علوم باغبانی ایران
سال:1396 | دوره:48 | شماره:4 |تعداد مقالات:23

با شناسایی دقیق صفات و ویژگی های درختان میوه می توان بهترین رقم ها را برای کاربردهای مورد نظر مشخص و گسترش داد. به همین منظور برخی ویژگی های میوه ی سه رقم زیتون ’ کنسروالیا‘ ، ’ سویلانا‘ و ’ مانزانیا‘ در مناطق خرم آباد، کوهدشت و ویسیان بر پایه ی طرح بلوک کامل تصادفیبررسی شد. نتایج تجزیه ی واریانس مرکب داده ها نشان داد، در همه ی صفات ارزیابی شده به جز صفت طول میوه اختلاف معنی داری بین مناطق وجود داشت. همچنین، بین رقم های مختلف از نظر صفات در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه ی میانگین صفات ارزیابی شده با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد نشان داد، رقم ها در منطقه ی خرم آباد بیشترین مقادیر را از نظر صفات ریخت شناختی (مورفولوژیک) در بین مناطق مختلف داشتند ورقم کنسروالیا بیشترین مقادیر را از نظر صفات ریخت شناختی شامل طول، عرض و قطر میوه، وزن 20 میوه و وزن خشک تک میوه را در بین رقم های مختلف داشت. همچنین، رقم کنسروالیا بیشترین درصد روغن و عملکرد را در بین رقم ها داشت که از این لحاظ اختلاف معنی داری با دیگر رقم ها داشت. نتایج همبستگی نشان داد، در بیشتر موارد بین صفات ریخت شناختی با هم و همچنین صفت عملکرد با دیگر صفات، همبستگی بالایی وجود دارد. درنهایت، رقم کنسروالیا را به دلیل عملکرد بالای میوه و درصد بالای روغن می توان به عنوان یک رقم دو منظوره ی مناسب برای باغ های تجاری زیتون در استان لرستان به ویژه شهرستان خرم آباد و مناطق همسان پیشنهاد داد.

در این تحقیق تأثیر تغذیه ی آهن و نیتروژن، در سه سطح (کلات آهن با غلظت های 0، 5 و 10 قسمت در میلیون (پی پی ام) و نیترات آمونیوم با غلظت های 0، 40 و 60 قسمت در میلیون) بر درصد عنصرهای نیتروژن، پتاسیم و فسفر برگ و میوه در زمان برداشت و برخی از ویژگی های کیفی محصول سیب رقم فوجی طی انبارمانی بررسی شد. بنابر نتایج این پژوهش، سطوح نیتروژن استفاده شده تأثیر معنی داری بر صفات کمی و کیفی میوه نداشت و تنها میزان ویتامین ث میوه را به طور معنی داری افزایش داد. سطوح آهن به کار برده شده به طور معنی داری درصد کاهش وزن میوه در دوره ی انبارمانی را کاهش داد. تأثیر انبارمانی بر برخی از شاخص های کیفی میوه معنی دار بود و منجر به کاهش کیفیت شد به طوری که این افت کیفیت از 95 روز انبارمانی به بعد ملموس تر بود. میزان ویتامین ث، سفتی بافت، وزن خشک و اسیدهای آلی (اسیدیته) میوه در مدت انبارمانی کاهش معنی داری داشت. تیمار نیتروژن سبب افزایش معنی دار محتوای نیتروژن برگ و میوه شد، اما پتاسیم برگ و میوه را کاهش داد. تأثیر تیمار آهن بر میزان این سه عنصر در برگ و میوه معنی دار نبود و تنها پتاسیم میوه را به طور معنی داری کاهش داد. به طورکلی نتایج این تحقیق نشان دهنده ی نگهداری سه ماهه ی این رقم بدون کاهش کیفیت است.

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سیلیکات پتاسیم بر واکنش گیاه شمعدانی معطر به تنش شوری در سال 1393 انجام شد. آزمایش به صورت گلدانی، آبکشتی (هیدروپونیک) درون ماسه و بر پایه ی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی شامل چهار واحد آزمایشی و هر واحد شامل 9 ترکیب تیماری و درمجموع 36 گلدان انجام شد. عامل ها شامل شوری ناشی از کلرید سدیم با ایجاد سه سطح هدایت الکتریکی 8/1 (ناشی از محلول غذایی به عنوان شاهد، بدون کلرید سدیم)، 4 و 6 دسی زیمنس بر متر و کاربرد هفتگی سیلیکات پتاسیم در سه سطح 0، 5/0 و 1 میلی مولار بود. نتایج نشان دادند، با افزایش شوری، فراسنجه (پارامتر)های رشد گیاه، میزان اسانس، محتوای نسبی آب و فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز کاهش یافت درحالی که میزان مالون دی آلدئید، نشت الکترولیت ها و میزان پرولین افزایش یافتند. سیلیکات پتاسیم در بهبود رشد و ویژگی های بیوشیمیایی گیاه در شرایط شوری مؤثر بود. همچنین با افزایش سطح شوری میزان سدیم افزایش پیدا کرد و میزان پتاسیم کاهش یافت و کاربرد سیلیکات پتاسیم باعث کاهش سدیم و افزایش پتاسیم در اندام های هوایی گیاه شد. در بیشتر ویژگی ها از جمله سطح برگ، وزن تر و خشک گیاه کاربرد سیلیکات پتاسیم با غلظت 1 میلی مولار عملکردی همانند به شاهد را نشان داد. به طورکلی نتایج نشان داد، افزایش شوری باعث تشدید تنش شده و کاربرد هفتگی سیلیکات پتاسیم به ویژه با غلظت 1 میلی مولار باعث کاهش تأثیر تنش شد.

