پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)
سال:1394 | دوره:12 | شماره:20 (پیاپی 47) |تعداد مقالات:25

این پژوهش با هدف بررسی مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی، به روش کیفی از نوع پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، انجام گرفت. حوزه پژوهش شامل کتاب ها، مجلات و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از مکتوبات چاپی و دیجیتالی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از نمونه فیش هایی که به وسیله پژوهشگر طراحی شده بود استفاده گردید. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به شیوه تحلیل مفهوم، تفسیر مفهوم و استنتاج نظری بود. یافته های پژوهش بیانگر این بود که دو ریشه و مبنای فلسفی عمده تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارتند از: پست مدرنیسم و نظریه انتقادی. بر اساس نتایج تحقیق مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارت بود از: اعتقاد به نسبیت گرایی، رد هرگونه حقیقت ثابت (مطلق) و در مقابل اعتقاد به حقایق محلی مبتنی بر مشاهدات عمومی مردم یا قراردادهای روش شناختی و پژوهشی عالمان و دانشمندان، رد دانش عینی یا عینیت گرایی و به جای آن قبولی نظریه ذهنیت متقابل؛ نفی قطعیت ها و جزم اندیشی های پوزیتیویستی در حوزه روش شناسی متدولوژی علمی؛ نفی مرزبندی های تصنعی میان رشته های دانش بشری و به جای آن طرفداری از رویکرد میان رشته ای در علوم.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین برنامه درسی پنهان و نابرابری های جنسیتی در دانشجویان شرق گیلان انجام شده است. روش آن توصیفی از نوع همبستگی بوده، جامعه آماری پژوهش دانشجویان زن و مرد دانشگاه های شرق گیلان در سال تحصیلی 91-90 با حجم 30489 و حجم نمونه 379 نفر که شامل 190 نفر زن و 189 نفر مرد به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته برای بررسی مولفه های برنامه درسی پنهان که شامل جو اجتماعی دانشگاه و ساختار سازمانی دانشگاه و پرسشنامه محقق ساخته نابرابری های جنسیتی با استفـاده از روش الفای کرونباخ، روایی و پایایی کل سوالات 92 صدم محاسبه گردید. در بخش آمار توصیفی از نمودارفراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد و در بخش آمار استنباطی از آزمون رگرسیون چند متغیری وضریب همبستگی پیرسون، استفاده گردید که به وسیله نرم افزار spss پس از تجزیه و تحلیل داده ها باعنایت به نتایج به دست آمده مشخص شد بین برنامه درسی پنهان و نابرابری های جنسیتی دانشجویان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین ساختار سازمانی دانشگاه و متغیرهای جامعه پذیری جنسیتی، عقیده قالبی جنسیتی و ایفای نقش جسیتی با 95% اطمینان رابطه وجود دارد و.بین جو اجتماعی دانشگاه و متغیرهای جامعه پذیری جنسیتی، عقیده قالبی جنسیتی، ایفای نقش جسیتی و ایدئولوژی مرد سالاری با 95% اطمینان رابطه وجود دارد و ا بعاد برنامه درسی پنهان توان پیش بینی نابرابری های جنسیتی دانشگاه ها را دارند.‏

هدف پژوهش حاضر، اعتباریابی الگوی برنامه درسی بین رشته ای آموزش سواد زیست محیطی در دوره متوسطه و از نوع توصیفی- پیمایشی بوده است. در این راستا ابتدا، چارچوب پیشنهادی آموزش سواد زیست محیطی در قالب عناصر چهارگانه برنامه درسی (هدف، محتوا، روش های یاددهی ـ یادگیری و ارزشیابی) و شامل سه مولفه دانش، مهارت و نگرش زیست محیطی، تدوین و در اختیار متخصصان محیط زیست و برنامه ریزان درسی، قرار داده شد. نتایج آزمون توزیع دو جمله ای و t تک گروهی در سطح (P≥0.05) نشان دهنده اهمیت گویه ها از دیدگاه متخصصان بوده است. سپس چارچوب برنامه درسی سواد زیست محیطی مورد تایید متخصصان، از