علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال:1388 | دوره:16 | شماره:(ویژه نامه 2) |تعداد مقالات:46

این مطالعه ارتباط متقابل بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات در اقتصاد ایران را در فاصله سال های 2007-1959 بررسی می کند. به همین منظور از روش هم انباشتگی و مدل تصحیح خطای برداری استفاده گردید. داده ها و اطلاعات موردنیاز از بانک اطلاعات سری های زمانی بانک مرکزی و پایگاه داده های مرکز آمار ایران گردآوری شد. نتایج نشان داد که یک رابطه علیت دوطرفه بلندمدت بین سه بخش اصلی اقتصاد ایران وجود دارد. همچنین یک رابطه کوتاه مدت (0.29) از ارزش افزوده بخش خدمات به کشاورزی، یک رابطه کوتاه مدت (0.59) از ارزش افزوده بخش خدمات به صنعت و در نهایت یک رابطه کوتاه مدت (0.08) از نیروی کار بخش خدمات به ارزش افزوده آن برقرار شد. نتایج به دست آمده چارچوب مناسبی برای سیاست گذاری بین بخشی و توسعه متوازن بخش ها در راستای رشد و توسعه فراگیر اقتصاد ایران فراهم می آورد.

هدف از این پژوهش، تحلیل مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی در شهرستان زرین دشت از شهرستان های استان فارس از دیدگاه کشاورزان بود. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه که پایایی مقیاس اصلی آن از طریق آلفای کرونباخ برابر با 0.87 تایید گردید، استفاده شد. روایی پرسش نامه نیز توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران، کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان زرین دشت و کارشناسان سازمان آب شهرستان داراب مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل 4648 نفر از زارعان شهرستان زرین دشت بود که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 150 نفر تعیین و برای انتخاب نمونه ها، روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از اولویت بندی مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی نشان داد که، سیاست های حمایتی دولت، جلوگیری دولت از حفر بی رویه چاه های جدید و مهارت و تخصص کارشناسان بخش ترویج به عنوان مهم ترین مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی شناخته شدند. همچنین نتایج تحلیل عاملی مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی وجود شش مولفه (نهادی و قانون گذاری، آموزشی و ترویجی، اقتصادی، اجتماعی، نظام بهره برداری، سازمانی- اداری) را نشان داد که 71.41 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند.

پوشش گیاهی کف جنگل بخش مهمی از اکوسیستم جنگل به حساب می آید. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین پراکنش و فراوانی گونه های سرخس با فراوانی گونه های درختی غالب و برخی از عوامل غیرزنده رویشگاه (شامل فیزیوگرافی، نور و خاک) در سری یک طرح جنگلداری شصت کلاته انجام شده است. نمونه برداری با 172 پلات به ابعاد 20×20 متر (400 مترمربع) در 6 دامنه ارتفاعی شامل (350 تا 450، 450 تا 550، 550 تا650، 650 تا750، 750 تا 850، 850 تا 950 متر) انجام شد. در کلیه پلات ها ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین، شدت نور، ضخامت لاشبرگ، بایومس گونه های سرخس و درصد پوشش گونه های درختی ثبت شدند. در مرکز هر پلات یک نمونه از لایه 20 سانتی متری سطح خاک برای تعیین رطوبت، اسیدیته، ماده آلی و بافت خاک برداشته شد. مقایسه بایومس گونه های سرخس در تیپ های جنگلی، طبقات ارتفاعی و دامنه های رطوبت خاک با آنالیز واریانس و آزمون دانکن در سطح 5 درصد انجام، و ارتباط بین فراوانی گونه های سرخس و عوامل غیرزنده رویشگاه با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. شباهت اکولوژیک بین گونه های سرخس با استفاده از آنالیز خوشه ای به دست آمد. نتایج نشان داد تاثیر اکولوژیک گونه های Dryopteris filix-mass (L.) Schott و Pteris cretica L. در مقایسه با سایر گونه های سرخس کاملا متمایز و به مراتب بیش تر است گونه های درختی غالب بر افزایش و کاهش بایومس گونه های سرخس تاثیری معنی دار دارند. به جز Asplenium adiantum-nigrum L.، فراوانی سایر گونه های سرخس در تیپ های جنگلی یکسان نیست. گونه های سرخس از نظر سرشت اکولوژیک دارای ویژگی های اختصاصی می باشند و بر همین اساس در سه گروه طبقه بندی شدند. ارتفاع از سطح دریا، رطوبت خاک و گونه های درختی غالب (راش، ممرز و انجیلی) به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر فراوانی و پراکنش مکانی گونه های سرخس در جنگل شصت کلاته می باشند.

در این پژوهش به منظور بررسی عملکرد و پایداری ژنوتیپ های عدس در کشت بهاره در شرایط دیم، تعداد 11 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت 3 سال (1383-1380) در 4 ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرمانشاه، مراغه، زنجان و اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب سه ساله در 4 منطقه نشان داد اثر ژنوتیپ و اثر متقابل سال × مکان و سال × مکان × ژنوتیپ معنی دار بود. نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر اساس روش ضریب تغییرات محیطی نشان داد که ژنوتیپ های FLIP 97-1L، FLIP 92-15L و FLIP 82-1L با عملکرد بالا و تغییرات کمتر جزء ژنوتیپ های پایدار محسوب شدند. با استفاده از روش مجموع رتبه، ژنوتیپ های FLIP 92-15L، FLIP 82-1L و FLIP 92-12L به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناخته شدند. گزینش هم زمان برای عملکرد و پایداری نشان داد که ژنوتیپ های FLIP 82-1L، FLIP 92-15L و FLIP 92-12L از نظر پایداری وضعیت بهتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها و رقم محلی دارند و همچنین نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روش غیرپارامتری رتبه نشان داد که ژنوتیپ 5 پایدارترین لاین در بین ژنوتیپ ها بود. بنابراین ژنوتیپ های FLIP 92-12L، FLIP 92-15L و FLIP 82-1L با توجه به عملکرد بالاتر از میانگین کل و رقم محلی و وجود پایداری آنها در غالب روش ها به عنوان ژنوتیپ های برتر انتخاب گردیدند و ژنوتیپ FLIP 92-12L به علت تولید بالاترین عملکرد از دو ژنوتیپ دیگر شاخص تر می باشد.

افزایش عملکرد یکی از اهداف مهم اصلاح پنبه است. برنامه ریزی یک برنامه اصلاحی در جهت بهبود عملکرد، مستلزم شناخت طبیعت و روابط بین صفات مختلف موثر بر عملکرد می باشد. تجزیه روابط علی و معلولی صفات (تجزیه علیت) امکان تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد را فراهم می سازد. در این پژوهش به منظور تعیین رابطه های فنوتیپی و ژنوتیپی و تعیین اثر مستقیم و غیر مستقیم برخی صفات مهم زراعی روی عملکرد وش پنبه، آزمایشی روی 10 رقم پنبه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات پنبه کارکنده اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس در سطح 1 درصد اختلاف معنی داری میان ژنوتیپ ها برای صفات عملکرد چین 1، عملکرد کل، ارتفاع بوته، تعداد غوزه، تعداد شاخه رویا و همچنین در سطح 5 درصد برای صفات عملکرد چین 2 و طول بلندترین شاخه رویا نشان داد. همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی صفات نشان داد که صفت عملکرد وش در بوته، همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد بوته بارده، عملکرد چین 1 و 2، و ارتفاع بوته دارد. تجزیه علیت صفات مورد بررسی نشان داد که عملکرد چین 1، وزن غوزه و تعداد غوزه دارای اثر مستقیم مثبت و تعداد شاخه زایا دارای اثر مستقیم منفی بر عملکرد هستند. با توجه به تحلیل نتایج تجزیه همبستگی و تجزیه علیت صفاتی چون عملکرد چین 1، وزن غوزه، تعداد غوزه و زودرسی از عوامل مهم تعیین کننده عملکرد (وش) پنبه شناسایی شدند. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد، تجزیه همبستگی و تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات، اطلاعات مفیدی را برای طراحی یک برنامه اصلاحی موفق فراهم نمود.

