ای صنایع، زمینه های لازم را برای آموزش و تربیت مدیران کارآفرین فراهم می نماید و توجه برنامه ریزان کشور را به موضوع آموزش کارآفرینی و اهمیت کسب مهارت ها و ویژگی های آن معطوف می کند.در این تحقیق با استفاده از مقیاس های شناخته شده، سطح روحیه کارآفرینی یک نمونه تصادفی 144 نفره از میان مالک- مدیران و مدیران حرفه ای صنایع استان اصفهان، از نظر ویژگیهای فوق مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج حاصله نشان داد که در مجموع مدیران از سطح روحیه کارآفرینی چندانی برخوردار نیستند. اگر چه از نظر انگیزه توفیق طلبی، مالک - مدیران و مدیران حرفه ای تقریبا در یک سطح قرار داشتند، ولیکن مالک - مدیران از انگیزه ریسک پذیری بالاتری نسبت به مدیران حرفه ای برخوردار بوده و همچنین در مقابل، مدیران حرفه ای از انگیزه های رقابتی و قدرت طلبی بالاتر و منبع کنترل درونی تر برخوردار می باشند. اما به طور کلی بین دو گروه مالک- مدیران و مدیران حرفه ای از نظر سطح روحیه کارآفرینی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در نتیجه، شناخت یک سری از ویژگی های کارآفرینی که در مدیران امروز از اهمیت بیشتری برخوردارند موجب می شود که ما برنامه های آموزشی خود را در زمینه تربیت افراد کارآفرین، در مراکز و موسسات آموزش عالی به گونه ای تدوین کنیم که مباحث آموزشی در جهت تقویت ویژگیهای کارآفرینی باشد.

امروزه تمام کارشناسان و سیاستگذاران بر این نکته اتفاق نظر دارند که مهمترین چالش اقتصاد ایران در برنامه چهارم و دهه 80 موضوع اشتغال و بیکاری است و نکته مهم این است که چگونه باید با این پدیده برخورد کنیم و استراتژی های برخورد با این چالش را چگونه تعیین و اجرا کنیم تا ظرفیت های اقتصادی کشور را فعال و کوشا کند. در حال حاضر مساله بیکاری به ویژه برای جوانان و حتی فارغ التحصیلان دانشگاه ها از معضلات بسیار مهم کشور محسوب می شود. اشتغال دانش آموختگان یکی از مسایلی است که همواره مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران کشورهای مختلف بوده است. هر ساله تعداد زیادی از افراد وارد نظام آموزش عالی می شوند که به فاصله چند سال فارغ التحصیل شده و به سوی بازار کار روانه می شوند و این در شرایطی است که رشد اقتصادی و ظرفیت اشتغالزایی جامعه متناسب با رشد دانش آموختگان نمی باشد. در شرایط حاضر، بخش دانشگاهی کشور به عنوان پایگاه اصلی تولید و اشاعه دانش و تکنولوژی از اهمیت ویژه ای در روند توسعه و پیشرفت فعالیت های کارآفرینی برخوردار است و لازم است به طور کارآمدتر به سوی تجاری سازی تحقیقات و کارآفرینی دانشگاهی، رویکرد جدی تری داشته باشد. به بیانی دیگر در اقتصاد مبتنی بر دانش، بخش دانشگاهی به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام ملی نوآوری، دیگر نمی تواند تنها به مسوولیت های آموزشی یا حتی تحقیقاتی خوداکتفا نماید و ضروری است در زمینه های علمی و تکنولوژیک فناورانه مسوولیت های بیشتری را در کارآفرینی دانشگاهی به عهده گیرد. گرچه موضوع اشتغال در کشورمان یک مساله پیچیده و چند بعدی است، با این وجود نگاه سیستمی و کلان توام با تفکر استراتژیک به موضوع دانشگاه کارآفرین، می تواند افق جدیدی را برای حل معضل بیکاری بگشاید.

امروزه آموزش کارآفرینی به کی از مهمترین و گسترده ترین فعالیتهای دانشگاهها تبدیل شده است. در نظام اقتصادی پیشرو بودجه به مهمترین ابزار هدایت و تخصیص بهینه منابع در جهت دستیابی به اهداف توسعه تبدیل شده است. بودجه به عنوان نظامی است که در آن منابع پیش بینی و مصرف می شوند تا نتیجه ای منطقی و در راستای اهداف سازمانها بدست آید.هدف اصلی این مقاله تعیین رابطه بین بودجه و توسعه کارآفرینی دانشگاهی است. مقاله ضمن ارایه مبانی نظری بودجه در راستای آن به تامین منابع مالی و سرمایه گذاری پرداخته و در نهایت با ارایه مدلی مفهومی به توسعه کارآفرینی دانشگاهی می پردازد. نتایج نشان می دهد بودجه مناسب با ابزارهای نظارتی کارآمد می تواند توسعه کارآفرینی دانشگاهی را ایجاد نماید.

امروزه کارآفرینی به عنوان موتور اقتصادی در کشورها محسوب می شود و دانشگاهها در سراسر دنیا اقدام به راه اندازی دوره ها و رشته های کار آفرینی نموده اند. این مقاله سعی دارد ضمن معرفی مقوله کار آفرینی، و بیان دیدگاههای مختلف در این زمینه به آموزش کار آفرینی و سابقه آن در جهان و ایران پرداخته و نقش مراکز آموزش عالی را در این زمینه بررسی نماید.

امروزه تمامی کشورها برای دستیابی به هدف های راهبرد ملی، رشد اقتصادی و تولید ثروت، پویایی فرهنگی، تعالی مدنی و انسجام اجتماعی و بطور کلی حرکت در مسیر توسعه پایدار برمبنای نوآوری، فن آوری و کارآفرینی، مدیریت دانش و دانایی محوری در سطوح و حوزه های مختلف درپی بالندگی سرمایه های اجتماعی و ارتقای کیفیت نیروی انسانی خویش می باشند. زنان نیز از اولین افراد درخانه هستند که صبح قبل از همه کار را شروع می کنند و از جمله آخرین افراد هستند که دست از کار می کشند دراین میان دانشگاه نیز در قبال توسعه ملی متعهد بوده و این تعهد در پرتو نقش آفرینی زنان و مردان بر پایه کارکردهای مورد انتظار به انجام می رسد. زنان کارآفرین میتوانند نقش آفرین در رسیدن به توسعه پایدار باشند.از مهمترین موانع توسعه ای در زمینه اشتغال زنان، موانع اجتماعی و عدم آموزش کافی می باشد.این مقاله کوششی در جهت یافتن آسیب شناسی زنان، دانشگاه، اشتغال و کارآفرینی است.

در این مقاله به بررسی مدل نظری پویش عمل انگیزه پیشرفت و ارتباط آن با کارآفرینی پرداخته شده است. نیاز به پیشرفت از جمله نیازهای روان شناختی انسان است که از طریق تجربیات فردی، فرایندهای رشدی و جامعه پذیری کسب می شود. این نیاز به صورت تفاوت های فردی اکتسابی در افراد وجود داشته و بخشی از شخصیت ماست. منظور از نیاز به پیشرفت، میل به انجام دادن کارها به نحو مطلوب و متناسب با معیارهای متعالی است. این نیاز افراد را برای جستجو نمودن و کسب موفقیت در رقابت با معیارهای عالی با انگیزه می کند. (مک کللند و همکاران، 1985) منظور از معیارهای عالی مواردی از قبیل رقابت با تکلیف، رقابت با خود و رقابت با دیگران است. عنصر مشترک در تمام این موقعیت های پیشرفت این است که فرد با معیارهای متعالی روبرو شده و به وسیله آن برانگیخته می شود. عمدتا به این علت که می داند عملکرد آینده ارزیابی معنی داری از شایستگی او به بار خواهد آورد. افراد دارای نیاز بالا به پیشرفت عموما در مواجهه با چنین موقعیت هایی هیجان های مثبتی مثل امید، غرور و انتظار خشنودی را تجربه می نماید و همین امر رفتار پیشرفت گرایانه آنها را با انگیزه می نماید. همچنین نحوه تفکر آنها، یعنی ادراک توانایی بالا، گرایش به تسلط، انتظارات زیاد برای موفقیت، ارزش قایل شدن زیاد برای پیشرفت و سبک انتسابی خوش بینانه، زمینه شناختی لازم را برای پرورش شیوه تفکر پیشرفت گرا آماده می نماید. تحقیقات جدید نشان داده است که سه موقعیت از نظر توانایی فعال کردن و ارضای نیاز به پیشرفت از اهمیت ویژه ای برخوردارند: تکالیف نسبتا دشوار، رقابت و کارآفرینی (مک کللند، 1985) افرادی که از انگیزه بالای پیشرفت برخوردارند بیشتر به سراغ تکالیف و فعالیت های نسبتا دشوار می روند زیرا عملکرد در این گونه فعالیت ها مشوق های هیجانی و شناختی مثبتی را در آنها فعال می نماید و این فعالیتها عرصه ای را برای آزمایش مهارت ها و تجربه هیجان هایی چون احساس غرور و خشنودی فراهم می کنند (تروپ، 1983) همچنین این افراد برای رقابت به خاطر خودش ارزش زیادی قایل اند زیرا فعالیت های رقابت آمیز فرصتی برای امتحان کردن مهارت های آنان فراهم آورده و فرصت نشان دادن یا اثبات توانایی ها را به آنها می دهد (اپستین وهاراکیوویچ، 1992).

