علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران
سال:1393 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

سابقه و هدف: سرطان پستان یکی از رایج ترین عوامل مرگ و میر ناشی از بدخیمی در زنان است. سیلیبینین یک ترکیب فلاونولیگنان از گیاه خار مریم (Silybum maianum) استخراج شده و ویژگی ضد سرطانی آن در سلول های کبدی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه اثر سیلیبینین بر میزان بیان ژنی P53، رشد و آپوپتوز در رده سلولی MCF-7 مورد بررسی قرار گرفته است.مواد و روش ها: با کشت سلول های MCF-7 در RPMI1640 و تیمار با سیلیبینین در غلظت های کنترل، 25 الی 800 میکرومول در زمان های 24، 48 و 72 ساعت با روش رنگ سنجی MTT (MethylThiazolTetrazolium)، میزان رشد سلولی مورد بررسی قرار گرفت. میزان القاء آپوپتوز به روش فلوسایتومتری با رنگ آمیزی Annexin-V بررسی گردید. میزان بیان ژن P53 توسط دستگاه Real-Time PCR بررسی شد. در نهایت تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم افزار Spss ver16 صورت پذیرفت.یافته ها: یافته ها نشان دادند، تاثیر مهار سیلیبینین در غلظت 200 میکرومول در 24 ساعت بر رشد و نیز القاء آپوپتوز سلولی قابل توجه بود (P<0.05). انکوباسیون با سیلیبینین در 48 ساعت IC50، برابر با 148 میکرومول نشان داد (P<0.05). داده های فلوسایتومتری نشان دادند که القاء آپوپتوز کاملا مستقل از اثر سیتوتوکسیک سیلیبینین بوده است. سیلیبینین باعث افزایش بیان ژن P53 همسو با افزایش میزان آپوپتوز در سلول های تیمار شده می گردد.نتیجه گیری: سیلیبینین به صورت وابسته به دوز و زمان باعث کاهش رشد سلولی و القاء آپوپتوز در سلول های MCF-7 می شد. همچنین سیلیبینین به صورت وابسته به دوز باعث بیان ژن P53 شد. شواهد نشان می دهند که سیلیبینین می تواند به عنوان یک ماده ضد سرطان پستان در راستای مرگ سلولی از طریق مسیر آپوپتوز عمل نماید.

سابقه و هدف: آترواسکلرورز یکی از مهم ترین علل مرگ در بیماران دیابتی است. اسیدهای چرب امگا-3 سطوح تری گلیسرید را کاهش می دهند اما نگرانی هایی در مورد افزایش سطوح LDL-C و ApoB ایجاد شده است. هدف این مطالعه تعیین اثر اسیدچرب امگا-3 بر لیپوپروتئین ها، ApoB و ApoA سرم در بیماران دیابتی است.مواد و روش ها: در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور تصادفی کنترل شده، 81 بیمار دیابتی نوع 2 (41 نفر در گروه مداخله و 40 نفر در گروه شاهد) به مدت دو ماه روزانه 3 کپسول دریافت می کردند. مکمل امگا-3 در مجموع حاوی 2714 گرم امگا-3 و دارونما حاوی 2100 میلی گرم روغن آفتابگردان بود. داده های مصرف مواد مغذی با استفاده از یادآمد 24 ساعته خوراک؛ قد، وزن و نمونه خون ناشتا برای اندازه گیری پروفایل لیپیدی، در ابتدا و انتهای مطالعه جمع آوری شد. تفاوت بین دو گروه با استفاده از آزمون t مستقل و تفاوت در گروه های مطالعه با آزمون t جفتی بررسی شد.یافته ها: میانگین سن، وزن، نمایه توده بدن، دریافت خوراکی انرژی و مواد مغذی، داروهای مصرفی و متغیرهای بیوشیمایی در ابتدای مطالعه بین دو گروه از نظر آماری متفاوت نبود. همچنین، تفاوت معنی داری در نمایه توده بدن و دریافت انرژی و مواد مغذی قبل و بعد مداخله در هیچ گروهی مشاهده نشد. مصرف کپسول اسیدهای چرب امگا-3 موجب کاهش معنی داری در ApoB، تری گلیسرید و نسبت TG:HDL_C سرمی در گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد شد (p<0.001). متغیرهای دیگر تغییر معنی داری نداشتند.نتیجه گیری: مصرف مکمل اسید چرب امگا-3 به مدت دو ماه می تواند منجر به کاهش ApoB، تری گلیسرید و نسبت TG:HDL-C در بیماران دیابتی شود.

