روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)
سال:1398 | دوره:15 | شماره:51 |تعداد مقالات:12

کودک آزاری، یکی از شایع ترین معضل های روانی _ اجتماعی است که وقوع آن تحت تأثیر علل و عوامل مختلفی در ابعاد درون فردی، بین فردی و محیطی قرار دارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی رگه های شخصیتی تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک آزاری از دیدگاه متخصصین "مشاور، روانشناس و مددکار اجتماعی" بود. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام گردید. جامعه موردمطالعه در این پژوهش شامل تمام متخصصین حوزه سلامت روانی و اجتماعی شامل مشاور، روانشناس و مددکار اجتماعی در دانشگاه های تهران، اصفهان و سازمان بهزیستی کل تهران در سال 1397 بود که در زمینه کودک آزاری تجربه پژوهشی و درمانی داشتند. روش نمونه گیری نیز نمونه گیری هدفمند بود که طی آن از بین جامعه موردنظر تعداد 16 نفر برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و موردِ مصاحبه قرار گرفتند. همه مصاحبه ها ضبط و سپس خط به خط دست نویس شد و درنهایت با استفاده از روشِ تحلیلِ تفسیری دیکلمن، آلن و تانِر تحلیل گردید. 16 مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و تحلیلِ داده هایِ حاصل از مصاحبه منجر به شناسایی و طبقه بندیِ 4 مضمونِ اصلی شامل گرایش های ضداجتماعی، گرایش های مرزی، گرایش های روان رنجوری، گرایش های پارانوییدی و 25 مضمون فرعی در زمینه ی رگه های شخصیتی تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک آزاری از دیدگاه متخصصین گردید. پژوهشگران و برنامه ریزان حوزه مسائل روانی و اجتماعی می توانند با درنظرگرفتن زمینه سازهای رگه های شخصیتی شناسایی شده، برنامه های پیشگیرانه و درمانی جهت کاهش شکل گیری این خصایص تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک آزاری طراحی و اجرایی کنند. همچنین متخصصان حوزه ازدواج و خانواده نیز می توانند با درنظرگرفتن خصایص و نشانه های شناسایی شده، افراد در آستانه ازدواج و مزدوج را از خطرات این خصایص آگاه کنند تا بتوانند با تصمیم گیری درست از تجربه تبعات مخرب این خصایص نظیر تجربه خشونت در خود و فرزندان خود جلوگیری کنند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل چندسطحی عوامل سطح دانش آموز و سطح کلاس بر بهترین اهداف شخصی دانش آموزان بود. 600 نفر از دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تبریز در پژوهش شرکت کردند. متغیرها از دو سطح دانش آموز (خوشبینی تحصیلی و ارزش تکلیف) و سطح کلاس (خودمختاری ادراک شده، ساختار ادارک شده و درگیری ادراک شده) انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل یابی خطی سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در سطح دانش آموز، اعتماد دانش آموزان به معلمان، احساس هویت دانش آموزان نسبت به مدرسه و ارزش تکلیف رابطه مثبت و معنادار با بهترین اهداف شخصی دانش آموزان دارد. همچنین در سطح کلاس متغیرهای خودمختاری ادراک شده، ساختار ادراک شده و درگیری ادراک شده رابطه مثبت و معنادار با بهترین اهداف شخصی دانش آموزان داشت. در مجموع، یافته ها نقش عوامل سطح دانش آموز و سطح کلاس را بر بهترین اهداف شخصی دانش آموزان مورد تأکید قرار دادند. پیش بین های سطح دانش آموز 49 درصد از واریانس بهترین اهداف شخصی را در سطح دانش آموز و پیش بین های سطح کلاس 88 درصد از واریانس بهترین اهداف شخصی را در سطح کلاس تبیین کردند.