کار آفرینی موتور محرکه توسعه اقتصادی کشورهاست و در پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع نقش تعیین کننده ای دارد. اهمیت کار آفرینی و تاثیر آن بر سرنوشت کشورها باعث شده تا برنامه ریزان و سیاست گذاران برای توسعه آن در ابعاد گوناگون تلاش و کوشش نمایند. یکی از عومل موثر بر تکثیر تعداد کار آفرینان در جوامع، طراحی و بر گزاری دورهای رسمی و غیر رسمی آموزش کار آفرینی در مقاطع مختلف تحصیلی است. چند سالی است که در کشورها توسعه کارآفرینی در قالب سمینارهای آموزشی، ارایه چند واحد درسی اختیاری یا اجباری و گرایش کارآفرینی در مقاطع کارشناسی ارشد دنبال می شود. بدیهی است آموزش اثر بخش کارآفرینی مستلزم فراهم آوردن امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مختلفی است که از جمله آنها می توان به مدرسین کارآفرینی، فضای مناسب، محتوای آموزشی، منابع مطالعاتی، اشاره نمود. از جمله مهمترین این الزامات روش یا روش های تدریس می باشد. با مطاله تجربیات دانشگاه ها و موسسات مختلف در کشورهای جهان می توان شیوه های متنوع و مختلفی را برای آموزش کارآفرینی جستجو نمود. از این رو در مقاله حاضر سعی شده است با به کارگیری روش بررسی اسناد و مدارک و بررسی تجربیات دانشگاه های کشورهای صاحب تجربه در آموزش کارآفرینی، شیوه های تدریس مباحث کارآفرینی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به طور خلاصه می توان گفت برای آموزش کارآفرینی می توان از شیوه های سخنرانی، بحث گروهی، روش حل مساله، مصاحبه با یک کارآفرینی، بازدید های علمی و تدوین طرح کسب و کار، استفاده نمود.

نیروی انسانی هر جامعه ای به مثابه ثروت ملی آن جامعه محسوب می شود. از اینرو نیروی انسانی یکی از عوامل موثر در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بدون تردید مهمترین شرط توسعه پایدار، توجه به منابع انسانی خواهد بود.کشور ایران نیز با دارا بودن جمعیت جوان و بلاخص نرخ بالای فارغ التحصیلان دانشگاهی می تواند از این عامل مهم به نحو چشمگیری در فرایند توسعه بهره مند شود. در مقطع کنونی ایجاد اشتغال برای این جمعیت جوان، یکی از مساله های اصلی کشور می باشد که در برنامه های توسعه نیز از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.آموزش عالی کشور، که پرورش نیروی پژوهشگر و ماهر در یک رشته تخصصی و تولیدکنندگان دانش و مدیران تراز اول جامعه را بعهده دارد، نقش محوری را در توسعه اقتصادی کشور دارا می باشد.البته نظام آموزش عالی ما تلاشهای بسیاری را در جهت تربیت یک نیروی متخصص داشته است اما این آموزشها فقط از لحاظ نظری بوده و در خصوص آموزش کاربردی اقداماتی انجام نشده است. بنابراین وقتی دانشجویان، فارغ التحصیل می شوند نمی توانند به راحتی وارد بازار کار شوند.با توجه به افزایش جمعیت دانشجویی کشور و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در حال حاضر توجه به اشتغال آنها بیش از هر زمان دیگر محسوس است در این میان کارآفرینی با توجه به زمینه های فرهنگی موجود در جامعه به عنوان یکی از راهکارهای اساسی توسعه اشتغال در کشور علاوه بر کاهش معضل بیکاری می تواند زمینه افزایش درآمد ملی را فراهم سازد. بنابراین ما در این مقاله به بررسی نقشی که دانشگاهها در آموزش کارآفرینی و مهارتهای کسب و کار دانشجویان و فارغ التحصیلان می تواند داشته باشد می پردازیم.

بعضی از شرکت های بزرگ و موفق که در حوزه کارآفرینی فعالیت می کنند، در مدت زمان کوتاهی با از دست دادن سهم بزرگی از بازار خود، به موقعیتی معمولی و حتی تاسف بار تنزل یافته اند و برخی به یکباره به جایگاه های ممتازی در صحنه رقابت می رسند. به عقیده بسیاری از متخصصان علم مدیریت پاسخ بسیاری از این گونه مسایل را باید در مفاهیمی به نام «استراتژی» و «برنامه ریزی استراتژیک» جستجو کرد.مفاهیم مربوط به استراتژی، از اوایل دهه 1960 وارد کسب و کار شده است، اما در کشور ما این مفاهیم هنوز جوانند و بسیاری از کارآفرینان ما و حتی مدیران بخشهای دولتی و خصوصی که دانش آموخته مراکز آموزشی می باشند. هنوز به ضرورتهای به کارگیری این مفاهیم پی نبرده اند. صاحب نظران، استراتژی را زاییده دو اصل «محیط رقابتی» و «محدودیت منابع» می دانند که کشور ما در معرض تاثیر هر دو عامل فوق تا حدود زیادی می باشد که جهت کاهش مخاطرات اقتصادی متاثر از این عوامل آشنایی با مباحث برنامه ریزی استراتژیک ضروری است. متاسفانه در سرفصلهای پیشنهادی تدریس کارآفرینی برای دانشجویان هم، نبود مبحثی با عنوان «برنامه ریزی استراتژیک» (اگر چه در مبحث «بازاریابی»، دانشجویان تا حدودی با «استراتژیهای بازاریابی» آشنا می شوند). می تواند زمینه آسیب پذیری کارافرینان را در مقابل نوسانات اقتصادی تشدید نماید. در این میان، انتخاب مدل مناسب برنامه ریزی استراتژیک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازآنجا که اکثر فعالیتهای کارآفرینی منجربه کسب و کارهای کوچک و متوسط می شود. از میان مدل های متنوع موجود برای برنامه ریزی استراتژیک اینگونه کسب و کارها، مدل «فرای و استونر» را به دلیل سادگی و کاربردی بودن، مناسب به منظور آموزش به کارآفرینان دانشگاهی دیده شد که البته پیاده سازی موفق آن نیازمند آموزش آن به صورت کارگاهی و در گیرشدن دانشجویان با فرایند واقعی و عملی برنامه ریزی استراتژیک است.

کار آفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم مورد توجه محافل آموزشی کشور های جهان قرار گرفته است و از آن به عنوان کلید پیشرفت و توسعه در آن عصر یاد شده. که می تواند در ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی نقش مهمی داشته باشد. کار آفرینی باهدف تبدیل فن آوری و دانش محققین به کسب وکار ایده ال زیباست و می تواند پیامد هایی نظیر افزایش بهره وری، ایجاد ثروت و رفاه را به دنبال داشته باشد. حمایت دانشگاهی در توسعه آن می تواند ضریب موفقیت موسسات علمی و تحقیقاتی را تاحد شگفت آوری افزونی دهد. امروزه نیاز کشور به توسعه کارآفرینی در تمامی عرصه ها از جمله دانشگاهها بیش از پیش احساس می شود. یکی از راهکارهای موثر در این رابطه راه اندازی و توسعه مراکز کار آفرینی در دانشگاههاست. توسعه این رویکرد مهم به گذشت زمان نیازمند است اما باید در استفاده از پتانسیل، توانایی و علم فارغ التحصیلان شتاب نمود. معضل بیکاری در کشور با گذر از مرحله کارجویی به کار آفرینی قابل حل می باشد که خود مستلزم پرورش دانشجویانی است که در دوران تحصیل علاوه بر کسب دانش نظری، شیوه ها و مهارت های کارآفرینی را نیز آموخته باشند. از این طریق پایه های نظام ملی نوآوری مستحکم و زمینه برای تحقق توسعه مبتنی بر دانایی فراهم می شود. در این مقاله نیز به بحث ضرورت توسعه کارآفرینی در مراکز آموزش عالی پرداخته خواهد شد.