در این مطالعه اثر زمان مهاجرت تولیدمثلی مولدین ماهی سفید به رودخانه شیرود روی برخی پارامترهای اسپرم شناختی (طول دوره تحرک اسپرم، تحرک اسپرم، اسپرماتوکریت، تراکم اسپرم و حجم اسپرم) و بیوشیمیایی (یون های سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، pH، پروتئین کل، گلوکز و کلسترول) سمن بررسی شد. به این منظور زمان مهاجرت تولیدمثلی مولدین به سه دوره تقسیم و از 30 ماهی نر نمونه برداری شد. برای اندازه گیری درصد و طول دوره حرکت اسپرم از میکروسکوپ فازکنتراست مجهز به دوربین و متصل به کامپیوتر استفاده شد. برای اندازه گیری اسپرماتوکریت پس از سانتریفوژ کردن لوله های میکرو محتوی سمن با استفاده از میکروهماتوکریت خوان، درصد اسپرم به پلاسمای سمن اندازه گیری شد. غلظت اسپرم با روش استاندارد هماسیتومتری با واحد 109× در هر میلی لیتر سمن محاسبه گردید. میزان pH نیز توسط pH متر اندازه گیری شد. اندازه گیری یون های سدیم و پتاسیم به وسیله دستگاه فلیم فتومتر، یون های کلسیم و منیزیم و همچنین گلوکز، کلسترول و پروتئین کل با دستگاه اسپکتروفتومتر صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که طول دوره تحرک اسپرم، درصد تحرک اسپرم و یون پتاسیم (P<0.01) همچنین اسپرماتوکریت، تراکم اسپرم، یون کلسیم و pH در زمان های مختلف مهاجرت تولیدمثلی مولدین ماهی سفید اختلاف معنی داری (P<0.05) داشت. اما حجم اسپرم دهی، سدیم، منیزیم، گلوکز، پروتئین کل و کلسترول در زمان های مختلف مهاجرت تولیدمثلی مولدین ماهی سفید اختلاف معنی داری (P>0.05) نداشت.

در این پژوهش اثرات ماهیان سوف و کاراس روی بقا و برخی شاخص های رشد (میانگین وزن انفرادی، فاکتور وضعیت، نرخ رشد ویژه و بیوماس نهایی) ماهی کپور معمولی Cyprinus carpio در کشت چند گونه ای کپورماهیان (300 قطعه کپور با وزن 44.15 گرم)، طی یک دوره پرورش 8 ماهه در منطقه دیکجه شهرستان گنبد مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور 8 استخر 3 هکتاری انتخاب، و در 4 تیمار (الف- پاک سازی کاراس و بدون رهاسازی سوف، ب- پاک سازی کاراس و رهاسازی سوف (200 قطعه 2 گرمی)، ج- بدون پاک سازی کاراس و بدون رهاسازی سوف، د- بدون پاک سازی کاراس و با رهاسازی سوف) تقسیم بندی شد. مراحل آماده سازی استخر (تخلیه آب، خشک کردن، آهک پاشی و کوددهی پایه) در کلیه تیمارها انجام پذیرفت و در استخرهای تیمارهای الف و ب، جهت اطمینان از پاک سازی ماهیان کاراس دوره قبل، سم پاشی (آندوسولفان با دوز0.1 ppm ) صورت گرفت و در ورودی آنها توری نصب گردید. فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب 2 بار در ماه اندازه گیری، و نمونه برداری از غذای زنده استخرها و همچنین نمونه برداری از ماهی به منظور بیومتری و تعیین شاخص های رشد یک بار در ماه انجام شد. در پایان دوره پرورش میانگین وزن انفرادی، نرخ رشد ویژه و بیوماس نهایی کپور معمولی در تیمار ب نسبت به سایر گروه ها بیشتر بود و از نظر آماری اختلاف معنی داری (P<0.01) با یکدیگر داشتند. اما در خصوص فاکتور وضعیت و درصد بازماندگی اختلاف معنی داری وجود نداشت. با توجه به موارد ذکر شده جهت افزایش راندمان تولید ماهی کپور معمولی پاک سازی کاراس و رهاسازی سوف پیشنهاد می گردد.

سیاه ماهی از جمله ماهیان با رژیم غذایی گیاه خواری است که به لحاظ دارا بودن رژیم غذایی خاص فاقد رقابت غذایی با دیگر گونه های ماهیان در بسیاری از رودخانه ها و دریاچه ها است. این مطالعه در آبان ماه 1386 در رودخانه زرین گل که از شاخه های رودخانه گرگان رود است، انجام شد. تعداد 100 قطعه ماهی به وسیله دستگاه الکتروشوکر با قدرت 1.7 کیلووات و جریان مستقیم و ولتاژ 400-300 ولت صید شد. در بررسی رژیم غذایی ماهیان مشاهده گردید که از بین پریفیتون های خورده شده، شاخه کریزوفیتا دارای بالاترین درصد فراوانی بود، به طوری که بیش از 97 درصد پریفیتون های یافت شده مربوط به این شاخه بود. بقیه گروه ها مربوط به شاخه های دیگر کلروفیتا، سیانوفیتا و اوگلنوفیتا بودند. در مطالعه فون جانوری موجود در دستگاه گوارش با استفاده از درصدهای فراوانی و احتمالی بر اساس روش کاستلو، دیپترا به عنوان طعمه اصلی محسوب می گردد. به نظر می رسد سیاه ماهی در نهر زرین گل بیشتر رژیم گیاه خواری داشته باشد، اما گاهی از کف زیان و لارو حشرات آبزی نیز تغذیه می کند.

کفال ماهیان از گونه های اصلی و غالب در ترکیب صید ماهیان استخوانی در سواحل جنوبی دریای خزر می باشند و پس از ماهی سفید با صید سالانه بالغ بر 4500 تن، در تولید پروتئین دریایی و درآمدزایی در سه استان شمالی کشور نقش به سزایی دارند. در دهه اخیر کفال طلایی بالغ بر 95 درصد از ترکیب صید کفال ماهیان را تشکیل می دهد. به منظور تعیین دوره تولیدمثلی، زمان اوج تخم ریزی و طول بلوغ جنسی که در مدیریت صید و بهره برداری پایدار از ذخایر آبزیان بسیار مهم می باشد، این پژوهش با 12 ماه نمونه برداری از دی ماه 1385 تا آذرماه 1386 انجام شد. نمونه های مورد نیاز در فصل صید ماهیان استخوانی از 53 شرکت تعاونی پره در استان مازندران و در خارج از فصل صید، با استفاده از پره چشمه ریز در سواحل این استان تهیه گردید. میانگین طول چنگالی و وزن کل به ترتیب 5.71±32.8 سانتی متر و 232.4±402.8 گرم و میانگین سن 1.42±4.3 سال محاسبه شد. سن بلوغ برای جنس های نر و ماده به ترتیب 3.7 و 4.8 سال تعیین گردید. بر اساس مشاهدات ظاهری اندام های جنسی و بررسی شاخص گنادی، دوره تولیدمثل این ماهی از مهرماه تا آذرماه و زمان اوج تخم ریزی در نیمه اول آبان ماه تعیین شد. مقدار هماوری مطلق 75426.1±740259.4 عدد تخمک محاسبه شده و مشاهده گردید که با افزایش طول، وزن و سن ماهی بر مقدار آن افزوده می شود. طول بلوغ جنسی در این پژوهش 26.6سانتی متر (طول چنگالی) تعیین گردید. بر اساس نتایج این مطالعه شروع فصل صید ماهیان استخوانی در سواحل ایرانی دریای خزر مصادف با زمان اوج رسیدگی جنسی و تخم ریزی این ماهی بوده و اندازه طول بلوغ جنسی به مقدار 1.4 سانتی متر کاهش یافته و ماهیان کفال طلایی در اندازه های کوچک تری نسبت به گذشته به بلوغ جنسی می رسند.

در این آزمایش به منظور بررسی عملکرد رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در دو نوع آب با شوری های مختلف، دو گروه از ماهیان جوان قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 3.37±29.1 گرم به ترتیب در تیمار آب لب شور، با شوری 2.950ppt و تیمار آب شیرین 0.57ppt برای مدت 40 روز پرورش داده شدند. هر یک از تیمارها در سه تکرار (245 قطعه ماهی قزل آلا) اجرا گردید. در پایان آزمایش داده های به دست آمده در قالب آزمون t-test، آنالیز و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد رشد و تغذیه در ماهی قزل آلای پرورشی در آب لب شور، افزایش یافته و در مقایسه با آب شیرین اختلاف معنی دار داشت (P<0.05). وزن و طول نهایی ماهیان قزل آلا (5.3±82.69 گرم، 2.6±19.1 سانتی متر) در تیمار آب لب شور، در مقایسه با تیمار آب شیرین (7.5±69.2 و 3.1±17.6 سانتی متر) اختلاف معنی دار داشت (P<0.05). همچنین در تیمار آب لب شور، پارامترهای ضریب رشد روزانه، نرخ رشد ویژه طول، سرعت رشد طولی و سرعت رشد وزنی به طور معنی دار نسبت به تیمار آب شیرین افزایش یافت (P<0.05). پایین ترین ضریب تبدیل غذایی (1.6)، بالاترین نسبت کارآیی پروتئین (1.8) و چربی (7.7) در تیمار آب لب شور به دست آمد و با تیمار آب شیرین اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). آزمایش حاضر نشان داد که ماهی قزل آلای رنگین کمان در آب لب شور در مقایسه با آب شیرین از قابلیت رشد خوبی برخوردار بوده و عملکرد رشد این ماهی در آب لب شور بیشتر است.

