دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1394 | دوره:16 | شماره:1 (پیاپی 59) |تعداد مقالات:17

هدف این پژوهش بررسی رابطه باورهای مذهبی و هوش معنوی با خشونت و احساس حقارت در دانشجویان بود. جامعه آماری پژوهش همه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) بودند. تعداد 110 دانشجو به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش؛ پرسشنامه پایبندی مذهبی (اتکینز، 2007)، پرسشنامه هوش معنوی (کینگ، 2008)، پرسشنامه خشونت (آیزنک، 1367) و پرسشنامه احساس حقارت (آیزنک، 1988) بود. داده ها از طریق تحلیل رگرسیون، ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار SPSS16 و اموس بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که هوش معنوی با احساس حقارت و خشونت رابطه دارد (P<0.01)، اما رابطه باورهای مذهبی با احساس حقارت و خشونت معنی دار نبود. درنهایت، بر اساس یافته های این پژوهش می توان هوش معنوی را به عنوان متغیری موثر بر خشونت و احساس حقارت معرفی کرد.

این پژوهش به منظور پیش بینی عملکرد وظیفه از طریق تقاضاهای شغلی، منابع شغلی و فرسودگی شغلی انجام گرفت. طرح پژوهش همبستگی بود و جامعه آماری آن را همه کارکنان شاغل در دو مجموعه نساجی در شهر اصفهان تشکیل می دادند. 154 نفر از کارکنان (116 مرد و 38 زن) از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های تقاضاهای شغلی (چن وکاو، 2012)، منابع شغلی (چن وکاو، 2012)، فرسودگی شغلی (چن وکاو، 2012) و عملکرد وظیفه (چن وکاو، 2012) پاسخ دادند. داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام تحلیل شدند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که فقط فرسودگی شغلی پیش بینی کننده عملکرد وظیفه است (P<0.01). نتایج این پژوهش نشان داد که فرسودگی شغلی عاملی برای تضعیف سطح عملکرد وظیفه است.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد، در اختلال استرس پس از ضربه مزمن بود. جامعه آماری، همه رزمندگان بستری و دارای پرونده روانپزشکی در بیمارستان سلمان یاسوج بود که تشخیص اختلال مزبور را دریافت کرده بودند. 32 نفر از این جامعه، به شیوه تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 16 نفره آزمایش و گواه گمارده شدند. سپس آموزش حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد، به مدت 5 جلسه 90 دقیقه ای و یک بار در هفته به گروه آزمایشی داده شد ولی به گروه گواه آموزشی داده نشد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس های تاثیر واقعه تجدیدنظر شده، خودگزارش دهی نشانه های اختلال پس از ضربه، اضطراب، افسردگی، برآشفتگی ذهنی و اعتبار شناخت واره بود. آزمودنی ها در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری ارزیابی شدند. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس چندمتغیری و تک متغیری استفاده شد. روش حساسیت زدایی مزبور موجب کاهش میانگین مقیاس های تاثیر واقعه تجدیدنظر شده، خودگزارش دهی نشانه های اختلال مزبور، اضطراب و افسردگی شد (P=0.001). همچنین، بین آزمودنی های گروه آزمایشی و گواه از لحاظ متغیرهای مورد بررسی در مرحله پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (P=0.001). یافته ها نشان داد که این روش درمانی در بهبود علایم اختلال استرس پس از ضربه و نشانه های همراه با آن موثر بوده است.

بر اساس پژوهش های پیشین به نظر می رسد که توانایی کنترل فکر یک ویژگی تک بعدی و در بین افراد مختلف، متفاوت است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی پایایی و اعتبار پرسشنامه توانایی کنترل فکر لوچیانو و همکاران (2005) در میان دانشجویان بود. جامعه آماری پژوهش، همه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اصفهان بودند. 275 نفر از این دانشجویان به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و به پرسشنامه کنترل فکر (لوچیانو و همکاران، 2005) و پرسشنامه نگرانی حالت پن (مایر و همکاران، 1990) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی اکتشافی و ضریب همبستگی استفاده شد. نتایج نشان داد که تحلیل عاملی با یک بعد، 43.7 درصد واریانس را تبیین می کند و بارهای عاملی 23 سوال بالاتر از 0.59 و در نتیجه مناسب هستند (P<0.01). اعتبار همزمان پرسشنامه کنترل فکر لوچیانو با پرسشنامه نگرانی حالت پن نیز تایید شد (P<0.01). همچنین، نتایج نشان داد که مردان نسبت به زنان و افراد مسن نسبت به افراد جوان توانایی کنترل فکر بالاتری دارند (P<0.01). بر اساس این یافته ها، پژوهشگران می توانند از ابزاری نوین و کوتاه استفاده کنند که مقایسه و ارزیابی کنترل فکر در افراد را ساده تر می کند.

