مجله دانشکده پزشکی
سال:1397 | دوره:76 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

امروزه علم نانو در زمینه های مختلف پزشکی و درمانی از جمله درمان سرطان بسیار رشد و توسعه یافته است. از سوی دیگر، بیماری سرطان و انواع مختلف آن بسیار شایعه شده است و افراد زیادی از آن رنج می برند. در حال حاضر، روش های درمانی موجود از جمله شیمی درمانی، رادیوتراپی و غیره نیز همراه با بعد درمانی، عوارضی ایجاد می کنند که برای بیمار ناخوشایند می باشد. از این رو دانشمندان و پژوهشگران به دنبال توسعه و بهبود هر چه بیشتر راه های درمانی برای مقابله با این بیماری مهلک می باشند. در این میان علم نانو و فناوری نانو بسیار گسترش یافته است و زمینه های مختلف آن از جمله نانوذرات به صورت گسترده برای انواع برنامه های کاربردی، به ویژه برای تحویل دارو و موارد تشخیصی و تصویربرداری مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر تعداد زیادی از سیستم های تحویل دارو از نانوذرات ساخته شده اند و مواد مختلف به عنوان عوامل تحریک کننده دارو و یا تقویت کننده برای بهبود اثربخشی درمان و دوام و ثبات و همچنین ایمنی داروهای ضد سرطان مورد استفاده قرار گرفته اند. مواد مورد استفاده برای رهایش داروهای سرطانی به دسته های مختلف پلیمری، مغناطیسی، بیومولکول ها تقسیم شده اند. همچنین این مواد می توانند تغییرات و اصلاحات سطحی مانند اتصال به آنتی بادی ها و لیگاند های هدف را نیز فراهم کنند تا نانوذرات به طور هدفمند عمل کنند تا اثربخشی درمان افزایش یابد. این مقاله، نگاهی اجمالی به بیماری سرطان و داروهای سرطانی و نانوذرات و سهم آن ها در درمان سرطان خواهد داشت.

سرطان از جمله مشکلات جدی سلامت جوامع امروزی است که تلاش های بسیار گسترده ای برای مقابله با آن در حال انجام است. با این وجود در بسیاری از موارد سلول های سرطانی در نهایت می توانند با راهکارهای درمانی ارایه شده مقابله کرده و حتی گاهی با بروز مقاومت به شیمی درمانی از درمان های به کار رفته برای رشد سریع تر تومور بهره ببرند. بنابراین به ویژه در دو دهه ی اخیر، دانشمندان تلاش کرده اند برای مبارزه ی موفقیت آمیز با سرطان، راه کارهای خود را نیز به همین اندازه هوشمندانه انتخاب کنند. از جمله بهترین راهکارها برای این دفاع هوشمندانه، هدفگیری نقاط ضعف سلول های نئوپلاستیک و استفاده از آن برای ساخت داروهاست که در این حالت، سلول های سرطانی با احتمال به نسبت بالا، فرصت مقابله نخواهند داشت. به مجموع تلاش هایی که برای این کار انجام می گیرد «درمان هدفدار سرطان» گفته می شود. این رویکرد درمانی معمولاً شامل دو رویکرد متفاوت است: 1-استفاده از داروهای ویژه برای هدفگیری نقاط ضعف سلول های سرطانی. 2-راه هایی که دارو را به طور مستقیم به سلول های غیرعادی انتقال داده و از آسیب های جانبی بیشتر به بیماران جلوگیری کنند. هدف نهایی این تحقیقات جدید، ارایه درمان های شخصی به هر بیمار بر اساس علت زمینه ای بیماری وی است که علم پزشکی را وارد حوزه ی “ پزشکی فرد محور” خواهد نمود. در این مقاله ی مروری، با استفاده از منابع معتبر و جدید، ابتدا اهدافی که برای این درمان هدفمند به کار می روند، همراه با منطق انتخاب آن ها و داروهای حاصل از آن ها معرفی گردیده و در ادامه، روش های هوشمند انتقال دارو نیز مورد بررسی و بحث قرار گرفته است.