هدف پژوهش حاضر سنجش تأثیر طراحی فعالیت های آموزشی مبتنی بر نظریه یدیالکتیک ویگوتسکی بر پرورش تفکر حین عمل است. در این پژوهش از روش آزمایش و طرح پیش آزمون پس آزمون چند گروهی استفاده شد. جامعه یآماری پژوهش را کلیه یدانش آموزان پسر متوسطه یاول، پایه یهشتم که در سال تحصیلی 96 95 در شهرستان اسدآباد مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دادند. جهت نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. در ابتدا از بین مدارس مقطع متوسطه یاول، پایه یهشتم، 3 مدرسه، از بین کلاس های موجود در هر مدرسه، 1 کلاس و مجموعاً 3 کلاس انتخاب شد. از بین دانش آموزان هر کلاس به صورت تصادفی 20 دانش آموز انتخاب شدند. فعالیت های آموزشی درس تفکر و سبک زندگی به 3 حالت طراحی شد. هر گروه مبتنی بر یک حالت از سه حالتِ فعالیت های طراحی شده آموزش را دریافت کردند. ابزار مورد استفاده شامل آزمون تفکر حین عمل محقق ساخته شامل 47 گویه بود. روایی آزمون توسط متخصصان روان شناسی تربیتی تعیین و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 70/0 محاسبه شد. به منظور تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل واریانس یک طرفه (336/123F= و 01/0P<) نشان داد که فعالیت های آموزشی طراحی شده که در آن مؤلفه های نظریه ویگوتسکی به بهترین شکل کاربردی شده بود (حالت 3) در پرورش تفکر حین عمل بهتر از حالت های 1 و 2 است و فعالیت های آموزشی طراحی شده که در آن مؤلفه های نظریه ویگوتسکی در حد متوسط کاربردی شده بود (حالت 2) در پرورش تفکر حین عمل بهتر از حالت 1 است.

هدف پژوهش حاضر این است تا با بهره گیری از روش فراتحلیل به ترکیب نتایج کمی حاصل از پژوهش های مختلف در مورد رابطه بین جهت گیری هدف با پیشرفت تحصیلی بپردازد. برای نیل به این هدف در پژوهش حاضر از یافته های کمی 23 پژوهش استفاده شده است که از این مطالعات 82 اندازه اثر محاسبه گردید. جامعه آماری این پژوهش کلیه مقالات موجود در بانک اطلاعاتی SID می باشد. بعد از بررسی ملاک های ورود و خروج، شاخص های آماری منتخب با نرم افزار CMA ویرایش 2 تحلیل شدند. اندازه اثر ترکیبی در مدل تصادفی برای جهت گیری تسلط گرا برابر با 207/0، برای تسلط گریز 020/0، عملکردگرا 094/0، و برای عملکردگریز068/0-بود، این اندازه اثرها برای جهت گیری تسلط گرا و عملکردگرا معنادار شد و برای جهت گیری تسلط گریز و عملکردگریز معنادار نشد، معنادارشدن اندازه اثر برای دو جهت گیری تسلط گرا و عملکرد گرا نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار آنها بر پیشرفت تحصیلی می باشد، اما بر طبق ملاک کوهن این تاثیر کم ارزیابی می شود، به عبارت دیگر این رابطه در جامعه مورد بررسی کم است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی و مقایسه ی روش های مصاحبه ی انگیزشی گروهی و آموزش تنظیم هیجان بر کاهش رفتار قلدری (سنتی و سایبری) و فرسودگی تحصیلی نوجوانان کاربر شبکه های اجتماعی مجازی، با در نظر گرفتن نقش تعدیل گر جنسیت بود. این تحقیق آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون چندگروهی است. جامعه ی آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر و پسر کاربر شبکه های اجتماعی مجازی مقطع متوسطه ی دوم شهر تهران در سال تحصیلی 96-95 تشکیل دادند (320000N=). 