فناوری آموزش
سال:1389 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

فناوری اطلاعات، به تعاملات علمی شکل دیگری بخشیده و بر چگونگی کسب و انتقال دانش در جامعه تاثیر زیادی داشته است. دانشگاه ها و مراکز علمی به عنوان مراکز اصلی خلق و انتقال علم، به تدریج شکل دیگری را به خود خواهند گرفت. در این میان یکی از موضوعاتی که مدیران و مسوولان آموزش عالی باید به طور جدی به آن بیندیشند، ایجاد دانشگاه مجازی و تحقق یادگیری الکترونیکی در آن است. تحقق این امر مستلزم فراهم آمدن شرایطی از جنبه های مختلف است که از دید سیستمی، آمادگی الکترونیکی نامیده می شود. دانشگاه تربیت مدرس از جمله دانشگاه هایی است که در طی چند سال گذشته تلاش کرده است با تمهید امکانات سخت افزاری و نرم افزاری چند رشته تحصیلی را در مقطع کارشناسی ارشد به روش آموزش الکترونیکی ارایه کند. در این مقاله تلاش شده است با اتکا بر مطالعات تطبیقی و نظر خبرگان ملی مدل مناسبی برای ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی ارایه شود. این مدل شامل وجوه مختلفی شامل آمادگی سیاست آموزشی، آمادگی مدیریت، آمادگی استاندارد، آمادگی محتوا، آمادگی قوانین، آمادگی مالی، آمادگی منابع انسانی، آمادگی فرهنگ، آمادگی امنیت، آمادگی سخت افزار، آمادگی شبکه و آمادگی پشتیبانی است. با به کارگیری این مدل تحلیل کاملی از آمادگی یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس ارایه خواهد شد. شایان ذکر این که مدل کاربردی در این تحقیق بر اساس ویژگی ها و مقتضیات بومی کشور و به طور کلی و عمومی تدوین شده است و قابلیت کاربرد در ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی در سایر دانشگاه ها را نیز داراست.

هدف کلی این مقاله ارایه یک چارچوب مفهومی برای ارزشیابی برنامه های یادگیری الکترونیکی است که با بررسی گسترده پیشینه تحقیقات در زمینه ارزشیابی یادگیری الکترونیکی، 9 سوال اساسی مورد تاکید قرار گرفت و بر اساس آنها هفت رویکرد ارزشیابی یادگیری الکترونیکی به شرح زیر شناسایی گردید: رویکرد مورد پژوهی، رویکرد مقایسه با شیوه آموزش سنتی، رویکرد ارزیابی ابزارهای پژوهشی مورد استفاده، رویکرد ارزشیابی بازگشت سرمایه، رویکرد مدل های ترازیابی، رویکرد ارزشیابی محصول و رویکرد ارزشیابی عملکرد. در این مقاله پس از بررسی بسیاری از مدل ها و چارچوب های یادگیری الکترونیکی مطرح شده توسط محققان و یا موسسات آموزش عالی، مولفه های مشترک آنها بر اساس سه معیار الف) پشتوانه علمی، ب) تواتر و تجربه استفاده بین المللی و ج) در دسترس بودن اطلاعات آنها به عنوان عوامل اصلی مدل پیشنهادی با الهام از مدل خان (2001) برگزیده شدند که عبارتند از: سازمان، مدیریت، فناوری، جنبه های آموزشی، طراحی محیط ارایه، خدمات پشتیبانی، ارزشیابی و ملاحظات اخلاقی. آنگاه از طریق اعتبارسنجی با استفاده از نظرات 30 نفر از خبرگان و صاحب نظران حوزهIT  و به ویژه یادگیری الکترونیکی در سطح آموزش عالی کشور، چارچوب مفهومی اولیه مبتنی بر عوامل، ملاک ها و نشانگرهای مورد نظر برای ارزشیابی یادگیری الکترونیکی در موسسات آموزش عالی ایران طراحی و معرفی گردیده است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تطبیقی دیدگاه اساتید و مدیران مسوول برگزاری دوره های آموزش مجازی در دانشگاه اصفهان، در رابطه با موانع مشارکت استادان در این دوره ها می باشد. هدف دیگر پژوهش، بررسی روابط احتمالی موجود بین موانع با یکدیگر است. نوع پژوهش کمی - کیفی است. برای حصول منظور، ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق، الگویی مفهومی برای دسته بندی موانع مشارکت اساتید پیشنهاد شد و موانع در سه گروه موانع شخصی، نگرشی و زمینه ای طبقه بندی گردید. سپس بر اساس این الگو، پرسش نامه ای محقق ساخته تهیه شده و در بین یک نمونه 50 نفری از اساتید گروه های آموزشی ارایه دهنده آموزش برخط در دانشگاه اصفهان که به روش تمام شماری انتخاب شده بودند توزیع گردید. رتبه بندی موانع بر اساس آزمون فریدمن نشان داد از دیدگاه استادان، بازدارنده های زمینه ای بیشترین میزان بازدارندگی را در رابطه با مشارکت اساتید در آموزش مجازی دارند. همچنین آزمون همبستگی بیانگر وجود رابطه معنی دار مستقیم موانع با یکدیگر بود. در قسمت کیفی تحقیق نیز، محققان با 5 نفر از مسوولان برگزاری دوره ها در دانشگاه اصفهان مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای را بر اساس الگوی پیشنهادی انجام دادند. پس از جمع آوری اطلاعات، تحلیل یافته ها با استفاده از کدبندی و مقوله سازی صحبت های مصاحبه شوندگان انجام شد. مقایسه تطبیقی یافته ها بیانگر آن بود که وجود بازدارنده های زمینه ای سبب تشدید تاثیر بازدارنده های نگرشی و شخصی بر کاهش مشارکت استادان می شود.