سابقه و هدف: شواهد نشان می دهد که میان وعده ها بخش مهمی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز روزانه کودکان را فراهم می کنند. انتخاب میان وعده های سالم برای کودکان می تواند در تغذیه سالم آنها نقش داشته باشد. هدف از این مطالعه شناسایی پیش بینی کننده های انتخاب میان وعده های سالم برای کودکان توسط مادران با استفاده از نظریه شناختی اجتماعی بود.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی 398 مادر دارای کودک 1 تا 5 سال که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین 37 مرکز بهداشتی درمانی شهر همدان انتخاب شده بودند، شرکت داشتند. شرکت کنندگان پرسشنامه های مربوط به اطلاعات زمینه ای، سازه های نظریه شناختی اجتماعی وپرسشنامه بسامد مصرف (FFQ) را به صورت خودگزارش دهی تکمیل کردند. پایایی و روایی پرسشنامه ها بر اساس شاخص نسبت روایی محتوا، شاخص روایی محتوا و آلفای کرونباخ در سطح قابل قبول به دست آمد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 15 و آزمون های کای دو، ANOVA و رگرسیون خطی انجام شد. سطح معنی داری در سطح 5 درصد در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد سازه فراهمی، انتظارات پیامد و خودکارآمدی پیش بینی کننده های معنی دار بسامد مصرف میان وعده سالم بودند. این عوامل در مجموع توانستند 14.5 درصد از واریانس این رفتار را تبیین نمایند.نتیجه گیری: توصیه می شود در طراحی مداخلات برای مادران در جهت اصلاح مصرف میان وعده کودکان، از روش های ایجاد تغییر در فراهمی، خودکارآمدی و انتظار پیامد استفاده شود.

سابقه و هدف: کاهش نرخ رشد جمعیت همراه با افزایش امید به زندگی بویژه در کشورهای در حال توسعه موجب پیر شدن جمعیت گردیده است. این مطالعه با هدف پیش بینی برخی از عوامل خطر در تغییرات وضعیت تغذیه سالمندان انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه مقطعی و توصیفی - تحلیلی حاضر به روش خوشه ای 2 مرحله ای با مراجعه به درب منازل سالمندان شهر گرگان، با استفاده از پرسشنامه ارزیابی مختصر تغذیه (MNA) و تن سنجی در 541 سالمند انجام گردید. داده ها با آزمون آماری آنووا یک طرفه و رگرسیون خطی سلسله مراتبی تجزیه و تحلیل شدند. ارتباط متغیرهای کیفی با آزمون کای دو سنجش شد.یافته ها: شیوع سوء تغذیه و ریسک ابتلا به آن به ترتیب %4.8 و %44.7 بود. زنان نمره کمتری از نظر وضع تغذیه بدست آوردند. %58.8 سالمندان روزانه بیش از 3 نوع دارو استفاده می کردند و بین مصرف بیش از 3 دارو با وضعیت تغذیه ارتباط آماری معنی دار وجود داشت. %22.4 سالمندان بدون خانواده زندگی می نمودند و بین زندگی به تنهایی با وضعیت تغذیه نیز ارتباط آماری معنی دار وجود داشت. فراوانی مصرف روزانه 3 وعده غذای اصلی و همچنین میوه و سبزی و نیز منابع غذایی پروتئینی در سالمندان با وضعیت تغذیه خوب بیش از سالمندان در معرض ابتلاء یا مبتلا به سوء تغذیه بود. وضعیت اقتصادی - اجتماعی و سن با وضعیت تغذیه ارتباط معکوس آماری داشت. همچنین وضعیت روحی و دندان با سوء تغذیه ارتباط مستقیم داشت.نتیجه گیری: با توجه به شیوع سوء تغذیه و ریسک ابتلاء به آن در سالمندان و تاثیرپذیری آن از مولفه هایی نظیر وضعیت اقتصادی و اجتماعی، افسردگی، الگوی غذایی و سلامت دهان و دندان، به نظر می رسد علاوه بر مداخلات تغذیه ای، حمایت های اجتماعی و اقتصادی بویژه برای زنان ضروری و حائز اهمیت است.