زمینه و هدف: سلامت کودکان و حفظ و ارتقا آن از اولویت های بهداشتی هر جامعه ای است. سوءتغذیه همه گروه های سنی را درگیر می کند، اما سوءتغذیه در کودکان از شایعترین مشکلات تغذیه ای بوده که می تواند موجبات تأخیر در رشد بدن، کوتاهی قد، ابتلا به عفونت های مکرر، اختلال در تکامل ذهنی، شیوع اختلالات روانی، عدم پیشرفت تحصیلی و کاهش بازده کاری را فراهم آورد، هدف از این مطالعه مرور نظام مند (سیستماتیک) و متاآنالیز، تعیین شیوع کم وزنی در کودکان ایرانی بود. روش بررسی: مطالعه حاضر با روش متاآنالیز در محدوده زمانی فروردین 1375 تا اسفند 1396 انجام شد. مقالات داخلی و خارجی مرتبط با موضوع مورد بررسی از طریق جستجو در پایگاه های Scientific Information Database (SID)، ScienceDirect، PubMed و Google Scholar به دست آمد. معیارهای ورود شامل مطالعات مقطعی بود که شیوع کم وزنی در کودکان ایرانی مناطق مختلف ایران را گزارش داده بودند. مقالات غیرمرتبط شامل مقالات مروری، مداخله ای، هم گروهی، مورد-شاهدی و مطالعاتی که به بررسی کوتاه قدی، چاقی، اضافه وزن و رابطه این عوامل با سایر بیماری ها پرداخته بودند از فهرست مطالعه خارج شدند. ناهمگنی مطالعات با استفاده از شاخص I2 و احتمال سوگیری در انتشار توسط نمودار قیفی و توسط آزمون Begg and Manzumdar و با سطح معناداری 0/1 بررسی شد. تحلیل داده ها توسط نرم افزار Comprehensive meta-analysis, version 3 (Biostat, Englewood, NJ, USA) انجام شد. یافته ها: در 26 مقاله واجد شرایط کیفی و مورد بررسی، شیوع کلی کم وزنی در کودکان ایرانی 15/5% (حدود اطمینان 95%: 19/7-12%) به دست آمد. بیشترین شیوع کم وزنی در کودکان بیرجند و زاهدان با 68/6% (حدود اطمینان 95%: 72/9-63/3%) و کمترین شیوع کم وزنی در کودکان جهرم با 1/8% (حدود اطمینان 95%: 2/9-1/2%) به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه شیوع کم وزنی در کشور بالا بوده و نیازمند اقدامات مداخله ای می باشد.

زمینه و هدف: میزوپروستول برای فعالیت های مختلفی از جمله، سقط دارویی، بررسی مدیریت دارویی سقط، القای زایمان، آماده سازی سرویکس پیش از جراحی، و درمان خونریزی پس از زایمان استفاده می شود. این پژوهش به مقایسه ی اثر میزوپروستول بوکال و زیرزبانی در القای زایمان در حاملگی های ترم کاندید ختم بارداری پرداخت. روش بررسی: این پژوهش یک کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور بود. 200 زن باردار مراجعه کننده به بیمارستان کوثر قزوین در طی اسفند 1395 تا بهمن 1396 با استفاده از جدول اعداد تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول mg 50 میزوپروستول زیرزبانی و گروه دوم mg 50 میزوپروستول بوکال دریافت نمودند و سپس عوارض جنینی و مادری و امتیاز بیشاپ و نوع زایمان و فاصله ی آن تا زایمان در دو گروه بررسی شدند. یافته ها: متغیرهای پژوهش شامل سن، هفته بارداری، شاخص توده بدنی، تعداد بارداری پیشین، وزن نوزاد، توتال دوز، بیشاب اسکور ساعت 1، بیشاب اسکور ساعت 6، نیاز به اکسی توسین و نوع زایمان بودند. نتایج نشان داد که میانگین سنی (0/77P=)، هفته ی بارداری (0/108P=)، شاخص توده بدنی (0/67P=)، تعداد بارداری پیشین (0/67P=)، وزن نوزاد (0/43P=)، توتال دوز (0/58P=)، بیشاب اسکور ساعت 1 (0/36P=) و بیشاب اسکور ساعت 6 (0/07P=) در هر دو گروه همسان بود. در روش بوکال 43 (43%) و در روش زیرزبانی 64 (64%) نفر زایمان طبیعی داشتند که اختلاف آماری معنا داری داشتند (0/01P=). همچنین میزان عوارض مادری و جنینی در دو گروه بوکال و زیرزبانی کمابیش یکسان بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تفاوتی بین دو روش میزوپروستول زیرزبانی و بوکال در القای زایمان در حاملگی های ترم از نظر نتایج بارداری و عوارض بارداری و جنینی وجود ندارد.