در این پژوهش بزرگ بی مهرگان کف زی برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه ها طی 3 بار نمونه برداری از 3 ایستگاه در اردیبهشت ماه، تیرماه و مردادماه سال 1386 توسط نمونه ردار سوربر جمع آوری شدند. بزرگ بی مهرگان کف زی در سطح خانواده شناسایی، و سپس کیفیت آب با استفاده از روش هیلسنهوف و جدول شاخص زیستی تعیین گردید. در این مطالعه 12 خانواده مشاهده شد که 8 خانواده مربوط به شاخه بندپایان، 3 خانواده مربوط به شاخه کرم های حلقوی، و 1 خانواده مربوط به کرم های پهن بود. بیش ترین فراوانی در ایستگاه 1 و 2 مربوط به موجودات راسته یک روزه ها، بهاره ها و ناجورپایان می باشد که از خانواده مربوط به حشرات که نشان دهنده شاخص آب های با کیفیت خوب هستند، در حالی که در ایستگاه 3 با میزان متوسط و زیاد مواد آلی، خانواده پلاتیسنمیده از فوق راسته سنجاقک ها و گلوسیفونیده از فوق راسته زالوها به عنوان خانواده هایی از جانوران آبزی که نشان دهنده شاخص آب های آلوده با تحمل بالا می باشند، شناسایی شدند. بر اساس نتایج جدول شاخص زیستی، درجه آلودگی آلی ایستگاه 2 در تمام ماه های نمونه برداری و ایستگاه 1 به جز تیرماه (طبقه کیفی خوب) در طبقه کیفی بسیار خوب و ایستگاه 3 در سه طبقه کیفی خوب (اردیبهشت ماه)، متوسط (تیرماه) و تا حدودی ضعیف (مردادماه) قرار گرفتند.

منطقه گرگان دارای میکروکلیمای ویژه ای است که آن را مناسب تولیدات گلخانه ای خاصی می نماید. همچنین بسیاری از برتری های استان مازندران که پیش قدم در تولید دامنه وسیعی از گیاهان زینتی بوده است نیز برخوردار می باشد. تحقیق اخیر گلخانه های فعال تولیدکننده گل و گیاهان زینتی منطقه را مورد ارزیابی قرار داد. بررسی های انجام شده برروی انواع سیستم ها، سازه های گلخانه ای و مسایل و مشکلات گلخانه داران منطقه صورت پذیرفته است. روش به کار رفته جهت گردآوری اطلاعات از نوع مصاحبه مستقیم با مالکین، باغبانان و کارشناسان باغبانی جهاد کشاورزی منطقه گرگان بوده است. به علاوه از کلیه گلخانه های مورد بررسی مشاهده دقیق و عکس برداری صورت گرفته است که به عنوان منبع مکمل داده ای از آنها استفاده گردیده است. نتایج حاصله بیانگر این واقعیت است که گلخانه های منطقه از لحاظ فناوری احداث و گلخانه داران منطقه از نظر دانش فنی روز گل کاری دنیا در سطح بسیار پایینی قراردارند و از استانداردهای بین المللی فاصله دارند. همچنین از عمده ترین مشکلاتی که گلخانه داران منطقه با آن مواجه بودند، موانع اقتصادی در جهت تجهیز گلخانه ها و عدم سرمایه گذاری کافی و حمایت نشدن از سوی سازمان های دولتی، بالا بودن هزینه تولید و عدم امکان صادرات گل بوده است.

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که رشد گیاهان و تولید محصولات کشاورزی را محدود می کند. نیتریک اکسید یک رادیکال گازی به نسبت پایدار است که به عنوان مولکول سیگنالینگ کلیدی در گیاهان عمل می کند و در بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی، پاتوفیزیولوژیکی و نموی به عنوان واسطه دخالت دارد و به تازگی پیشنهاد شده که این ماده در پاسخ گیاهان به تنش های محیطی نیز شرکت می کند. در این پژوهش پیش تیمار سدیم نیتروپرساید (SNP) به عنوان رهاکننده نیتریک اکسید (NO)، و ترکیب پالاینده آن 4 و 4 و 5 و 5 و تترامتیل ایمیدازولین -1 اکسیل-3- اکسید (PTIO) به مدت دو روز در گیاهان شاهد و تحت تنش خشکی استفاده شد و نقش NO در برخی پاسخ های بیوشیمیایی به تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. داده های این مطالعه نشان داد که پیش تیمار SNP سبب کاهش پراکسیداسیون لیپید و مقدار پراکسیدهیدروژن در گیاهان تحت تنش گردید. تنش خشکی و پیش تیمار SNP اثر معنی داری بر رنگیزه های فتوسنتزی نداشت. خشکی سبب افزایش مقدار گروه های کربونیل و کاهش گروه های تیول پروتئینی و غیرپروتئینی به عنوان شاخص اکسیداسیون پروتئین شد هر چند پیش تیمار گیاهان با SNP گروه های کربونیل را کاهش و گروه های تیول را افزایش داد و سبب تخفیف اکسیداسیون پروتئین ها تحت تنش خشکی گردید. مقدار پرولین، آمینواسیدهای آزاد کل و قندهای محلول تحت تنش خشکی افزایش معنی داری نشان دادند. پیش تیمار با SNP فقط سبب افزایش پرولین گردید و بر سایر اسمولیت ها اثر نداشت. مقدار فنل های محلول، به عنوان آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی، تحت تنش افزایش یافت و تیمار با SNP مقدار این ترکیبات را تحت تنش خشکی افزایش داد. پیش تیمار گیاهان با SNP توام با 4 و 4 و 5 و 5 و تترامتیل ایمیدازولین-1 اکسیل-3- اکسید (PTIO) (یک پالاینده (NO اثر حفاظتی SNP را کاهش داد و این نشان داد که اثر حفاظتی SNP مربوط به NO رها شده و به نظر می رسد که اثرات حفاظتی NO در شرایط تنش ممکن است مربوط به توانایی NO در مقابله با گونه های فعال اکسی‍‍ژن (ROS) و کاهش صدمات اکسیداتیو باشد.

هدف از این مطالعه، تعیین اثرات طولانی مدت تغذیه بر فعالیت فولیکولی تخمدان در قبل و بعد از بلوغ جنسی در تلیسه های برهمن بود. تعداد 22 راس گوساله برهمن در حال رشد، به طور تصادفی و بر اساس سن و وزن اولیه به 2 گروه مساوی تقسیم شدند. گروه 1، تلیسه هایی که از چراگاه خوب تغذیه و گروه 2، تلیسه هایی که از چراگاه فقیر تغذیه کردند. فعالیت فولیکولی تخمدان در هر دو گروه با استفاده از دستگاه فراصوت به صورت هفته در میان ثبت شد. متوسط تعداد فولیکول های ذخیره ای (2-0 میلی متر) در تلیسه های گروه 1 به طور قابل ملاحظه ای بیش از گروه 2 بوده است (P<0.05). میانگین تعداد فولیکول های کوچک (5-3 میلی متر) در طول آزمایش در نوسان بوده و با این وجود، متوسط تعداد فولیکول های بالا در گروه 1 به طور معنی داری بیشتر بود (P<0.05). الگوی رشد فولیکول های متوسط (9-6 میلی متر) برای هر دو گروه در طول آزمایش مشابه بوده است (P>0.05). اندازه بزرگ ترین فولیکول در طول دو ماهه اول آزمایش افزایش یافت (P>0.05)، اما پس از آن ثابت ماند. میانگین تعداد فولیکول های بزرگ (حداقل 10 میلی متر) در بین گروه های آزمایشی تفاوت معنی داری نداشت (P>0.05). اگرچه درصد فولیکول های کوچک، متوسط و بزرگ در بین گروه های آزمایشی یکسان بوده، اما درصد فولیکول های ذخیره ای در تلیسه های تغذیه شده از چراگاه خوب بیشتر بوده است (P<0.05). اندازه بزرگ ترین فولیکول آماده برای تخمک ریزی در تلیسه های گروه 1 بیش از گروه 2 بود (P<0.05). درصد تخمک ریزی برای تیمارهای 1 و 2 به ترتیب 100 و 10 می باشد (P<0.05). این نتایج نشان می دهند که تغذیه ممکن است با تحریک فولیکول های ذخیره ای و نیز با افزایش اندازه فولیکول های بالغ سبب افزایش میزان تخمک ریزی شود.