انجمنهای علمی دانشجویی از نهادهایی هستند که می توانند نقش موثری در توسعه اجتماعی و علمی جامعه داشته باشند و بر این اساس دارای کارکردها و وظایف آشکار و پنهان هستند که نتایج قابل پیش بینی نیز برای آنها متصور می باشند. این انجمن ها از طریق کارکردهای خود می توانند به تقویت و توسعه کارآفرینی در جامعه کمک کنند. هدف از تشکیل انجمن های علمی دانشجویی گسترش و ارتقای علمی و توسعه کمی و کیفی نیروهای متخصص و بهبود وضعیت آموزشی و پژوهشی در زمینه فعالیت هر انجمن است. بهره گیری از عقل جمعی برای توسعه علم و فناوری در جهت توسعه کشور که به صورت تخصصی در بین رشته ها امکان پذیر می گردد، یکی از رسالت های مهم انجمن های علمی به شمار می رود. انجمن های علمی تخصصی برای مساعدت به باروری دانش های تخصصی و حرفه ای و نیز ایجاد شبکه های ارتباطات علمی و پژوهشی با اهداف مشارکت بیشتر اعضای هیات علمی و متخصصان در امور علمی ایجاد شده اند در این نوشتار به برخی نقش های انجمن های علمی دانشجویی در توسعه کارآفرینی از جمله تمرین مشارکت و کار گروهی و تیمی، مدیریت و رهبری، ریسک پذیری، فردگرایی مثبت، توجه به منافع جمعی و اعتماد سازی اشاره شده است.

وجود نیروهای تمام وقت هیات های علمی و دستیاران علمی در دانشگاهها یکی از اقدامات مناسب در جهت افزایش کار آفرینی می باشد. از آنجا که حضور یک مدیر تمام وقت در یک بنگاه تجاری اقتصادی مالی و حتی خدماتی، نسبت به یک مدیر نیمه وقت و پاره وقت باعث ایده سازی و تولید افکارنو و بدیع تری می شود، دستیاران مراکز آموزش عالی و هیات های علمی ها نیز نقش کاملا تاثیر گذار و پیشبرنده در این امر مهم (کارآفرینی) را داشته و دارند.لذا با افزایش جذب این قشر تاثیر گذار در تمامی مراکز آموزش عالی می توان باعث رشد و توسعه کار آفرینانی گردیدکه باعث و بانی اصلی آنها همان اساتید علمی مراکز علمی بوده اند. این مقاله قصد دارد تاثیراتی که این قشر برافزایش بنگاههای تجاری و خدماتی و بالاخص در کارآفرینی دانشجویان دارند را بیان کند. همچنین الگوها و طرحهایی را بیان کند که قابل استفاده و کاربرد در اکثر دانشگاههای کشور عزیزمان می باشد تا با استفاده از این ترکیب جالب و پیشبرنده (هیات علمی و دانشجو) و استفاده از نقش شتاب دهندگی و تاثیرگذار اساتید علمی بتوانیم کارآفرینی را در دانشگاهها و مراکز علمی افزون تر نماییم. ضمنا در این مقاله به طور اختصار واژه دستیاران علمی استفاده شده که دربرگیرنده: هیات های علمی، دستیاران آموزشی، دستیاران علمی، اساتید قراردادی تمام وقت و سایر عبارتهای مشابه می باشد.

امروزه آموزش کارآفرینی به یکی از مهمترین و گسترده ترین فعالیت های دانشگاههای خارجی تبدیل شده است. آنچه در این دوره ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است اهداف آموزشی، مناسب بودن محتوای دوره های آموزشی، کارآفرینانه بودن شیوه های تدریس، ایجاد گسترش مفهوم و فرهنگ کارآفرینی در محیط دانشگاه، ایجاد تحرک برای توسعه اقتصادی، ترغیب دانشگاه ها به برگزاری دوره ها و کارگاههای آموزش کارآفرینی، گسترش پژوهشها در خصوص کارآفرینی و کارآفرینان، حمایتهای اطلاعاتی، مشاوره ای و مالی لازم به منظور راه اندازی فعالیت های کارآفرینانه از سوی دانشجویان و دانش آموختگان، ترکیب اعضای برگزارکننده دوره ها و فعالیت های آموزشی کارآفرینی، اثربخشی دوره های کارآفرینی، تطبیق و هماهنگی دوره های آموزشی و تسهیل شرایط کارآفرینی و ارایه راهکارهای آن موارد یاد شده با یکدیگر به منظور تربیت دانش آموختگانی کارآفرین است.متاسفانه نظام آموزش عالی ایران نتوانسته خود را با اقدامات ذکر شده انطباق داده که البته در این راه موانع و مشکلاتی وجود دارد که با برطرف شدن آنها دانشگاههای ما کارآفرین خواهد شد. برای این منظور در مقاله حاضر ابتدا مروری بر تعاریف، مفاهیم، پیشینه کارآفرینی داشته و سپس به نقش آموزش و دانشگاه در توسعه کارآفرینی اشاره شده و موانع و مشکلاتی که آموزش عالی در این راستا با آن مواجه هستند بررسی شد و با ارایه راهکارهایی بر آن است تا به بهبودی آموزش کارآفرینی در دانشگاهها منجر شود و در آخر نیز به نتیجه گیری پرداخته شد.

نوآوری به عنوان ویژگی و ابزار خاص کارآفرینی، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه به ویژه توسعه کشاورزی و روستایی کشور ایفا می کند. یکی از عوامل اصلی و کلیدی در خلق نوآوری و حمایت از آن در سازمان ها، مدیریت و فرهنگ سازمانی است. در این راستا، مدیریت کیفیت فراگیر به عنوان روش نوین مدیریتی و با قابلیت های کارآفرینی پس از نهادی شدن در سازمان، به ابزاری برای بهره گیری و بهره برداری از کلیه منابع انسانی، مالی و فن آوری تبدیل می گردد. در این مقاله، عناصر و اصول کاربردی مدیریت کیفیت فراگیر در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته و کاربرد آنها در ایجاد نوآوری و افزایش اثربخشی فعالیت های کارآفرینی در بخش کشاورزی بیان می گردد. در انتها نیز پیشنهاداتی برای این منظور ارایه می شود.