کاهش ارزش اقتصادی میوه های برداشت شده، در نتیجه ی فساد قارچی پس از برداشت رخ می دهد که می توان با استفاده از پوشش های خوراکی آن ها را کنترل کرد. انگور به عنوان یکی از میوه های بسیار فسادپذیر در معرض عامل های قارچی به ویژه Botrytis cinerea است. در این پژوهش، از اسانس آویشن برای جایگزینی تیمارهای قارچکش به منظور حفاظت در برابر بیماری های قارچی و افزایش عمر پس از برداشت انگور استفاده شد. هنگامی که میزان کل مواد جامد قابل حل (TSS) میوه ها در حدود 20 بود برداشت و پس از تلقیح با قارچ Botrytis cinerea با 0، 150 و300 میکرولیتر بر لیتر اسانس آویشن تیمار شدند و در بسته های در حدود 200 گرمی بسته بندی و سپس در انبار ° C2± 0 و رطوبت نسبی 90درصد به مدت 60 روز نگه داری شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. پس از تیمار، تغییر وزن، رنگ، pH، فساد، صفات کیفی و حسی میوه ها اندازه گیری شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که اسانس آویشن میزان کاهش وزن، فساد، ترک خوردگی و ریزش را کاهش و کیفیت حبه ها را حفظ کرده است. با گذشت زمان میزان درخشندگی، زاویه ی هیو و شاخص خلوص رنگ (کروما) در میوه ها کاهش یافت. همچنین میزان درخشندگی میوه های تیمارشده کمتر از شاهد بود. میزان مواد جامد قابل حل و اسیدیته ی قابل عیارسنجی (تیتراسیون) نیز با گذشت زمان به ترتیب افزایش و کاهش یافت. با افزایش غلظت اسانس، رشد قارچ به طور معنی داری کاهش یافت، اما غلظت اسانس تفاوت معنی داری در بیشتر صفات مورد بررسی مانند کاهش وزن، درخشندگی، زاویه ی هیو، خلوص رنگ، قهوه ای شدن، سفتی، ترک خوردگی و ریزش حبه ها ایجاد نکرد.

استیلبن های انگور یک خانواده ی شناخته شده از پلی فنول های گیاهی هستند که فعالیت های زیستی (بیولوژی) چندی از آن ها در رابطه با سودمندی های سلامتی به تأیید رسیده اند. در این پژوهش، تأثیر محرک اشعه ی فرابنفش C در سه زمان (10، 20 و 30 دقیقه) در ترکیب یا بدون ترکیب با تابش نور مرئی با سطح انرژی بالا (10000 لوکس) روی یک رگه ی (لاین) یاخته ای به دست آمده از میانبر انگور رقم شاهانی (Vitisvinifera cv. Shahani) در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح کامل تصادفی بررسی و نتایج کسب شده با تیمارهای شاهد مقایسه شد. نتایج نشان دادند، تاریکی می تواند بیشتر از نور مرئی مسیر سوخت وسازی (متابولیکی) مربوط به تولید استیلبنوئیدها را تحریک کند. در میان زمان های استفاده شده از محرک اشعه ی فرابنفش C، ده دقیقه استفاده از اشعه ی فرابنفش C برای تولید مؤثر و تجمع بالای فنول ها (73/112 میلی گرم گالیک اسید در هر گرم وزن خشک یاخته) و فلاونوئید ها (47/150 میلی گرم کاتکین در هر گرم وزن خشک یاخته) و همچنین استیلبنوئیدها شامل مجموع رسوراترول و فرم گلوکوزیله شده ی آن به نام پیسید (54/7 میکرو گرم بر میلی لیتر) بهینه بود. افزون بر این، نتایج نشان داد، یک رابطه ی منفی معنی دار بین تولید این متابولیت ها و رشد یاخته وجود دارد. این یافته ها داده های ارزشمندی به منظور تولید انبوه کشت های یاخته ای برای تولید این ترکیب های خیلی با ارزش در سامانه های بیوراکتور ارائه می کنند.