90 نفر از دانش آموزانی که طبق پرسش نامه ی سنجش ارتباط با شبکه های اجتماعی مجازی، کاربر محسوب می شدند با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ایچندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسش نامه های ارتباط با شبکه های اجتماعی علی نقی و عطایی (1392)، قلدری در مدرسه (BS) پاچین و هیندوجا (2011) و فرسودگی تحصیلی برسو (1997) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA)، تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) و مقایسه ی پسین بونفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد؛ آموزش مصاحبه ی انگیزشی گروهی و تنظیم هیجان در مقایسه با گروه کنترل بر کاهش رفتار قلدری (کلی و سایبری) و فرسودگی تحصیلی (فرسودگی، بی علاقگی و ناکارآمدی) تأثیر داشته، ولی بر قلدری سنتی و خستگی عاطفی تأثیری نداشته است ( 05/0>P). به علاوه نقش جنسیت به عنوان متغیر تعدیل کننده، صرفاً در ارتباط با اثربخشی آموزش تنظیم هیجان در کاهش متغیرهای قلدری (کلی)، قلدری سایبری و بی علاقگی تحصیلی تأیید شد. همچنین نتایج آزمون مقایسه ی پسین بونفرونی، نشان داد بین دو روش مصاحبه ی انگیزشی گروهی و آموزش تنظیم هیجان، در کاهش رفتار قلدری و فرسودگی تحصیلی تفاوت معنی داری وجود ندارد ( 05/0>P). بر اساس نتایج این یافته ها می توان گفت مصاحبه ی انگیزشی گروهی و آموزش تنظیم هیجان باعث ارتقای سطح آگاهی نوجوانان کاربر شبکه های اجتماعی مجازی به خصوص دختران، نسبت به معایب و مزایای رفتار نامطلوب و ایجاد انگیزه برای تغییر شده و آن ها را در شناخت بیشتر هیجان های مشکل ساز و نحوه ی کنترل و مدیریت آن کمک کرده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر فناوری واقعیت افزوده با استفاده از مدل طراحی آموزشی مریل در مقایسه با تأثیر طراحی آموزشی مریل بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی در درس زیست شناسی و روش پژوهشی حاضر کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل دانش آموزان پایه یازدهم رشته علوم تجربی در دبیرستان های شهر جدید اندیشه که در سال تحصیلی 97-96 مشغول به تحصیل بودند می-شد. بدین منظور از نمونه در دسترس دبیرستان حضرت خدیجه (س) استفاده شد. 60 دانش آموزان که در سال تحصیلی 96-97 در پایه یازدهم علوم تجربی مشغول به تحصیل بودند به طور کاملاً تصادفی در سه گروه آزمایشی جایگزین شدند. پس از طراحی آموزشی گفتار دوم کتاب زیست شناسی پایه یازدهم بر اساس مدل طراحی مریل، نرم افزار واقعیت افزوده بر اساس اطلاعات علمی این گفتار تولید گردید. به منظور گردآوری داده ها از آزمون های پیشرفت تحصیلی که توسط پژوهشگر و بر اساس مطالب درسی طراحی شده، استفاده گردید. یافته ها: برای تجزیه وتحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از روش های آماری میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از روش های آماری تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد. پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که با روش نرم افزار واقعیت افزوده با طراحی آموزشی آموزش دیدند (گروه آزمایش 1) در مقایسه با آن هایی که با روش طراحی آموزشی (گروه آزمایشی 2) و روش سنتی آموزش دیدند (گروه کنترل) از عملکرد بهتری برخوردار است. نتیجه گیری: استفاده از فناوری واقعیت افزوده با مدل طراحی مریل به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس زیست شناسی منتهی می شود.

