پژوهش و سازندگی
سال:1384 | دوره:17 | شماره:1 (پی آیند 66) در امور دام و آبزیان |تعداد مقالات:16

برای اولین بار در ایران تنوع ژنتیکی در صدف Saccostrea cucullata در سواحل شمالی خلیج فارس دریای عمان از طریق استخراج DNA و RAPD-PCR با انتخاب 6 ایستگاه و مجموع 300 نمونه آنالیز و بررسی گردید. از شش پرایمر استفاده شده در طول انجام تحقیق 2 پرایمر با مشخصات  GCG-ATC-CCC-A(پرایمر1) و GRC-CAC-ACG-C (پرایمر5) به آزمایش جواب مثبت دادند که با نتایج حاصل از بررسی های مورفومتریک نیز همسویی داشت. تعداد باندهای تولید شده در دو پرایمر مذکور مربوط به ایستگاه های استان سیستان و بلوچستان با تعداد باندهای تولید شده در ایستگاه های استان بوشهر و ایستگاه های استان هرمزگان متفاوت بود، که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بین نمونه ها می باشد. نتایج حاصل از تجربه خوشه ای (Cluster analysis) نیز مبین این ادعاست. نتایج نشان داد که می توان جمعیت صدف های مورد بررسی را در دو خوشه مجزا از هم تقسیم و در یک خوشه نمونه های استان های بوشهر و هرمزگان را قرار داده و در خوشه مجزای دوم نمونه های استان سیستان و بلوچستان را قرار داد. بررسی های دقیق تر نشان داد که در خوشه اول نیز دو زیر خوشه وجود دارد، در یک زیر خوشه بوشهر و دیر و در زیر خوشه دوم قشم و بندر لنگه قراردارد که علت این امررامی توان در خصوصیات فیزیکی بسترهای مورد مطالعه، خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب و ویژگی های مربوط به اقلیم هر یک از زیستگاه ها دانست.  

در تابستان سال 1381 گزارشی از مرگ و میر شدید در میگوهای منطقه چوئیبده آبادان واصل گردید. میگوهای بیماردارای علایم ظاهری از جمله وجود پلاکت های سفیدرنگ، بزرگ شدن هپاتوپانکراس، قرمز شدن رنگ بدن میگو و خالی بودن معده بودند. تعدادی نمونه از میگوهای سالم و میگوهایی که علایم بیماری رانشان می دادند در محلول نگهدارنده گلوترالدهید 4% فیکس شده و جهت مشاهد بافت های میگو با استفاده از میکروسکوپ الکترونی آماده گردید. در مشاهد بافت های میگو بالاخص آبشش و بافت های اپی تلیال روده، سلول ها به شدت آسیب دیده و هسته سلول ها متورم، کروماتین ها به کناره های غشا سلولها مهاجرت نموده ، سیتوپلاسم رقیق شده و هستک ها در سلول ناپدید شده بودند. در مراحل پیشرفته بیماری گنجیدگی های داخل سلولی در هسته سلول ایجاد گردیده که ویروس عامل ایجاد کننده بیماری در آن کاملا مشخص بود. ویروس شناسایی شده به صورت بیضی تا نسبتا گرد با پوشش سه لایه Trilamina) که اندازه قطر آن 11±107 نانومتر و اندازه طول آن 87±248 نانومتر و اندازه طول کپسول پروتئینی 17±59 نانومتر و قطر کپسول 15±162 نانومتر گزارش می گردد. براساس نظر کمیته تاکسونومی ویروسها (ICTV) و اطلس ویروس های بی مهرگان ویروس را از خانواده Whispoviridae تشخیص و بیماری لکه سفید (WSSD) تایید می گردد. همچنین براساس مورفولوژی سروتیپ های ایجاد کننده بیماری لکه سفید ویروس تشخیص داده شده به سروتیپSEMBV شباهت دارد.