سابقه و هدف: شیوع ناامنی غذایی در نقاط مختلف جهان دارای الگوی متفاوتی است. شناخت شیوع ناامنی غذایی و عوامل مختلف مرتبط با آن می تواند در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مناسب در جهت کاهش یا کنترل میزان شیوع آن موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی شیوع ناامنی غذایی و ارتباط برخی عوامل اقتصادی - اجتماعی و جمعیتی با آن در خانوارهای روستایی شهرستان اراک انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی توصیفی - تحلیلی روی 373 خانوار روستایی شهرستان اراک که به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند، انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه امنیت غذایی USDA و فرم اطلاعات دموگرافیک و دارایی های خانوار بود. برای تعیین وضعیت اقتصادی خانوارها از مدل تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. کلیه تجزیه و تحلیل های آماری، با استفاده از نرم افزارهای SPSS 20 و STATA نسخه 11 انجام گرفت.یافته ها: شیوع ناامنی غذایی بدون گرسنگی، با گرسنگی متوسط و با گرسنگی شدید به ترتیب، %50.4، %24.4 و %1.6 بود. متغیرهای جنس سرپرست، سن سرپرست، تحصیلات والدین، تعداد فرزندان، درآمد و وضعیت اقتصادی خانوارها ارتباط معنی داری با ناامنی غذایی نشان داد (P<0.05). با کنترل اثر سایر عوامل، فقط وضعیت اقتصادی خانوار به طور معنی داری پیشگویی کننده وضعیت امنیت غذایی خانوار بود به طوری که در خانوارهای با وضعیت اقتصادی پایین در مقایسه با خانوارهای با وضعیت اقتصادی بالا، نسبت شانس و فاصله اطمینان 95% ناامنی غذایی برابر (1.51-8.98) 3.68 بود.نتیجه گیری: شیوع ناامنی غذایی در مناطق مورد بررسی بالا بود و با در نظر گرفتن عوامل مرتبط، توجه ارگان ها و مسوولان زیربط جهت حمایت تغذیه ای در مناطق روستایی به ویژه گروه های آسیب پذیر و محروم در مقایسه با مناطق شهری احساس می شود.

سابقه و هدف: امروزه با توجه به فراگیر شدن مکمل های ورزشی، اثرات مصرف این مکمل ها در عملکرد ورزشکاران نیازمند بررسی و ارزیابی است لذا هدف از انجام پژوهش حاضر تاثیر یک هفته مکمل دهی آرژنین بر غلظت لاکتات خون، شاخص های متابولیکی تنفس در زنان ورزشکار می باشد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با جامعه آماری 16 دختر که به صورت داوطلبانه و به طور روزانه در طی یک هفته به میزان سه گرم در روز از کپسول های مکمل و دارونما استفاده کردند. نمونه ها به طور تصادفی به دو گروه مکمل ال - آرژنین (8 نفر) و دارونما (8 نفر) تقسیم شدند. آزمون بروس در دو مرحله پیش و پس آزمون با فاصله زمانی یک هفته انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار استنباطی ( تی - همبسته، تی - مستقل) و نرم افزار آماری SPSS 21 انجام شد.یافته ها: در خصوص گازهای تنفسی، کاهش معنی دار در نسبت تبادل تنفسی و افزایش معنی دار در تهویه دقیقه ای، اکسیژن مصرفی، دی اکسیدکربن بازدمی، معادل تهویه برای اکسیژن و دی اکسید کربن، اکسیژن مصرفی در آستانه بی هوازی و حداکثر اکسیژن مصرفی در گروه دریافت کننده مکمل ال - آرژنین مشاهده شد (p<0.05) اما تغییرات نسبت اکسیژن مصرفی در آستانه بی هوازی و نقطه جبران تنفسی به اکسیژن مصرفی در حد معنی داری نبود (p>0.05). همچنین در گروه دریافت کننده مکمل کاهش معنی داری در غلظت اسید لاکتیک خون در مقایسه با گروه دارونما وجود داشت (p>0.05).نتیجه گیری: مصرف ال - آرژنین با ایجاد تغییرات در غلظت لاکتات خون و شاخص های متابولیکی تنفس، باعث به تعویق انداختن آستانه بی هوازی و خستگی می شود و احتمالا بتوان از مکمل ال - آرژنین در بهبود کارایی ورزشکاران در فعالیت های ورزشی بهره گرفت.