هدف این پژوهش بررسی نقش قابلیت های نظام روان ایمنی، تعهد سازمانی و احترام سازمانی در پیش بینی ابعاد فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و احساس عدم موفقیت فردی) پرستاران بود. روش این پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن را همه پرستاران بیمارستان های دو شهر آبادان و خرمشهر (450 نفر) تشکیل می دادند. به دلیل محدود بودن تعداد و پیشگیری از افت آزمودنی ها همه آزمودنی ها در پژوهش شرکت داده شدند. داده های مربوط به 270 پرسشنامه که به طور کامل تکمیل شده بود، مورد تحلیل قرار گرفت. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه قابلیت های نظام روان ایمنی (الاه، 2005)، تعهد سازمانی (الن و مایر، 1990)، احترام سازمانی (رامرجان، 2006) و فرسودگی شغلی (مسلش، 1993) بود. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی و رگرسیون چندمتغیری انجام گرفت. نتایج نشان داد که قابلیت های روان ایمنی، تعهد سازمانی و احترام سازمانی پیش بینی کننده فرسودگی شغلی در پرستاران است (P<0.0001). تعهد سازمانی عاطفی دارای بیشترین توان برای پیش بینی ابعاد خستگی عاطفی و احساس عدم موفقیت فردی بود و از طرف دیگر، قابلیت های روان ایمنی برای پیش بینی بعد مسخ شخصیت فرسودگی شغلی پرستاران مناسب بودند.

هدف این پژوهش مقایسه فراوانی ویژگی های ترسیمی کودکان بدسرپرست با کودکان عادی 5 تا 11 سال، بر اساس آزمون ترسیم خانواده کرمن است. پژوهش از نوع علی ـ مقایسه ای بود. کودکان بدسرپرست (15 دختر و 15 پسر) به صورت تصادفی از میان خیریه های منطقه یک تهران انتخاب شدند و کودکان دارای والدین عادی (15 پسر و 15 دختر) نیز به صورت تصادفی از پیش دبستانی ها و دبستان های همان منطقه انتخاب شدند تا شرکت کنندگان از نظر اقتصادی و فرهنگی بهتر همتا شوند. ابزار پژوهش شامل آزمون ترسیم خانواده مدل کرمن (کرمن، 1964) بود. مقایسه ترسیم کودکان در شاخص های: «حذف والدین»، «همسان سازی هشیار»، «پویایی ترسیم» (ریخت حسی ـ تعقلی)، «اولین شخص ترسیم شده» و «سطح ترسیمی خطوط کمرنگ و پررنگ» صورت گرفت. در این پژوهش از روش آماری «خی دو» استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین نوع سرپرستی و فراوانی ترسیم اولین شخص ترسیم شده، حذف کامل، همسان سازی هشیار و پویایی ترسیم (ریخت حسی ـ تعقلی) تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.01). بین نوع سرپرستی و سطح ترسیمی (کمرنگ ـ پررنگ) این تفاوت دیده نشد. نتیجه حاصل از یافته های پژوهش نشان داد که بین ارزنده سازی و ناارزنده سازی در کودکان بدسرپرست و کودکان عادی تفاوت وجود دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی و مشاوره گروهی به شیوه عقلانی ـ عاطفی ـ رفتاری بر خودپنداره تحصیلی، انگیزش پیشرفت و سلامت روان دانش آموزان ناموفق انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون ـ پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان پسر سال دوم و سوم مقطع متوسطه شهر روانسر (874 نفر) بودند. یک مدرسه با روش نمونه گیری تصادفی از میان مدارس متوسطه انتخاب شد. سپس 45 دانش آموزان ناموفق به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند و به پرسشنامه های خودپنداره تحصیلی (دلاور، 1372)، انگیزش پیشرفت (هرمنس، 1970) و سیاهه نشانگان 25 سوالی (نجاریان و داوودی، 1380) پاسخ دادند. سپس یکی از گروههای آزمایش به مدت 9 جلسه 60 دقیقه ای، دو بار در هفته آموزش مهارت های زندگی و گروه دیگر به مدت 8 جلسه، 90ـ70 دقیقه ای، یک بار در هفته مشاوره گروهی را تجربه کردند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که خودپنداره تحصیلی، انگیزش پیشرفت و سلامت روان دانش آموزان پس از هر دو مداخله، بهبود و افزایش معناداری داشته است (P=0.0001). همچنین نتایج نشان داد که بین تاثیر مهارت های زندگی و مشاوره گروهی تفاوت معناداری وجود ندارد. آموزش مهارت های زندگی و مشاوره گروهی، رویکردهای موثر در زمینه کار با دانش آموزان ناموفق، تلقی می شوند.