در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر استفاده از آنتی بیوتیک و جایگزین های آن بر پاسخ سیستم ایمنی هومورال و غلظت برخی فراسنجه های سرم خون، از تعداد 360 قطعه جوجه خروس یک روزه راس در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی (6 تیمار و 4 تکرار) استفاده شد. جیره های آزمایشی شامل: 1- جیره پایه، 2- جیره پایه + 15 قسمت در میلیون آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین، 3- جیره پایه + 0.1 گرم پروبیوتیک پروتکسین در هر کیلوگرم خوراک، 4- جیره پایه + 0.1 گرم پری بیوتیک ایمنووال در هر کیلوگرم خوراک، 5- جیره پایه + مخلوط گیاهان دارویی دایجستروم به میزان 0.45 گرم در هر کیلوگرم خوراک و 6- جیره پایه + اسید آلی فورمیسین به میزان 0.4 گرم درهر کیلوگرم خوراک بودند. جوجه های تغذیه شده با جایگزین های آنتی بیوتیک محرک رشد افزایش معنی داری در پاسخ سیستم ایمنی به آنتی ژن گلبول قرمز گوسفند نشان دادند (P<0.05). مکمل سازی خوراک جوجه های گوشتی با جایگزین های آنتی بیوتیک محرک رشد سبب کاهش معنی دار غلظت کلسترول، تری گلیسرید و لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) سرم شد P<0.05))، بدون آن که سطح لیپوپروتئین با چگالی بالای (HDL) سرم را تحت تاثیر قرار گیرد (P>0.05). غلظت سرمی آنزیم های کبدی در خون جوجه های گوشتی تغذیه شده با جایگزین های آنتی بیوتیک به طور معنی داری در مقایسه با جیره های شاهد و آنتی بیوتیک کاهش یافت (P<0.05). ترکیبات جایگزین آنتی بیوتیک در این مطالعه ضمن بهبود پاسخ ایمنی، تاثیر مطلوبی بر کارکرد کبد داشته و کلسترول سرم خون را نیز کاهش داد.

استفاده از سیستم هم کشتی مدت ها است که با هدف بهبود کیفی رویان پستانداران، شبیه سازی محیط داخلی بدن در آزمایشگاه، افزایش بقا رویان و حمایت محیط های کشت، کاهش استرس های محیطی و متابولیسمی محیط های کشت به کار رفته است. تاثیر سلول های پوششی لوله رحم گاو در دو مرحله لقاح و تکوین آزمایشگاهی رویان گاو از اهداف خاص این پژوهش بود. در آزمون اول تخمک ها پس از بلوغ در غیاب سلول های پوششی لوله رحم بارور شده و در شرایط حضور و حضور نداشتن سلول های پوششی لوله رحم کشت داده شدند و مراحل مختلف تکوین مورد بررسی قرار گرفت. میزان تکوین رویان در مراحل مختلف 4 سلولی، 8 سلولی و بلاستوسیستی در محیط کشت TCM-199 در حضور سلول های پوششی نسبت به سایر محیط ها TCM-199) بدون هم کشتی، SOF و KSOM بدون هم کشتی) بالاتر بود. شرایط هم کشتی با سلول های پوششی در هنگام لقاح آزمایشگاهی و سپس تداوم هم کشتی با محیط های کشت TCM-199 منجر به تولید رویان های دو سلولی بیشتری (72.17 درصد) در مقایسه با محیط SOF بدون هم کشتی (61.5 درصد)، محیط TCM-199 بدون هم کشتی (53.6 درصد) و KSOM بدون هم کشتی (42 درصد) شد. محیط کشت SOF نسبت به TCM-199 توانست در حمایت از تکوین رویان تا مرحله بلاستوسیستی موفق تر عمل کند. هر چند که درصد مراحل اولیه تکوین رویانی به طور جزیی در محیط کشت TCM-199 در مقایسه با محیط SOF بیش تر بود، اما این روند با نزدیک شدن به مراحل مورولا و بلاستوسیست تغییر کرد و محیط کشت SOF به تولید درصد بالاتری از بلاستوسیست در مقایسه با TCM-199 منجر شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هم کشتی با سلول های پوششی لوله رحم گاو باعث افزایش راندمان لقاح و تکوین بهتر رویان می شود. در شرایط غیرهم کشتی، محیط SOF از محیط TCM-199 در تکوین رویان اولیه گاو بهتر عمل می کند.

در این پژوهش برای بررسی اثر کمبود دایمی انسولین بر مصرف خوراک، شاخص های رشد، ترکیب لاشه و فراسنجه های خون در گوسفند زل، تزریق درون رگی چهار دوز صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم استرپتوزوتوسین در کیلوگرم وزن بدن به ترتیب به عنوان تیمارهای شاهد، دوز کم، متوسط و زیاد استفاده شد. 20 گوسفند نر با میانگین وزن 1±19.4 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی به 4 گروه تقسیم شدند. دوره پژوهش شامل 8 هفته متوالی بود و تزریق در پایان هفته سوم انجام گرفت. مصرف خوراک و آب و توزین دام ها به طور هفتگی اندازه گیری گردید. نمونه های خون سیاهرگی به طور هفتگی در حالت ناشتا جمع آوری، و فراسنجه های خون به روش اسپکتروفتومتری و هورمون ها به روش رادیوایمیونواسی اندازه گیری شد. داده ها به روش اندازه گیری های مکرر تجزیه گردید. با تزریق دوز بالا، حیوانات به خاطر شرایط غیرعادی از مسیر آزمایش کنار گذاشته شدند. نتایج بیانگر بروز هایپواینسولینمیا در گروه دوز متوسط بود که با کاهش معنی دار غلظت انسولین مشخص شد. غلظت لپتین نیز در گروه دوز متوسط از شاهد کمتر بود (P<0.05). گروه دوز متوسط افزایش معنی داری در سطح گلوکز، تری گلیسریدها، کلسترول، پروتئین خام، ازت اوره ای و اجسام کتونی خون نسبت به گروه شاهد نشان داد (P<0.05). تزریق دوز متوسط باعث پرخوری و افزایش مصرف آب شد (P<0.05) ولی به رغم افزایش مصرف خوراک، وزن بیشتری نسبت به گروه شاهد کسب نشد و ضریب تبدیل خوراک بیشتر بود. درصد پروتئین و چربی خام در گوشت و کبد تفاوت معنی داری بین گروه ها نداشت (P>0.05). به طورکلی، نتایج نشان داد که کاهش سطح انسولین و لپتین می تواند مصرف خوراک را در گوسفند را بدون بهبود شاخص های رشد، افزایش دهد. همچنین، کاهش سطح انسولین باعث افزایش سطح گلوکز، تری گلیسریدها، کلسترول، پروتئین خام، ازت اوره ای و اجسام کتونی خون می شود ولی تاثیری بر ترکیب گوشت ندارد.

در این پژوهش به منظور بررسی اثر تغییر درجه حرارت و میزان افزایش آب به خمیر زیتون بر کیفیت و کمیت روغن زیتون استحصالی، تاثیر دو فاکتور دمای واحد هم زن در سه سطح 30، 45 و 60 درجه سانتی گراد و آب اضافه شده به خمیر زیتون در سطوح 15، 30 و 45 درصد وزن نمونه، مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. این آزمون در سرعت دورانی ثابت 12 هرتز واحد خردکن و زمان هم زدن 10 دقیقه انجام شد. نتایج به دست آمده به وسیله آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد مقایسه قرار گرفتند. مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون چنددامنه ای دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که با افزایش دمای واحد هم زن میزان اسیدیته و پراکسید روغن و همچنین رطوبت تفاله افزایش می یابد که این موضوع به ترتیب سبب کاهش کیفیت و کمیت روغن استحصالی می شود ولی از سوی دیگر افزایش دما موجب کاهش روغن باقی مانده در تفاله شده این پدیده کمیت روغن استحصالی را افزایش می دهد. اضافه شدن آب به خمیر سبب کاهش رطوبت و روغن باقی مانده در تفاله شد که این امر کمیت روغن استحصال شده را افزایش داد. در این راستا برای به دست آوردن روغن بکر در خط فرآوری روغن کشی با در نظر گرفتن کیفیت و کمیت روغن استحصالی، تیمار دمای 30 درجه سانتی گراد و 45 درصد آب اضافه شده به خمیر زیتون پیشنهاد گردید.

