علوم و صنایع غذایی ایران
سال:1399 | دوره:17 | شماره:108 |تعداد مقالات:15

در این تحقیق مقادیر رطوبت و مواد فرار، لرد، ضریب شکست نوری، عدد یدی، عدد صابونی، پایداری اکسیداتیو، اسیدیته، عدد پراکسید، شاخص آنیزیدین، عدد توتوکس و اندیس کوکس روغن های کنجد، کلزا و آفتابگردان تهیه شده در حضور مشتری در مقایسه با نمونه های مشابه تصفیه شده کارخانه ای طی دو ماه نگهداری در دمای اتاق بررسی شد. همچنین مقادیر آهن، مس، آرسنیک و سرب آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین میزان رطوبت و مواد فرار و لرد نمونه های روغن تصفیه شده و نمونه های روغن کنجد وکلزای تهیه شده در حضور مشتری در حد استاندارد بودند ولی میانگین رطوبت و مواد فرار نمونه های روغن آفتابگردان تهیه شده در حضور مشتری از حد مجاز استاندارد بیشتر بود. میانگین ضریب شکست نوری، عدد یدی و عدد صابونی همه نمونه های روغن در حد استاندارد بودند. شاخص پایداری اکسیداتیو روغنهای تهیه شده در حضور مشتری کمتر از حد استاندارد بود. نتایج نشان داد که میانگین اسیدیته و عدد پراکسید همه نمونه های روغن در حد مجاز بودند ولی در طول نگهداری افزایش معنی داری داشتند به طوریکه همه نمونه ها در روز آخر نگهداری غیرقابل مصرف بودند. عدد آنیزیدین همه نمونه ها طی نگهداری افزایش یافت و میانگین این شاخص در نمونه های روغن تهیه شده در حضور مشتری از روز چهلم در حد مجاز نبود. اندیس توتوکس همه نمونه های روغن نیز طی نگهداری افزایش یافت که این افزایش در روغن آفتابگردان بیشتر بود. اندیس کوکس روغن آفتابگردان نیز نسبت به سایرین بیشتر بود. میانگین فلزات مورد بررسی در همه نمونه های روغن در حد مجاز استاندارد بود. یافته های این تحقیق نشان داد که روغن های تصفیه شده صنعتی ویژگیهای شیمیایی و پایداری بهتری دارند و توصیه می گردد که از روغن های تهیه شده در حضور مشتری جهت سرخ کردن استفاده نشود و پیشنهاد می گردد که جهت مصارف پخت و پز نیز به مدت کوتاه نگهداری شوند.

کیک یکی از میان وعده های پرطرفدار بین کودکان و نوجوانان است. از این رو تولید محصولی مغذی و با کیفیت بالا نقش به سزایی در سلامت این گروه از افراد جامعه که در سن رشد هستند، دارد. بنابراین در این تحقیق تأثیر جایگزینی آرد کنجاله کنجد در سطوح صفر، 8، 24، 40 و 48 درصد و آناناس نیز در سطوح صفر، 5/1، 5/4، 5/7 و 9 درصد بر خصوصیات تصویری و بافتی کیک اسفنجی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش سطح پاسخ طرح مرکب مرکزی با 2 متغیر و 4 نقطه مرکزی استفاده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید که افزایش کنجاله کنجد و آناناس در فرمولاسیون سبب کاهش pH، فنریت و پیوستگی بافت شد. در حالی که میزان دانسیته، اندازه میانگین ذرات، سفتی، صمغیت، قابلیت جویدن و شاخص های رنگی a* و b* افزایش یافت. هم چنین نتایج نشان داد که افزودن آناناس به فرمولاسیون کیک اسفنجی تأثیر چشمگیری بر مؤلفه رنگی L* نداشت در حالیکه که حضور آرد کنجاله کنجد در بین ترکیبات نمونه های تولیدی سبب کاهش این مؤلفه رنگی شد. در نهایت مطالعه انجام شده بر روی سطوح مصرف کنجاله کنجد و آناناس به ترتیب سطح 24 و 6/1 درصد را به عنوان سطح بهینه جهت استفاده در فرمولاسیون کیک اسفنجی معرفی نمود.