طریق تعداد 108 نفر از دبیران زن و مرد، دروس زیست شناسی، شیمی و جغرافیای دوره متوسطه شهرستان آمل در سال تحصیلی 93-92 در قالب پرسشنامه، مورد نظرسنجی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از طریق روش تحلیل عاملی تاییدی، با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج اعتبارسنجی نشان دهنده برازش مناسب مدل پیشنهادی بر اساس آزمون خی دو (1062.38=c2 و P=0.000001) و شاخص های خطای مجموع مجذورات میانگین (RMSEA=0.065) و واریانس باقیمانده (RMR=0.054) بوده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر سبک اسنادی بدبینانه دانش آموزان پسر دوره ابتدایی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر 11-9 سال دوره ابتدایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 93-92، که تعداد کل آنها حدود 450 نفر است. نمونه آماری این پژوهش 42 دانش آموز پسر 9 تا 11 سال است که به صورت در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 21 نفر) قرار داده شدند. هر دو گروه به پرسشنامه سبک اسنادی کودکان، تامپسون و همکاران (1998) پاسخ دادند. این پرسشنامه دارای روایی همگرای مطلوب و از نظر پایایی با توجه به آلفای کرونباخِ مجموع امتیاز کل که برابر با 0.061 بوده، دارای ثبات درونی خوبی است. سپس گروه آزمایش 12 جلسه 90 دقیقه ای، آموزش مهارت های مثبت اندیشی از کتاب آموزشی من و اندیشه هایم، چم زاده قنواتی (1393) دریافت کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی از جدول فراوانی و درصد فراوانی و در سطح استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. کلیه تحلیل ها با نرم افزار آماری spss نسخه 18 انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد بین دو گروه در سبک اسنادی بدبینانه در بعد شخصی سازی (p<0.05) و در بعد تداوم (p<0.01) تفاوت معنادار وجود دارد، امادر بعد فراگیر بودن (p<0.01) تفاوت معناداری مشاهده نشد. به طور کلی تفاوت نمرات پیش آزمون و پس آزمون نشان داد بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.01) و آموزش مهارت های مثبت اندیشی در کاهش سبک اسنادی بدبینانه تاثیرگذار بوده است.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه خودکارآمدی و رضایت از تحصیل با پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش آموزان سال سوم رشته ریاضی و فیزیک دوره متوسطه دوم شهر اصفهان بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی ـ همبستگی بوده است که نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای، از میان دانش آموزان پایه سوم رشته ریاضی و فیزیک دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 93-92 تعداد 354 نفر(با استفاده از جدول مورگان) که ملاک های ورود به پژوهش را دارا بودند، انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه خودکارآمدی کودکان و نوجوانان (Moris, 2001) با ضریب آلفای 0.83، پرسشنامه رضایت از تحصیل با ضریب آلفای 0.72 و کارنامه نهایی بود که دو پرسشنامه اول توسط دانش آموزان تکمیل گردید. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها  نیز از روش تحلیل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان با استفاده از بسته نرم افزاری تحلیل آماری spss20 استفاده شد. تحلیل داده ها  نشان داد که در سطح خطای 0.01، باورهای خودکارآمدی (r=0.48) و رضایت از تحصیل دانش آموزان (r=0.35) با پیشرفت تحصیلی آنها دارای رابطه معنادار است. بنابر یافته های این مطالعه باورهای خودکارآمدی و رضایت از تحصیل توانسته اند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را به شکلی معنادار پیش بینی نمایند (p<0.05).