در سال های اخیر، جمعیت قابل توجه کودکان در ایران، سبب توجه ویژه به مساله آموزش و فضاهای آموزشی کودکان شده است. متاسفانه در ایران، اکثر دبستان ها و مهدکودک ها در فضاهای فاقد طراحی مناسب و یا در فضاهایی با کاربری غیر آموزشی (مثل خانه) تاسیس می گردند. هدف از تحقیق حاضر، دست یابی به اصول طراحی فضاهای ویژه کودکان برای کودکان 3 تا 6 ساله ایرانی با تاکید بر بهره گیری از قابلیت های محیطی موثر بر ذهن و رفتار کودکان، و رویکرد ارتقا خلاقیت آنان است. در این تحقیق، بر پایه تلفیق نظریات مرتبط با موضوع تحقیق، از روش تحقیق پیمایشی (زمینه یابی) استفاده شده و بر اساس مدل خلاقیت، اصول طراحی فضاهای آموزشی استنتاج گردیده است. نتایج تحقیق بر اساس مدل، تهیه اصولی معمارانه برای طراحی فضاهای آموزشی کودکان 3 تا 6 ساله در جهت ارتقا انگیزش و خلاقیت آنان است. تغییر - تکمیل پذیری فضا و اجزای آن، تداخل فضاهای باز و بسته و بازسازی عناصر محرک طبیعی مانند نور، آب و گیاهان می شود.