جلبک ها و ریزجلبک ها به صورت منبع بالقوه بزرگی از ترکیبات طبیعی هستند که می توان از آن ها جهت تولید غذاهای عملگر استفاده نمود. ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس یکی از ریزجلبک های خوراکی و بدون عوارض جانبی است. فقدان سلولز در دیواره سلولی ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس باعث هضم آسان آن شده که سایر ریزجلیک ها فاقد این مزیت هستند و همین ویژگی ارزش اسپیرولینا پلاتنسیس را دوچندان نموده است. هدف از این پژوهش استفاده از ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس به عنوان جایگزین سفیده تخم مرغ و بررسی تاثیر آن بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی و حسی کیک اسفنجی در طی زمان بود. بدین منظور درصد های مختلف وزنی سفیده تخم مرغ (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) در فرمولاسیون کیک اسفنجی با پودر ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس جایگزین شد. نتایج نشان داد که افزودن پودر ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس باعث کاهش رطوبت، حجم مخصوص، تخلخل و پیوستگی نمونه ها شد. میزان پروتئین، چربی، خاکستر، pH و سفتی نمونه های کیک اسفنجی با افزایش درصد پودر ریزجلبک افزایش یافت. با افزایش درصد پودر ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس پذیرش کلی نمونه ها کاهش پیدا کرد اما این کاهش پذیرش در سطح 5 درصد معنی دار نبود. به طور کلی استفاده از پودر ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس در سطوح پایین به عنوان جایگزین جزیی سفیده تخم مرغ باعث بهبود ویژگی های کیک اسفنجی شد.

در این پژوهش استخراج عصاره از برگ نوروزک با دو روش استخراج متداول با حلال (دمای استخراج 70؛ 80 و 90 درجه سانتی گراد، زمان استخراج 30، 75 و 120 دقیقه و نسبت حلال آب به اتانول 50 به 50، 60 به 40 و 70 به 30) و استخراج با سیال فوق داغ (دمای استخراج 130، 145 و 160 درجه سانتی گراد، زمان استخراج 10، 20 و30 دقیقه و نسبت حلال آب به اتانول 60 به 40، 80 به 20 و 100 به 0) انجام شد و قدرت ضدمیکروبی عصاره های استخراج شده روی چند میکروارگانیسم شاخص در مواد غذایی با روش تعیین حداقل غلظت بازدارندگی رشد و حداقل غلظت کشندگی میکروارگانیسم ها ارزیابی گردید. نتایج نشان داد در هر دو روش استخراج، کمترین غلظت جهت جلوگیری از رشد اکثر میکروارگانیسم های مورد آزمون 5/0 میلی گرم بر میلی لیتر بود؛ این در حالی است که حداقل غلظت کشندگی، بسته به نوع میکروارگانیسم بین 5 تا 500 میلی گرم بر میلی لیتر متغیر بود. در روش استخراج متداول با حلال، تیمار شامل دمای 80 درجه سانتی گراد، زمان 75 دقیقه و نسبت مساوی از دو حلال و در روش استخراج با سیال فوق داغ تیمار شامل دمای 160 درجه سانتی گراد، زمان 20 دقیقه و نسبت حلال آب به اتانول 80 به 20، بیشترین خاصیت ضدمیکروبی را نشان دادند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار نمود نوع روش استخراج عصاره ترکیبات گیاهی، تأثیر بسزایی در مهار یا جلوگیری از رشد میکروارگانیسم های عامل فساد یا بیماری در مواد غذایی داشته و در صورت بهینه یابی هر یک از روش های استخراج، می توان از عصاره حاصل بیشترین استفاده را جهت افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی بکار برد.