از اهداف هر نوع آموزشی می توان به تغییر در دانش، بینش و ایجاد و پرورش تواناییها و مهارتهایی در فراگیران اشاره کرد تا این تغییرات به بهتر زندگی کردن فرد کمک نماید. از جمله مباحث جدید در آموزش علوم مختلف بخصوص اقتصاد، مدیریت، روان شناسی، جامعه شناسی و علوم و مهندسی کارآفرینی است. فرایندی که با ایجاد ارزش از راه تشکیل مجموعه منحصر به فردی از منابع به منظور بهره گیری از فرصتها، فراگیران را قادر می سازد به طراحی و اجرای فعالیتهای جدید بیشتر یا وجه اقتصادی پرداخته و بتوانند با تخصیص منابع کمیاب، زندگی خود را به پیش برند. کشاورزی هم به عنوان کی از سه بخش عمده اقتصادی در هر جامعه ای در کنار بخش صنعتی و خدمات و دربرگرفتن زندگی حداقل نیمی از جمعیت کشورمان و بخش تامین کننده غذای جوامع شهری جایگاه ویژه ای دارد. امروزه بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی به کی از معضلات بزرگ اجتماعی- اقتصادی- فرهنگی و ... در جامعه ایران تبدیل شده است. عوامل متعددی در ایجاد و گسترش این پدیده دخالت دارند. از دلایل این پدیده می توان به سطح پایین آموزشها در اغلب دانشگاههای کشور و عدم آموزش و توسعه مهارتهای کارآفرینی و اشتغالزایی در دانشگاههای کشور اشاره داشت. متاسفانه دانش آموختگان دانشگاهی در بخش کشاورزی، وضعیتی بسیار نامطلوبتر نسبت به سایر رشته های دانشگاهی دارند. درصد بالای بیکاری فارغ التحصیلان کشاورزی را در حالی شاهد هستیم که اغلب آنها، تنها خواهان مشاغل اداری و دولتی می باشند و عملا هیچگونه علاقه مندی و توانایی برای کارهای تولیدی در بخشهای گوناگون کشاورزی ایران را در خود نمی یابند (علیرغم تسهیلاتی که موجود می باشد). این موارد در شرایطی می باشد که با شناسایی امکانات، فرصتها و چالشهای موجود در بخش کشاورزی، می توان فرصتهای شغلی و درآمدزایی متعددی را در این بخش ایجاد نمود. جهانی شدن اقتصاد پدیده بسیار مهمی است که در ضمن بزرگترین چالش کشاورزی ایران در سالهای آینده نیز خواهد بود و به گفته بسیاری از صاحبنظران در صورت عدم برنامه ریزی دقیق برای مواجهه با آن، موجب ورشکستگی، بیکاری و مهاجرت 3 الی 5 میلیون خانوار کشاورزان معیشتی و خرده پا که توان تولید رقابتی در شرایط اقتصاد جهانی را ندارند می گردد که اثرات بعدی آن در جامعه فاجعه آمیز خواهد بود. تعاونی های موجود در بخش کشاورزی ایران، در صورت داشتن برنامه ریزی دقیق ایجاد اصلاحاتی در ساختار آنهاو سایر سیاست های حمایتی و ... می توانند در انسجام بخشی به فعالیتها، متحد کردن کشاورزان و کاربرد فن آوریهای نوین و در نهایت اقتصادی کردن تولیدات کشاورزی ایران، بویژه پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی - ابتدا گات (1)- و هم اکنون (2) (WTO)، نقش عمده ای داشته باشند. در این مقاله پس از تعاریفی از مفهوم جهانی شدن و سیر تاریخی و مفاهیم و ویژگی های فرهنگی و اقتصادی آن، ابعاد پدیده جهانی شدن در بخش کشاورزی، خطرات و اثرات پدیده جهانی شدن در بخش کشاورزی کشورهای در حال توسعه و کوچک، جایگاه و نقش بخش کشاورزی در فرایند جهانی شدن، تاریخچه و اهمیت و وضعیت بخش تعاون در بخش کشاورزی ایران و معرفی اجمالی آنها می پردازد. در انتها به نتیجه گیری و بیان پیشنهاداتی در راستای نقش و جایگاه مثبت و سازنده تعاونی ها در برخورد با پدیده جهانی شدن اقتصاد و ایجاد اشتغال برای دانش آموختگان بخش کشاورزی می پردازد.

فقدان زنجیره یکپارچه از تحقیق، فن آوری و توسعه و فاصله قابل توجه بین تبدیل ایده های علمی و تحقیقاتی به محصولات و خدمات از واقعیت های جهان کنونی است. کشورهای توسعه یافته جهان برای حل این چالش، کل نظام علمی و فن آوری و صنعتی جامعه، از ایجاد ایده تا تجاری سازی محصول نهایی را در یک نظام کلی تحت عنوان نظام نوآوری در کنار هم و در تعامل با هم در نظر می گیرند، یکی از اجزای این نظام پارک های علم و فن آوری هستند که نقشی مهم در نوآوری تکنولوژیک و اقتصادی کشورهای مختلف و کارآفرینی دارند. پارک ها از مزایای نزدیکی به منابع مهم سرمایه معنوی، زیرساخت های مناسب و سیاست های راهنمایی کننده بهره مند می شوند و شرکت های مبتنی بر فن آوری و موسسات دولتی را در یک محیط مدیریت شده حمایت می کنند و بنابراین تعامل، توسعه فن آوری و رشد اقتصادی را تسهیل می کنند. پارک ها و مراکز رشد علم و فن آوری، متناسب با نیازهای صنعت برای رسیدن به انواع نوآوری ها و بهره برداری مناسب از دستاوردهای حاصل در عرصه توسعه فن آوری نقش موثری دارد، اهداف خویش را هرچه پرشتاب تر دنبال می کند.

در سالهای اخیر اقبال خانم ها به تحصیل در دانشگاه های کشور با توجه به پذیرش بالای 60 درصدی آنها درکنکور از رشد چشمگیری برخوردار شده است. با این وصف فارغ التحصیلان خانم در آینده ای نزدیک بخش قابل توجهی از نیروهای آماده به کار را تشکیل می دهند که اشتغال آنها می تواند چالش عمده ای برای دولت تلقی شود. در چنین شرایطی ترغیب و ترویج کارآفرینی برای ایجاد کسب و کارهای مستقل در بین دانش آموختگان خانم می تواند نقش عمده ای را در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه ایفا نماید.سوال اصلی که در زمینه کارآفرینی فارغ التحصیلان جویای کار خانم استان گلستان مطرح شده است، این بود که مهمترین موانع و چالش های توسعه کارآفرینی آنها جیست؟این مقاله که استخراجی از طرح پژوهشی است، موانع و چالش های توسعه کارآفرینی جامعه آماری را در چارچوب متغیرهایی مثل محدودیت های خانوادگی، محدودیت های فرهنگی (نگرش منفی به حضور اجتماعی زن، عکس العمل های منفی مسوولین و مشتریان به توانایی زن)، فراهم نبودن آموزش های مناسب کارآفرینی (مثل راه اندازی کسب و کار، ثبت شرکت، مهارتهای مدیریتی، مالی، بازاریابی) و عدم دسترسی به منابع مالی (کمبود سرمایه، نگرش منفی بانکها به اعطای وام، ناتوانی در ارایه وثیقه)، عدم وجود نهادهای حمایتی و فراهم نبودن قوانین و مقررات در یک چارچوب علمی در یک نمونه آماری به حجم 300 نفر مورد سنجش قرار می دهد. بر مبنای یافته های تحقیق، پاسخ دهندگان محدودیت های خانوادگی و محدودیت های فرهنگی را مانع تلقی نکرده و از این رو، فرضیات مربوطه تایید نشدند. اما فراهم نبودن آموزش های مناسب، عدم دسترسی به منابع مالی، عدم وجود نهادهای حمایتی و فراهم نبودن قوانین و مقررات مناسب از نظر پاسخ دهندگان به عنوان موانع و چالش در توسعه کارآفرینی تلقی شده و فرضیات مربوطه تایید شدند. نهایتا راهکارهای کاربردی در زمینه موانع و چالش های فوق الذکر ارایه می گردد.

جدیت در کارآفرین شدن فارغ التحصیلان دانشگاهی مستلزم این است که نظام آموزشی ما به سویی هدایت شود که خروجی دانشگاهها یعنی افرادی که فارغ التحصیل می شوند ویژگی های کارآفرین را داشته باشند. در این راستا، نظام آموزشی دانشگاه نقش اصلی را به خصوص در مقاطع کارشناسی و بالاتر ایفا می کند. چشم انداز اصلی این است که در بین فارغ التحصیلان دانشگاهها رغبت ایجاد کنیم که به تفکر خلاق و کارآفرینی بپردازند. در این راستا، ارایه دروس کارآفرینی، بکارگیری اساتید آموزش دیده در زمینه کارآفرینی، برگزاری سمینارهای حین تحصیل در زمینه کارآفرینی، نقش دروس تخصصی در ایجاد فرصت های شغلی و مواردی چون ایجاد نوآوری و خلاقیت، ریسک پذیری، توفیق طلبی، ایجاد اعتماد به نفس در دانشجویان، استفاده از تجارب موفق کارآفرینان استانی و کشوری در دانشگاهها، بسترسازی در زمینه اعطای منابع مالی مناسب و راهکارهای اشاعه فرهنگ کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه از طریق برپایی جشواره کارآفرینی، برگزاری همایش کارآفرینی در دانشگاه، تجلیل از کارآفرینان دانشگاهی برای الگوگیری دانشجویان از جمله راهبردهای تقویت کارآفرینی در بین دانشجویان دانشگاه می باشد.در این مقاله تلاش می شود ضمن پرداختن به مباحث فوق، نقش عواملی چون دروس تخصصی گذرانده شده، در اختیار گذاشتن منابع مالی مناسب، مراکز مشاوره آموزش کارآفرینی در دانشگاه، اشاعه فرهنگ کارآفرینی و میزان آشنایی دانشجویان با مواردی چون نحوه به ثبت رساندن شرکت، مراحل راه اندازی کسب و کار، آشنایی با مقررات حمایتی و سایر موارد در بین دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد اسلامی علی آباد کتول مورد بررسی قرار گیرد و نهایتا راهکارهای کاربردی برای تقویت کارآفرینی در دانشجویان فوق ارایه گردد.