هدف ﭘ ﮋ وﻫ ﺶ حاضر ﻣ ﺪ لﻳ ﺎ ﺑ ﻲ پیشرفت تحصیلی بر اساس هیجانهای تحصیلی و اشتیاق تحصیلی با نقش میانجی تحول مثبت اﺳ ﺖ . ﺟ ﺎ ﻣ ﻌ ه ی آﻣ ﺎ ری ﭘ ﮋ وﻫ ﺶ عبارت بود از کلیه ی داﻧ ﺶ آﻣ ﻮ زان دوره ی دوم متوسطه شهر تهران که ﺗ ﻌ ﺪ اد 400 ﻧ ﻔ ﺮ از داﻧ ﺶ آﻣ ﻮ زان ﭘ ﺴ ﺮ و دﺧ ﺘ ﺮ ﺑ ﻪ روش نمونهﮔ ﻴ ﺮ ی ﺗ ﺼ ﺎ دﻓ ﻲ ﻃ ﺒ ﻘ ﻪ ای اﻧ ﺘ ﺨ ﺎ ب ﺷ ﺪ ﻧ ﺪ . اﺑ ﺰ ارﻫ ﺎ ی ﺳ ﻨ ﺠ ﺶ ﻋ ﺒ ﺎ رت بودند از پرسشنامههای: هیجانهای تحصیلی (ﭘ ﮑ ﺮ ان، ﮔ ﻮ ﺋ ﺘ ﺰ و فرﯾ ﻨ ﺰ ل، 2005)، اشتیاق تحصیلی (آرشامبالت و همکاران، 2009) و تحول مثبت (آرنولد و همکاران، 2014). دادهﻫ ﺎ ی جمعآوری شده ﺑ ﺎ اﺳ ﺘ ﻔ ﺎ ده از روش مدل یابی معادلات ساختاری ﻣ ﻮ رد تحلیل ﻗ ﺮ ار ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻨ ﺪ . یافته ها حاکی از آن است که؛ هیجانهای مثبت بر پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم داشت، ولی هیجانهای منفی روی پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم نداشت. اشتیاق تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی اثرمستقیم داشت. تحول مثبت تأثیر مستقیم و معنیداری بر پیشرفت تحصیلی داشت. هم چنین اشتیاق تحصیلی و هیجانهای تحصیلی مثبت از طریق میانجی گری تحول مثبت بر پیشرفت تحصیلی تأثیر داشت. توجه به هیجانهای تحصیلی مثبت و اشتیاق تحصیلی دانشآموزان برای پیشرفت تحصیلی آنان ضروری است.

هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر اضطراب امتحان، پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکورِ دانش آموزان دختر و پسر داوطلب کنکور دبیرستان های ملایر در سال تحصیلی 94-95 بود. از بین این افراد، نمونه ای به حجم 100 نفره (50 پسر در قالب دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل؛ و50 دختر در قالب دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل ) به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات از آزمون اضطراب امتحان ساراسون برای سنجش اضطراب امتحان آزمودنی ها، استفاده شد. معدل دانش آموزان و نمره تراز کنکور آنها به عنوان پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور محسوب شدند. در گروه های آزمایش به مدت10 جلسه 5/1 ساعت آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری به صورت گروهی اجرا شد، ولی گروه های کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند. تحلیل داده ها با تحلیل واریانس چند متغیره عاملی نشان داد که: آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر پیشرفت تحصیلی، عملکرد کنکور و اضطراب امتحان دانش آموزان داوطلب در کنکور تأثیر دارد. آمورش مدیریت استرس مبتنی بر شیوه شناختی-رفتاری اضطراب امتحان دانش آموزان دختر و پسر را کاهش داد؛ پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور دانش آموزان دختر و پسر را افزایش داد، اما بین دختر و پسر تفاوت معنی دار مشاهده نشد. بعلاوه، تعامل آموزش مدیریت استرس و جنسیت تآثیر معنی داری بر پیشرفت تحصیلی، عملکرد کنکور و اضطراب امتحان دانش آموزان داوطلب در کنکور نداشت.