در این مطالعه، کمپلکس سه گانه ی موسیلاژ بزرک (FM)-ژلاتین-تانیک اسید اکسید (OTA) در دو شرایط اسیدی و قلیایی تهیه شد. میزان کل زیست پلیمر ها و میزان تانیک اسید اکسید اضافه شده به ترتیب 2% (وزنی/وزنی) و 5% (غلظت کل زیست پلیمر ها) بود. طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه و اسپکتروفوتومتری جامد جهت تایید تشکیل کمپلکس، حجم، حلالیت و محتوای فنولیک کمپلکس انجام شد. سپس، تاثیر غلظت تانیک اسید اکسید شده (5/0، 5/2، 5 و 10%) و دمای واکنش ژلاتین با تانیک اسید اکسید شده (30، 40 و 50 درجه سلسیوس) با کمک میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، راندمان کمپلکس و رنگ سنجی اندازه گیری شد. مشخص شد که افزودن تانیک اسید اکسید شده به محلول ژلاتین در pH قلیایی پیوند های قوی و یک کمپلکس پایدار ایجاد می کند. حلالیت آبی کمپلکس اسیدی (1/6 درصد) بالا تر از نمونه قلیایی (6/3 درصد) بود. شرایط بهینه، مرتبط با محتوای فنولیک بالا و حلالیت کم، 5 درصد تانیک اسید اکسید و دمای واکنش 30 درجه سلسیوس بود. این کمپلکس می تواند برای کاربرد های مختلفی از جمله محافظت از مواد غذایی حساس در برابر اکسیداسیون و رهایش کنترل شده ترکیبات زیست فعال در سیستم های تحویل در صنایع غذایی مناسب باشد.

در حال حاضر افزایش آگاهی مردم نسبت به سلامت و خواص تغذیه ای محصولات کشاورزی و فراورده های آن ها، و از سویی دیگر عوارض ناشی از سموم شیمیایی و نگهدارنده های سنتزی تقاضا برای مصرف مواد غذایی تازه و عاری از مواد نگهدارنده شیمیایی و سنتزی را دوچندان نموده است. اناریجه گیاهی از خانواده چتریان است و بومی بخش هایی از مناطق مرکزی و شمالی ایران می باشد. برای ارزیابی فعالیت ضدقارچی اسانس اناریجه از روش های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی (ماکرودایلوشن براث و رقت آگار) و حداقل غلظت کشندگی استفاده شد. نتایج نشان داد که اسانس اناریجه به خوبی توانست از رشد سویه های قارچی عامل فساد سیاه و خاکستری انگور در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری کند. نتایج نشان داد قطر هاله بازدارندگی در روش دیسک دیفیوژن آگار برای سویه های قارچی آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه-را به ترتیب 50/15 و 30/13 میلی متر بود. نتایج اثر ضدقارچی در روش چاهک آگار به مراتب هاله بازدارندگی بزرگتری نسبت به روش دیسک دیفیوژن از خود نشان داد. حداقل غلظت کشندگی برای سویه های قارچی آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه را به ترتیب 64 و 256 میلی گرم بر میلی لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس اناریجه برای هر دو سویه آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه را نسبت به حداقل غلظت مهارکنندگی بیشتر بود.

در این پژوهش به بررسی جایگزینی آرد کنجد سفید به جای شیر خشک در سطوح مختلف (0، 25، 50، 75 و 100 درصد) مقدار روغن گیاهی فرمول (5/4، 5/5، 5/6، 5/7 و 5/8 درصد) همچنین مقدار صمغ پانیسول (25/0، 35/0، 45/0، 55/0 و 65/0 درصد) با روش سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی α =2 و 5 نقطه مرکزی و دو تکرار در سایر نقاط پرداخته شد. بهینه سازی فرمولاسیون با هدف بالاترین افزایش حجم (درصد) و چسبندگی(گرم ثانیه)، مطلوب ترین سختی بافت (گرم) و کمترین سرعت ذوب (گرم در دقیقه) و مدول ظاهری (گرم در ثانیه) بستنی انتخاب شد. دو فرمول بهینه شامل بهینه 1 (0 درصد جایگزینی آرد کنجد سفید، 1/6 درصد روغن و49/0 صمغ پانیسول) و بهینه 2 (64 درصد آرد کنجد سفید، 4/8 درصد روغن و 56/0 درصد پانیسول) انتخاب گردید. لذا توصیه می گردد از آرد کنجد سفید در فرمول بستنی وانیلی به عنوان جایگزین شیر خشک به منظور بهبود خواص آن استفاده شود.