مالت، غلات جوانه زده ای هستند که منبع مناسبی از کربوهیدرات، پروتئین، انواع ویتامین های گروه ب و املاح معدنی می باشند. مالت سازی فرایند پیچیده بیوتکنولوژیکی است که شامل خیساندن، جوانه زنی و خشک کردن مالت سبز در شرایط کنترل شده دما و رطوبت می باشد. در این پژوهش دو رقم گندم (کوه دشت و زاگرس) از سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان تهیه گردید و پس از دو ماه انبارداری، ویژگی های فیزیکوشیمیایی و رویشی آنها تعیین شد. سپس از گندم های مورد بررسی در مقیاس آزمایشگاهی مالت تهیه و به منظور بررسی کیفیت آن عصاره گیری انجام شد و ویژگی های فیزیکوشیمیایی ورت حاصل مانند بازدهی استخراج عصاره آب گرم، شدت رنگ، قند احیا کننده، pH، بریکس، ازت کل محلول و ازت -α آمینو آزاد بررسی گردید. آنالیز واریانس با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین داده ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح 5 درصد انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد طی فرایند مالت سازی قدرت دیاستاتیک و بازدهی استخراج عصاره آب سرد افزایش و وزن هزاردانه، خاکستر و پروتئین دو رقم گندم کاهش یافت. همچنین ارتباط مستقیمی بین مقدار ازت کل دانه و قدرت دیاستاتیک وجود داشت اما رابطه آن با بازدهی استخراج عصاره آب گرم و سرد معکوس بود (P<0.05). وزن هزاردانه (40.78 گرم)، بازدهی استخراج عصاره آب سرد (20.77 درصد) و بازدهی استخراج عصاره آب گرم (67.154 درصد) مالت گندم کوه دشت بیشتر اما مقدار خاکستر (1.3 درصد)، قدرت دیاستاتیک (179.91°L) و ازت کل ( 2.18درصد) آن کمتر از مالت گندم زاگرس بود (P<0.05). نتایج بررسی ویژگی های کیفی ورت حاصل از دو رقم مالت حاصل از گندم نشان داد که قند احیا کننده (64.192 گرم بر لیتر) و بریکس ورت مالت گندم کوه دشت ( 8.25w/wدرصد) در مقایسه با ورت مالت گندم زاگرس بیشتر و ازت کل محلول (0.742 درصد) و ازت -α آمینو آزاد آن کمتر (98.585 میلی گرم بر لیتر) بود (P<0.05).

شهرستان های بویراحمد و دنا جزو مناطق سردسیری استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و گندم اصلی ترین گیاه مورد کشت در این مناطق می باشد. بررسی های به عمل آمده نشان داد که زنگ زرد مهم ترین بیماری گندم در نواحی یاد شده است و در برخی مناطق به صورت همه گیری نیز در می آید. در این پژوهش به منظور تعیین درصد آلودگی، مزارعی به صورت تصادفی انتخاب و تعداد بوته های سالم و آلوده در 20 نقطه هر مزرعه شمارش گردید. یادداشت برداری از شدت و تیپ آلودگی در مرحله برگ پرچم با مقیاس اصلاح شده کب صورت گرفت. اولین علایم ظهور زنگ زرد در سال 1384 در دوم اردیبهشت ماه و در منطقه دشتروم مشاهده شد. این بیماری در 81.6 درصد مزارع گندم آبی مناطق مورد بررسی و در تمامی نواحی مورد بازدید شامل دشتروم، کاکان، سررود جنوبی، سررود شمالی، دنا و پاتاوه و با میانگین وقوع 15.98± 12.54درصد وجود داشت. در منطقه دشتروم، اپیدمی شدید بیماری مشاهده شد که در این ناحیه، تمامی مزارع با میانگین 18.3±37.5 درصد و با شدت و تیپ آلودگی 80-100 S آلوده بودند. در آزمایش های مزرعه ای با استفاده از سیستم مه پاشی و هم در شرایط آبیاری جوی و پشته ای و در حالت آلودگی طبیعی، کلیه ارقام گندم مورد کشت در مناطق نمونه برداری شده شامل الموت، الوند، امید، دنا و شهریار، آلوده به زنگ زرد شده و در مقابل این بیماری کاملا حساسیت نشان دادند.

سه گونه Fusarium fujikuroi، F. proliferatum و F. verticillioides به عنوان عامل پوسیدگی طوقه برنج در مناطق مختلف معرفی شده اند. جهت پیگیری ایجاد مقاومت به قارچ کش جدید در جدایه های قارچ عامل بیماری، یافتن حساسیت پایه ای، قبل از کاربرد در سطح مزرعه الزامی می باشد. تنوع ژنتیکی به عنوان یکی از عوامل اصلی تفاوت در حساسیت پایه ای به قارچ کش ها شناخته شده است. در این پژوهش، حساسیت پایه ای 46 جدایه قارچ های عامل بیماری به قارچ کش تریفلومیزول در محیط کشت PSA حاوی غلظت های مختلف از ماده موثره این قارچ کش مورد مطالعه قرارگرفت و سپس EC50 و MIC قارچ کش برای هرکدام از جدایه ها محاسبه شد. 21 جدایه منتخب، متعلق به سه جمعیت آمیزشی (گونه) مختلف، جهت بررسی های مولکولی با استفاده از نشانگرهای RAPD مقایسه شدند. نتایج نشان داد که جدایه های مختلف بر اساس هم پوشانی حدود اطمینان 95 درصد EC50، در 4 گروه قرار گرفته و تنها دو جدایه، حساسیت کمتری نسبت به این قارچ کش داشتند. در دندروگرام به دست آمده از نشانگرهای RAPD، جدایه های با EC50 بالاتر، حساس ترین و کم ترین حساسیت جدایه ها، تفاوت بیشتری با سایرجدایه ها نشان دادند. جدایه های F. fujikuroi نیز از لحاظ شاخص MIC تمایز جالب توجهی نشان دادند. تفاوتی که با استفاده از نشانگرهای RAPD در بین جدایه ها مشاهده شد، اثبات کرد که تفاوت در حساسیت پایه ای به تریفلومیزول، ناشی از تنوع ژنتیکی است.

پسماند از تولیدات غیرقابل اجتناب هر جامعه و مدیریت پسماند یکی از نیازهای اصلی آن جامعه است. از این رو، استقرار سامانه مدیریت پسماند ضروری است. در سیستم مدیریت مواد زاید جامد، با توجه به میزان تولید و ترکیب پسماند، گزینه های مختلفی برای مدیریت آن وجود دارد که علاوه بر هزینه های اقتصادی، بار محیط زیستی مختلفی در بر دارند. انتخاب گزینه های مناسب تر نیاز به ابزارهای پشتیبان تصمیم گیری دارد. ارزیابی چرخه حیات یکی از این ابزارهای پشتیبان تصمیم گیری می باشد که در دهه اخیر معرفی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. در مطالعه حاضر، از این رویکرد به منظور بررسی وضعیت حاضر سامانه مدیریت پسماند شهر مشهد استفاده گردید. به این منظور، 3 سناریو شامل (1) انتقال مستقیم پسماند، (2) کمپوست کردن و (3) انتقال غیرمستقیم از راه ایستگاه های انتقال در نظر گرفته شد. داده های مورد نیاز سیاهه نویسی چرخه حیات با بررسی منابع و طرح های پژوهشی پایان یافته، تهیه پرسش نامه و تکمیل آن به وسیله پرسنل و نیز کار صحرایی جمع آوری شد. سیاهه نویسی چرخه حیات به کمک مدل IWM-1 صورت پذیرفت. سپس، نتایج به دست آمده از سیاهه نویسی به 5 طبقه اثر شامل مصرف انرژی، گازهای گلخانه ای، گازهای اسیدی، مه دود فتوشیمیایی و خروجی های سمی تخصیص داده شد. مقادیر سیاهه شده در فاکتورهای ویژگی سازی ضرب گردید و در نهایت نمایه بوم شناختی برای هر یک از سناریوها به دست آمد. از نقطه نظر محیط زیستی، نتایج این مطالعه نشان داد که کمپوست کردن به عنوان یکی از گزینه های مدیریتی و نیز کاربرد ایستگاه های انتقال پسماند در مواردی که محل دفن و سایر تاسیسات سامانه مانند کارخانه بازیافت و کمپوست در فواصل دور از نقاط ثقل تولید قرار می گیرند، نقش مهمی در کاهش بار آلاینده ها و نیز مصرف انرژی ناشی از سامانه مدیریت پسماند دارد.