تالاب انزلی در جنوب غربی دریای خزر به عنوان یکی از مهمترین اکوسیستم های تالابی ایران است، که ماهی اسبله (Silurus glanis) به طور میانگین حدود 3.78 درصد از کل سهم صید ماهیان آنرا در سالهای 1371 تا1375 تشکیل داده است. مطالعات انجام شده طی سالهای 1377 تا1380 نشان داد که طول کل آنها 19.8 تا186.5 سانتی متر، وزن 47.7 تا 30000 گرم و سن 1 تا 9 سال بوده که ماده ها 68.5 درصد را تشکیل میدادند. همچنین شاخص تهی بودن لوله گوارش (CV)41.15، میانگین شدت تغذیه IF))322±273.8 و میانگین طول نسبی روده (RLG) 0.17±0.83 به دست آمده است. طبق نتایج این بررسی ، اسبله از 19 نوع غذای مختلف شامل حشرات (4.13 درصد)، دوکفه ای ها (0.5 درصد)، سخت پوستان (15.8 درصد)، دوزیستان (0.9درصد) و ماهیان (78.6 درصد) تغذیه نموده که در بین آنها، ماهی Carassius auratus ( ماهی حوض) با 33.94، میگویMacrobrachium.spp  با 14.22، ماهیNeogobius kessleri (گاو ماهی کسلر) با 4.59، حشرات با 4.13 و ماهی  Proterorhinus marmoratus(گاوماهی مرمری) با 2.75 درصد بیشترین فراوانی را دارا بودند. در فصول بهار و پاییز ماهی C.auratus در تابستان ماکروبراکیوم در زمستان ماهی N.kessleri بیشترین غذای اسبله را تشکیل می دادند. همچنین با افزایش طول اسبله، رژیم غذایی ماهی خواری در آن افزایش یافته است به طوریکه در اسبله های 20 تا55  سانتیمتر، ماهیان حدود 44.2 درصد و دراسبله های 90 تا125 سانتیمتر، ماهیان حدود 94.5 درصد غذا راتشکیل داده اند. در بین ماهیان هم، خانوادهCyprinidae  با 78.7 و Gobiidae با 14.8 درصد غالب بودند. ماهی اسبله، نه تنها نسل ماهیان اقتصادی تالاب انزلی را تهدید نمی کند بلکه با تغذیه از آبزیان غیر بومی عاملی جهت موازنه و ابقا نسل انواع آبزیان می باشد.

استفاده از غذای زنده در بهبود کیفیت لاروها در آبزی پروری حایز اهمیت است. آرتمیای غنی شده با مواد مغذی ضروری خصوصا ویتامین C جهت افزایش رشد، درصد بقا و مقاومت در برابر تنش های محیطی و بیماری های عفونی درگونه های مختلف آبزیان مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ناپلیوس های A.urmiana غنی شده با ویتامین C در تغذیه آغازین قزل آلای رنگین کمان دریک دوره سه هفته ای بوده و اثر شش تیمار غذایی با سه تکرار برای هر تیمار، بر لاورهای قزل آلا مورد ارزیابی قرار گرفت (گروه1: غذای کنسانتره، گروه 2: کنسانتره حاوی مکمل آسکوربیل پالمیتات AP)) گروه 3: مخلوط غذای کنسانتره با ناپلیوس های آرتمیای غنی شد با آسکوربیل پالمیتات و گروه های 4 و 5 و 6: به ترتیب تغذیه با ناپلیوس های آرتمیای غنی شده با 0، 10 و 20% آسکوربیل پالمیتات. نتایج نشانگر تفاوت معنی دار بین گروه های تیمار از نظر رشد لاروها (p<0.01) بود. میزان رشد لاروها در گروه تغذیه شده با مخلوط غذای کنسانتره به طور معنی داری بالاتر بود و تغذیه 100% با ناپلیوس های آرتمیا باعث کاهش رشد لاروها گردید. همچنین تفاوت معنی داری بین گروه های تیمار از نظر درصد بقا و مقاومت در برابر استرس حرارتی بالا، استرس کمبود اکسیژن و استرس تراکم، مشاهده شد. بیشترین درصد بقا و مقاوم ترین لاروها به استرس های محیطی، مربوط به گروه 100% تغذیه شد ه با ناپیلوس های آرتمیای غنی شده با 20% آسکوربیل پالمیتات بود.