امروزه اهمیت و ضرورت توسعه، پژوهش و آموزش کارآفرینی در جوامع مختلف، به ویژه در نظام آموزش عالی و دانشگاهی بر کسی پوشیده نمی باشد. ضرورت و اهمیت آن تا جای است که در پایان «کنفرانس جهانی آموزش عالی در قرن 21 چشم انداز و عمل در اکتبر 1998» که زیر نظر ونسکو برگزار شد، اعلام داشت که؛ «توسعه مهارت ها و ابتکارهای کارآفرینی باید دلمشغولی و دغدغه عمده آموزش های دانشگاهی قرار بگیرد. از این رو، بیشتر دانشگاه های بزرگ جهان آموزش و توسعه کارآفرینی را در دستور کارخود قرار داده اند. از آنجا که آموزش و ورود ادبیات آکادمیک کارآفرینی در ایران سابقه چندانی ندارد، اما دلمشغولی عمده مراکز آکادمیکی و دانشگاهی کشور قرار گرفته است و با توجه به رهیافت ها ونگرش های گوناگونی که در ادبیات کارآفرین وجود دارد، آموزش کارآفرینی دچار کثرت گرایی و تشدت آرای در محتوی و اجرای آموزشی آن قرار گرفته است و فلسفه، ماهیت و ریشه کارآفرینی تنها در ابعاد اقتصادی، مالی و کسب و کار استوار گشته و صرفا بر روی روش های کارا و نوآورانه در بخش محصولات و خدمات قرار گرفته است. از این رو، مقاله حاضر برآن است تا آموزش جوهر و ماهیت کارآفرینی را گسترش دهد در همین راستا بر اساس مدل مفهومی، به جای کارآفرینی، آموزش و توسعه ارزش آفرینی را پیشنهاد می دهد. آموزش ارزش آفرینی مبتنی بر چهار نوع آموزش؛ آموزش کارآفرینی با ابعاد اقتصادی و کسب و کار، آموزش حال آفرینی با ابعاد اجتماعی، سیاسی وفرهنگی، آموزش خودآفرینی با ابعاد روانی وخودشکوفایی، آموزش جان آفرینی با ابعاد معنوی می باشد. بر همین اساس، دراین نگارش بعد از بررسی و تجزیه و تحلیل تناقض ها و ابهام ها و دشواریهای تعریف کارآفرینی، واژه کارآفرینی با جهت گیری های آن مفهوم سازی می شود، سپس به منظور ارایه مدل مفهومی ارزش آفرینی، ابعاد وجودی انسان و همچنین ارتباطات چهارگانه مرتبط با ارزش آفرینی مورد بررسی قرارمی گیرد.

با توجه به تغییرات سریع اجتماعی- اقتصادی در سطح بین الملی، توجه به مساله جهانی شدن در بخش های گوناگون اقتصادی از جمله بخش کشاورزی، امری اجتناب ناپذیر بوده و به سمت اقتصادهای ملی و جهانی سوق یافته است، با توجه به آنکه کشاورزی محور توسعه اقتصادی کشور تلقی می شود، از این رو توجه به مساله کارآفرینی در کشاورزی امری ضروری جلوه می کند. در مقاله حاضر که به روش مروری تهیه شده است به مقوله کارآفرینی، به عنوان یکی از مباحث بنیادی در کشاورزی اشاره نموده و پس از معرفی این مفهوم به کاربردهای کارآفرینی در کشاورزی پرداخته شده است و نهایتا مزایای ترویج کارآفرینی در بخش کشاورزی را مورد توجه قرار می دهد. همچنین کارآفرینی در کشاورزی به مثابه موتور توسعه اقتصادی در این بخش تلقی شده که می تواند در رشد و توسعه اقتصادی و نهایتا افزایش بهره وری، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی در کشاورزی نقش مهمی ایفا نماید. لذا ترویج فرآیند کارآفرینی باید در راستای اهداف اساسی بخش کشاورزی قرار گیرد تا در نتیجه این فرآیند به عوامل ایجاد ساختار زیربنایی توسعه کشاورزی، همچون بارور شدن خلاقیت ها، ترغیب به نوآوری و توسعه آن در این بخش، ایجاد و توسعه تکنولوژی کشاورزی و در نهایت گذار از رکود و عقب ماندگی های اقتصادی مربوطه و آسان شدن روند رشد و توسعه بخش کشاورزی و به تبع آن، توسعه کشور، دست یابیم. از این رو این مقاله در صدد آن است تا ضمن بیان ضرورت و اهمیت کارآفرینی در کشاورزی، راهکارهای موثر در ترویج این فرآیند به منظور دستیابی به اهداف توسعه کشاورزی را مطرح می نماید.

ساختار اقتصادی دنیای امروز با گذشته به طور اساسی تفاوت دارد. شاخص های سخت افزاری و دارایی های مشهود که دیروز در بنگاه اقتصادی نقشی تعیین کننده داشت جای خود را به نوآوری، ابداع، خلق محصولات جدید و دارایی های نرم افزاری داده است. اگر دیروز ثروتمندترین افراد دنیا آنهایی بودند که منابع مالی بیشتری در اختیار داشتند، امروزه ثروتمندترین مردم دنیا افراد صاحب دانش و کارآفرین هستند. از این رو توسعه اقتصادی در دنیای امروز برپایه نوآوری، خلاقیت، استفاده از دانش و کارآفرینی استوار است. اهمیت کارآفرینی و نقش کلیدی آن در پیشرفت جوامع، موجب شده است که بسیاری از دانشگاههای کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، بهره گیری از کارآفرینی را مورد توجه قرار دهند و در این مسیر با تدوین استراتژی ها، سیاست ها و برنامه های علمی، در جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی در دانشجویان بکوشند. پرورش ویژگیهایی نظیر خلاقیت، خوش بینی به آینده، خطرپذیری، آینده نگری، مهارتهای رهبری، استقلال طلبی و کسب مهارتهای مختلف، می تواند فرصتهای کارآفرینی پیش روی دانشجویان را افزایش دهد.خوابگاههای دانشجویی به عنوان یکی از زیر سیستم های مهم سیستم دانشگاه، دارای فرصتها و ظرفیتهای بالقوه بسیاری است که می توان با استفاده بهینه از این ظرفیت ها در جهت آموزش و توسعه کارآفرینی به نتایج قابل توجهی دست یافت.در این مقاله پس از بیان مقدمه ای کوتاه پیرامون مفهوم کارآفرینی و کارآفرین، تاریخچه آموزش کارآفرینی در دانشگاهها بیان می گردد. سپس مباحث مربوط به آموزش کارآفرینی مطرح، و در نهایت مدل تحقیق برای استفاده بهینه از ظرفیتهای خوابگاههای دانشجویی در جهت توسعه کارآفرینی دانشگاهی، تبیین و تشریح می شود.