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر یادگیری «مغزـ محور» ( Brain-Based Learning) بر نگرش و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان پنجم ابتدایی است. در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی و طرح گروه کنترل نابرابر استفاده شده است. آزمودنی ها تعداد 52 دانش آموز پسر کلاس پنجم شهر بیرجند که به انتخاب پژوهش گر در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده، سپس به آموزگار کلاس آزمایش طی 5 جلسه آموزش های لازم داده شد. همچنین به اولیا و سایر عوامل مدرسه طی 3 جلسه آموزش مرتبط با یادگیری مغز محور داده شد. محیط یادگیری نیز بر اساس مولفه های تاثیرگذار (رنگ کلاس، تغذیه، آب، رایحه طبیعی و موسیقی) تغییراتی اعمال شد. سپس معلم گروه آزمایش آموزش های ریاضی خود را بر اساس اصول یادگیری مغز محور در مدت سه ماه آموزش داد. برای هر دوگروه (آزمایش و کنترل) پیش آزمون و پس آزمون نگرش بر اساس مقیاس لیکرت و پیشرفت تحصیلی را بر اساس جدول دو بعدی هدف/ محتوا و سوالات تیمز تدوین و اجرا شد. یافته ها حاکی از آن بود که یادگیری مغز محور بر نگرش و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان تاثیر قابل توجه و معناداری داشته است.

پژوهش حاضر، با هدف تعیین میزان درگیری فعال فراگیران با کتب علوم و ریاضی پایه ششم دبستان صورت گرفت. روش، تحلیل محتوا به تکنیک ویلیام رومی بر اساس ضریب درگیری دانش آموزان در سه مولفه متن، پرسش ها و تصاویر بود. جامعه آماری محتوای کتاب های علوم و ریاضی پایه ششم ابتدایی است که به صورت سرشماری تمام محتوای متون، پرسش ها و تصاویر دو کتاب جدید التالیف چاپ 92-91 مورد تحلیل محتوا (ویلیام رومی) قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که در کتاب علوم (از 320 واحد متن، 100 واحد پرسش و 140 واحد تصویر) شاخص درگیری دانش آموزان با متن کتاب 0.84، با پرسش ها 9 و با تصاویر کتاب  0.19است. همچنین، در کتاب ریاضی (از 182 واحد متن، 862 واحد پرسش و 97 واحد تصویر) شاخص درگیری با متن کتاب 0.85، با پرسش ها 13.26 و با تصاویر کتاب 0.30 حاصل گردید. به عبارتی، متن کتاب علوم و ریاضی این پایه به شیوه فعال تدوین شده است، در حالی که تصاویر این کتب به شیوه غیر فعال نگاشته شده و پرسش های ارائه شده نیز به دلیل، فعال بودن بیش از اندازه منجر به خستگی و بی حوصلگی دانش آموزان می گردد. با عنایت به این که محتوای کتب مذکور در قسمت پرسش ها و تصاویر نتوانسته آن چنان که باید دانش آموز را به فعالیت، تفکر و تحلیل تشویق نماید، اصلاح و بهبود در طراحی و تدوین این کتب ضروری می نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل مهارت های اجتماعی دانش آموزان استان آذربایجان شرقی و الزامات آن در برنامه درسی آنان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی، از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری دانش آموزان پسر و دختر ابتدایی و متوسطه تحصیلی است. نمونه آماری این پژوهش 800 نفر از دانش آموزان استان بوده که 320 نفر از آنها مربوط به مقطع ابتدایی، 480 نفر مربوط به مقطع متوسطه بوده است که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسشنامه سنجش مهارت های اجتماعی برای دانش آموزان و پرسشنامه سنجش مهارت های اجتماعی دانش آموزان متوسطه به کار گرفته شده است. جهت تحلیل داده ها از آزمون های T مستقل، مانوا و تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که تفاوت بین دانش آموزان دختر و پسر، مدارس دولتی، نمونه دولتی و غیردولتی، مقاطع آموزشی، مناطق برخوردار، نیمه برخوردار و کم برخوردار در مهارت های اجتماعی و مولفه های آن از نظر آماری معنادار بوده است. مهارت های اجتماعی دانش آموزان بر حسب طبقه اجتماعی، رشته تحصیلی و تحصیلات والدین آنها متفاوت بوده است. همچنین این تفاوت ها لزوم تجدید نظر در برنامه درسی و تغییر آن به منظور کسب مهارت های اجتماعی که از اهداف برنامه های درسی است را ضروری می نماید.