تولید درونی گاز اتیلن و افزایش تنفس و حضور بیرونی این گاز در محیط به عنوان اصلی ترین دلایل و عامل های کاهش ماندگاری گل شاخه بریده ی میخک مطرح است و کاربرد جاذب های اتیلن می تواند در این رابطه مؤثر باشد. در این تحقیق تأثیر کاربرد زئولیت در سه سطح 0، 5/0 و 1 گرم پوشش داده شده با پرمنگنات پتاسیم (1 میلی مولار) به عنوان جاذب اتیلن در چهار سطح 0، 1، 2 و 3 درصد وزنی در کیفیت گل های شاخه بریده ی میخک رقم مهندسی قرمز (Dianthus caryophyllus L. ‘ Red’ ) بررسی شد. سطوح تیماری پرمنگنات پتاسیم طوری انتخاب شد که بتواند کل حجم زئولیت در هر تیمار را به طور کامل خیس کند. در هر ظرف محدود یا ایزوله (هر ظرف از روی هم قرارگرفتن دو لیوان شفاف پلاستیکی هرکدام به حجم 5/0 لیتر به دست آمد و محل اتصال با چسب شفاف به کلی بسته شد) به حجم 1 لیتر، یک شاخه گل به طول 30 سانتی متر به همراه محفظه ی تیمار حاوی جاذب غنی شده قرار گرفت و آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد (تیمار شاهد بدون زئولیت و پرمنگنات پتاسیم بود). صفاتی مانند وزن تر و وزن خشک شاخه، عمر گلجایی، شاخص ثبات غشای یاخته ای، میزان تولید اتیلن، میزان سبزینه (کلروفیل) های برگ و آنتوسیانین های گلبرگ ها ارزیابی شد. نتایج نشان داد، استفاده از زئولیت 5/0 گرم پوشش داده شده با پرمنگنات پتاسیم 2 درصد بیشترین عمر گلجایی را نسبت به شاهد داشت. افزون بر این دیگر ویژگی های کیفی از جمله وزن تر، وزن خشک، کاهش وزن تر، ثبات غشای یاخته ای، میزان آنتوسیانین ها، سبزینه ها و میزان اتیلن تولیدشده نیز تحت تأثیر معنی دار تیمار زئولیت سطح 5/0 گرم پوشش داده شده با پرمنگنات پتاسیم قرار گرفتند. بنابراین، این سطح از تیمار برای حفظ کیفیت گل های شاخه بریده میخک رقم قرمز در چرخه ی حمل ونقل پیشنهاد می شود.

یکی از عامل های مهم تعیین کننده ی کیفیت و بازارپسندی انگور رنگ حبه ی آن است. عامل های چندی بر رنگ گیری حبه تأثیر دارند. به منظور بررسی تأثیر حلقه برداری شاخه های سال جاری و محلول پاشی اتفن با غلظت های 150 و 300 میلی گرم در لیتر در مرحله ی تغییر رنگ حبه ها بر رنگ گیری و کمیت و کیفیت میوه ی انگور ریش بابا قرمز این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آب هوایی ارومیه در تاک های 25 ساله با تربیت کوردون دوسویه اجرا شد. در هنگام برداشت صفات کمی و کیفی میزان قند، اسید میوه، وزن حبه و خوشه، سفتی و ریزش حبه، میزان فنول کل، مواد پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) و ویژگی های رنگ حبه اندازه گیری شدند. حلقه برداری و اتفن باعث بهبود میزان قند و کاهش اسید میوه شدند. وزن حبه ها و خوشه ها در تاک های حلقه برداری شده افزایش نشان داد، اما اتفن تأثیری نداشت. ریزش حبه در تاک های حلقه برداری شده کمتر از شاهد بود ولی اتفن باعث تشدید ریزش و کاهش میزان سفتی بافت حبه شد. هر دو تیمار باعث افزایش تولید مواد فنولی و پاداکسندگی میوه شدند. بیشترین میزان فنل در تاک های حلقه برداری شده و اتفن در زمان تغییر رنگ حبه ها بود. حلقه برداری تاک ها در آغاز تغییر رنگ حبه ها به همراه کاربرد اتفن باعث بهبود رنگ گیری و قرمزتر شدن حبه ها شدند.

این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 27 نژادگان (ژنوتیپ) بومی و کشت شده درخت به (Cydoniaoblonga Mill. ) در شهرستان های کوثر و خلخال استان اردبیل صورت گرفت. برای این منظور، 20 صفت ریخت شناختی (مورفولوژیکی) برگ، میوه و گل و سیزده صفت بیوشیمیایی میوه در سال 1394 و در دانشکده ی کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اندازه گیری شد. نتایج بررسی صفات، شکل و ابعاد برگ و میوه نشان داد که از این صفات می توان به عنوان معیار اساسی در جداسازی رقم های درخت "به" استفاده کرد. همچنین درزمینه ی صفات کیفی برگ، نژادگان های مختلف از لحاظ شکل پهنک، حالت استقرار پهنک نسبت به شاخه و شکل قاعده ی پهنک متفاوت بودند. در بررسی صفات مربوط به گل مشخص شد که گل ها در سه رنگ سفید، صورتی و دورنگ دیده شد. درزمینه ی صفات مربوط به میوه، شکل آن (گرد، چهارگوش، تخم مرغی و گلابی شکل) نسبت به دیگر صفات تفاوت بارز و بیشتری را نشان داد. تجزیه ی خوشه ای، کل نژادگان ها را در سه گروه طبقه بندی کرد. بر پایه ی شاخص های اندازه گیری شده، نژادگان های Lm1، Lm5، Lm7، Lm9، Kv1، Kv3، Kv8، Kv4، Kv16 و Kv18 به دلیل میزان کم اسیدیته ی قابل عیارسنجی (تیتراسیون) و قند متعادل و طعم بهتر، مناسب برای مصرف تازه خوری ارزیابی شدند.