این تحقیق به منظور تعیین چند شکلی پنج پروتیین پلاسما و گلبول قرمز خون شامل آلکالین فسفاتاز (Alp)، پیش ترانسفرین (Ptf)، سل استراز (CEs)، کاتالاز (Cat) و هموگلوبین (Hb) در دو جمعیت اسب عرب و اسبچه خزر ایران انجام شد. فراوانی ژن ها، متوسط هتروزیگوسیته و تعداد آلل های موثر هر ژنگاه، بین دو جمعیت نیز مقایسه شدند. الکتروفورز پلاسما و گلبول قرمز با استفاده از ژل نشاسته و آکریلامید انجام گرفت. از پنج ژنگاه مورد آزمایش، فقط ژنگاه Cat چند شکلی نشان داد که شامل فتوتیپ های FS، FF و SS بود. اختلاف فراوانی دو آلل F وS در هر دو نژاد بسبار جزیی مشاهده گردید. ژنگاه های  CEs، Ptf،AIP وHb به ترتیب در آلل های 1 ،  F،A و 1 تثبیت شده بودند. متوسط هتروزیگوسیته و تعداد آلل های موثر در هر ژنگاه در اسبچه خزر و عرب به ترتیب 0.1003، 1.1998 و 0.0973، 1.1874 برآورد گردیدند. از اطلاعات بدست آمده می توان چنین نتیجه گرفت که اسب های عرب مورد بررسی آمیخته ای از عرب های ایرانی با نژادهای نظیر تروبرد، عرب و آنگلو عرب نمی باشند.

در بررسی حاضر برروی انگل های منوژن ماهیان وحشی و پرورشی معرفی شده به رودخانه مهاباد که در طی سالهای 1375-1376 انجام شد در مجموع هشت گونه مختلف انگل منوژن متعلق به جنس داکتیلوژیروس به اسامیD.kendalanicus, D.gracilis, D.chramulii, D.extensus, D.suchengtaii, D.lamellatus, D.lankorani, D.hypophthalmichthys، مورد جداسازی و شناسایی قرار گرفتند که دو گونه D.kendalanicus، D.suchengtaii برای اولین بار به فون انگلی ایران معرفی می شوند. علاوه بر آن، مقایسه ایکتیوفون و پارازیتوفون حوزه دریاچه ارومیه با ایکتیوفون و انگل های ماهیان آب های شوروی و اروپا تعلق این تحت حوزه را به سیستم اکولوژیکی Ponto-Aralo-Caspian  تایید می کند.

به منظور بررسی چگونگی تغییرات برخی پارامترهای الکترولیتی (سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر، کلر، منیزیوم، روی و آهن) و غیر الکترولیتی (گلوکز، اسیداوریک، کراتینین، اوره، ازت اوره خون) سرم خون گاوهای مبتلا به بیماری تیلریوز، از 50 راس گاو دو رگ آلوده به Theileria annulata در شهرستان اهواز خون گیری به عمل آمد و با پارامترهای الکترولیتی و غیرالکترولیتی مشابه در سرم خون 68 راس گاو دو رگ سالم در گروه های سنی همسان (زیر6 ماه، 12 تا 24 ماه و بالاتر از 24 ماه) از دو جنس نر و ماده مورد مقایسه قرار گرفت. آنالیز آماری نشان داد که میزان اوره، ازت اوره خون و کراتینین سرم خون گاوهای آلوده بدون در نظر گرفتن سن و جنس به طور معنی داری بالاتر از گاوهای سالم می باشد ومیزان کلسیم، فسفر، پتاسیم، کلر، منیزیوم و آهن به طورمعنی داری پایین تراز گاوهای سالم می باشد (p<0.01). گاوهای مبتلا و سالم از نظر میزان اسیداوریک، گلوکز، سدیم و روی اختلاف معنی داری  نشان ندادند (P<0.05) در گروه های سنی زیر شش ماه و بالای 24 ماه میزان اسید اوریک سرم خون گاوهای مبتلا به ترتیب پایین تر و بالاتراز گاوهای سالم بود (P<0.01). درگاوهای مبتلا به تیلریوز میزان گلوکز سرم خون در گروه های سنی زیر شش ماه و2 1 تا 24 ماه و میزان سدیم در گروه های سنی 12 تا 24 ماه و 24 ماه به بالا به طور معنی داری پایین تر از گاوهای سالم بود (p<0.01).

