پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)
سال:1390 | دوره:8 | شماره:30 |تعداد مقالات:10

این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر یادگیری از طریق همیاری با روش تلفیق سخنرانی کوتاه و پرسش و پاسخ در پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی انجام گرفته است. روش تحقیق شبه تجربی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر پایه سوم رشته علوم تجربی دوره متوسطه نظری شهر اصفهان در سال تحصیلی 1387-88 بوده است. حجم نمونه تحقیق 68 نفر بود که 30 نفر در گروه آزمایش و 38 نفر در گروه گواه قرار گرفتند. در گروه آزمایش تدریس به روش همیاری انجام شد و در گروه گواه، تدریس معمول در کلاس های درس (تلفیقی از روش سخنرانی کوتاه و پرسش و پاسخ) انجام گردید. ابزارهای تحقیق شامل متن درسی و آزمون های پیشرفت تحصیلی محقق ساخته بود که کلیه آزمون ها از نظر روایی صوری و محتوایی بررسی و مورد تایید قرار گرفتند. پایایی آزمون ها نیز با استفاده از روش دو نیمه کردن و تعیین ضرایب همبستگی و ضریب پایایی پیرسون تعیین گردید. نتایج نشان داد که در سطحP £0.05  میانگین تفاوت پیش آزمون ها و پس آزمون ها در گروه شاهد که تدریس با روش تلفیقی انجام شده بیشتر از گروه تجربی بود. به عبارتی، تدریس با روش تلفیقی در مقایسه با روش همیاری در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثرتر بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان کاربرد نظریه ساخت و سازگرایی، روش حل مساله و مهارت های تفکر در تدوین کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی از دیدگاه کارشناسان، سرگروههای آموزشی و معلمان شهر تهران بود. روش این تحقیق از نوع تحقیقات زمینه ای و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن را صاحبنظران مورد تایید قرار دادند و اعتبار آن نیز با استفاده از روش آلفای کرانباخ (0.85) محاسبه شد. نمونه پژوهش شامل معلمان (300 نفر)، سرگروههای آموزشی (19 نفر) و کارشناسان (25 نفر)، در سال 88-89 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و جدول مورگان انجام شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی ازجمله آزمون خی دو به منظور بررسی رابطه احتمالی وجود رابطه بین پاسخ های کارشناسان، معلمان و سرگروههای آموزشی استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که:کارشناسان، سرگروههای آموزشی و معلمان میزان توجه و کاربرد نظریه ساخت و سازگرایی و روش حل مساله را در طرح ریزی کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی در حد کم و خیلی کم ارزیابی می کنند و بین نظریه های این سه گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.بین نظریه های کارشناسان، سرگروههای آموزشی و معلمان در خصوص مشکلات اجرایی و موانع کاربرد و طرح ریزی مبتنی بر نظریه ساخت و سازگرایی و روش حل مساله در کتاب های علوم تجربی تفاوت معناداری وجود ندارد.

هدف مطالعه حاضر تعیین رابطه ادراک از ساختار هدفی کلاس، سبک های تفکر، رویکردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی دانشجویان است. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، 311 دانشجوی پسر مقطع کارشناسی شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد ابهر انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش از پرسشنامه مقیاس ادراک از ساختار هدفی کلاس (PALS) پرسشنامه سبک های تفکر و پرسشنامه رویکردهای یادگیری (SPQ) استفاده شد. در این مطالعه معدل دروس تخصصی دانشجویان در نیمسال اول به عنوان شاخصی از پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از رگرسیون سلسله مراتبی تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که بین متغیرهای ساختار هدفی تبحری، سبک تفکر نوع 1 و رویکردهای یادگیری عمیق با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنادار و بین سبک تفکر نوع 2 و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنادار وجود دارد.

هدف این پژوهش تبیین اثربخشی آموزش ارزش های زندگی در رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی و خودکارامدی والدین آنها بود. این پژوهش از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری همه کودکان پیش دبستانی بودند که در سال 1389 در مهدکودک های تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر شیراز مشغول بودند. با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 351 کودک انتخاب، و پرسشنامه رشد اجتماعی واینلند برای کودکان و پرسشنامه خودکارامدی شرر و آدامز برای والدین آنان اجرا گردید. بعد از تکمیل پرسشنامه ها، 30 نفر از افرادی که از حد نصاب نمره پایین تر بودند، به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 2 ساعته تحت آموزش ارزش های زندگی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت در دو گروه آزمایش و گواه از نظر میزان رشد اجتماعی کودکان ( (P≤0.002و خودکارامدی والدین آنها (P≤0.02)به سطح معنادار رسیده است. اثر آموزش به ترتیب 30 و 18 درصد بوده است.