سابقه و هدف: رشد میکروبی مهم ترین دلیل فساد گوشت و فراورده های گوشتی است که ضمن تغییر بافت و مزه فرآورده خسارت اقتصادی و مسمومیت نیز به دنبال دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی خواص ضدمیکربی فیلم کربوکسی متیل سلولز حاوی اسانس (گشنیز و پوست لیموترش) و تاثیر آن در کاهش بار میکربی گوشت گوسفند می باشد.مواد و روش ها: فیلم کربوکسی متیل سلولز (CMC) با افزودن اسانس های گشنیز و لیموترش در چهار سطح (0.1، 0.2، 0.3 و 0.4 درصد حجمی / حجمی محلول فیلم) تهیه و اثر آنها در محیط آگار بر روی بار میکربی کل، باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلی و سودوموناس آئوروژنس بررسی شد. فیلم CMC حاوی 0.4 درصد اسانس گشنیز یا اسانس لیموترش و فیلم فاقد اسانس روی گوشت پیچیده و از نظر بار میکروبی (بار میکربی کل، باکتری های استافیلوکوکوس، کلی فرم و سودوموناس) و pH با نمونه شاهد در طول 8 روز نگهداری در دمای یخچال (4±1oC) مقایسه شد.یافته ها: فیلم های حاوی اسانس گشنیز و لیموترش در محیط کشت آگار در مقابل میکروارگانیسم های اشرشیاکلی و سودوموناس آئوروژنس خاصیت ضدمیکربی داشتند، اما تاثیر معنی داری بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نداشتند. فیلم CMC باعث کاهش بار میکربی کل و باکتری های سودوموناس، کلی فرم و استافیلوکوکوس گوشت شد و عملکرد فیلم حاوی اسانس بهتر از فیلم فاقد اسانس بود (p<0.05). تاثیر ضدمیکربی اسانس لیمو بر سودوموناس به طور معنی داری بیش تر از اسانس گشنیز بود. حضور فیلم کربوکسی متیل سلولز باعث کاهش pH گوشت شد.نتیجه گیری: فیلم کربوکسی متیل سلولز - اسانس لیموترش با کاهش بار میکربی گوشت، تخریب بافت و افزایش pH را به تعویق انداخت. لذا این فیلم می تواند به عنوان یک پوشش اقتصادی و زیست تخریب پذیر برای افزایش ماندگاری گوشت گوسفند در دمای یخچال پیشنهاد شود.