زمینه و هدف: هر چه کفایت دیالیز بهتر باشد عوارض اورمی از جمله آنمی کمتر می گردد. هایپرپاراتیروییدیسم نیز از فاکتورهایی است که در ایجاد آنمی بیماری کلیوی دخیل است. هدف مطالعه بررسی ارتباط هموگلوبین و هماتوکریت با هورمون پاراتیرویید و کفایت دیالیز در بیماران همودیالیز مزمن انجام شد. روش بررسی: مطالعه به روش مقطعی در بیماران تحت دیالیز در مرکز همودیالیز سوده، شهر واوان استان تهران در مدت دو سال (از مهر 1392 تا مهر 1394) انجام شد. بیماران بالای 18 سال که حداقل به مدت سه ماه تحت دیالیز قرار داشتند وارد مطالعه شدند. آنمی بر اساس مقدار مطلق هموگلوبین، هماتوکریت بیمار و درصد بیمارانی که به هدف درمانی هموگلوبین بیشتر از g/dl 11 دست یافته بودند محاسبه گردید. سطح هورمون پاراتیرویید به صورت Intact PTH و به روش Enzyme immunoassay (EIA) اندازه گرفته شد. یافته ها: 176 بیمار شامل 102 مرد (58%) و 74 زن (42%) در این مطالعه شرکت کردند. میانگین سن بیماران 13/98± 54/14 سال (85-18 سال) بود. 23 نفر (13/1%) از بیماران سابقه پیشین پیوند کلیه داشتند. از 176 بیمار تنها یک مورد سابقه پاراتیروییدکتومی داشت (0/6%). میانگین زمان دیالیز در بیماران شرکت کننده 5/29± 6/38 سال (28-1 سال) بود. نوع اکسس دیالیز در 132 بیمار (75%) فیستول و در 44 بیمار (25%) شالدون بود. میانگین هموگلوبین g/dl 10/73، میانگین هماتوکریت 33/06% و میانگین هورمون پاراتیرویید pg/ml 403 بود. نتیجه گیری: یافته های به دست آمده نشان داد ارتباط آماری معناداری میان سطح هموگلوبین و هماتوکریت با سطح هورمون پاراتیرویید و کفایت دیالیز وجود ندارد. افزایش سطح آهن سرم، Total iron binding capacity (TIBC) و مقاومت به اریتروپوییتین با کاهش سطح هموگلوبین و مقاومت به اریتروپوییتین با کاهش سطح هماتوکریت همراه بود.

زمینه و هدف: بررسی وضعیت دانش و نگرش و عملکرد مردم در زمینه سلامت گامی اساسی در برنامه ریزی سلامت است. این مطالعه با هدف تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد ساکنین شهر تهران به منظور ارزیابی سلامت عمومی انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مقطعی-توصیفی در شهریور 1390، بر روی 13 هزار نفر از کل ساکنین شهر تهران و تحت نظارت در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. معیار ورود تمامی ساکنین شهر تهران بود. نمونه گیری خوشه ای و پرسشنامه معتبر و پایا به روش خود ایفا برای گرد آوری داده ها به کار رفت. تمامی متغیرهای وضعیت سلامت عمومی، عادت های غذایی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی این افراد مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: 13 هزار نفر از ساکنین شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. نرخ بی پاسخی آنان 8/6% بود. داده های 11753 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. از افراد شرکت کننده، میانگین سن 38 (± 15/6) سال و 43/6 درصد مرد بودند، 50% دارای چاقی یا اضافه وزن بودند و فقط 29/5% فعالیت ورزشی مطلوب داشتند. از پاسخ دهندگان 37/6% در خانوار، فردی مصرف کننده دخانیات گزارش کردند و 4/5% افراد تاکنون مواد مخدر را تجربه کرده بودند. در جمعیت مورد بررسی، 44/8% آگاهی مناسب و 89/1% نگرش مناسبی در زمینه سلامت و بیماری داشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده وجود کاستی های در آگاهی، نگرش و عملکرد شهروندان تهران در زمینه سلامت و بیماری است، به طوری که درصد چشمگیری از شهروندان تهرانی مبتلا به اضافه وزن، چاقی، پرفشاری خون، دیابت، چربی خون بالا و مصرف بالای دخانیات و استفاده بیش از چهار ساعت از تلویزیون و رایانه در شبانه روز بودند.

زمینه و هدف: سوختگی از شایعترین آسیب های جسمی در جهان است. در افراد مسن، شعله و آب جوش به تنهایی، علت اصلی سوختگی هستند، که مخصوصا در آشپزخانه و حمام اتفاق می افتد. بیماران سوخته سالمند، نسبت به افراد جوانتر با سوختگی مشابه از بیماری و مرگ ومیر بیشتر رنج می برند، جلوگیری از سوختگی برای ادامه و کیفیت زندگی مهم است. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی های اپیدمیولوژیک سوختگی در سالمندان بالای 60 سال در ایران بود. روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی-توصیفی تحلیلی انجام شد. سالمندانی که با سوختگی های شدید در بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری شهر تهران از فروردین ماه 1386 تا اسفند ماه 1392 بستری شدند از لحاظ سن، جنس، عامل سوختگی، درصد سوختگی، شدت سوختگی، میزان مورتالیته و سرانجام سوختگی، مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: افراد مورد پژوهش 374 نفر بودند که از این تعداد 143 نفر زن (38/2%) و 231 نفر مرد (61/8%) بودند. شایعترین عللت سوختگی، آب جوش (20/3%) و (نفت بنزین-گازوییل) (19/8) بود. ارتباط آماری معناداری بین جنسیت و اتیولوژی، مدت اقامت در بیمارستان و مرگ ومیر و نیز بین نتایج درمان و اتیولوژی و انگیزه سوختگی و همچنین بین انگیزه سوختگی و اتیولوژی وجود داشت (0/001P<). نتیجه گیری: سوختکی با آب جوش در زنان سالمند بیشتر بود. اختلالات حس، تحرک و تمرکز توانایی سالمندان برای شناسایی آتش سوزی و جلوگیری از آسیب را کاهش می دهد.