همانگونه که در عصر حاضر، اقتصاد از حالت اقتصاد کشاورزی محور و اقتصاد صنعت محور فراتر رفته و به اقتصاد دانش محور تبدیل شده است، کارآفرینی نیز از حالت کارآفرینی منابع محور (مربوط به دوره اقتصاد کشاورزی محور) و کارآفرینی تجربه محور( مربوط به دوره اقتصاد صنعت محور) عبور کرده و کارآفرینی دانش محور شده است. کارآفرینی دانش محور سه نوع است: کارآفرینی برای تولید دانش، کارآفرینی برای اشاعه دانش، و کارآفرینی برای بهره برداری از دانش. هرسه نوع کارآفرینی ممکن است در یک دانشگاه وجود داشته باشد. نگاه سنتی به وظایف دانشگاه ها بیانگر این موضوع است که دانشگاه ها فقط باید در زمینه کارآفرینی های تولید و اشاعه دانش فعالیت کنند و بهره برداری از دانش موجود را به عهده موسسات و بنگاه های تجاری و اقتصادی واگذارند. اما انواع کارآفرینی های دانش محور اثر متقابل بر هم دارند و در کنش متقابل موجب توسعه اقتصادی می شوند. توسعه فعالیت های کارآفرینی و مبتنی بر بازار به معنای تضعیف ماموریت های سنتی دانشگاه ها نیست. بین ماموریت های جدید و سنتی دانشگاه ها پیوستگی وجود دارد. آنچه که در حال اتفاق افتادن است این است که این ماموریت ها به طرف توازن و تجانس بیشتر پیش می روند. بین افزایش فعالیت های کارآفرینی و ارزش های آکادمیک تضادی وجود ندارد به گونه ای که بطور همزمان و با همزیستی کامل و به صورت ترکیبی می توانند در یک دانشگاه وجود داشته باشند.دانشگاه ها به عنوان مهم ترین مرجع تولید و اشاعه دانش جدید، می توانند کارآفرین تربیت کنند و با توجه به تکنولوژی هایی که توسعه می دهند شرکت های جدیدی را بنیان گذاری کنند. این وظیفه دانشگاه ها طی سه مرحله می تواند انجام پذیرد: مرحله شناسایی دانشجویان مستعد کارآفرینی، مرحله توانمندسازی دانشجویان، و مرحله فعال سازی دانشجویان.

پرداختن به مقوله کارآفرینی و تربیت دانش آموختگانی که دارای تواناییها و مهارت های لازم برای راه اندازی یک کسب و کار مناسب باشند، از وظایف اصلی هر دانشگاه محسوب می شود که متاسفانه خلا آن کاملا محسوس است. در جهان رقابتی امروز دانشگاه هایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر و بهتر از دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند بلکه این افراد کارآفرین هستند که سرمایه با ارزش دنیای جدید به حساب می آیند. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در مراکز علمی و دانشگاهی ظاهر گردیده است.در این مقاله پس از بیان مفهوم کارآفرینی و تعاریفی چند از کارآفرینی و کارآفرین، جنبه های نظری آموزش کارآفرینی بیان می گردد. آنگاه نقش دانشگاه در آموزش کارآفرینی مطرح می شود. سپس عمده ترین اهداف آموزش کارآفرینی دانشگاه ها تشریح می گردند. در ادامه، فرایند آموزش کارآفرینی و انواع دوره های آموزشی آن بررسی و مرور می شوند. در پایان نیز پیشنهاداتی برای بهبود آموزش کارآفرینی در سطح دانشگاهها ارایه می شود.

به دلیل تحولات سریع اقتصادی، صنعتی و فرهنگی در چند دهه اخیر و نیاز کشور به تقویت ساختارهای دانایی محور و تولید ثروت از دانش، احتیاج به یک بسترسازی مناسب جهت تولید علم و فن به شدت احساس می شود. پرداختن به مقوله کارآفرینی و تربیت و آموزش دانش آموختگانی که دارای تواناییها و مهارتهای لازم برای راه اندازی یک کسب و کار مناسب باشند، از وظایف اصلی هر دانشگاه محسوب می شود که متاسفانه خلا آن کاملا محسوس است. در این مقاله ضمن پرداختن به مفاهیم کارآفرین و دانشگاه کارآفرین به این مهم پرداخته شده که دانشگاه از طریق آموزش، فرهنگ و علم آموزی می تواند در تربیت کارآفرینان نقش مهمی بازی نماید و بر این اساس مدل راهبردی در این خصوص ارایه شده است.

امروزه ملاحظات فرهنگی با شتاب به درون جهان اندیشه و عمل توسعه در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی منتقل و راهبرد مردم محور توسعه انسانی را جایگزین راهبرد کالا محور توسعه اقتصادی نموده این مفهوم پردازی توسعه، فرهنگ را از حاشیه خارج و در پارادایم های توسعه، فرهنگ به عنوان یک متغیر میانجی موثر در ساختار نیازها و خواست های جوامع نقش مهمی دارد.مهمتر از آن توجه به سرمایه های اجتماعی و فرهنگی و تقویت شاخص های کمی و کیفی آنها در توسعه کشور است. تقویت سرمایه های اجتماعی و فرهنگی در کنار سایر عوامل نقشی مهم و حیاتی در ابعاد مختلف توسعه کشور داشته و نگاه تقلیل گرایانه را به معیارها و جنبه هایی از رشد کاهش خواهد داد و همچنین زمینه ساز توسعه ای فراگیر، متوازن، پایدار و متعالی خواهد بود. کارآفرینی مهمترین اثر خود را از طریق افزایش اشتغال درجامعه و توسعه اقتصادی می گذارد که با ارزش آفرینی های اقتصادی و معنوی اثار و ثمرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وسیاسی بسیاری برای افراد، سازمانها و جامعه در سطح کلی و فراملی و بومی دارد و می تواند پاسخگوی بسیاری از چالشهای روز جامعه باشد.کارآفرینی بومی برایجاد، اداره و گسترش فعالیت های جدید کارآفرینانه همراه با مخاطره برای استفاده افراد بومی و فراگیر است و می تواند با جهت گیری های فرهنگی بر اهداف اقتصادی و نیز غیر اقتصادی را در پی داشته باشد. کارآفرینی در عرصه فرهنگ و هنر منعکس کننده ارزشهای فرهنگی هر جامعه، نتیجه یک فرایند تولید منطقی خاصی هستند که باید شناسایی شوند ... در این مقاله با تاکید بر فرهنگ بومی، کارآفرینی بومی و کارآفرینی فرهنگی ضرورتی برای توسعه هر کشوری علی الخصوص در سطج فردی، بومی (محلی یا منطقه ای) و ملی حواهد بود.

آگاه سازی و ایجاد فرهنگ و روحیه فرهنگ و روحیه کارآفرینی، انتقال دانش فنی و مهارت های خاص کارآفرینی، آماده سازی مخاطبان برای پژوهش در مقوله کارآفرینی، ایجاد اشتغال و راه اندازی کسب و کار، و تحکیم و حفظ بقای کسب و کارهای نوپا، از جمله اهدافی هستند که توسط دوره های آموزشی کارآفرینی تعقیب می شوند.برحسب اینکه یک دوره آموزشی کدامیک از اهداف فوق را دنبال می کند به ساختار، زمانبندی و محتوای متفاوتی نیاز دارد.ترویج کارآفرینی در کشور به دو دلیل نیازمند آموزشهایی متفاوت از کارآفرینی عمومی است. دلیل اول ماهیت خاص شرکتهای جدید مبتنی بر تکنولوژی است که رابطه علم -تکنولوژی- بازار مربوط می شود. دلیل دوم ویژگی های خاص پژوهشگران و دانشگاهیان است که به تفاوت های فرهنگی، علمی و تجربی این افراد با سایر کارآفرینان مربوط می شود.اگر هدف از توسعه کارآفرینی ایجاد اشتغال و خلق شرکتهای نوپا در زمانی کوتاه باشد، آموزشهای غیررسمی توسط انکوباتورها و پارک های تکنولوژی بسیار موثرتر از آموزشهای رسمی توسط موسسات آموزش عالی است. از آنجا که در کشور ما هنوز انکوباتورها و پارک های تکنولوژی به شکوفایی نرسیده اند و تجربه زیادی در این زمینه نیندوخته اند، بهتر است آموزشهای کارآفرینی با کمک کسانی ارایه شود که شخصا این مسیر را پیموده اند. و در کنار آموزشهای رسمی از تجارب و دیدگاههای این افراد استفاده شود.نکته آخر اینکه آموزش، تنها یک جزء از سیستم توسعه کارآفرینی است. از این رو، آموزشهای کارآفرینی در صورتی اثربخش هستند که با سایر اقدامات ترغیب کننده و تسهیل کننده همچون تاسیس صندوق های سرمایه گذاری مخاطره پذیر، ایجاد انکوباتورها تکنولوژی، و تصویب قوانین و مقررات لازم همراه باشند.