سابقه و هدف: ایکوزاپنتاانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزاانوئیک اسید (DHA) دارای اثرات پیشگیرانه و درمانی در بیماری های مختلف به ویژه بیماری های عروقی قلب و التهابی هستند. با در نظر گرفتن مزایای کاربرد نانولیپوزوم ها به عنوان سامانه های حامل ترکیبات زیست فعال، تحقیق حاضر با هدف تهیه و ارزیابی پایداری فیزیکی فرمولاسیون های نانولیپوزومی حاوی ویتامین E بارگذاری شده با DHA و EPA انجام گرفت.مواد و روش ها: نانولیپوزوم های خالی بر پایه دی پالمیتوئیل فسفاتیدیل کولین (DPPC) با روش اصلاح یافته فیلم نازک لیپیدی و امواج فراصوت تهیه، سپس بارگذاری DHA و EPA با انکوباسیون در دمای حدود 50oC انجام شد. به منظور بهبود پایداری ویتامین E به برخی فرمول ها اضافه شد. مطالعه مقایسه ای فرمولاسیون ها بر اساس ترکیبات ویتامین E و متیل و پروپیل پارابن بر ویژگی های آنها از طریق ارزیابی با زتاسایزر، میکروسکوپ الکترونی روبشی (TEM)، کالریمتری روبشی تفاضلی (DSC) و محاسبه درصد کارایی درون پوشانی DHA و EPA صورت گرفت. بررسی پایداری فیزیکی با ارزیابی تغییرات کارایی درون پوشانی، اندازه ذرات، توزیع اندازه ذرات و شکل وزیکول های نگهداری شده به مدت 3 ماه در دماهای 4، 30 و 40oC انجام شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که به طور موفقیت آمیزی بارگذاری DHA و EPA در فرمولاسیون های بر پایه ویتامین E انجام شد و فرمولاسیون بهینه دارای کارایی درون پوشانی بالا (89.1±0.6 درصد و 81.96±1.4 درصد)، دارای اندازه ذرات (82±0.8 نانومتر) و توزیع اندازه ذرات (0.13±0.02) مناسب دربر داشتند (P£0.01). نتایج آزمون های ارزیابی پایداری فیزیکی فرمولاسیون نانولیپوزومی حامل DHA و EPA ادغام شده با ویتامین E پس از نگهداری به مدت 3 ماه در دمای 4oC مناسب بود. ارزیابی نانولیپوزوم های حامل امگا 3 بر پایه ویتامین E به وسیله DSC و TEM پدیده برهمکنش و انتشار DHA و EPA را در غشاء دولایه لیپیدی تایید کردند.نتیجه گیری: یافته های حاصل از این تحقیق نشان داد که ادغام ویتامین E در فرمولاسیون نانولیپوزومی اثرات محافظتی و پایدارکننده چشمگیری بر میزان DHA و EPA بارگذاری شده در غشاء دو لایه لیپیدی و پایداری فیزیکی آن دربر داشته است. افزودن ترکیبات محافظ به همراه ویتامین E موجب پایداری بیشتر ویژگی های فیزیکی فرمولاسیون لیپوزومی حاوی DHA و EPA نسبت به فرمول شاهد نگردید.

سابقه و هدف: باقی ماندن آنتی بیوتیک ها در فرآورده های طیور سبب بروز بیماری های خطرناکی مانند سرطان، حساسیت، عفونت های ثانویه، اختلالات سوخت و ساز و افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی میکروارگانیسم ها در مصرف کنندگان می شود. این مطالعه با هدف استفاده از پروبیوتیک ها (به عنوان جایگزین آنتی بیوتیک) در خوراک بلدرچین ژاپنی و بررسی تاثیر آن بر ویژگی های گوشت آن انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش تاثیر افزودن پودر پروبیوتیک پروتکسین در سطوح 0.25، 0.5 و %0.75 جیره غذایی بر ویژگی های میکربی، کیفی و ماندگاری گوشت بلدرچین ژاپنی در مقایسه با خوراک حاوی مقادیر 0.25، 0.5 و %0.75 آنتی بیوتیک و نمونه شاهد مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: افزودن پروبیوتیک سبب کاهش شمارش کلی باکتری های گوشت تازه شد، در حالی که تعداد کلی فرم های تیمارهای روز اول اختلاف معنی داری نداشت. طی مدت نگهداری، اگر چه شمارش کلی و کلی فرم ها افزایش یافت ولی فقط یافته های روز هفتم نگهداری با سایر روزها اختلاف معنی داری داشت. از سوی دیگر، پروتکسین سبب تغییر معنی داری در ظرفیت نگهداری آب در نمونه ها نشد. اما ارزیابی اکسیداسیون گوشت تازه نشان داد که افزودن مکمل پروبیوتیک به غذای بلدرچین موجب کاهش مالون دی آلدئید و بهبود کیفیت گوشت طی مدت نگهداری شده است. همچنین حضور پروبیوتیک در خوراک پرندگان سبب کاهش زردی و افزایش روشنایی و قرمزی رنگ گوشت تازه شد و طی هفت روز نگهداری گوشت در یخچال روشنایی رنگ کاهش، زردی آن افزایش و قرمزی تیمارها بدون تغییر باقی ماند.نتیجه گیری: افزودن پروبیوتیک به جیره بلدرچین به دلیل کنترل فعالیت میکروارگانیسم ها، کاهش واکنش های اکسیداسیون، افزایش جزئی ظرفیت نگهداری آب و بهبود شاخص رنگ گوشت آن، جایگزین خوبی برای آنتی بیوتیک می باشد.