انار یکی از محصولات مهم باغبانی در ایران است. انتخاب یک نژادگان (ژنوتیپ) مناسب و مقاوم به شرایط محیطی و دارای عملکرد بالا نقش مهمی در افزایش بهره برداری اقتصادی این محصول دارد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی برخی نژادگان های انار ایران، با استفاده از بیست صفت ریخت شناختی (مورفولوژیک) مربوط به برگ، گل و میوه در دو سال متوالی ارزیابی شد. نتایج بررسی ها نشان داد، بین نژادگان ها از لحاظ ویژگی های ریخت شناختی تفاوت معنی داری وجود دارد، به طوری که بیشترین ضریب تغییرات مربوط به صفات شمار آریل در میوه، سفتی بذر، وزن میوه، وزن آریل و پوست بود. نتایج تجزیه به عامل های اصلی، صفات ریخت شناختی را به هشت گروه عاملی تقسیم کرد که مهم ترین این صفات مربوط به آریل بود. نتایج تجزیه ی خوشه ای نژادگان های مورد بررسی را به سه گروه تقسیم بندی کرد، به طوری که نژادگان های تب و لرز و ماهان، گبری دانه ی سیاه و سیاه دانه ی پیشوا، شیرین هسته دار و بی هسته با هم همانندی زیادی نشان دادند که بیان کننده ی رابطه ی خویشاوندی آن ها است.

به منظور بهبود عملکرد و کیفیت فلفل دلمه ای در شرایط گرم و خشک استان ایلام، تأثیر محلول پاشی با اسید جیبرلیک (50 میلی گرم بر لیتر) و کلسیم (5/0 درصد) در دو مرحله از رشد (اوایل و اواخر فصل برداشت، به ترتیب 70 و 120 روز پس از کاشت نشاءها) هرکدام با دو یا سه بار تکرار محلول پاشی در هر مرحله بر برخی صفات کمی و کیفی فلفل دلمه ای رقم "کالیفرنیا واندر" به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بررسی شد. نتایج بررسی ها نشان داد، محلول پاشی اسید جیبرلیک و کلسیم باعث افزایش میانگین عملکرد تک بوته، وزن، طول، قطر، حجم، سفتی بافت، ضخامت گوشت، وزن خشک، محتوای اسیدآسکوربیک، فعالیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی)، محتوای سبزینه ی (کلروفیل) a، سبزینه ی b و سبزینه ی کل و محتوای کلسیم بافت میوه در هر دو مرحله از رشد شد. محلول پاشی جیبرلین با سه تکرار در هر مرحله، بیشترین نقش را در بهبود ویژگی های فیزیکی میوه نشان داد. ازآنجایی که تأثیر جیبرلین و کلسیم بر همه ی صفات مورد ارزیابی، به جز چگالی میوه، به طور معنی داری در اواخر فصل بیشتر از اوایل فصل برداشت بود، محلول پاشی اسید جیبرلیک و کلسیم به ویژه در اواخر برداشت برای بهبود عملکرد و کیفیت فلفل دلمه ای توصیه می شود.

در این پژوهش صفات فیزیکوشیمیایی میوه ی رقم های ملس ساوه و ملس یوسف خانی پرورش یافته در مناطق ساری، علی آباد و ساوه در سال زراعی 93-92 بررسی شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد، رقم و منطقه ی رشد تأثیر معنی داری بر میزان فلاونوئید کل و فعالیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) آب میوه نداشتند، امّا چگالی و طول میوه، نسبت طول به قطر میوه، اسیدیته (pH) و هدایت الکتریکی آب میوه، مواد جامد محلول، شمار و درصد وزنی آریل، قطر و نسبت طول به قطر آریل، قطر و درصد وزنی بذر تحت تأثیر اثر متقابل قرار گرفتند. در رقم ملس یوسف خانی بذر کشیده تر و آنتوسیانین آب میوه بیشتر بود امّا درصد آب میوه، وزن صد آریل، وزن آب صد آریل و طول آریل کمتری نسبت به رقم ملس ساوه داشت. در بین مناطق، ساری و علی آباد با شرایط آب و هوایی مرطوب تر میوه هایی با بیشترین درصد آب میوه، آنتوسیانین و ویتامین ث را داشتند. منطقه ی ساوه نیز با شرایط آب و هوایی نیمه خشک و کویری میوه هایی با بیشترین وزن و حجم و کمترین نسبت طول به قطر بذر و درصد رطوبت بذر را تولید کرد. افزون بر این، بیشترین وزن صد آریل، وزن صد بذر، طول آریل و بذر در میوه های پرورش یافته در منطقه ی ساری به دست آمد. منطقه ی علی آباد نیز میوه هایی با بیشترین میزان فنل کل را تولید کرد. به طورکلی، یافته های این پژوهش نشان داد، شرایط اقلیمی متفاوت می تواند بر کیفیت میوه، آریل و بذر انار تأثیر چشمگیری داشته باشد و انتخاب رقم ها باید با توجه به این اثرگذاری ها باشد.