پژوهش حاضر، درصدد تبیین بازتولید فرهنگی ـ طبقاتی دانشگاهی برحسب مولفه های ناهمسوی برنامه درسی پنهان به منظور ارائه ملاحظاتی کاربردی برای دانشگاه است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده که طی آن از استنتاج مبتنی بر تحلیل مفاهیم و مفهوم پردازی مجدد، استفاده شده است. جامعه پژوهش، مجموعه متون نظری مرتبط با عنوان پژوهش بوده که به کمک فرم فیش برداری، اطلاعات لازم استخراج شده است. یافته های پژوهش نشان داد؛ مولفه های ناهمسوی برنامه های درسی پنهان آموزش عالی می توانند در تثبیت پایگاه و منزلت بازتولید فرهنگی ـ طبقاتی دانشجوی طبقه خاص موثر بوده و بالعکس در نومیدی از تغییر وضعیت کنونی برای دانشجویان طبقه های متوسط و پایین، موثر باشند. تبلور عینی این رخداد متاثر از مولفه های ناهمسوی برنامه درسی پنهان آموزش عالی در تعدادی از استنادهای پژوهشی مطالعه حاضر محسوس است. براین اساس؛ در پایان فهرستی از ملاحظات عملی نمونه در راستای ابعاد مختلف مولفه های ناهمسوی برنامه درسی پنهان موردتوجه واقع شده که از آن جمله می توان به برقراری عدالت آموزشی، تاکید بر روش های انتقادی و گفتگو محور، کاهش دیوان سالاری به منظور بروز قابلیت های طبقات مختلف در فعالیت های دانشگاهی (علمی، پژوهشی، فرهنگی، دانشجویی)، تاکید بر برنامه درسی چندفرهنگی، توجه به شیوه های کیفی به جای شیوه کمی در ارزشیابی، کاربرد و اجرای راهبردهای تدریس فعال و مشارکتی و تغییر در محیط های آموزشی اشاره نمود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی آسیب های روش های تدریس در مقطع متوسطه شهر اصفهان بود؛ بنابراین از روش پژوهش توصیفی ـ پیمایشی برای شناسایی این آسیب ها استفاده گردید. جامعه مورد مطالعه، شامل کلیه دبیران و دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان اصفهان که به ترتیب تعداد آنها 8097 و 140250 نفر که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی طبقه ای و با در نظر گرفتن میزان افت آزمودنی، نمونه آماری برای دو گروه به ترتیب 110 و 240 نفر برآورد گردید. سپس با جدا کردن پرسشنامه های مخدوش، تعداد 95 نفر دبیر و 206 نفر دانش آموز به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته شامل 20 سوال بسته پاسخ در طیف لیکرت و 1 سوال باز پاسخ بود. ضریب پایایی پرسشنامه مربوط به دبیران و دانش آموزان با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 0.99 و 0.98 به دست آمد، همچنین برای سنجش روایی سوالات پرسشنامه، از روش وابسته به محتوا استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که میزان آسیب های روش های تدریس از نظر دبیران و دانش آموزان بیش از سطح متوسط است. از نظر دبیران بیشترین میانگین موارد آسیب زا «اهمیت ندادن معلم به مهارت های عملی تدریس» و «پایین بودن سطح علمی و حرفه ای معلمان» هستند دانش آموزان نیز بیشترین میانگین آسیب ها را مربوط به «انتظارات بیش از حد معلمان از دانش آموزان»، «بی توجهی به پاسخ های خودانگیخته دانش آموزان» و «عدم توجه به علایق دانش آموزان» می دانند. همچنین دیگر یافته ها نشان داد که بین دیدگاه دبیران و دانش آموزان در خصوص آسیب ها تفاوت معنادار وجود دارد. بین دیدگاه دبیران بر اساس جنسیت و سابقه تحصیلی نیز تفاوت معنادار بود؛ اما بر اساس مدرک تحصیلی تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین، بین دیدگاه دانش آموزان بر اساس رشته تحصیلی و ناحیه تحصیلی تفاوت معنادار بود؛ اما بر اساس جنسیت و پایه تحصیلی تفاوتی مشاهده نشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر روش تدریس فعال بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس علوم شهرستان اندیمشک انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان درس علوم و دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهرستان اندیمشک بود، که تعداد 12 نفر از معلمان علوم و 288 دانش آموز با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودسنجی معلمان ویژه روش تدریس فعال/ غیرفعال و پرسشنامه محقق ساخته عملکرد تحصیلی دانش آموزان استفاده شد. روایی آزمون محقق ساخته با اعمال نظر متخصصان تایید شد و برای تعیین محاسبه پایایی آزمون از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار پایایی آن 0.93 به دست آمد. داده های به حاصل شده با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس عاملی و تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی شفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش تدریس فعال در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از روش سنتی موثرتر است. اما با توجه به جنسیت تفاوت معناداری بین دانش آموزان دختر و پسر مشاهده نشد.