سابقه و هدف: امروزه تقاضا برای فراورده های پروبیوتیک غیرلبنی به دلیل پرطرفدار شدن گیاه خواری، عدم تحمل لاکتوز شیر در برخی افراد و میزان بالای کلسترول فراورده های لبنی افزایش یافته است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثر نگهداری یخچالی بر قابلیت زیستی پروبیوتیک ها و برخی ویژگی های فیزیکوشیمیایی در آب زغال اخته است.مواد و روش ها: آب زغال اخته با pH طبیعی و تعدیل شده با سدیم بی کربنات توسط سه سویه صنعتی پروبیوتیک شامل لاکتوباسیلوس رامنوسوس، ل. پلانتارم و ل. کازئی و دو سویه بومی ل. کازئی تلقیح شد. نمونه ها بلافاصله پس از تلقیح وارد یخچال (4oC) شدند. سپس ویژگی های شیمیایی از جمله pH، اسیدیته، میزان مواد فنلی، آنتوسیانین ها و فعالیت ضد اکسیدانی، ویژگی های میکروبی از جمله شمارش سلول های زنده پروبیوتیک و خواص حسی نمونه ها به مدت 4 هفته با فواصل زمانی یک هفته برای نمونه های با pH تعدیل شده مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه (One way ANOVA) و Repeated Measure و نرم افزار SPSS انجام شد. سطح معنی داری P<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز آماری داده ها نشان می دهد که نوع تیمار، زمان نگهداری و اثر متقابل این دو عامل بر تغییرات ویژگی های فیزیکوشیمیایی و قابلیت زیستی پروبیوتیک ها در آب زغال اخته تاثیر معنی داری دارد (P<0.05). نتایج نشان داد که سویه بومی ل. کازئی زیر گونه T4 در مقایسه با سایر پروبیوتیک ها، قابلیت زیستی خود را بعد از 4 هفته نگهداری یخچالی در تعداد 8.67 log cfu/ml حفظ نمود. همچنین بیشترین تغییرات در ویژگی های فیزیکوشیمیایی، در تیمارهای آب زغال اخته حاوی این سویه پروبیوتیک مشاهده شد که نشان دهنده فعالیت تخمیری آن طی نگهداری یخچالی است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آب زغال اخته به دلایلی نظیر pH پایین و وجود ترکیبات فنلی بازدارنده بر قابلیت زیستی پروبیوتیک ها به ویژه سویه های صنعتی طی نگهداری یخچالی اثر منفی دارد.