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر تیمار NAA و BA و امواج فراصوت بر ریشه زایی و پینه (کالوس )زایی ریزنمونه های سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii Bioss. ) در شرایط درون شیشه ای انجام شد. برای این منظور ریزنمونه های فلس پس از قرارگیری در حمام فراصوت با بسامد (فرکانس) 35 کیلوهرتز با زمان های 0، 5، 10، 20 و 30 ثانیه، در محیط کشت MS حاوی غلظت های 0، 01/0، 1/0 و 1 میلی گرم در لیتر NAA و BA به تنهایی و یا به صورت ترکیب با یکدیگر کشت شد. این تحقیق در چهار آزمایش جداگانه به ترتیب شامل ترکیب NAA و BA، NAA و فراصوت، BA و فراصوت و بهترین تیمارهای آزمایش اول همراه با فراصوت انجام گرفت. در آزمایش اول و دوم تیمار mg l-1 1 NAA بیشترین شمار ریشه و طول ریشه را داشت و در آزمایش سوم تیمار شاهد نتیجه ی بهتری در این زمینه داشت. در آزمایش دوم فراصوت ریشه زایی را تحریک نکرد، بااین حال در آزمایش سوم، در غلظت پایین BA فراصوت تأثیر مثبتی در ریشه زایی داشت و شمار ریشه های به دست آمده را تا 12-10 عدد افزایش داد، ولی در غلظت 0 و mg l-1 BA 1، تأثیر مثبتی در ریشه زایی نداشت. نتایج مربوط به پینه زایی نشان داد، تنظیم کننده های رشد و امواج فراصوت تأثیر معنی داری بر میزان پینه زایی ریزنمونه نداشتند. در این پژوهش غلظت mg l-11 NAA به تنهایی بهترین تیمار برای افزایش فراسنجه (پارامتر)های مربوط به ریشه زایی ریزنمونه ی فلس شناخته شد.

به منظور ارزیابی اثرگذاری های سه گونه ی قارچ قارچ ریشه یا میکوریزا (clarum Glomus، Glomus fasiculatum و mosseae Glomus) و تنش خشکی (با سه سطح رطوبتی 80، 55 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بر ویژگی گراس های لولیوم چندساله (Lolium perenne)، پوآی چندساله (Poa pratensis)، فستوکای پابلند (Festuca aurandiancea) و اگروپیرون (Agropyron elongatum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در گلخانه با استفاده از گلدان های استوانه ای انجام شد. نتایج نشان داد، بیشترین درصد پرگنه (کلنی) سازی ریشه را گراس لولیوم چندساله با گونه ی موسه آ و کمترین درصد را پوآی چندساله با گونه ی کلاروم داشتند. درصد پرگنه سازی هر سه گونه ی قارچ با ریشه ی لولیوم چندساله و فستوکای پابلند در نتیجه ی تنش خشکی، کاهش ولی درصد پرگنه سازی گونه های کلاروم و فسیکولاتوم با ریشه ی اگروپیرون و پوآی چند ساله افزایش یافت. قارچ های فسیکولاتوم و موسه آ، سبزینه (کلروفیل) و کارتنوئید برگ گراس های همزیست با آن ها را در بالاترین سطح تنش، بیش از 38 درصد افزایش دادند. گراس های همزیست با موسه آ بیشترین محتوای نسبی آب برگ و کمترین نشت یونی و مالون دی آلدهید را نسبت به گراس های همزیست با دیگر گونه های قارچ داشتند. درمجموع قارچ ریشه توانست تأثیر سوء تنش خشکی بر چمن را کاهش دهد ولی تمایل به همزیستی و تأثیر گونه-های مختلف آن بر گراس های تحت تنش متفاوت بود.

به منظور بررسی تأثیر جیبرلیک اسید و هیومیک اسید بر برخی صفات ریخت شناختی (مورفولوژیکی) و فیزیولوژیکی گل نرگس رقم ژرمن آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کامل تصادفی اجرا شد که شامل 12 تیمار و هر تیمار دارای سه تکرار و برای هر تکرار پنج گلدان در نظر گرفته شد. عامل اول، جیبرلیک اسید که در چهار سطح با غلظت های 0 (تیمار شاهد)، 150، 300 و 450 قسمت در میلیون (پی پی ام) بود که به صورت غوطه وری سوخ ها در غلظت های موردنظر جیبرلیک اسید به مدت 48 ساعت اعمال شد. عامل دوم، هیومیک اسید که در سه سطح با غلظت های 0 (تیمار شاهد)، 250 و 500 قسمت در میلیون بود که به صورت محلول پاشی در مرحله ی رویشی انجام شد. نتایج به دست آمده از تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد، تأثیر تیمار جیبرلیک اسید بر زمان ظهور ساقه ی گل دهنده، زمان گلدهی و قطر گل اختلاف معنی داری با شاهد داشت. تیمارهای جیبرلیک اسید و هیومیک اسید به صورت جداگانه اختلاف معنی داری بر سبزینه ی (کلروفیل) کل، کاروتنوئید و قطر سوخ گل نرگس داشتند. همچنین بیشترین سطح برگ نیز مربوط به اثر متقابل جیبرلیک اسید 300 قسمت در میلیون و هیومیک اسید500 قسمت در میلیون بود. در کل نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد، با توجه به صفات مورد بررسی استفاده از جیبرلیک اسید 300 قسمت در میلیون و هیومیک اسید 500 قسمت در میلیون بهترین تیمار بود که توانست صفات مورد بررسی را بهبود بخشد.