امروزه نگرانی درباره آینده آموزش معماری، در حال گسترش است. به نظر می رسد مدل های امروزی آموزش و تمرین معماری ممکن است مناسب چالش های آینده نباشند. در مدارس معماری، بیشتر به آموزش تاریخ معماری پرداخته می شود و یا به شرایط حال توجه می گردد و آینده کمتر به عنوان یک موضوع قابل بررسی مورد توجه قرار می گیرد. در حالی که اندیشیدن به آینده به خصوص برای دانش آموزان امروز که زندگی و حرفه شان در آینده می باشد، بسیار ضروری است. این مقاله به بحث هایی راجع به ضرورت اندیشیدن به آینده، از طریق برنامه آموزشی معماری می پردازد. بدین منظور توجه به آینده از نهضت مدرن تا به امروز مختصرا مورد بررسی قرار می گیرد تا نگاه صحیح به مسایل گذشته، امروز و آینده، به ویژه نوع نگاه نقادانه به مسایل امروز، به دست آید، تا بتواند زمینه ساز ورود به آینده شود. نگرانی های معماری امروز و چاره جویی های آن نیز باید مورد ملاحظه قرار گیرند تا موضوعات اساسی معماری آینده آشکار گردند. در واقع در این حالت نه تاریخ گذشته معماری بلکه آینده معماری آموزش داده می شود. این پژوهش بر پایه یک تحقیق توسعه ای شکل گرفته است. تحقیقات توسعه ای در واقع شبیه به تحقیقات کاربردی هستند و برخی آنها را از انواع پژوهش های کاربردی می دانند. هدف این پژوهش، تدوین و تهیه برنامه و طرح، برای حل مساله کیفیت آموزش معماری در آینده می باشد، لذا در این مقاله ابتدا موقعیت، شرایط و وضع موجود آموزش معماری بررسی و سپس، بر اساس یافته های پژوهش توسعه ای، برنامه یا طرح ویژه برای رفع معضل موجود تولید و تدوین می گردد. این تحقیق بیشتر به دنبال آن است که مشخص کند چگونه وضع موجود بهبود می یابد، و یا مدل ها و روش های جدید بهبود وضع موجود کدامند. به طور کلی هدف این تحقیق در راستای توسعه و بهبود شرایط، روش ها، ابزار، یا ساختارهای آینده آموزش معماری در ایران است. جهت جمع آوری اطلاعات در این مقاله، از شیوه ترکیبی شامل: میدانی (پرسش نامه)، مطالعات اسنادی و کتابخانه‎ای استفاده شده است. در این روش با مقایسه و تطبیق پدیده های نظری مطروحه پیرامون هر مساله و تجزیه و تحلیل کمی اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسش نامه به دو شیوه توصیفی و استنباطی، جمع بندی و نتیجه گیری لازم ارایه شده است.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر برنامه یادگیری الکترونیکی بر مهارت املانویسی دانش آموزان مقطع سوم دبستان مبتنی بر اصول طراحی آموزشی می باشد. این پژوهش به صورت نیمه تجربی انجام پذیرفته است. جامعه و نمونه آماری این پژوهش شامل 62 نفر دانش آموز دختر پایه سوم دبستان مدرسه شهید مهدوی منطقه یک آموزش و پرورش شهر تهران می باشند. روش نمونه گیری در این پژوهش، تصادفی ساده بوده است. نمونه ها به دو گروه مساوی تقسیم و گروه آزمایش درس املا را با تاکید اصلی بر استفاده از برنامه تحت شبکه (محقق ساخته) به مدت سه ماه دریافت نمودند. گروه گواه نیز با استفاده از روش های سنتی مورد آموزش قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از میانگین و آزمون آماری t گروه های مستقل، نشان داد که بین استفاده از برنامه یادگیری الکترونیکی تحت شبکه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع سوم دبستان در درس املا و مولفه های وابسته به آن شامل مهارت های دیداری، شنیداری و حرکتی در املانویسی ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس املا با استفاده از روش آموزش تحت شبکه و روش سنتی تفاوت معنی داری قابل مشاهده است. به علاوه بین قابلیت های پیش نیاز در درس املا شامل مهارت های دیداری، شنیداری و حرکتی در پس آزمون گروه کنترل و آزمایش تفاوت معنی داری مشاهده گردید. نتایج در خصوص تفاضل نمرات پس آزمون گروه کنترل و آزمایش در املا فارسی تفاوت معنی داری نشان داد.

افزایش رشد جمعیت، بیشترتوسط جوانان که نزدیک به نیمی ازجمعیت کشورمان را تشکیل می دهند، ایجاد می شود که بخش عمده آن شامل دانشجویان فنی و مهندسی است. آگاهی این دانشجویان نقش مهمی درحسن اجرای برنامه های تنظیم خانواده خواهد داشت که نیازمند یادگیری عمیق و معنی دار هستند، بنابراین، بهتر است در آموزش این دانشجویان از روش های آموزشی که توانایی ایجاد این سطح از یادگیری را دارند، استفاده شود. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر روش آموزش فعال درس جمعیت و تنظیم خانواده در دانش و یادگیری دانشجویان فنی و مهندسی می باشد. در این مطالعه نیمه تجربی، 48 نفر از دانشجویان فنی و مهندسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی نیمسال اول 89-1388 که واحد درسی جمعیت و تنظیم خانواده را انتخاب کرده بودند، به صورت تصادفی به دو گروه 24 نفری تجربی و شاهد تقسیم شدند. پس از اجرای پیش آزمون دانشجویان گروه شاهد به روش سنتی و 17 جلسه به روش سخنرانی، و در گروه تجربی به روش آموزش فعال تحت آموزش قرار گرفتند و سپس پس آزمون اجرا شد. برای جمع آوری داده ها از یک آزمون پیشرفت تحصیلی، متشکل از دو قسمت، استفاده گردید که حیطه های دانش و یادگیری معنی دار دانشجویان را در زمینه این درس مورد ارزشیابی قرار می داد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های t و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد، هر دو روش آموزشی در ارتقای دانش دانشجویان موثر بوده اند و در حیطه دانش بین دو گروه اختلاف معنی داری نبود و می توان نتیجه گرفت که سطح دانش به روش آموزش وابسته نیست، ولی یادگیری معنی دار فقط در گروه تجربی از نظر آماری اختلاف معنی دار بود. با توجه به تاثیر روش فعال در ارتقای یادگیری معنی دار دانشجویان، توصیه می گردد در مواردی که نیاز به یادگیری عمیق و سطح بالا از مطالب درسی وجود دارد، از این روش آموزشی استفاده گردد.