در طراحی آبگیرهای واقع در رودخانه ها، همواره باید شرایطی را انتخاب کنیم تا آب منحرف شده توسط آبگیر، دارای حداکثر دبی جریان و حداقل دبی رسوب باشد. از راهکارهای کاهش رسوب ورودی به آبگیرهای جانبی می توان جانمایی آبگیر در قوس خارجی رودخانه و استفاده از صفحات مستغرق را نام برد. صفحات مستغرق پره های کوچکی هستند که جهت انحراف رسوبات از مقابل دهانه آبگیر به کار می روند. عملکرد اصلی صفحات مستغرق، ایجاد جریان ثانویه است. میدان جریان در اطراف آبگیر های جانبی واقع در قوس خارجی رودخانه ها و اندرکنش این میدان با جریان ثانویه ناشی از صفحات مستغرق، کاملا سه بعدی و پیچیده می باشد. شناخت این میدان جریان می تواند مهندسان را در کاربرد بهتر صفحات در قوس یاری نماید. در این پژوهش به منظور شناخت این میدان جریان پیچیده، مولفه های سه بعدی سرعت جریان در یک کانال قوسی U شکل با حضور آبگیر جانبی و یک آرایش دو ردیفه از صفحات مستغرق که در مقابل آبگیر جانبی نصب شده است، توسط سرعت سنج سه بعدی ADV برداشت و تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد صفحات، جریان ثانویه ای تولید می کنند که هم جهت با جریان ثانویه قوس می باشد. همچنین خطوط جریان در صفحات افقی نشان می دهند صفحات مستغرق سبب کاهش عرض صفحه تقسیم جریان در لایه های نزدیک بستر و افزایش عرض صفحه تقسیم جریان در تراز بالای صفحات می گردند. محاسبه قدرت جریان ثانویه در قوس نشان می دهد نصب صفحات در محدوده آبگیر، موجب افزایش قدرت جریان ثانویه شده و از شدت کاهش قدرت جریان ثانویه بر اثر مکش آبگیر می کاهد. محاسبه تنش برشی بستر نشان می دهد مقدار تنش برشی در دهانه آبگیر افزایش یافته است. نتایج ارایه شده در این مقاله می تواند برای توسعه و صحت سنجی مدل های عددی روی میدان جریان حول صفحات مستغرق در نزدیکی آبگیر جانبی در قوس نیز مفید باشد. نتایج ارایه شده در این مقاله می تواند برای توسعه و صحت سنجی مدل های عددی روی میدان جریان حول صفحات مستغرق در نزدیکی آبگیر جانبی در قوس نیز مفید باشد.

امروزه سازه های توری سنگی به دلیل سهولت اجرا، دسترسی آسان، دوام و اقتصادی بودن، به صورت گسترده جهت حفاظت از سازه های آبی مورد استفاده قرار می گیرند. سرریزهای پلکانی تور ی سنگی، بیشتر در مسیر رودخانه ها جهت حفاظت از بستر رودخانه و حوزه های آب خیز مورد استفاده قرار می گیرند. این گونه سرریزها به لحاظ کارآیی مناسب در استهلاک انرژی جریان، مورد توجه بیشتر طراحان قرار گرفته است. در این سرریزها دو نوع جریان روگذر و درون گذر وجود دارد که در استهلاک انرژی نقش دارند. نتایج آزمایش ها نشان می دهند که افت انرژی جریان روگذر به مراتب از جریان درون گذر بیشتر است. در این پژوهش به منظور افزایش پراکنش انرژی جریان از یک سو و افزایش پایداری سازه ای از سوی دیگر از صفحات فلزی در اندازه های مختلف در درون توری سنگ ها استفاده گردید و نقش ارتفاع صفحه در میزان افت انرژی، مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش های انجام شده شیب بالادست به دلیل پایداری سازه ای 1:1، شیب های پایین دست 1:1، 1:2 و 1:3 ارتفاع سرریز 30 سانتی متر، 10، 20، 30 سانتی متر و دبی جریان در محدوده 10 الی 40 لیتر بر ثانیه بوده است. نتایج آزمایش ها، افزایش راندمان افت انرژی جریان در صفحات با ارتفاع 10 سانتی متر را نسبت به سایر حالات نشان داده است. بیش ترین استهلاک انرژی مشاهده شده در دبی 13.5 لیتر بر ثانیه، شیب پایین دست 1:1 و ارتفاع صفحه 10 سانتی متری، 82.6 درصد بوده است.

رشد روزافزون جمعیت و تاثیر آن بر عرصه های طبیعی به همراه بهره برداری غیراصولی سبب تخریب کاربری ها و اکوسیستم شده است. به طوری که با ارزیابی تغییرات کاربری ها، امکان برنامه ریزی و مدیریت اراضی جهت کاهش اثر تخریبی بهره برداری ها امکان پذیر می گردد. در این راستا استفاده از علوم و فنون جدید مانند سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای کمک شایانی به ارزیابی درست و منطقی در زمان کوتاه و هزینه کم می نماید. در این پژوهش با استفاده از تصاویر لندست و اسپات و اصلاح خطاهای ژئومتری، رادیومتری و اختلاف فصل تصویربرداری، بهترین ترکیب باندی انتخاب و نقشه کاربری اراضی حوضه آب خیز تنگ سرخ شیراز با استفاده از طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال تشابه برای سال های 1367 و 1384 تهیه شد. درستی نقشه های تولیدی با آزمون صحت کلی و آماره کاپا محاسبه و نتایج نشان داد میزان تغییرپذیری اراضی بایر از 4.2 به 11.5 درصد و دیم زارها از 12.8 به 17.1 درصد افزایش، در مقابل سطوح جنگلی از 29.8 به 28.3 درصد و مراتع از 36.9 به 26.8 درصد کاهش یافته است. تحلیل آماری در سطوح 1 و 5 درصد نشان داد طبقات زراعت آبی برای نقشه 1367 به ترتیب 0.73 و 0.77 درصد و برای باغ 0.53 و 0.57 درصد از بیش ترین و کم ترین درصد اطمینان برخوردار است. برای نقشه 1384 در سطوح آماری بالا طبقات مرتع به ترتیب 0.79 و 0.82 و مناطق مسکونی 0.66 و 0.70 درصد از بیش ترین و کم ترین درصد اطمینان برخوردار بوده است. با توجه به آزمون صحت و درصد حدود اطمینان نقشه های تهیه شده از دقت قابل قبول برخوردار بوده اند.

استفاده از نسبت تحویل رسوب در حوزه های آبخیز به منظور تبدیل مقادیر اندازه گیری و یا تخمینی رسوب به فرسایش خاک برای متخصصان حفاظت خاک و آب ضروری است. حال آن که عملکرد کلیه مدل های موجود و استناد به نتایج به دست آمده از آنها به دلیل تفاوت در فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب در آبخیز محل تهیه آنها همواره سوال برانگیز بوده است. از این رو، در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا از طریق اندازه گیری مقدار فرسایش خاک و تولید رسوب 11 رگبار مطالعاتی، مقدار دقیق نسبت تحویل رسوب تعیین، و ارتباط آن با عوامل مختلف اقلیمی و هیدرولوژیکی در حوزه آبخیز چهل گزی سد قشلاق مورد بررسی قرار گیرد. نتایج به دست آمده از مدل سازی، دلالت بر امکان برآورد مناسب نسبت تحویل رسوب با استفاده از متغیرهای دبی اوج، حجم روان آب و عامل فرسایندگی با ضریب تعیین و خطای نسبی به ترتیب حدود 98 و 33 درصد داشته است. هم چنین نتایج آزمون t جفتی نبود اختلاف معنی دار بین مقادیر مشاهده ای و تخمینی نسبت تحویل رسوب را تایید نمود.