هدف از این تحقیق استفاده از خصوصیات فیلم ضدمیکروبی پلی اتیلنی تهیه شده حاوی میکروکپسول های نایسین و لیمونن در بسته بندی پنیرپروسس بود. در این تحقیق میکروکپسول های دارای نایسین(IU/mg5/0، 1، 5/1، 2 و 5/2) و لیمونن (5، 7، 10، 14، 21 و 28 میکرولیتر بر میلی گرم) با روش ژلاسیون تهیه شدند. پس از بهینه سازی، میکروکپسول های نایسین و لیمونن در فرمولاسیون فیلم بر پایه پوشش پلی اتیلنی استفاده شدند. پس از بسته بندی پنیرپروسس در این فیلم که حاوی میکروکپسول-های اپتیمم شده حاوی غلظت های (1، 5/1 و 2 میکرولیتر بر میلی گرم نایسین و 5، 7 و 10 میکرولیتر بر میلی گرم لیمونن)، جمعیت میکروبی کل، کپک و مخمر، استافیلوکوکوس کواگولاز مثبت، اشرشیاکلی در روز های اول تولید، بیستم، چهلم و شصتم نگهداری بررسی شدند. نتایج آزمایش با روش آنالیز واریانس دوطرفه و آزمون دانکن در سطح معنی داری 05/0 درصد آنالیز شدند. در طی شصت روز نگهداری میزان شاخص های میکروبی کل، کپک و مخمر، استافیلوکوکوس کواگولازمثبت و اشرشیاکلی با کاهش معنی داری مواجه بود(p≤ 0. 05). نتایج نشان داد که تیمار فیلم بسته بندی حاوی نایسین با غلظت IU/mg2 و لیمونن با غلظت 10 میکرولیتر بر میلی گرم در طی دوره نگهداری منجر به حفظ کیفیت بالاتری در تیمارهای پنیر پروسس گردید و به عنوان تیمار بهینه انتخاب شدند.

در این مطالعه اثر غلظت های سه نوع مخلوط گازی (دی اکسیدکربن، نیتروژن، اکسیژن) و نیز شرایط تحت خلاء و بسته بندی بدون تزریق گاز و 3 نوع فیلم قابل انعطاف چند لایه برای افزایش زمان ماندگاری کشک خشک در شرایط دمای محیط (0C20) مورد بررسی قرار گرفت. بسته بندی بدون تزریق گاز به عنوان نمونه شاهد با 4 نوع بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده با ترکیب های گازی (30 َدرصد CO2 و 70 درصد N2) و (30 درصد N2 و 70 درصد CO2) و (48 درصد N2 و 48 درصد CO2 و 4 درصد O2) و تحت خلاء مقایسه گردید. آزمون های شمارش کلی فرم، کپک و مخمر و باکترهای هوازی و pH طی شصت روز نگهداری انجام شد. مدت ماندگاری کشک خشک در لفاف 4 لایه تحت شرایط ترکیبات گازی (30 درصد N2 و 70 درصد CO2)، خلا و ( 48 درصد N2 و 48 درصد CO2 و 4 درصد O2) به ترتیب 55، 60 و 40 روز، تحت شرایط (30 َدرصد CO2 و 70 درصد N2) 40 روز و بدون تزریق گاز 30 روز، در لفاف 3 لایه (آلومینیم قوی) تحت شرایط (30 درصد N2 و 70 درصد CO2)، خلا و (48 درصد N2 و 48 درصد CO2 و4 درصد O2) به ترتیب 50، 45 و 35 روز تحت شرایط (30 َدرصد CO2 و 70 درصد N2) 30 روز و بدون تزریق گاز 25 روز همراه با لفاف 3 لایه (آلومینیم ضعیف) تحت شرایط (30 درصد N2 و 70 درصد CO2)، خلا و (48 درصد N2 و 48 درصد CO2 و 4 درصد O2) به ترتیب 40، 35 و 30 روز و تحت شرایط (30 َدرصد CO2 و 70 درصد N2) 25 روز و بدون تزریق گاز 20 روز گزارش شد. لفاف 4 لایه تحت شرایط ترکیبات گازی (30 درصد N2 و 70 درصد CO2)، زمان ماندگاری طولانی تری داشت.