مغز گردو به دلیل ترکیب شیمیایی اسیدهای چرب از لحاظ تغذیه ای و اقتصادی اهمیت داشته و تأثیر مثبتی در سلامتی انسان دارد. در این پژوهش که در سال 1393 انجام گرفت، 18 نژادگان (ژنوتیپ) که از لحاظ ویژگی های میوه و مغز از رقم چندلر بالاتر بودند برای بررسی وضعیت روغن و اسیدهای چرب آن ها انتخاب شدند. میزان روغن با دستگاه سوکسله اندازه-گیری شد و دامنه ی تغییرات آن بین 75-32/57 درصد وزن خشک مغز گردو بود. نوع و میزان اسیدهای چرب روغن گردو با دستگاه GC اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد، بیش از 88 درصد ترکیب اسیدهای چرب روغن گردو از نوع غیراشباع بود. از اسیدهای چرب روغن گردو لینولئیک اسید (77/57-38/39 درصد)، اسید چرب غالب و اولئیک اسید (29/41-67/20 درصد)، لینولنیک اسید (89/12-84/7 درصد)، پالمتیک اسید (33/9-7/6 درصد) و استئاریک اسید (67/4-47/1 درصد) بیشترین مقادیر را داشتند. ارزیابی همبستگی بین صفات در این بررسی نشان داد، ارتباط منفی معنی داری بین اسیدهای چرب اولئیک اسید و لینولئیک اسید وجود دارد. نتایج این بررسی همچنین نشان داد، درصد میزان روغن و ترکیب اسیدهای چرب مغز گردو تحت تأثیر ویژگی های فیزیکی دانه و شرایط اقلیمی مناطق قرار نگرفت.

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و کاربرد 24-اپی براسینولید بر ویژگی های فیزیولوژی و پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) گیاه دارویی گشنیز، به صورت کرت های خردشده بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان جیرفت اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تنش خشکی به صورت آبیاری با تنش ملایم (در پتانسیل ماتریک 2-بار)، آبیاری با تنش متوسط (در پتانسیل ماتریک 5/3-بار) و آبیاری با تنش شدید (در پتانسیل ماتریک 5/4-بار) به عنوان عامل اصلی و غلظت های 0، 5/0 و 1 میکرومولار 24-اپی براسینولید به صورت محلول پاشی برگی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج بررسی ها نشان داد، با توجه به معنی دار شدن تأثیر سطوح تنش خشکی، بیشترین درصد رطوبت نسبی، میزان سبزینه (کلروفیل)ها، کاروتنوییدها و محتوای پروتئین های محلول برگ ها در تیمار سطح خشکی ملایم (2-بار) و بیشترین درصد نشت یونی و میزان قندهای احیا در سطح شدید تنش خشکی (5/4-بار) به دست آمد. همچنین تأثیر محلول پاشی با 24-اپی براسینولید بر درصد نشت یونی و میزان پروتئین های محلول معنی دار شد. کمترین درصد نشت یونی و بیشترین میزان پروتئین های محلول در گیاهان تحت تیمار 1 میکرومولار براسینولید به دست آمده است. همچنین اثر متقابل تنش خشکی و محلول پاشی نیز بر عملکرد رویشی گشنیز معنی دار است. بیشترین میانگین عملکرد رویشی در گیاهان تحت تیمار خشکی خفیف 2-بار و در هر سه غلظت براسینولید به دست آمده که البته تفاوت معنی داری با میانگین به دست آمده در گیاهان تیمارشده با غلظت 5/0 میکرومولار براسینولید در شرایط تنش سطح متوسط (5/3-بار) نداشت.

درختان مرکبات دمای پایین و زهکشی ضعیف خاک را به خوبی تحمل نکرده و در صورت پرورش آن ها در مناطق گرم در معرض تأثیر زیانبار خشکی قرار می گیرند. این پژوهش، به منظور بررسی تأثیر خشکی بر محتوای نسبی آب برگ، نشت یونی، میزان تجمع مالون د آلدیید، کربوهیدرات محلول کل و عنصرهای پتاسیم و کلسیم در دانهال های نوسلار نژادگان (ژنوتیپ) طبیعی مرکبات به همراه دو پایه ی حساس و مقاوم به خشکی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه ای انجام شد. عامل ها شامل ده نژادگان مختلف و تیمار های آبیاری کامل (شاهد) و تنش شدید (قطع آبیاری) بودند. نتایج بررسی هانشان داد، پونسیروس به دلیل نشت یونی پایین تر (85/31 درصد)، تجمع کمتر مالون دآلدیید (4/134 نانومول بر گرم وزن خشک برگ) و در نتیجه پراکسیداسیون کمتر چربی (لیپید)ها و میزان کلسیم بالاتر (57 میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ) نسبت به دیگر نژادگان ها متحمل به خشکی و راف لمون به دلیل تجمع بیشتر مالون دآلدیید (9/356 نانومول بر گرم وزن خشک برگ) و در نتیجه پراکسیداسیون بیشتر چربی ها، نشت یونی بالا (43/69 درصد) و میزان پایین تر کلسیم (63/32 میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ) در مقایسه با دیگر نژادگان ها، حساس به خشکی هستند. همچنین نژادگان طبیعی شل محله به دلیل نشت یونی بالا (17/77 درصد) و تجمع پایین کربوهیدرات محلول کل (45/48 میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)، پس از راف لمون در رتبه ی بعدی حساسیت قرار داشت. بنابراین با توجه به مقایسه ی میانگین ها و همبستگی خوب نشت یونی با دوره ی بقا، می توان آن را به عنوان نشانگر فیزیولوژی مناسب در مبحث تحمل به خشکی معرفی کرد.