هدف این پژوهش مقایسه برنامه تربیتی، حمایتی و تنبیهی در نظام جزایی اسلام و مقررات بین الملل جزایی در رابطه با بزه کاری کودکان بود که به روش کیفی از نوع تحلیلی ـ استنادی انجام شد. در این پژوهش با استفاده از تفسیر و تحلیل آموزه های تربیتی قرآن کریم و متون مرتبط با قوانین کنوانسیون حقوق کودک به مقایسه برخورد با بزه کاری کودکان پرداخته شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش عقلی و نقلی و تحلیل مفاهیم انجام شد. نتایج نشان داد رویکرد نظام حقوقی اسلام در رابطه با اعمال بزهکارانه کودکان بر دو محور اقدامات پیشگیرانه و اقدامات اصلاحی متمرکز است. اقدامات پیشگیرانه نظام حقوقی اسلام شامل اصل اعتدال، پرهیز از تبعیض، نظارت و مراقبت و .... و اقدامات کیفری در برگیرنده اصل تنبیه، موعظه، تغافل و .... با توجه به شرایط آن است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد در مقایسه دو سامانه، اگر چه مطابق با قانون کنوانسیون اصل تنبیه رد شده است، اما در نظام اسلامی تنبیه به عنوان آخرین راه کار تربیتی پذیرفته شده و به عنوان روشی مناسب برای هشیار ساختن و ادب کردن آدمی و جدا نمودن او از بدی و کجی توصیه شده است. اگرچه در مورد تربیت کودک تنبیه بیشتر وجه آگاهی دهنده می یابد.

پژوهش حاضر با هدف تاثیر آموزش مدیریت زمان بر خودراهبری در یادگیری دانش آموزان دختر پایه اول متوسطه انجام شده است. روش پژوهش نیمه تجربی و طرح پژوهش پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بوده است. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. به این منظور یکی از مدارس متوسطه دخترانه منطقه فلاورجان که به صورت تصادفی انتخاب شد، دو کلاس اول 30 نفره انتخاب و به صورت تصادفی یک کلاس در گروه آزمایش و دیگری در گروه کنترل قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه خودراهبری در یادگیری (Fisher et al, 2001) بود که روایی سازه، محتوایی و صوری آن در سوابق پژوهشی بررسی و تایید شده بود، روایی صوری مجددا نیز بررسی و تایید شد. پایایی آن برحسب ضریب آلفای کرونباخ 0.81 محاسبه شد. هر دو گروه به پرسشنامه خودراهبری در یادگیری به عنوان پیش آزمون پاسخ دادند. سپس مدیریت زمان در 8 جلسه 1.5 ساعته طی یک ماه به گروه آزمایش آموزش داده شد و در پایان هر دو گروه در معرض پس آزمون قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که میانگین نمرات کل خودراهبری در یادگیری و مولفه های آن (خودمدیریتی، رغبت برای یادگیری و خودکنترلی) در گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به پیش آزمون افزایش یافته است. در نتیجه آموزش مدیریت زمان بر افزایش خودراهبری در یادگیری و مولفه های آن تاثیر داشته است.