در سال های اخیر به استفاده از مواد طبیعی نظیر اسانس ها و عصاره ها به جای نگهدارنده های شیمیایی در صنعت غذا تاکید شده است. پوست سبز گردو از ضایعات کشاورزی است که به دلیل داشتن ترکیبات فنولی، می تواند به عنوان یک ترکیب طبیعی با خواص بیولوژیک مطرح باشد و باعث کاهش بسیاری از بیماری های لاعلاج و جلوگیری از فعالیت اکسایش لیپیدها گردیده و به عنوان عوامل ضدمیکروبی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، محتوای ترکیبات فنولی، ویژگی های آنتی-اکسیدانی، ضدباکتریایی عصاره متانولی پوست سبز گردو مورد بررسی قرار گرفت. عصاره گیری به دو روش خیساندن و سوکسله در حلال متانول60 و 80 درصد انجام شد. میزان ترکیبات فنولی عصاره به روش اسپکتروفتومتری تعیین گردید. فعالیت ضد رادیکالی عصاره با آزمون مهار رادیکالهای DPPH بررسی شد. فعالیت ضدباکتریایی عصاره به روش انتشار دیسکی علیه باکتری های سالمونلا تایفی موریوم، شیگلا دیسانتری و لیستریا مونوسیتوژنز مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون دانکن تجزیه و تحلیل شدند. میزان فنل کل برای روش خیساندن و سوکسله به ترتیب 17. 81 و 89. 07 بر حسب معادل اسید گالیک بر اساس میلی گرم بر گرم نمونه به دست آمد. میزان EC50 پوست سبز گردو 0. 15 میلی گرم بر میلی لیتر به دست آمد. عصاره فعالیت ضدمیکروبی قابل ملاحظه ای در مقابل تمامی باکتری های مورد بررسی نشان داد. میزان MIC بین 625/0و 25/1 و MBC بین 2/1 و 5/2 میلی گرم بر میلی لیتر بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که عصاره متانولی پوست سبزگردو به عنوان منبع غنی و بالقوه از ترکیبات زیست فعال با خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی قابل استفاده در صنعت غذا و دارو در جهت حفظ سلامت انسان می باشد.

پسته (Pistacia vera ) به واسطه ی داشتن طعم و ویژگی های تغذیه ای ارزشمند از محبوب ترین دانه های آجیلی دنیاست. عرضه ی میوه غالباً به صورت خشک بوده و مصرف تازه خوری آن محدود به فصل برداشت است. قهوه ای شدن و تجمع آب از عوامل اصلی محدود کننده عمر قفسه ای پسته تر می باشند. در این پژوهش اثر تیمارهای اسید سیتریک (1، 5/1 و 2 درصد)، اسید آسکوربیک (15، 25 و 35 پی پی ام) و دو نوع پوشش پلاستیکی (پلی اتیلن و پلی استیرن) بر عمر انبارمانی (روز صفر، 25 و 45) پسته تر رقم, احمدآقایی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر ارزیاب ها استفاده از تیمارهای اسیدی تا روز 25 انبارمانی قادر به حفظ ویژگیهای ظاهری و طعم و مزه پسته شد و از آن به بعد اختلاف معنی داری بین آنها و نمونه شاهد مشاهده نشد. پسته های تیمار شده با اسید آسکوربیک 15 پی پی ام که با پلی استیرن، بسته بندی شده بودند ازنظر وضعیت ظاهری و قهوه ای شدن نسبت به پوشش پلی اتیلن مطلوبیت بیشتری داشتند. بعد از گذشت 45 روز انبارمانی بیشترین میزان فنل، مربوط به تیمارهای اسید آسکوربیک (غلظت 15 پی پی ام) در بسته بندی های پلی اتیلن بود. میزان آنتوسیانین و کلروفیل در طی انبارمانی کاهش یافت ولی کاروتنوئید ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. میزان رنگیزه های موجود در پسته مانند کلروفیل، آنتوسیانین و کاروتنوئید در بسته بندی های پلی اتیلن بهتر از پلی استیرن حفظ شد. بیشترین میزان درصد چربی در تیمار اسید سیتریک (5/1 درصد) مشاهده شد. در مجموع پوشش پلی اتیلن و اسید آسکوربیک با غلظت 15 و 25 پی پی ام و اسیدسیتریک با غلظت 5/1 درصد بهتر از بقیه تیمارها خصوصیات کیفی و کمی پسته را حفظ کردند.