برای تعیین میانگین درصد هموزیگوتی آلل های جنسی و بررسی ارتباط آن با تعداد مهاجرت و تولید عسل کلنی های زنبور عسل از 410 کندوی مدرن در 380 زنبورستان واقع در 15 شهرستان استان آذربایجان شرقی براساس نسبت پراکنش و تعداد مهاجرت زنبورستان ها نمونه گیری به عمل آمد. ازهر زنبورستان 10% کندوهای مدرن به صورت تصادفی انتخاب، سپس از هر کندو 3 شان نوزاد خارج نموده وازطرفین آنها در سه محل متفاوت نمونه بردار بعمل آمد. نمونه برداری درفصل پرورش ملکه استان به روش Ruttner از شمارش سلولهای خالی موجود در کنار سلوهای سربسته انجام یافت. برای برآورد میانگین تولید عسل کلنی های زنبور عسل تحت مطالعه، رکورد گیری عسل در فصل برداشت عسل استان انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل و مقایسه میانگین ها به روش آزمون دانکن انجام شد. میانگین مقدار هموزیگوتی آلل های جنسی کلنی های زنبور عسل در زنبورستان های فاقد مهاجرت، یکبار مهاجرت، دو بار مهاجرت، سه بار مهاجرت و چهار بارمهاجرت به ترتیب 33.25، 19.71، 16.94، 13.80 و 8.87 درصد برآورد گردید که از لحاظ آماری، اختلاف معنی داری بین آنها مشاهده گردید (p<0.01) نتایج حاصله نشان داد که تعداد مهاجرت زنبورستانها با درصد هموزیگوتی آلل های جنسی کلنی های زنبورعسل رابطه خطی معنی دارند (p<0.01). با افزایش تعداد مهاجرت زنبورستان ها درصد هموزیگوتی آلل های جنسی کلنی های زنبور عسل کاهش یافت. همچنین بین درصدهموزیگوتی آلل های جنسی کلنی های زنبور عسل و مقدار تولید عسل آنها ارتباط خطی معنی داری مشاهده گردید (p<0.01) و با افزیش درصد هموزیگوتی آلل های جنسی کلنی های زنبور عسل، مقدار تولید عسل آنها کاهش یافت.

لاک پشت خزری شمال ایران از لاک پشتان آبزی خانواده Emydidae بوده و به زیر گونه M. Caspica caspica تعلق دارد. در این مطالعه که طی سالهای 1378 تا1380 انجام شد، 111 نمونه لاک پشت خزری از 19 ایستگاه مختلف در استان های گلستان و مازندران جمع آوری و مورد مطالعات زیستی و مورفومتریک قرار گرفت. پوست بدن آنها به رنگ زیتونی تیره و دارای خطوط موازی زرد رنگ می باشد. لاک پشتی آنها نسبتا تخت و واجد دو سپرروی دمی، پل بین لاک های پشتی و شکمی استخوانی، لاک شکمی واجد سپرهای زیر بغلی و کشاله رانی، درز میانی سپرهای شکمی بزرگتر از درز میانی سپرها ی مخرجی و انتهای سپرهای مخرجی نوک تیز است. جنس نروماده آنها از روی موقعیت مخرج بر روی دم قابل تشخیص است. انگشتان دست ها و پاها واجد پرده شنا و به ترتیب منتهی به پنج و چهار چنگال می باشند. رژیم غذایی گوشت خواری دارند و به طور متوسط سالانه 4 تا 5 تخم می گذارند. بزرگترین تخم به دست آمده دارای طول 38.7 و عرض 24.1 میلیمتر بوده است. نتایج آماری نشان می دهد .77.5 درصد نمونه های نر وماده در صفات اندازه گیری شده کاملا متفاوت هستند. در نرها بیشترین فراوانی طول مستقیم لاک پشتی (44%) در فاصله 100.98-77.62 میلی متر و در ماده ها (50%) در فاصله 77.62-54.26 میلیمتر بوده است. در این تحقیق نسبت جنسی (نربه ماده) 1 به 3 بوده است.