به منظور بررسی تأثیر کودهای پرمصرف (ماکرو) و کم مصرف (میکرو) بر کمیت و کیفیت گل محمدی (Rosa damascena Mill. ) در ایستگاه تحقیقات البرز، در سال های 1392-1388 در شرایط مزرعه، این تحقیق اجرا شد. این آزمایش با استفاده از طرح کرت های خردشده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل کودهای شیمایی، دامی (M) و تلفیقی (کود پرمصرف) در چهارده سطح و عامل فرعی کاربرد در خاک کود کلات آهن خضراء (کود کم مصرف) در سه سطح 0، 8 و 12 گرم بر بوته بودند. نتایج تجزیه ی واریانس نشان داد، بین سال های آزمایش، کودهای پرمصرف و همچنین کود کم مصرف، اثر متقابل سال در کود پرمصرف، سال در کود کم مصرف، کود پرمصرف در کم مصرف و اثر سه گانه ی سال*کود پرمصرف* کود کم مصرف بر صفات شمار گل در بوته، عملکرد گل تر، درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی دار بود. مقایسه ی میانگین ها نشان داد، عملکرد گلبرگ تر با میانگین 98/7338 کیلوگرم در هکتار در سال دوم با کاربرد 12 گرم در بوته کود میکرو به همراه کاربرد N80P80K40M0 بیشترین بود. بیشترین درصد و عملکرد اسانس در سال دوم، با کاربرد 12 گرم بر بوته کود میکرو و کاربرد N40P40K40M0 به ترتیب با میانگین های 12/0 درصد و 7019 گرم در هکتار وجود داشت. نتایج بررسی دو سال نشان داد، کاربرد کودهای شیمیایی 40 تا 80 کیلوگرم در هکتار از نیتروژن، فسفر و پتاسیم در زمان و کاربرد سالیانه 12 گرم بر بوته از کود کم مصرف آهن و روی می تواند در بهبود کمیت و کیفیت گل محمدی بسیار مؤثر باشد.

برای بررسی تأثیر منابع مختلف نور بر رشد گیاهچه های سیب زمینی در شرایط درون شیشه ای و عملکرد آن ها پس از کشت در گلخانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کامل تصادفی با شش تکرار در آزمایشگاه و گلخانه ی شرکت فناوران بذر یکتا در مشهد اجرا شد. تیمارها شامل هشت سطح نوری (دیودهای ساطع کننده ی نور (LED) سفید، قرمز، آبی، ترکیب طیف آبی و قرمز به نسبت های 1: 1، 1: 3، 3: 1، نور فلورسنت، نور طبیعی) و دو رقم سیب زمینی (آگریا، فونتانه) بودند. ریز ازدیادی گیاهچه ها از طریق کشت بافت در شرایط درون شیشه ای و محیط کشت پایه ی MS صورت گرفت. گیاهچه ها چهار هفته در محیط کشت و تحت تیمارهای نوری قرار گرفتند، سپس از محیط کشت خارج شده و 90 روز در گلخانه، در نور طبیعی رشد کردند. نتایج نشان داد، گیاهچه های رقم آگریا در شرایط درون شیشه ای 73/0 سانتی متر ارتفاع بیشتری نسبت به رقم فونتانه داشتند. بیشترین و کمترین سطح برگ در شرایط درون شیشه ای در نور طبیعی و طیف قرمز به ترتیب با 79/2 و 50/0 سانتی متر مربع در بوته مشاهده شد. با افزایش نسبت نور قرمز در شرایط درون شیشه ای، در هر دو رقم شمار غده در بوته در گلخانه افزایش و وزن آن ها کاهش یافت. نور فلورسنت با 28/2 غده در بوته، کمترین شمار غده در بوته را تولید کرد. با افزایش طیف قرمز، بوته های سیب زمینی، شمار بیشتری غده با وزن و اندازه ی کوچک تر تولید کردند. به طورکلی در شرایط درون شیشه ای با استفاده از نور طبیعی امکان تولید گیاهچه های مناسب سیب زمینی برای کاهش هزینه ها وجود دارد.

در این پژوهش، تأثیر پوشش های خوراکی کیتوزان، نانوکیتوزان، متیل سلولز و پکتین بر حفظ ترکیب های زیست فعال و افزایش ماندگاری اناردانه ی رقم رباب نی ریز (Punica granatum L. cv. Rabbab-e-Neyriz) بررسی شد. اناردانه ها با محلول کیتوزان 5/1 درصد، متیل سلولز 3 درصد، پکتین 3 درصد و نانوکیتوزان خالص (100 درصد) پوشانده شدند و در دمای 5 درجه ی سلسیوس به مدت 16 روز نگهداری و با فاصله ی زمانی هر چهار روز یک بار ارزیابی شدند. در پایان 16 روز نگهداری در دمای 5 درجه ی سلسیوس در همه ی نمونه ها به جز نمونه های تیمارشده با کیتوزان 5/1 درصد، آلودگی قارچی مشاهده شد. بیشترین و کمترین کاهش وزن اناردانه ها به ترتیب در تیمار شاهد و تیمار کیتوزان 5/1 درصد به دست آمد. پوشش های خوراکی به-ویژه کیتوزان به طور معنی داری از کاهش میزان آنتوسیانین کل و اسید آسکوربیک اناردانه ها جلوگیری کردند. فنول کل و فعالیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) آب میوه در مدت انبارداری کاهش یافت، هرچند پوشش کیتوزان به طور معنی داری باعث حفظ ترکیب های زیست فعال شد. پوشش های خوراکی به ویژه کیتوزان باعث حفظ مواد جامد محلول، اسیدیته ی کل و شاخص طعم آب میوه در مقایسه با شاهد شد. در کل، تیمار کیتوزان به طور مؤثری باعث کاهش از دست دادن آب، کاهش ضایعات اناردانه ها و حفظ ترکیب های زیست فعال در مدت انبارداری شد.