یکی از اهداف تاسیس مدارس شبانه روزی، ایجاد فرصت های برابر آموزشی و پایبند به اجرای شعایراسلامی است. هدف این پژوهش، مقایسه مدارس شبانه روزی با عادی از منظر میزان پایبندی دانش آموزان به انجام شعایر اسلامی است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن علی مقایسه ای است. جامعه آماری شامل 54961 نفر دانش آموز شبانه روزی و عادی در دوره های تحصیلی راهنمایی و متوسطه استان چهارمحال و بختیاری در سال 92 است. از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای طبق فرمول کوکران 520 نفر انتخاب گردید. ابزارگردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تعیین روایی، از روایی محتوا زیر نظر متخصصان و روایی سازه استفاده گردید. اندازه KMO به منظور بررسی همبستگی درونی گویه ها 0.907 و پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ 0.92 محاسبه شد. داده ها از طریق آزمون های T و ANOVA و با نرم افزار SPSS 18  تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد، بین میزان گرایش دانش آموزان مدارس شبانه روزی و عادی به اجرای شعایر اسلامی تفاوت معنادار وجود نداشت، اما در مقولات اجرای واجبات، نوافل و فعالیت های مذهبی و اجتماعی تفاوت وجود داشت و هر دوگروه خود را در اجرای واجبات نسبت به نوافل، مقیدتر دانستند. همچنین دانش آموزان دوره راهنمایی نسبت به دانش آموزان دوره متوسطه در اجرای شعایراسلامی مقیدتر بودند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های سواد مالی و سواد اقتصادی در محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی انجام شده است. روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا و جامعه آماری کتاب های درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 92-1391 است. در این پژوهش حجم نمونه شامل تمامی محتوای کتاب های درسی ریاضی (پایه های اول تا ششم)، تعلیمات اجتماعی (پایه سوم)، مطالعات اجتماعی (پایه ششم ابتدایی) همچنین بخش مدنی محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی پایه های چهارم و پنجم ابتدایی است. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از فرم های تحلیل محتوای کد گذاری شده با تاکید بر چهار مولفه اصلی سواد مالی و چهار مولفه اصلی سواد اقتصادی استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی ابزار پژوهش، بر اساس نظرات متخصصان و پایایی آن پژوهش بر اساس روش هولستی با ضریب پایایی 95% برای سواد اقتصادی و 93% برای سواد مالی محاسبه شده است. داده های حاصل از فرآیند تحلیل محتوا حاکی از آن است که میزان توجه به هر یک از مولفه های سواد مالی و اقتصادی درمحتوای کتاب های درسی متفاوت است؛ ضمنا به مولفه های سواد اقتصادی بیشتر از سواد مالی پرداخته شده است. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و نقش سواد مالی و اقتصادی در دنیای امروز، تاکید بیشتر برمولفه های سواد مالی و اقتصادی در محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.

هدف پژوهش بررسی دیدگاه کارشناسان آموزش پیرامون عناصر کتاب درسی جدید هدیه های آسمان (اهداف درس، عنوان درس، تصاویر درس و متن درس) پایه دوم بود. روش پژوهش ارزشیابی است. جامعه مورد مطالعه 46 نفر کار شناسان آموزش بودند که به طور هدفمند انتخاب شدند. ابزار مورد مطالعه در این پژوهش «فهرست وارسی محتوا» است که بر اساس ملاک های برنامه ریزی درسی، تصویرگری و تعلیم و تربیت اسلامی تهیه شده بود. واحد تحلیل عناصر درس یعنی اهداف اختصاصی، عناوبن، تصاویر و متن بود. روایی این فهرست به صورت محتوایی و بر اساس قضاوت متخصصان و پایایی با روش آلفای کرونباخ تعیین شد. تحلیل داده های کمی با محاسبه میانگین با استفاده ازنرم افزار spss و داده های کیفی با روش تحلیلی انجام شد. یافته ها نشان داد که کارشناسان اهداف اختصاصی و عناوین دروس را مناسب، متون دروس را معمولی و مناسب ارزیابی نمودند. در رابطه با تصاویر بخش عمده ناهمسویی به تصویر معصومین (ع) مربوط می شد که دیدگاه های متفاوت بود. تنها موارد ناهمسو مربوط به آموزش مستقیم مفاهیم، عدم تناسب با رشد ذهنی دانش آموزان، فراهم نکردن فرصت تفکر بود.