در پژوهش حاضر روند رشد و تکامل سیستم تولید مثلی 245 قطعه ماهی هامور معمولی در طول 17 ماه نمونه برداری از اردیبهشت 1380 لغایت 1381 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها پس از صید و بررسی، تکامل و رشد گناد آنها بر اساس پارامترهای ظاهری و بافتی مرحله بندی شدند و با روش معمول بافت شناسی آماده شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شکل تخمدان از نوع کیسه ای بوده و طول تخمدان سمت راست طویل تر از تخمدان سمت چپ است و اووژنز در 6 مرحله صورت می گیرد. در مرحله اول اووگونی ها کوچک و چند ضلعی بوده و زرد کمرنگ مایل به سفید می باشند. مرحله دوم، دارای دو مرحله رشد است و هسته گرد و هستک ها در یک ردیف منظم در دیواره داخلی هسته قرار دارند در مرحله سوم به علت زرده سازی، بیشترین رشد اووسیت ها در این مرحله دیده می شود و سه لایه تکا، گرانولوزا و سلول های فولیکولی قابل مشاهده است. اووسیت ها با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند. تخمدان ها بزرگ و زرد رنگ بودند. در مرحله چهارم، مهاجرت وزیکول زایگر مشاهده می شود. تخمک ها شروع به آبگیری می نمایند و قطر آنها افزایش می یابد. تخمدانها بزرگ و زرد رنگ بوده و ظاهری دانه دار دارند تخمک ها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند. در مرحله پنجم تخمک ها حالت سیال داشته و از تخمدان به راحتی خارج می شوند. درمرحله ششم، تخمدان دارای تخمک های نابالغ، تخمک های آتروفیه شده و هم چنین فولیکول های خالی می باشد. براساس مطالعات انجام شده مرحله یک و دو در ماههای بهمن واسفند، مرحله سوم در ماههای فروردین و اردیبهشت و مرحله چهارم در ماههای اردیبهشت و خرداد و مرحله پنجم در ماه خرداد می باشد.

اسب نژاد کرد یکی از نژادهای اصیل و بومی ایران است که اسبی پر نفس و پر استقامت بوده و درمقابل سرما و گرما مقاومت مناسبی دارد. بر طبق نوشته های قدیمی جهانگردان و مورخین از هرودوت گرفته تا تحقیقات معاصر پراکندگی اسب کرد در اقصی نقاط دنیا گزارش شده است. در بررسی حاضر برای تهیه گسترش های متافازی، نمونه خون از تعداد 30 راس جنس های نرو ماده اسبهای کرد تهیه شد. نمونه های خون جهت انجام کشت لنفوسیت با روش (Short term culture) به آزمایشگاه منتقل و سپس اقدام به رنگ آمیزی، بررسی میکروسکوپی و عکسبرداری و تهیه کاریوتایپ از آنها گردید. در این بررسی معلوم شد که مجموعه کروموزومی در نژاد کرد 2n=64 است. کروموزومهای غیر جنسی (اتوزومی) شامل 8 جفت کروموزوم متاسانتریک، 5 جفت کروموزوم ساب متاسانتریک و 18 جفت کروموزوم تلوسانتریک است. کروموزوم جنسیx  ساب متاسانتریک و کروموزوم جنسی y تلوسانتریک است. با استفاده از نواربندی G کاریوتایپ کروموزوم ها انجام گردید. با نواربندی C نواحی هترو کروماتین در محلهای سانترومری کروموزوم ها مشخص شد. نتایج حاصله نشان داد که اسب نژاد کرد، جز گونه (Equus cadallus) است.

این بررسی درطی فصول بهار و تابستان در کشتارگاه شهرستان شهر کرد بر روی 1000 راس گوسفند انجام گرفت و هدف از انجام آن، بررسی ناهنجاری های مادرزادی قلب در گوسفندان کشتاری در این شهرستان بود. با توجه به آنکه عوارض مادرزادی قلب از میزان شیوع بالایی برخودار نیستند، لذا حجم نمونه در حدی بالادر نظر گرفته شد و اکثر گوسفندان از سنی ما بین 3 تا 9 ماه برخوردار بودند. نتایج حاصل از بررسی ماکروسکوپیک حکایت ازحضور نواقص مادرزادی با فراوانی نسبی 0.8 درصد در بین گوسفندان کشتاری داشت. که شامل چهار مورد شکاف دریچه میترال، دو مورد بازماندن مجرای شریانی، یک مورد پارگی آئورت و یک مورد کیست خونی بود. شایان ذکر آنکه شکاف دریچه میترال و پارگی آئورت به هر دو صورت مادرزادی و اکتسای پدید آمده و لذا جهت بررسی منشا این دو نقیصه، نمونه های مربوطه جهت بررسی هیستوپاتولوژیک به آزمایشگاه ارسال و پس ازتهیه مقطع و رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین - ائوزین، مادرزادی بودن آنها به اثبات رسید. شایان ذکر آنکه تاکنون گزارشی مکتوب از شکاف دریچه میترال دردسترس نیست و لذا این عارضه مادرزادی برای اولین بار توسط نگارندگان مقاله گزارش می گردد.بررس آماری داده ها با بهره گیری از روش مربع کای و دو سطح (p<0.05) به انجام رسید و حکایت از عدم ارتباط معنی دار ما بین سن و جنس و توزیع فراوانی نقایص داشت.