فرسایش و انتقال رسوب از پدیده هایی می باشند که در مراحل مختلف تبدیل بارش به رواناب و در مسیر انتقال جریان به وقوع می پیوندند. بخشی از رسوبات در حال انتقال در مخازن سدها ته نشین می شوند که می توانند عواقب فنی، اقتصادی و یا حتی اجتماعی نامطلوب به بار آورند. بنابراین باید میزان رسوب گذاری در مخزن سد قبل از احداث آن و همچنین در هنگام بهره برداری با اطمینان قابل قبولی برآورد شود. از سوی دیگر تعیین مقدار دقیق فرسایش و یا رسوب گذاری در عمل بسیار مشکل بوده ولی روش های متفاوتی برای برآورد آنها پیشنهاد شده است. در این پژوهش به منظور برآورد میزان رسوب ورودی به مخازن سدهای دز و کرج و همچنین میزان رسوب خروجی از این سدها، بر اساس آمار دبی و غلظت رسوب متناظر آنها در ایستگاه های هیدرومتری ورودی و خروجی این سدها، معادلات منحنی های سنجه رسوب ماهانه در این ایستگاه ها تعیین گردید. سپس با استفاده از معادلات به دست آمده و بر اساس مقادیر دبی روزانه، دبی رسوب ورودی به هر سد و خروجی از آن در طول دوره ای که عملیات هیدروگرافی در سدها انجام شده است، برآورد شد. با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی نیز، پس از تعیین مناسب ترین آرایش شبکه و مدل، دبی رسوب ورودی و خروجی هر سد برآورد گردید. سپس مقادیر دبی رسوب با توجه به وزن مخصوص رسوبات به حجم رسوب ورودی و یا خروجی تبدیل شدند. با استفاده از نتایج هیدروگرافی های انجام شده، مقادیر حجم رسوب گذاری در مخزن هر یک از سدها در طول دوره هیدروگرافی تعیین شد. آن گاه مقادیر حجم رسوب برآوردی در هر سد با مقدار واقعی رسوب گذاری مقایسه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که معادلات سنجه رسوب، مقدار رسوب گذاری را برای سد دز حدود 70 درصد میزان حجم واقعی و برای سد کرج حدود 97 درصد مقدار واقعی برآورد نموده اند، حال آن که شبکه عصبی مصنوعی برای سد دز 115 درصد حجم واقعی و برای سد کرج 94 درصد حجم واقعی برآورد داشته است. پیشنهاد می گردد که مشابه این پژوهش در مورد تعدادی بیش تر از رودخانه ها و مخازن سدها از مناطق مختلف جهان با شرایط متفاوت اقلیمی و هیدرولوژیکی انجام شوند تا کارآیی روش ذکر شده مورد بررسی بیش تری قرار گرفته و بتوان به توسعه این روش کمک نمود.

یکی از معمول ترین روش های تعیین دبی جریان رودخانه ها، اندازه گیری توزیع عرضی سرعت جریان در ایستگاه های هیدرومتری است. این کار در شرایط جریان طبیعی رودخانه و به ویژه در مواقع سیلابی، باید به طور منظم و به دفعات زیاد انجام شود. هزینه، زمان و خطرات انجام این کار در شرایط سیلاب قابل توجه می باشد. برای بهینه نمودن این فرآیند، استفاده از دستگاه های نوین اندازه گیری سرعت و نیز مدل های ریاضی دوبعدی و شبه دوبعدی مناسب، اجتناب ناپذیر است. در این مقاله، با ارایه یک مدل ریاضی شبه دوبعدی متناسب با تئوری هیدرولیک جریان در دشت های سیلابی سعی شده امکان محاسبه به نسبت دقیق توزیع عرضی سرعت در رودخانه ها در هر دو شرایط جریان عادی و سیلابی فراهم شود. این مدل در ایستگاه هیدرومتری ملاثانی از رودخانه کارون مورد آزمون قرار گرفته است. تحلیل نتایج محاسباتی نشان می دهد که متوسط خطا در برآورد دبی های عادی و سیلابی جریان در این ایستگاه حدود 9 درصد است.

تبخیر از سطح مخازن آب علاوه بر اتلاف آب، موجب افزایش غلظت املاح و کاهش کیفیت آب نیز می گردد. کاربرد الکل های سنگین می تواند موجب کاهش شدت تبخیر و کاهش غلظت نمک آب، گردد. در این پژوهش دو نوع الکل هگزادکانول و اکتادکانول و ترکیبی از این الکل ها که در اتانول حل شده بودند و معادل 20 و 40 گرم در هکتار، هر دو روز یک بار روی سطح تشت های تبخیر کلاس A اسپری شدند. عمق آب داخل تشت ها، در دو مرحله زمانی به ترتیب با استفاده از غلظت های 20 و 40 گرم در هکتار در مراحل اول و دوم و در مجموع طی مدت 38 روز اندازه گیری، و مقادیر آن با نمونه شاهد (بدون الکل)، مقایسه شد. برای انجام آنالیز آماری از نرم افزار آماری MINITAB استفاده گردید. نتایج نشان می دهد استفاده مجزا از هر دو نوع الکل، در کاهش تبخیر موثر بوده، ولی استفاده از ترکیب آنها می تواند تاثیر بیشتری در کاهش تبخیر از سطح آب، داشته باشد. در صورت استفاده از یک نوع الکل، استفاده از اکتادکانول، نتایج بهتری را نشان می دهد.

این آزمایش به منظور ارزیابی اثرات کاهش سطوح مختلف مواد مغذی بر عملکرد مرغ های تخم گذار در مرحله آخر تخم گذاری انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با تعداد 256 قطعه مرغ تخم گذار سویه تجاری های- لاین(W-36) از سن 73 تا 83 هفتگی در 4 تیمار و 4 تکرار (با تعداد 16 قطعه مرغ تخم گذار در هر تکرار) انجام گردید. جیره های غذایی شامل جیره غذایی بر اساس توصیه های مواد مغذی راهنمای پرورش سویه های- لاین (W-36) برای مرحله آخر تخم گذاری (شاهد) و جیره های غذایی دارای 5، 10 و 15 درصد مواد مغذی کمتر از توصیه های مواد مغذی راهنمای پرورش که با انرژی قابل سوخت و ساز یکسان بودند و به مدت 10 هفته مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که عملکرد و صفات تخم مرغ تحت تاثیر معنی دار جیره های غذایی آزمایشی قرار نگرفته اند. مقایسه بین عملکرد و صفات تخم مرغ گروه های آزمایشی نشان داد که نه تنها کاهش 15 درصدی سطوح مواد مغذی موجب ایجاد تفاوت معنی دار در صفات تولیدی نسبت به شاهد نمی گردد، بلکه از لحاظ عددی در اغلب موارد موجب بهبود عملکرد و صفات تخم مرغ گردیده و باعث کاهش قابل توجه قیمت خوراک به ازای هر کیلوگرم تخم مرغ تولیدی نیز می گردد. نتیجه گیری می شود در مرغ های تخم گذار سویه های- لاین (W-36)، در زمان جیره نویسی بر اساس توصیه های راهنمای پرورش این سویه، کاهش 15 درصدی سطوح مواد مغذی در اواخر دوره تخم گذاری (73 تا 83 هفتگی) بدون داشتن اثرات سوء بر عملکرد و کیفیت تخم مرغ این سویه امکان پذیر است.

در این آزمایش اثر دوزهای مختلف هورمون eCG بر پارامترهای تولیدمثلی شامل، درصد پاسخ به فحلی، طول دوره فحلی، فاصله تا آغاز فحلی، درصد آبستنی، درصد زایش، طول دوره آبستنی و چندقلوزایی بز کرکی رایینی در فصل غیرتولیدمثلی مورد بررسی قرار گرفت. تزریق دوزهای صفر، 200، 300، 400 و 500 واحد بین المللی به پاسخ به فحلی 100 درصد در همه تیمارها و فاصله تا آغاز فحلی پس از خارج کردن سیدر 20.11، 19.30، 22.30، 21.98 و 21.33 ساعت و طول مدت فحلی به ترتیب 19.11، 20.43، 18.80، 18.02 و 18.64 ساعت منتهی شد. درصد آبستنی به ترتیب 60، 68، 74، 83 و 87 و درصد زایش به ترتیب 93، 93، 88، 85 و 86 به دست آمد. هیچ کدام از پارامترهای بالا تفاوت معنی داری را نشان ندادند (P>0.05). طول دوره آبستنی به ترتیب 149.38، 149.13، 149.52، 148.31 و 147.31 روز و چندقلوزایی به ترتیب 1.31، 1.35، 1.29، 1.91 و 2.09 بوده است. طول دوره آبستنی و چندقلوزایی گروه دریافت کننده 400 واحد با گروه 500 واحد و گروه شاهد (صفر) با گروه های 200 و 300 واحد مشابه بود. تنها بین گروه 500 واحد با گروه های شاهد، 200 و 300 واحد هورمون اختلاف معنی دار در طول آبستنی مشاهده شد (P<0.05). چندقلوزایی در گروه 400 و 500 واحد به لحاظ آماری با گروه های شاهد، و دریافت کننده 200 و 300 واحد تفاوت داشت (P<0.05). این آزمایش نشان می دهد تزریق دوز 500 واحد هورمون باعث افزایش چندقلوزایی و دوزهای کمتر از 500 واحد باعث بهبود پارامترهای تولیدمثلی بز کرکی رایینی می گردد.