عصر حاضر، عصر تحولات و تغییرات شگرف در فناوریهاست. عصری که ساختار فکری آن آکنده از عمق بخشیدن به اطلاعات و توجه به مشارکت نیروی انسانی خلاق و دانش گرا به جای نیروی انسانی عملکردی است. چالش جدی ایران در زمان کنونی هزینه های اقتصادی بیکاری است. بیکاری به عنوان یک چالش بزرگ اقتصادی تا حد زیادی شفاف، آشکار و قابل محاسبه است در حالی که نتایج غیراقتصادی و به عبارت دیگر معنوی بیکاری معمولا مخفی است و به راحتی نیز قابل محاسبه نمی باشد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که بیکاری مهم ترین عامل فقر در ایران است. فقدان فرصت شغلی مناسب برای قشر تحصیل کرده و نخبگان جامعه ایران موجب بروز معضل فرار مغزها شده است. با توجه با این موضوع توجه جدی به موضوع کارآفرینی حایز اهمیت فراوان است. دامنه تاثیرات کارآفرینی بر جامعه بسیار وسیع است. کانادا و برخی کشورهای آسیایی همچون فیلیپین، هند و مالزی گام های اساسی جهت حمایت از فعالیت های کار آفرینی برداشته اند. دوره های آموزشی کارآفرینی نه تنها جای خود را در بستر دروس دانشگاهی و در رشته های مختلف باز نموده، بلکه در دوره های مختلف تحصیلی از ابتدایی تا دبیرستان نیز مورد توجه قرار گرفته است (احمد پور داریانی، 1384). ضرورت توجه جدی به کارآفرینی در دانشگاه ها یکی از محورهای دو کنفرانس روسای دانشگاه های اسپانیا در دسامبر 2003 بود.

در سالهای اخیر، زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند، گرایش بیشتری به تحصیلات دانشگاهی پیدا کرده اند و نرخ ورود زنان به دانشگاه ها سال به سال در حال افزایش است. جذب این تعداد نیروی تحصیل کرده در سازمان های دولتی که اکثرا با مازاد نیروی انسانی مواجه هستند، عملی نبوده و بخش خصوصی نیز با توجه به دامنه محدود فعالیتش در ایران نتوانسته است در این زمینه موفقیت قابل توجهی بدست آورد. بدین ترتیب نرخ بیکاری در میان بانوان تحصیل کرده به صورت قابل توجهی در حال افزایش می باشد.یکی از راه های حل این معضل، توسعه کارآفرینی در میان زنان و دختران است. از آنجا که این گروه از جامعه با توجه به دانش و مهارتی که فرا گرفته اند، امکان ایجاد کسب و کار به صورت فردی و یا گروهی در رشته های مختلف تخصصی را دارند، ایجاد تفکر کارآفرینی و ورود به کسب و کار در میان آنان باعث می شود تا بتوانند با بهره گیری از استعدادهای بالقوه خود، افرادی خلاق، نوآور و خود باور شوند. این خودباوری نه تنها منجر به موفقیت آنان در زندگی شخصی می شود، بلکه بسیاری از ناهنجاری های فکری و روانی که امروز با آن دست به گریبانند را کاهش داده و آنان را به جایگاه واقعی خود می رساند.فناوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل ایجاد تحولات چشمگیر در کلیه فعالیت های اجتماعی از جمله کارآفرینی، به عنوان مهم ترین ابزار کارآفرینی مدرن مورد توجه قرار گرفته و کارآفرینی در فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز از سوی دیگر دارای پهنه وسیعی برای فعالیت است. این فناوری با توجه به منافعی که برای زنان دارد، قادر است که برخورد با بسیاری از چالش های رو در روی زنان کارآفرین را تسهیل نموده و قدرت کارآفرینی آنان را افزایش دهد. در این مقاله پس از بیان ضرورت توسعه کارآفرینی در میان زنان، راهکارهای تسهیل فرآیند راه اندازی فعالیت های کارآفرینانه توسط آنان بر مبنای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ارایه می گردد.

امروزه توسعه کارآفرینی برای دستیابی به ثروت، رفاه و اشتغال به طور کلی به امری اجتناب ناپذیر برای توسعه کشورها مبدل گردیده است. در دنیای در حال تحول و پیشرفت امروز کامیابی از آن جوامع و سازمانهایی است که بین منابع کمیاب و قابلیت های مدیریت و کارآفرینی منابع انسانی خود رابطه معناداری برقرار نمایند. کشورهایی نظیر کره جنوبی، تایلند، تایوان، سنگاپور، مالزی و هندوستان که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی بهبودهای کاملا محسوس پیدا کرده اند، بلکه اکنون قابلیت های جدیدی در سرمایه عظیمی که آن را منابع انسانی می نامند، بیش از پیش متبلور شده که ادبیات علمی آنرا توسعه کارآفرینی و عادت های کارآفرینانه تلقی می کنند.از اینرو آموزش کارآفرینی نقش مهمی را می تواند در افزایش تعداد افرادی که اطلاعات کافی در مورد کسب و کار به عنوان یک فعالیت مهم اقتصادی و جایگزین شغلی دارند ایفا نماید و به تبع آن افزایش کسب و کار ها و درآمد ناخالص ملی را می توان انتظار داشت.به دلیل طیف گسترده و بسیار متنوع داوطلبان و مخاطبان، این آموزشها باید به روشی آسان و موفق عرضه شود به طوری که پیچیدگیهای تئوری کاهش یافته و مهارتهای آموزشی موفقی بوجود آید. بدیهی است که گویش شیوای آموزشی، ادبیات مانوس، دیدگاههای موثر و مثالهای روان، به نتایج موفقیت آمیز منتج می شود.یک مربی یا تسهیل گر کارآمد، ابتدا به آگاهی از فرآیند یادگیری و سپس طرحی برای موفقیت نیاز دارد. بایستی نگرشها، مهارتها و دانش فراگیران خود را بشناسد تا بداند برای تسریع در این کار به چه چیزهایی نیاز دارید. سرانجام چگونگی کاربرد روشهای آموزشی موفقیت یک مربی و تسهیل گر را تعیین می کند. این موفقیت در حین آموزش و پس از آن ارزیابی و پیگیری می شود.در این مقاله در ابتدا با نگاهی گذرا به بیان تاریخچه آموزش کارآفرینی و فرآیند یادگیری کارآفرینی پرداخته شده و سپس بررسی مختصری از تجربیات آموزش کارآفرینی در جهان و صورت گرفت. همچنین دوره های آموزش کارآفرینی که در حال حاضر در ایران در حال پیاده سازی می باشند، جمع آوری شده و پس از آن یک مطالعه میدانی به صورت نظرسنجی از مخاطبان یکی از دوره های کارآفرینی برای بررسی نیازهای ایشان انجام گرفت.

در حال حاضر نقش و جایگاه کارآفرینی به عنوان یکی از عوامل به یقیین تعیین کننده در فرایند توسعه سازمان ها و کشورها توجه صاحبنظران علمی و مدیران را بیش از پیش به خود جلب نموده و برای گسترش و توسعه آن سرمایه گذاری های قابل توجهی انجام گرفته است. یکی از مهمترین زمینه های توسعه کارآفرینی، تحقیق و پژوهش در این حوزه می باشد. در این خصوص یکی از عوامل موثر بر کیفیت تحقیقات و بالطبع دستاوردها و نتایج حاصل از تحقیقات همانا روش تحقیق می باشد. یکی از روشهای تحقیق کیفی موجود روش تحقیق مبتنی بر تئوری بنیادی است که به جای تمرکز بر رویکرد قیاسی از رویکرد استقرایی در تئوری سازی بهره می گیرد. اصل اساسی در این روش حرکت از سمت داده به سمت تئوری است. گزارش ها دلالت بر آن دارد که این نوع روش تحقیق با توجه به مفاهیم و مبانی نظری آن در حوزه تحقیقات علوم اجتماعی و رفتاری از کارآمدی بیشتری برخوردار می باشد. بعلاوه دیربازی است که این نوع روش تحقیق در حوزه مطالعات کارآفرینی نیز از سوی پژوهشگران مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. بررسی ها نشان از پتانسیل مناسب و همچنین چالشهایی در بکارگیری از این نوع روش تحقیق در حوزه مطالعات کارآفرینی دارد. این موضوع کانون توجه مقاله حاضر را تشکیل می دهد. بر این اساس ضمن مرور کلی بر فرایند روش تحقیق مبتنی بر GT که سعی شده مفاهیم و مبانی نظری اصلی این روش تحقیق بیان شود نتایج حاصل از بکارگیری این نوع روش تحقیق در حوزه مطالعات کارآفرینی بررسی شده است.