گونه Gracilaria salicornia (C.Agardh) Dawson از خانواده گراسیلاریا سه(Gracilariacacaٍٍe )  و رده جلبک های قرمز (Rhodophyyceae) می باشد که دارای درصد پوشش و تراکم بالایی در سواحل جزر و مدی شمال شرق جزیره قشم بوده  و تجمعات آن کمربند رویشی نسبتا خالصی را در ناحیه بین جزر و مدی این منطقه ایجاد می نماید. در این تحقیق خصوصیات فلورستیک رویشگاه های این گونه به مدت یکسال ازشهریور 1380 تا مهر 1381 بررسی شد. در تجمعات این گونه، 49 گونه جلبک شناسایی گردید که شامل 25 گونه جلبک قرمز ) (Rhodophyceae، 10گونه جلبک قهوه ای ((Rhaeophyceae، 11 گونه جلبک سبز (Chlorophyceae) و 3 گونه جلبک سبز - آبی(Cyanophyceae) می باشد. در این مطالعه همچنین مشخص شد که میزا ن رویش ها و تنوع گونه ای گروه های مختلف جلبکی در سواحل شمالی جزیره قشم کمتر از سواحل جنوبی می باشد که دلیل عمده آن گلی و ماسه ای بودن جنس بستر و کدورت آب می باشد.

گیاهان دارویی پیشینه طولانی دردرمان بیماری ها دارند و معمولا عاری از عوارض جانبی می باشند، به همیم علت اثر آنها در ترمیم زخم های ماهی مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور سیر، گل خطمی، و بابونه که در درمان زخمهای انسان متداول تر بودند، انتخاب گردیدند. 10 عدد آکواریوم هر کدام به سه قطعه ماهی کپور معمولی 30 گرمی زهخی تهیه گردید. هر یک از این گیاهان دوبار درهفته درغلظت های مختلف( گل خطمی و بابونه در غلظت های 0.7 g/I ، 0.4 g/I وg/I 0.1و سیر درغلظت های g/I 2،g/I  0.6 وg/I  0.1) درسه آکواریوم مورد استفاده قرار گرفتند و یک آکواریوم نیز به عنوان شاهد استفاده شد. پس از سه هفته، زخم های ماهی های آکواریوم دارای سیر با کمترین غلظت، کاملا از نظر ظاهری (تشکلیل اپیدرم و فلس) ترمیم یافتند، ولی در آکواریوم شاهد پس ازچهار هفته بهبودی حاصل گردید. در آکواریوم های محتوای عصاره گل خطمی و بابونه پس از این مدت نیز زخم ها همچنان بهبود نیافته بودند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که استفاده از سیر حدود یک هفته زمان ترمیم زخم های سطحی ماهی ها را تسریع می کند.

به منظور مشخص نمودن وضعیت آلودگی گاوداریهای استان چهارمحال و بختیاری به ویروس سنسیتیال تنفسی این تحقیق در فاصله زمانی پاییز 1380 تا 1381 روی تعداد 384 نمونه سرمی اخذ شده از گاوداری های صنعتی و سنتی استان انجام گردید. تجزیه و تحلیل آماری نتایج فاصله با استفاده از نرم افزار آماری Instat و با آزمون آماری کای اسکوار و رقیق فیشر صورت گرفت. پس از انجام آزمون الایزا مشخص گردید که از تعداد 384 نمونه تعداد 311 نمونه در این آزمون دارای پاسخ مثبت هستند که میزان آلودگی در فصل بهار 77.89%، و در فصل تابستان 79.38٪ ُدرفصل پاییز 82.02% و در فصل زمستان 84.46% برآورد گردیده است. میزان آلودگی در گاوهای ماده 84.48% و در گاوهای نر 47.22% برآورد گردید. در بین گروه های سنی مختلف کمترین میزان آلودگی در گروه سنی 7 سال و بالاتر (64.86%) و بیشترین میزان آلودگی در گروه سنی 2 سال (77.78%) بود. میزان آلودگی در گاوهایی که سابقه مشکلات تنفسی داشتند 87.83% و در بین گاوهایی که سابقه مشکلات تنفسی نداشتند 57.59% برآورد گردید. در تجزیه و تحلیل آماری بین میزان آلودگی و محل شهرستان اختلااف معنی دار مشاهده نگردید ولی بین جنسیت، فصل و داشتنن مشکلات تنفسی اختلاف معنی داری مشاهده گردید.