امروزه یکی از اصلی ترین چالش ها در جهان، تجمع و سمیت فلزهای سنگین در محیط زیست ناشی از زباله ها، کودهای شیمیایی، گازهای تولیدی از صنایع، وسایل نقلیه و تولید فاضلاب های صنعتی است. به تازگی پالایش این فلزها توسط گیاهان مورد توجه واقع شده است. این پژوهش در دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی انجام گرفت. نخستین آزمایش شامل بررسی تأثیر کاربرد فلزهای سرب، روی و مس در غلظت های 0، 20، 50، 100 و 200 میلی گرم در لیتر در مرحله ی جوانه زنی کلم زینتی بود. در آزمایش دوم بررسی میزان مقاومت و پالایندگی کلم زینتی به سرب، روی و مس در غلظت های 0، 25 و50 میلی گرم در لیتر در شرایط گلخانه پرداخته شد. در آزمایش اول با افزایش غلظت فلزهای سنگین رشد در دانهال های کلم زینتی کاهش یافت و بیشترین تأثیر بازدارندگی رشد در دانهال ها به ترتیب در حضور فلز مس (50 میلی گرم در لیتر)، سرب (100 میلی گرم در لیتر) و روی (200 میلی گرم در لیتر) مشاهده شد. در آزمایش گلخانه ای بیشترین تأثیر سمیت در کلم زینتی در بستر بدون ورمی کمپوست و در حضور فلز سرب بود. بیشترین جذب مس و سرب در بستر بدون ورمی کمپوست به دست آمد. بنابراین کلم زینتی می تواند به عنوان یک گیاه فرا انباشت جدید به منظور بررسی های گیاه پالایی خاک های آلوده به مس و سرب استفاده شد.

به منظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی از ویژگی های مورفوفیزیولوژیک گیاه همیشه بهار در شرایط کم آبی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط اقلیمی زنجان اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل سه رژیم آبیاری مختلف (33، 66 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان عامل اصلی و اسید سالیسیلیک در چهار سطح (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی مولار) به عنوان عامل فرعی بودند. بر پایه ی نتایج به دست آمده از این پژوهش تنش کم آبی به طور معنی داری میزان پرولین و فعالیت آنزیم پراکسیداز را افزایش داده و ارتفاع، وزن تر و درصد وزن خشک اندام های هوایی، شمار گل، طول عمر گل و محتوای نسبی آب برگ را کاهش داد. کاربرد برگی اسید سالیسیلیک در شرایط تنش کم آبی در غلظت 1 میلی مولار به طور معنی داری باعث افزایش وزن تر و درصد وزن خشک اندام هوایی، شمار گل، طول عمر گل، محتوای نسبی آب برگ، فعالیت آنزیم پراکسیداز و میزان پرولین شد. با توجه به نتایج این پژوهش کاربرد برگی اسید سالیسیلک توانست واکنش گیاه در برابر تنش کم آبی را در بیشتر صفات در سطح احتمال 1 درصد بهبود بخشد.

تنش کم آبی از مهم ترین محدودیت های تولید محصولات کشاورزی در جهان و کشور ایران است. آگاهی از سازوکار واکنش رقم های انگور در تنش خشکی می تواند تاکداران و پژوهشگران را در انتخاب رقم مناسب برای کشت و تعیین نژادگان (ژنوتیپ) های انتخابی برای برنامه های بهنژادی یاری کند. به همین منظور پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه ی طرح کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1395-1394 در شرایط گلخانه ای برای بررسی تأثیر تغییرپذیری پتانسیل آب خاک بر صفات فیزیولوژیکی و ریخت شناختی (مورفولوژیکی) چهار رقم انگور بومی و غیربومی انجام شد. تیمار ها شامل چهار رقم انگور (عسکری، خلیلی، چفته و پرلت) و سه سطح تنش خشکی شامل پتانسیل آب خاک در محدوده ی 2/0-(شاهد)، 7/0-و 2/1-مگاپاسکال بودند. صفات اندازه گیری شده شامل نسبت وزن خشک به سطح برگ (LMA)، میزان پایداری غشای یاخته ای، سبزینه (کلروفیل)، پرولین، پروتئین کل، کربوهیدرات های محلول، محتوای نسبی آب برگ (RWC)، میزان مالون دی آلدئید (MDA)، فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT) و پراکسیداز (POX) بود. بنا بر نتایج این پژوهش همه ی سطوح تنش و نوع رقم در سطح 1 درصد تأثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشتند. با افزایش سطح تنش، پرولین (21 تا 38 درصد)، مالون دی آلدئید (50 تا 70 درصد)، کربوهیدرات های محلول (55 درصد)، فعالیت آنزیم کاتالاز (37 تا 54 درصد) و پراکسیداز (13 تا 17 درصد) افزایش یافت و محتوای آب نسبی برگ (6/5 درصد) و پروتئین های محلول کل (19 تا 39 درصد) کاهش پیدا کرد. به طورکلی نتایج نشان داد، رقم های چفته و خلیلی پتانسیل بالاتری برای تحمل شرایط تنش خشکی را نسبت به رقم های پرلت و عسکری داشتند.