هدف این پژوهش پیش بینی ابعاد توانمندسازی روان شناختی (شایستگی، موثر بودن یا اثربخشی، خودمختاری، معنی داری و اعتماد) با استفاده از مولفه های سرمایه روان شناختی (خودکارآمدی، امیدواری، انعطاف پذیری و خوش بینی) در میان معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان بود. طرح پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان بودند که در سال تحصیلی 93ـ1392 مشغول به تدریس بودند. از میان جامعه آماری 200 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه توانمندسازی روان شناختی (اسپریتزر و میشرا، 1995) و پرسشنامه سرمایه روان شناختی (لوتانز و همکاران، 2007) بودند. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون همزمان تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که از بین مولفه های سرمایه روان شناختی؛ امیدواری، انعطاف پذیری و خوش بینی به صورت معناداری قادر به پیش بینی بعد شایستگی معلمان است (P<0.05). به علاوه، متغیر امیدواری به صورت معناداری قادر به پیش بینی موثر بودن معلمان بود (P<0.05). متغیر خودکارآمدی نیز به صورت معناداری قادر به پیش بینی خودمختاری معلمان بود (P<0.05). همچنین، متغیر امیدواری به صورت معناداری قادر به پیش بینی معنی داری معلمان بود (P<0.05).

این پژوهش با هدف بررسی رابطه خودکارآمدی، توانمندسازی و شادکامی بر ابراز وجود معلمان مدارس شهرستان اصفهان اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن معلمان ابتدایی شهر اصفهان بودند، که از میان آنان 100 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه خودابرازی بزرگسالان (گی، هالندورث و گالاسی، 1975)، مقیاس توانمندسازی (اسپریتزر، 1995)، مقیاس خودکارآمدی عمومی (شوارتزر و جروسالم، 1995)، و پرسشنامه شادکامی آکسفورد (آرگایل و لو، 1989) بود. در تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که تمام متغیرهای مورد بررسی با همدیگر ارتباط معناداری دارند (P<0.01). همچنین، با بررسی میزان ارتباط متغیر ابراز وجود با سایر متغیر ها مشخص شد، اگر همه متغیرها وارد معادله شوند، خودکارآمدی و شادکامی رابطه معنی داری با ابراز وجود دارند، ولی توانمندسازی رابطه معناداری با ابراز وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر رویکرد گروه درمانی معنوی بر میزان سخت رویی دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان بود. این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون و گروه گواه بود که جامعه آماری پژوهش آن همه دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان در سال تحصیلی 93ـ1392 بود. نمونه پژوهش 30 دانش آموز بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه سخت رویی (کوباسا، 1982) بود. درمان به مدت دوازده جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمون انجام و پرسشنامه سخت رویی (کوباسا، 1982)، در جلسات پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه اجرا شد. سپس داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد که استفاده از معنویت درمانی به شیوه گروهی بر میزان سخت رویی دانش آموزان را افزایش می دهد (P<0.05).

این پژوهش با هدف تعیین نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش بینی علایم افسردگی انجام شده است. روش این پژوهش از نوع همبستگی است و از بین دانشجویان دانشگاه پیام نور اصفهان، 262 نفر از رشته های مختلف به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه راهبردهای شناختی تنظیم هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2002) و آزمون نشانه های اختلالات روانیSCL-90  (دروگاتیس و همکاران، 1973) روی گروه نمونه اجرا شد. داده های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل گردید. نتایج تحلیل نشان داد که از بین 9 مقیاس راهبرد تنظیم شناختی هیجان، به ترتیب؛ فاجعه بار خواندن، پذیرش، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی و نشخوار فکری همراه با استرس اخیر بر افسردگی تاثیر داشته اند و پیش بینی کننده معنادار آن هستند (P<0.001). اما راهبردهای سرزنش خود، سرزنش دیگران، بازارزیابی مثبت، تمرکز مجدد مثبت و کم اهمیت شماری بر افسردگی تاثیر نداشته است و از معادله حذف شدند. این نتایج رهنمودهایی به منظور پیشگیری از بیماری افسردگی از طریق اصلاح راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ارائه می دهد.

این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی گروهی بر ناامیدی و پرخاشگری دانش آموزان پسر دبیرستان انجام شده است. روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان پسر دبیرستان های شهر بروجرد در سال تحصیلی 94ـ1393 بودند. ابزار پژوهش پرسشنامه ناامیدی بک (بک، 1988) و پرسشنامه پرخاشگری اهواز (زاهدی فر، نجاریان و شکرکن، 1379) بود. 30 نفر با نمرات بالای ناامیدی در پرسشنامه ناامیدی بک و پرسشنامه پرخاشگری اهواز به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه گواه (15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در جلسات معنادرمانی شرکت کرد. و پس آزمون بعد از دو هفته بر روی هر دو گروه انجام گرفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که در مقیاس های ناامیدی و پرخاشگری بین گروه آزمایش و گواه در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.001). نتایج بیانگر این است که معنادرمانی گروهی می تواند نومیدی و پرخاشگری را در دانش آموزان دبیرستانی پسر کاهش دهد.