از راه های جلوگیری از اکسیداسیون روغن ها و چربی ها افزودن آنتی اکسیدان است، اما با توجه به اینکه آنتی اکسیدان های سنتزی امکان ایجاد اثرات نامطلوبی را در بدن دارند، به تدریج از فهرست آنتی اکسیدان های مصرفی حذف می شوند. بنابراین تهیه و تولید انواع طبیعی آن ها ضروری است. لذا در این پژوهش، هدف بررسی امکان استفاده از عصاره طبیعی استخراج شده از گیاه تاتاری پرگل به منظور جلوگیری از اکسایش روغن سویا و مقایسه آن با اسانس می باشد. در این پژوهش، فرایند استخراج توسط فناوری اولتراسوند با 3 متغیر و هر کدام در 2 سطح که شامل غلظت (200، 500 و 800 پی. پی. ام. )، زمان (30-10 دقیقه) و دما (35-55 درجه سانتی گراد) می باشد و توسط روش سطح پاسخ انجام شد. برای بررسی اثر آنتی-اکسیدانی غلظت های مختلف عصاره بر پایداری اکسایشی روغن سویا، از اندازه گیری عدد پراکسید و شاخص مواد واکنش دهنده با اسید تیوباربیتوریک استفاده گردید. نتایج فرایند بهینه سازی نشان داد شرایط بهینه شامل: دما 48. 323 درجه سانتی-گراد و زمان 29. 201 دقیقه و غلظت 594. 745 پی. پی. ام. می باشد. با توجه به نتایج بهینه سازی، میزان مهارکنندگی رادیکال آزاد و ترکیبات فولین به ترتیب 32. 537 درصد و 40. 737 گزارش شد. نتایج حاصل از پایداری اکسایشی روغن نشان داد هر دو نوع تیمار عصاره استخراج شده و اسانس در جلوگیری از اکسایش روغن موثر بودند که در این میان تاثیر عصاره استخراجی، بیشتر از اسانس بود که دلیل این امر را می توان مرتبط با اثر سینرژیستی عصاره ها روی یکدیگر و نیز نوع مواد استخراج شده در دو روش مرتبط دانست. با توجه به اینکه عصاره ترکیبی بیشترین اثرات آنتی اکسیدانی را در روغن داشته است و نسبت به اسانس در روغن موثرتر عمل نموده است، می تواند جایگزین مناسبی برای آنتی اکسیدان سنتزی در روغن-های سرخ کردنی باشد.

تحقیقات بسیاری پیرامون جایگزین کردن آنتی اکسیدان های سنتزی با آثار تغذیه ای سوء صورت گرفته است. این تحقیق به بررسی اثر آنتی اکسیدانی سلنیت سدیم ریزپوشانی شده در به تأخیر اندازی اکسیداسیون روغن سویا پرداخت. ریزپوشانی 15000 پی پی ام سلنیت سدیم با صمغ عربی (25، 26، 27، 28، 29%)، صمغ فارسی (متناظر با صمغ عربی مصرفی بترتیب شامل 5، 4، 3، 2، 1%) و از نسبت حلال اتانول 96% به مخلوط صمغ و سلنیت سدیم (4، 6، 8، 10، 12) استفاده شد. فرمول بهینه اول (صمغ عربی29%، صمغ فارسی 1% و نسبت اتانول به مخلوط 12 به 1 با کارایی ریزپوشانی 94%، اندازه ذرات 9/64 میکرومتر) و فرمول بهینه دوم (صمغ عربی 27%، صمغ فارسی 3% و نسبت اتانول به مخلوط 10 به 1 با کارایی ریزپوشانی 4/84%، اندازه ذرات 74 میکرومتر) انتخاب شد. نمونه های بهینه (6/180پی پی ام)، بوتیل هیدروکسی آنیزول (200پی پی ام)، سلنیت سدیم فاقد کپسول (6/8 پی پی ام معادل سلنیوم کپسول های بهینه) به روغن سویای فاقد آنتی اکسیدان اضافه شد و دما و زمان نگهداری روغن سویا در انکوباتور با کمک برنامه شتابدهنده شلف لایف (55 درجه سانتی گراد و 0، 23، 44 روز) معادل با انبارداری (20 درجه سانتی گراد و 0، 180، 360 روز) تنظیم گردید و شاخص های اکسیداسیون مقایسه شد. با افزایش درصد صمغ عربی و نسبت اتانول به مخلوط، کارایی افزایش و سایز ذرات کاهش یافت. سلنیوم کپسوله شده همانند بوتیل هیدروکسی آنیزول منجر به افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی و کاهش شاخص های اکسیداسیون روغن سویا گردید. بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی حداکثری در بازه یکساله نگهداری به شرح زیر بود. بهینه اول (رهایش تدریجی) > بهینه دوم = بوتیل هیدروکسی آنیزول > سلنیت سدیم کپسول نشده (مصرف آنی) > شاهد (فاقد آنتی اکسیدان).