سابقه و هدف: اعمال فرآیندهای حرارتی در حین تولید شیرخشک، آن را در معرض ایجاد دو ترکیب فورفورال (F) و هیدروکسی متیل فورفورال (HMF) قرار می دهد. سمی بودن این ترکیبات حتی در مقادیر بسیار کم به اثبات رسیده است. هدف از این پژوهش، معرفی و بهینه سازی روش ریزاستخراج مایع - مایع پخشی (DLLME) به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا به عنوان روشی حساس و دقیق جهت شناسایی و تعیین مقادیر بسیار کم فورفورال و هیدروکسی متیل فورفورال در نمونه های شیرخشک می باشد.مواد و روش ها: عوامل موثر بر استخراج F و HMF مشخص شدند و توسط روش سطح پاسخ بهینه گردیدند. به منظور بهینه سازی، طرح مرکب مرکزی به کار گرفته شد. ارقام شایستگی روش پیشنهادی شامل حد تشخیص، حد تعیین، تکرارپذیری و گستره خطی تعیین گردیدند. استخراج و تعیین مقادیر فورفورال و هیدروکسی متیل فورفورال موجود در 22 نمونه تهیه شده از داروخانه های شهر تهران با استفاده از روش پیشنهادی انجام گرفت. روش آماری مورد استفاده در این پژوهش آنالیز واریانس یک طرفه بود.یافته ها: مقادیر بهینه مربوط به فاکتورهای موثر بر استخراج F و HMF مشخص شدند. ارقام شایستگی روش پیشنهادی در گستره بسیار مطلوب قرار داشت. در پژوهش حاضر، کمترین و بیشترین مقدار فورفورال به ترتیب 0.18 و 20.77 میکروگرم بر گرم و هیدروکسی متیل فورفورال 0.24 و 167.16 میکروگرم بر گرم در نمونه های شیرخشک بود.نتیجه گیری: روش استخراجی DLLME به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا با سایر روش های قبلی مقایسه گردید و کارایی بالا و قابلیت اعتماد آن در تعیین مقادیر بسیار کم فورفورال و هیدروکسی متیل فورفورال در نمونه های شیرخشک به اثبات رسید.

سابقه و هدف: غنی سازی مواد غذایی منجر به افزایش سطح سلامت فرد و جامعه می شوند. در این تحقیق ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس به دلیل محتوای کامل غذایی در غنی سازی پنیر سفید فراپالایش با هدف بررسی اثر آن بر زنده مانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس استفاده شد. پونه کوهی با توجه به خواص درمانی، ضدمیکروبی و ضداکسایشی و به عنوان طعم دهنده در تولید این پنیر مورد استفاده قرار گرفت.مواد و روش ها: ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس در مراحل اولیه تولید و در غلظت های 0.3، 0.5 و 0.8 درصد وزنی به پنیر اضافه شد. افزودن اسپیرولینا بر قابلیت زیستی باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در پنیر فراپالایش پروبیوتیک حاوی 0.5 و 1% پونه کوهی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در روزهای یکم، پانزدهم، سی ام و چهل و پنجم از نمونه های نگهداری شده در دمای 4oC انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد با افزودن پودر توده زیستی اسپیرولینا پلاتنسیس در نمونه های پنیر حاوی پودر پونه کوهی، قابلیت زیستی باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در طول مدت نگهداری به طور معنی داری افزایش یافت (P<0.05). اثر افزودن %0.8 پودر اسپیرولینا بر قابلیت زیستی باکتری پروبیوتیک در مقایسه با مقدار 0.3 و %0.5 بالاتر بود. بعد از روز چهل و پنج روز نگهداری در دمای 4oC تعداد باکتری های پروبیوتیک در تمام نمونه های پنیر در محدوده توصیه شده برای ایجاد اثرات مفید در سلامتی انسان بود.ارزیابی حسی برای تمامی نمونه های پنیر انجام گرفت، امتیاز حسی افزودن %0.3 پودر اسپیرولینا به نمونه های پنیر در هر دو سطح پونه کوهی (0.5 و %1) بهتر از دو سطح دیگر 0.5 و %0.8 بود.نتیجه گیری: این مطالعه با در نظر گرفتن خواص سلامت بخش و تغذیه ای ریز جلبک اسپیرولینا پلاتنسیس و اثرات مطلوب آن بر قابلیت زیستی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در غنی سازی پنیر فراپالایش مورد استفاده قرار گرفت و با افزودن پودر پونه کوهی در هر دو سطح 0.5 و %1 در نمونه های پنیر حاوی پودر ریز جلبک، نگرانی کاهش پذیرش حسی این محصول برطرف گردید.