زمینه و هدف: تعرفه گذاری خدمات سلامت یکی از اهرم های کنترل نظام سلامت است که بر کیفیت، دسترسی و هزینه خدمات سلامت تأثیر دارد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر طرح تحول سلامت بر تعرفه خدمات سلامت انجام شد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی و مقطعی به مقایسه تعرفه خدمات سلامت بر اساس کتاب تعرفه کالیفرنیا (پیش از اجرای طرح تحول سلامت) و کتاب ارزش های نسبی خدمات و مراقبت سلامت ایران (پس از اجرای طرح تحول سلامت) پرداخت. یافته ها: کتاب کالیفرنیا و کتاب ارزش های نسبی جدید در 13 گروه تخصصی به ترتیب شامل 5281 و 3448 کد خدمت بودند (کاهش 34/7 درصدی). کتاب کالیفرنیا و کتاب ارزش های نسبی جدید به ترتیب تعداد 64985/9 و 125133/6 K جراحی (افزایش 92/6 درصدی) و 25976 و 22307 K بیهوشی (کاهش 14/1 درصدی) در تمامی 13 گروه تخصصی در نظر گرفته بودند. ارزش نسبی خدمات به طور میانگین 1/9 برابر شد. نتیجه گیری: اجرای طرح تحول سلامت منجر به افزایش حدود دو برابری تعرفه های خدمات و مراقبت های سلامت شد که بار مالی زیادی بر سازمان های بیمه سلامت وارد ساخت.

زمینه و هدف: سیستم اروپایی EuroSCORE پیش بینی کننده مرگ ومیر 30 روزه پس از جراحی قلب است. هدف این مطالعه، ارزیابی نحوه پیش بینی این مدل برای گروهی از بیماران تحت جراحی قلب باز بود. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی آینده نگر، از داده های بیماران تحت جراحی قلب بستری در بیمارستان امام رضا (ع) (مشهد) از فروردین 1393 تا اسفندماه 1394 مقادیر مدل محاسبه شد. با مقایسه میزان مرگ ومیر مشاهده شده و مورد انتظار بیماران، میزان حساسیت، ویژگی، سطح زیر منحنی ROC و در نهایت میزان قدرت تمایز مدل با ابزار آنلاین محاسبه و بررسی و دقت مدل ارزیابی گردید. یافته ها: میزان مرگ ومیر در بین 1337 بیمار برابر 43 نفر (3/2%) بود. با وجود تطبیق خوب، مدل قدرت تمایزی ضعیف (0/667AUC=) و همچنین دقت پایینی با حساسیت معادل 61/88% و ویژگی 66/23% به نمایش گذاشت. نتیجه گیری: نتایج حاصله، عملکرد و دقت ضعیف مدل EuroSCORE II را نمایش می دهد. به این ترتیب این مدل برای پیش بینی مرگ ومیر سی روزه پس از جراحی و تصمیم گیری ها قابل اعتماد نیست.

زمینه و هدف: لوکمی حاد یکی از شایعترین سرطان های دوران کودکی است به طوری که حدود یک چهارم سرطان های این دوران را تشکیل می دهد. لوکمی لنفوبلاستیک حاد با تکثیر غیرطبیعی سلول های لنفویید باعث ایجاد علایم حادی می شود که در صورت عدم درمان مناسب منجر به مرگ فرد می شود. تشخیص این نوع سرطان ها به راحتی با بررسی سلول های مغز استخوان و سلول های خون محیطی امکانپذیر می باشد. یکی از مکان های اولیه درگیری در لوکمی حاد در کودکان حفره دهانی می باشد که باعث علایم و نشانه های بیماری به صورت بروز ضایعات دهانی، تورم و خونریزی لثه در بیمار می گردد. معرفی بیمار: در این مقاله دختر 13 ساله با لوکمی حاد معرفی می شود که به دلیل درد دندان و پیدایش ضایعات در لثه تحت بیوپسی قرار می گیرد و تشخیص لوکمی مورد تایید قرار می گیرد. نتیجه گیری: باوجود پیشرفت در درمان لوکمی و افزایش میزان بقای بیماران، موربیدیته همچنان قابل توجه می باشد.