هدف از این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکی، ساختاری و آنتی اکسیدانی فیلم فعال تهیه شده از نشاسته، صمغ زدو و اسانس مریم گلی و تاثیر آن بر میزان مقاومت اکسیداتیو روغن زیتون می باشد. به همین منظور، فیلم های فعال بر پایه نشاسته سیب زمینی، با دو متغیر صمغ زدو در سطوح مختلف (5/0%، 1% و 5/1%) و اسانس مریم گلی در سطوح (ppm 0، 250 و 500) تهیه شدند. نتایج طیف سنجی بیانگر ایجاد پیوندهای CH، CH2 و CH3 بین نشاسته و صمغ و همچنین وجود ترکیبات آروماتیک اسانس بود. با افزوده شدن غلظت های بیشتر از صمغ زدو و اسانس، میزان ضخامت فیلم ها افزایش یافته و سبب افزایش کدورت و کاهش میزان عبور نور از فیلم ها شد. نمونه حاوی 5/1 % صمغ زدو و ppm 500 اسانس بیشترین میزان ضخامت و کدورت را بین نمونه های دیگر داشت. با افزایش غلظت اسانس، خاصیت آنتی اکسیدانی فیلم ها افزایش یافت به گونه ای که نمونه حاوی 5/1 % صمغ زدو و ppm 500 اسانس بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی به میزان 3/68% را دارا بود. نتایج آزمون پایداری در برابر اکسایش روغن زیتون بکر بر پایه آزمون هایی همچون عدد اسیدی، عدد پراکسید و تیوباربیتوریک اسید نشان داد تفاوت معنی داری (05/0>P) بین فیلم حاوی اسانس با غلظت ppm 500 با نمونه حاوی آنتی اکسیدان سنتزی (TBHQ) وجود ندارد. فیلم نشاسته حاوی صمغ و اسانس مریم گلی به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی مناسب، تأثیر مثبتی بر کاهش روند اکسایش روغن زیتون داشته و می تواند جایگزین مناسبی برای استفاده از آنتی اکسیدان های سنتزی باشد.

با توجه به ضایعات بالای گوجه فرنگی در ایران هدف از این تحقیق معرفی برخی صمغ های بومی ایران شامل کتیرا، خرنوب و قدومه شیرازی جهت پوشش دهی این میوه و نیز بررسی و مقایسه ویژگی های عملکردی آن ها بود. نتایج حاصل حاکی از آن بود که محلول صمغ قدومه شیرازی بیشترین ضریب پخش شوندگی ( mN/m92/22-) را بر سطح گوجه فرنگی داشت و پس از آن به ترتیب صمغ های کتیرا (mN/m 23/43-) و خرنوب (mN/m 74/44-) قرار داشتند. همچنین صمغ کتیرا بیشترین و صمغ قدومه شیرازی کمترین ویسکوزیته ظاهری را نشان دادند. ارزیابی ویژگی های فیلم حاصل از صمغ ها نشان داد که صمغ های کتیرا و خرنوب قابلیت تشکیل فیلم هایی شفاف، بی رنگ و انعطاف پذیر را داشتند؛ در حالی که فیلم حاصل از صمغ قدومه شیرازی تا حدی کدر با رنگی متمایل به سبز بود و انعطاف پذیری کمتری نسبت به دو فیلم دیگر داشت. ممانعت فیلم های کتیرا و خرنوب در برابر نفوذ بخار آب به طور معنی داری بیشتر از فیلم قدومه شیرازی بود) 05/0(p<. با توجه به داده های حاصل می توان نتیجه گیری کرد که با وجود آن که صمغ قدومه شیرازی ضریب پخش شوندگی بالاتری بر سطح گوجه فرنگی داشت اما صمغ های خرنوب و کتیرا به علت ایجاد فیلمی با شفافیت، گرانروی و ممانعت در برابر نفوذ آب بالاتر و حلالیت بیشتر در آب گزینه های مناسب تری جهت به کار گیری به عنوان پوشش گوجه فرنگی می باشند.