اضطراب امتحان پدیده ای گسترده است که با عملکرد مختل در امتحانات تحصیلی همراه است و می توان آن را رایج ترین ترس در میان دانش آموزان و دانشجویان دانست. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کمال گرایی با اضطراب امتحان با متغیر میانجی ذهن آگاهی در دانشجویان انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف از میان 1042 نفر دانشجوی دختر و پسر دانشکده فنی و حرفه ای شهر قزوین که در سال تحصیلی 97-1396 مشغول تحصیل بودند؛ بر اساس فرمول کوکران و نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 278 نفر انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس پنج وجهی ذهن آگاهی، پرسشنامه های اضطراب امتحان و کمال گرایی بودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزارهای SPSS، ویراست 18 و لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان دادند ذهن آگاهی در رابطه کمال گرایی با اضطراب امتحان میانجی گر کامل است. همچنین الگوی پیشنهادی از برازش نسبتاً خوبی با داده ها برخوردار است؛ بنابراین با توجه به نقش مهم ذهن آگاهی در درمان اضطراب امتحان، ضروری است برنامه آموزش ذهن آگاهی در مراکز مشاوره دانشگاه مورد توجه قرار گیرد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر به کارگیری بازی های رایانه ای آموزشی چندکاربره برخط به عنوان یکی از روش های نوین تدریس بر مهارت های اجتماعی و توانایی های شناختی انجام گرفت. روش پژوهش طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان دوره ابتدایی شهر ارومیه می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند مدرسه نوشان انتخاب شد و از میان دانش آموزان این مدرسه کلاس چهارم ابتدایی انتخاب و به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند به طوری که 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه مهارت های اجتماعی و توانایی شناختی استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارspss استفاده شد. نتایج نشان داد استفاده از بازی های رایانه ای آموزشی چندکاربره برخط بر مهارت های اجتماعی و توانایی شناختی دانش آموزان به طور معنی داری (توانایی شناختی (F=181/10) و مهارت های اجتماعی (F= 156/001)) نسبت به روش معمول مؤثرتر است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی پیشایندهای درگیری تحصیلی بر اساس نظریه انتظار-ارزش ویگفیلد-اکلز بود. بر این اساس مدلی طراحی شد که فرهنگ اجتماعی به عنوان متغیر برون زاد؛ ادراک دانش آموز از محیط یادگیری، سبک اسناد، حافظه هیجانی، خودپنداره تحصیلی، انتظار موفقیت، ارزش تکلیف به عنوان متغیرهای میانجی؛ و درگیری تحصیلی به عنوان پیامد در نظر گرفته شد. به منظور آزمون مدل 710 نفر از دانش آموزان پایه های دوم و سوم متوسطه دوم رشته تجربی و ریاضی شهر قم به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه های تعامل با معلم، همسالان، والدین، ادراک دانش آموز از محیط یادگیری، سبک های اسناد، خودپنداره تحصیلی، حافظه هیجانی، انتظار-ارزش و درگیری تحصیلی را تکمیل نمودند. روابط درونی متغیرها با مدل معادلات ساختاری و با نرم افزار6. 1 EQS آزمون شد. یافته ها نشان داد فرهنگ اجتماعی بر ادراک دانش آموز از محیط یادگیری و سبک اسناد اثر ساختاری مستقیم داشت و به واسطه خودپنداره و حافظه هیجانی بر انتظار موفقیت و ارزش تکلیف اثر ساختاری مثبت داشت. خودپنداره و حافظه هیجانی نیز به واسطه ارزش تکلیف بر درگیری تحصیلی اثر ساختاری مثبت داشتند. تنها اثر ساختاری خودپنداره بر درگیری تحصیلی به واسطه انتظار موفقیت معنادار نبود. نظریه انتظار-ارزش مدل مناسبی برای درگیری تحصیلی دانش آموزان است. نقش و سهم باورهای انگیزشی و شناختی در تبیین درگیری تحصیلی و ساخت روابط درونی آن ها حائز اهمیت است.