برنامه درسی واژه ای است که در متون آموزش عالی کشورهای مختلف جهان چندان متداول نیست. مجموعه آثار منتشر شده در حوزه برنامه درسی آموزش عالی در قالب کتب و منابع جامع از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کند. این وضعیت در حوزه برنامه ریزی درسی در آموزش عالی ایران نیز روند مشابهی دارد.در این مقاله آنچه که مورد توجه است ریشه یابی، طبقه بندی و به نظم کشیدن پژوهش ها، مطالعات و گزارش هایی است که در طول زمان جدا از حیطه مطالعات برنامه ریزی درسی اگرچه متاثر از آن در محیط دانشگاهها برای برنامه ریزی درسی در آموزش عالی شکل گرفته -توسعه یافته است و در حوزه های به ویژه علوم انسانی کاربرد دارد.بر این اساس برنامه ریزی درسی در آموزش عالی در قالب الگوهای مختلفی صورت می پذیرد. در این مقاله ضمن بررسی تجربیات و دیدگاههای عرضه شده در زمینه برنامه ریزی درسی آموزش عالی، نویسندگان تلاش کرده اند تا الگوهای ارائه شده را در قالب یکی از دسته الگوهای تجویزی یا هنجاری، الگوهای توصیفی، الگوهای مفهومی و الگوهای راهبردی برنامه ریزی درسی در آموزش عالی طبقه بندی نمایند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین انواع سبک تفکر و خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس است. روش پژوهش از نوع توصیفی همبستگی و جامعه آماری آن همه مدیران (110 نفر) مدارس شهرستان لامرد در سال تحصیلی 87-88 است. با به کارگیری روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 90 مدیر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این تحقیق از دو ابزار اندازه گیری، پرسشنامه سبک تفکرInQ) ، هریسون و برامسون، 1997) و پرسشنامه مقیاس نوآوری سازمانی (زارعی، 1385) استفاده شد. ضریب پایایی آنها با استفاده از روش بازآزمایی با فاصله زمانی دو هفته، به ترتیب برابر 0.73 و 0.67 به دست آمد که در سطح 0.01 کاملا معنادار بود. داده های به دست آمده، با نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و آزمون t مستقل) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افراد نمونه، بیشتر سبک های تفکر تحلیل گرا و آرمان گرا را ترجیح داده و کمتر از سایر سبک ها استفاده کرده اند. همچنین بین سبک تفکر مدیران مدارس با نوآوری رابطه معناداری وجود دارد و سبک تفکر عمل گرا بیشترین پیش بینی کننده نوآوری سازمانی است (β=0.45، (P-Value<0.05. اگرچه میزان نوآوری سازمانی مدیران زن و مرد نسبتا بالاست و تفاوت معناداری میان آنها وجود ندارد (0.05<(P-Value=0.38، اما نتایج حاصل نشان می دهد که تفاوت معناداری بین مدیران زن و مرد در دو بعد از ابعاد نوآوری سازمانی یعنی بعد ساختاری (0.01> (P-Value=0.003و فرهنگی (0.01>P-Value=0.02) وجود دارد، بدین صورت که میانگین نمرات بعد فرهنگی مردان بیشتر از زنان است. و در بعد ساختاری میانگین زنان بیشتر از مردان است.

هدف این پژوهش، بررسی نگرش نسبت به علم و فناوری، علوم مدرسه ای و محیط زیست در بین دانش آموزان دوره راهنمایی با استفاده از روش پژوهش توصیفی پیمایشی بوده است. بر این اساس از جامعه آماری که شامل کلیه دانش آموزان سال سوم دوره راهنمایی شهر اصفهان می شد، حجم نمونه 250 دانش آموز (120 دختر و 130 پسر) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. کفایت حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه و همچنین جدول مورگان مورد تایید قرار گرفت. ابزار پژوهش، ترجمه فارسی پرسشنامه ارتباط آموزش علوم (ROSE) سال 2010 بود. ضریب پایایی آلفای کرونباخ برای این مقیاس 0.94 محاسبه شد. یافته ها نشان دادند که در مجموع در هر سه مولفه نگرش نسبت به علم و فناوری، نگرش نسبت به علوم مدرسه ای و نگرش نسبت به مسائل محیط زیست، نگرش مثبتی در بین دانش آموزان وجود دارد. با این حال نگرش مثبتی نسبت به برخی گویه های مربوط به این مولفه ها وجود ندارد. نتایج این پژوهش ممکن است به منظور آگاهی بخشی به برنامه ریزان درسی حوزه آموزش علوم راهگشا باشد. بر اساس یافته های مربوط به این پژوهش، وجود نگرش مثبت به علم و فناوری زمینه مناسبی را برای آموزش بهتر آن در مدارس فراهم می آورد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین جو عاطفی خانواده با رشد مهارت های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر پایه های چهارم و پنجم ابتدایی شهرستان مسجد سلیمان بود. آزمودنی ها 289 دانش آموزان (147 پسر و 142 دختر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری این پژوهش عبارت از مقیاس روابط عاطفی اعضای خانواده «هیل برن» (1964)؛ آزمون رشد مهارت های اجتماعی «کرامتی» (1386)؛ و میانگین نمرات دانش آموزان بود. نتایج نشان داد که بین جو عاطفی اعضای خانواده با رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان پسر ( (P<0.05و دختر ( (P<0.01همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه از بین حیطه های هشتگانه جو عاطفی خانواده، بهترین پیش بینی کننده های رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان پسر را وجود احساس امنیت در خانواده و در مورد دانش آموزان دختر، محبت کردن و تجارب مشترک با والدین نشان داد.