زمین لغزش یکی از خطرات طبیعی است که همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. بنابراین، باید مناطق حساس را شناسایی و با اولویت بندی این مناطق، سیاست ها و برنامه های مدیریت خطر زمین لغزش را ارایه نمود و تا حدی از خطر وقوع و خسارت زمین لغزش ها کاست. در این مقاله خطر زمین لغزش با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره در سطح تفصیلی و مقیاس 1.50000 در بخشی از آب خیز الموت پهنه بندی، و بر اساس دو پارامتر خطر زمین لغزش و وجود یا نبود تاسیسات، اولویت بندی قسمت های مختلف منطقه برای اعمال برنامه مدیریتی مشخص شده است. به این منظور، ابتدا نقشه پراکنش زمین لغزش آب خیز الموت رود با تفسیر استریوسکوپی عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی تهیه شد. سپس، با مرور منابع عواملی را که می توانند در زمین لغزش موثر باشند استخراج، و از بین آنها، 8 عامل زمین شناسی، شیب، جهت، ارتفاع، فاصله از گسل، کاربری زمین، میزان بارش و شتاب زمین لرزه به عنوان عوامل موثر زمین لغزش در آب خیز الموت انتخاب گردید. نتایج به دست آمده از روش گام به گام نشان داد که 5 عامل زمین شناسی، میزان شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از گسل و کاربری اراضی ارتباط معنی داری را با زمین لغزش های منطقه دارند که ضریب تعیین بین این عوامل به عنوان متغیرهای مستقل و لگاریتم مساحت لغزش به عنوان متغیر وابسته 60.7 درصد بوده است. نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با معادله یادشده در 6 طبقه تهیه گردید و بر اساس آزمون کای اسکوئر مشخص شد که تفاوت معنی داری بین مساحت مورد انتظار و مساحت واقعی طبقات خطر زمین لغزش (P<0.01) وجود دارد. نتایج بیانگر آن است که 42 درصد سطح آب خیز در طبقات خطر I و II قرار گرفته است و نیاز به برنامه مدیریتی خاصی ندارد. 47 درصد سطح آب خیز در طبقات خطر III و IV قرار می گیرد که سیاست مدیریت در این مناطق حفظ وضعیت موجود می باشد. حدود 10 درصد سطح آب خیز نیز در طبقات خطر V و VI قرار می گیرد که با توجه به وجود و یا نبود تاسیسات به ترتیب باید از دو سیاست کنترل خطر و اجتناب از خطر استفاده نمود.

این آزمایش به منظور بررسی مقادیر مختلف پرتودهی اشعه گاما بر جوانه زنی بذر و خصوصیات موفولوژیکی کلزا اجرا گردید. در این آزمایش دو رقم کلزا (RGS003 و(PF7045.91 ، 5 دز اشعه گاما (500، 700، 900، 1100 و 1300 گری) و شاهد (بدون دز) در شرایط آزمایشگاهی و در مزرعه ای به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی 86-1385 و 87-1386 مورد مطالعه قرار گرفتند. بذرهای ارقام یاد شده در مرکز تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته ای کرج با اشعه گاما از منبع کبالت 60 پرتودهی شدند. بر اساس نتایج بررسی آزمایشگاهی، بالاترین ضریب تنوع نسبی، گسترده ترین دامنه تنوع و بیشترین میزان تغییر واریانس تیمار نسبت به شاهد در رقم PF7045.91 مشاهده شد و این نشان می دهد که عکس العمل این رقم به تیمارهای موتاژنی بیشتر بوده است. در بررسی مزرعه ای در گیاهان نسل دوم M2 تحت تیمارهای آزمایشی، تنوع ژنتیکی معنی داری در بیشتر صفات مورد مطالعه در مزرعه مشاهده شد. به طوری که ارتفاع گیاه در هر دو رقم در بیشتر موارد نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین پرتودهی روی میانگین طول خورجین و وزن هزاردانه در هر دو رقم روند افزایشی داشت. در بین تمام صفات مورد بررسی، صفت تعداد خورجین در شاخه فرعی در هر دو رقم در بیشتر موارد بیشترین ضریب تغییرات را نشان داد که بیان کننده تاثیرپذیری بیشتر این صفت نسبت به مقادیر مختلف پرتودهی اشعه گاما می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده پرتودهی اشعه گاما در کاهش ارتفاع گیاه، افزایش تعداد شاخه فرعی، افزایش میانگین طول خورجین و افزایش وزن هزاردانه اثرات سازنده ای داشته است. بنابراین می توان از تنوع مطلوب ایجاد شده در برنامه های اصلاحی استفاده کرد.

برای آگاهی از رفتار مصرف آبزیان و محصولات شیلاتی پژوهشی در سال 1386 در شهر گرگان با جمع آوری اطلاعات از 343 خانوار گرگانی به طور تصادفی انجام، و اطلاعات جمع آوری شده به کمک برنامه SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سرانه مصرف آبزیان برای هر فرد گرگانی 9.12 کیلوگرم و اولویت خانوارهای گرگانی به ترتیب در مصرف ماهیان دریای شمال، پرورشی گرمابی و سردابی می باشد. خانوارهای گرگانی در خرید فرآورده های شیلاتی به کیفیت و تازگی، قیمت، بهداشتی بودن مکان توزیع توجه می نمایند. فقط 39.5 درصد خانوارهای گرگانی تمایل به خرید ماهیان بسته بندی نشان دادند و اطمینان نداشتن به تازگی، بهداشتی بودن، داشتن وقت کافی و بالا بودن قیمت ماهی بسته بندی از دلایل تمایل نداشتن به استفاده از ماهیان بسته بندی عنوان شد. 58.4 درصد پاسخ گویان ترجیح می دهند برای خرید ماهی و میگوی بسته بندی به نمایندگی های شیلات مراجعه کنند که ضرورت برنامه ریزی برای ایجاد و نظارت بر چنین فروشگاه هایی را بیش از پیش نمایان می سازد.

اثر پنج سطح پتانسیل اسمزی روی رشد و سه سطح pH بر رشد میسلیوم سه گونه فوزاریومFusarium semitectum ،F. moniliform   F. solani وجدا شده از مزارع سیب زمینی و گندم استان گلستان در روی محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار (PDA) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که مناسب ترین پتانسیل برای هر سه گونه -1 مگاپاسکال و مناسب ترین pH برای گونه F. semitectum و F. solani برابر 5.6 و برای F. moniliforme برابر 6.5، در حالی که نامناسب ترین پتانسیل برای گونه یاد شده به ترتیب پتانسیل اشباع، پتانسیل اشباع و 2- مگاپاسکال و نامناسب ترین pH به ترتیب 4.5، 4.5 و 5.6 می باشد.

هدف این مطالعه، بررسی اثرات غنی سازی کاه گندم با اوره و ملاس بر کیفیت کاه و همچنین پژوهش در مورد به کارگیری درصدهای مختلف کاه آمونیاکی در جیره بره های نر دالاق می باشد. در این پژوهش کاه گندم آمونیاکی به میزان 0، 9، 18 و 27 درصد جایگزین کاه گندم معمولی در جیره بره های پرواری گردید. 24 عدد بره نر دالاق در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار به کار گرفته شدند. طول دوره آزمایش 84 روز بود. پروتئین خام و فیبر خام مواد خوراکی اندازه گیری شد. خون گیری در ابتدا و انتهای دوره آزمایش از سیاهرگ گردنی انجام شد. آمونیاکی شدن کاه گندم با اوره سبب افزایش محتوای پروتئین خام از 3.4 به 7.5 درصد و کاهش مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی از 70.02 به 61.2 درصد و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی از 47.4 به 41.4 درصد گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که تیمارهای مختلف تاثیر معنی داری برروی گلوکز خون بره ها در هیچ یک از دوره های نمونه گیری نداشته است. غلظت اوره سرم خون در ابتدای دوره آزمایش به ترتیب برای هر یک از تیمارها 18.9، 28.8، 23.07 و 26.1 تعیین شد که تمام تیمارها نسبت به شاهد افزایش معنی داری را نشان دادند. اما میانگین داده های اوره در انتهای دوره آزمایش بین هیچ یک از تیمارها معنی دار نبود. بنابراین کاه گندم غنی شده با اوره و ملاس اثر نامطلوبی بر فراسنجه های خونی شامل گلوکز و اوره ندارد و از سوی دیگر می تواند ازت بیشتری را برای دام فراهم نماید.