ترکیب جمعیتی جوان کشور، ضرورت ایجاد فرصتهای شغلی و نیز نوسانات بهای نفت سه عامل عمدد و تعیین کننده هستند که موجب گردیده سیاستگذاران و تصمیم سازان کشور به منابع درآمد سهل الوصول دیگری به جز نفت بیندیشند بی شک ابتکار، خلاقیت و نوآوری نیروی انسانی توسعه یافته خصوصا در بخش کشاورزی بعد از نفت از جمله آن منابع می باشد.بررسی های بعمل آمده موید این مطلب است که بین رشد اقتصادی و کار آفرینی در یک کشور همبستگی مثبتی وجود دارد زیرا کشوری که کار آفرینان بیشتری دارد از محرک های اقتصادی و تجاری قویتری برخوردار است.کار آفرینان دانش آموخته در بخش کشاورزی با مهارتی که در تشخیص فرصت ها و موقعیت ها و ایجاد حرکت در جهت توسعه کشاورزی دارند پیشگامان حقیقی در اقتصاد، تولید و تحولات اجتماعی بخش کشاورزی محسوب می شوند. که می توانند تاثیرگذار در اقتصاد ملی، خصوصا افزیش ضریب خود کفایی محصولات استراتژیک و اشتغال پایدار را بهبود بخشند.

از آنجا که دانشگاهها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله کارآفرینی دانشگاهی به توسعه بهتر این امر کمک می نماید.شاید تغییر رویکرد دانشجویان و دانش آموختگان از کارجویی به کارآفرینی به سبب درک این مطلب است که در دنیای امروز دانش آموخته ای نسبت به سایرین دارای مزیت رقابتی است که پا را از حوزه دانش و محفوظات خود فراتر گذاشته و در حل مسایل عملی آن محدوده تخصصی، مهارت داشته و موفق عمل کند. به همین جهت است که آموزش کارآفرینی در دو حالت ساخت افته با برنامه های آموزشی گوناگون و بعضا با صرف وقت زیاد و یا کارگاهها و سمینارهای آموزشی کوتاه مدت مورد توجه بیشتری قرار می گیرد.دانشگاه می تواند و انتظاری جز این از دانشگاه نمی رود که با تکیه بر رسالت اصلی خود عنی آموزش و پژوهش، مسیر کاربردی نمودن و بهره برداری از قابلیتهای ایجاد شده در دانش آموختگان را از طریق ایجادSME های دانش بنیان هموار و رشد مداوم دانشگاه، صنعت، دولت و سایر بخشهای جامعه را در همه زمینه ها عینیت بخشد.برای دستیابی به این منظور به نظر می رسد می بایست تغییراتی در نوع و روش آموزش و نحوه تعامل دانشگاه با صنعت صورت گیرد.

در هر جامعه ای نیازها و خواسته های متنوعی وجود دارد. خواسته ها و نیاز هایی که به دلیل مسایل مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر متفاوت می باشد. این نیازها، به دو دسته نیازهای آشکار و پنهان تقسیم می شود که شناخت تمام نیازهای پنهان به راحتی امکانپذیر نبوده، و تنها بدست افراد خلاق و کارآفرین صورت خواهد گرفت. از این روی، ضرورت آموزش و پرورش افراد کارآفرین، آشکار، و پرورش افراد از راه های مختلفی صورت خواهد گرفت. یکی از این راه ها توسعه رشته های دانشگاهی مرتبط با کارآفرینی است، لذا با این اقدام از یک طرف رشته های دانشگاهی، که خود محور توسعه هر کشوری است، گسترش می یابد، و هم افراد خلاق در قالب کارآفرینان آموزش دیده که نیاز جامعه را شناسایی و آن ها را برطرف می کنند، پرورش می یابند.

یکی از اهداف مهم نظام آموزش عالی در هر کشوری، پرورش نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز جامعه است. از طرفی دیگر در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر از اطلاعات و دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند و بر خلاف گذشته ثروتمند ترین مردم، افراد دانش مدار و کارآفرین می باشند که پیشه آنها کارآفرینی است. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است.در این مقاله سعی شده است به جهت آشنایی با برنامه های توسعه و آموزش کارآفرینی دانشگاهی، تجربیات کشورهایی همچون چین، امریکا و انگلیس بطور اجمالی مورد بررسی قرار گیرد.با توجه به پیشرفتهای اخیر اقتصادی چین، که مدیون آزادسازی پتانسیل کارآفرینانه در بخش های مختلف تجاری می باشد، وزارت علوم چین در سال 2001 تصمیم گرفت در چند دانشگاه منتخب سه مدل آموزش کارآفرینی را بکارگیرد که این مدلها عبارتند از:مدل بهبود ویژگیهای فردیمدل بهبود مهارتهای کسب و کار مخاطره آمیزمدل بهبود مهارتها و ارتقای آگاهیدر آمریکا نیز آموزش کارآفرینی در چارچوب رشته ها و دوره های دانشگاهی و از سوی موسسه های ویژه مورد توجه بسیار قرار گرفته است. اکثر دانشگاههای امریکا برنامه های مجزای برای آموزش و توسعه کارآفرینی بکار می گیرند. به طور مثال برنامه کارآفرینی دانشگاه بالستیت به این صورت است که، هر دانشجو باید یک برنامه تجاری قابل اجرا تدوین نماید که برای بررسی کامل به یک شورای متشکل از افراد حرفه ای و متخصص تقدیم می گردد. تایید این برنامه به اعطای مدرک فارغ التحصیلی می انجامد.از مهمترین برنامه های کارآفرینی دانشگاهی در انگلستان، برنامه کشف کارآفرینی می باشد این برنامه یک شیوه سه جانبه برای آموزش قابلیت های کار آفرینی با به کارگیری دانش آموختگان، کارآفرینان و دانشگاهیان در ک محیط ادگیری مشارکتی را در بر دارد، جایی که تمام اعضا از هم دیگر چیز هایی یاد می گیرند و با هم چیز هایی می آموزند.

سازمان پدیده ای اجتماعی به شمار می آید که به طور آگاهانه هماهنگ شده و دارای حدود و ثغور نسبتا مشخصی می باشد و برای تحقق هدف یا اهدافی، بر اساس یک سلسله مبانی دایمی فعالیت می کند. دانشگاه به عنوان یک سازمان مهم در اجتماع امروزی میبایست جهت بقا و بهبود در جامعه از ساختار لازمی برخوردار باشد. ساختار عبارت است از الگوی روابط بین افراد، گروهها و واحدها در یک سازمان. ساختار سازمانی تصریح می کند که وظایف، چگونه تخصیص داده شوند، چه کسی به چه کسی گزارش دهد و سازوکارهای هماهنگی رسمی و همچنین الگوهای تعاملی سازمانی که باید رعایت شوند کدامند؟در مقاله حاضر، با در نظر گرفتن ساختار فعلی دانشگاهها و مطالعه شرح وظایف آنها به جایگاه دانشگاهها در جامعه و انتظارات جامعه از دانشگاهها و میزان مطلوبیت این جایگاه پرداخته ایم. بر این اساس با توجه به اجرای طرح کاراد سعی شده است به بررسی و تحلیل ساختاری مراکز کارآفرینی در دانشگاهها پرداخته شود. بر این اساس ضمن مرور مستند ادبیات موضوعی مربوط به کارآفرینی در دانشگاهها و موضوعات مرتبط با آن، ساختار بدیعی معرفی گردیده که در آن ضمن ایجاد ساختار مراکز کارآفرینی، به ساختار مراکز رشد، دفتر ارتباط با صنعت، دفتر استعدادهای درخشان، قطبهای علمی توجه خاص گردیده و ساختار مشخص و منظمی برای تمامی این مراکز در دانشگاهها معرفی می شود. در پایان مقاله، موارد مذکور جمع بندی شده، بحث و نتیجه گیری، کاربردهای مدیریتی، و پیشنهادات مرتبط با آن جهت پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارایه شده است.