پژوهش و سازندگی
سال:1383 | دوره:17 | شماره:1 (پی آیند 62) در زراعت و باغبانی |تعداد مقالات:16

به منظور توسعه کشت پاییزه در کشور و معرفی اقلیم های جدید و بررسی روند رشد چغندرقند این آزمایش در سال 1380 در دشت ارزوئیه کرمان انجام پذیرفت. طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. در این تحقیق از رقم مقاوم به بولت DEZ در سه تاریخ کاشت، دهم شهریور، اول مهر و بیستم مهر استفاده گردید، جهت تعیین روند رشد نمونه برداری ها هر دو هفته یکبار تا مرحله برداشت انجام پذیرفت. در تاریخ کاشت اول حداکثر CGR بیست گرم در متر مربع در روز بود که برتری قابل توجهی نسبت به تاریخ کاشت سوم با حداکثر CGR11.9 گرم در روز داشت. CGR حاصله در اوایل فصل رشد پائین بود ولی در ادامه افزایش قابل ملاحظه ای یافته است بالاترین CGR نیز مربوط به تاریخ کاشت اول یعنی 165 روز پس از سبز شدن گیاه بود. RGR تاریخ کاشت سوم بیش از دو تاریخ کاشت دیگر بود. حداکثر NAR نیز مربوط به تاریخ کاشت اول و معادل 4.2 گرم در مترمربع در روز بود. تاریخ کاشت اول با حداکثر شاخص سطح برگ 6 بیشترین LAI را داشته، و نسبت سطح برگ (LAR) در تاریخ کاشت اول بیشتر از دو تاریخ کاشت دیگر بود، ولی در اواخر فصل رشد این روند معکوس گردیده است.

از میان خشکبار صادراتی کشور، مغز گردو به دلایل مختلف از جمله بسته بندی نامناسب، خیلی زود دستخوش تغییرات فیزیکی و شیمیایی شده و کیفیت خود را از دست می دهد. به منظور بررسی اثر بسته بندی مغز گردو بر کیفیت و ماندگاری آن، ابتدا پوست سبز گردو جدا و سپس به دو روش آفتابی و استفاده از دستگاه خشک کن شد. بعد از آن مغز گردو در فیلم های پلاستیکی شفاف پلی وینیل کراید (PVC) با ضخامت 250میکرون، شفاف پلی اتیلن با دانسته پایین (LDPE/PA/LDPE) به ضخامت 90 میکرون و نقره ای رنگ پلی آمید/ پلی پروپیلن (PA/PP) در ضخامت 65 میکرون قرار گرفت. فیلم های مورد نظر با دستگاه بسته بندی نیمه خودکار ساخت داخل کشور با دو میزان خلاء 0.85 kg/cm2, 0.72 بسته بندی و به مدت حدود یک سال در دمای محیط نگهداری شد. طی این مدت مقادیر عدد اسیدی، عدد پراکسید، عدد یدی، اندیس کرایس و شمارش کپک و مخمر اندازه گیری و با روش مقایسه میانگین های دانکن با هم مقایسه شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که هر سه عامل اثر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشتند. دو فیلم LDPE/PA/LDPE و PA/PP نسبت به شاهد (بدون بسته بندی) و فیلم PVC ، در حفظ کیفیت مغز گردو موثرتر بودند.با اختلاف بسیار کمی فیلم LDPE/PA/LDPE به PA/PP ارجحیت داشت. نمونه های بسته بندی شده تحت خلاء نسبت به شاهد اختلاف بسیار معنی داری نشان دادند. با اختلاف کمی استفاده از دستگاه خشک کن به روش آفتابی برتری داشت.

ترکیب پذیری عمومی و خصوصی 5 لاین ذرت همراه با تلاقی های یک طرفة آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشان دهندة تنوع ژنتیکی برای تمام صفات مورد بررسی بود. اثرات ترکیب پذیری عمومی برای کلیه صفات به غیر از عمق دانه معنی دار بود. اثرات ترکیب پذیری خصوصی نیز برای تمام صفات به غیر از وزن هزار دانه و در صد چوب معنی دار شد. در نتیجه مشخص گردید که صفت عمق دانه تحت تأثیر ژنهایی با اثر غیر افزایشی و در صد چوب بلال تحت تأثیر ژنهایی با اثر افزایشی است. در کنترل صفات تعداد روز تا ظهور کاکل، تعداد روز تا شروع گرده دهی، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، عملکرد، تعداد روز تا رسیدگی کامل و قطر بلال اهمیّت ژنهایی با اثرات افزایشی و غیرافزایشی یکسان بود ولی در کنترل صفات تعداد برگهای بالای بلال و تعداد ردیف دانه سهم ژنهایی با اثرات افزایشی بیشتر از غیرافزایشی بود. بطور کلی لاینهای , 1515 K17MO برای افزایش عملکرد، لاینهای 1515 Kو 1254.2K برای زودرسی، 17 MOبرای افزایش وزن هزار دانه و تعداد دانه در ردیف و 1263.8K , 1254.2 Kبرای افزایش تعداد ردیف دانه و قطر بلال مناسب بودند.

زنبور (Cotesia rufricus (Haliday)  پارازیتوئید داخلی- تجمعی لارو شب پره تک نقطه ای برنج M. unipuncta و تعداد دیگری از گونه ها خانواده Noctuidae می باشد. این زنبورها برای نخستین بار از روی این آفت به عنوان یک عامل کنترل کننده طبیعی شب پره تک نقطه ای برنج از مزارع برنج غرب مازندران گزارش شده است (3). بررسی های بیولوژیک نشان داد که زنبور ماده C. rufricus معمولا تخم های خود را در داخل بدن لاروها سنین پائین (سن اول تا سوم) تک نقطه ای برنج گذاشته و تخم ها 2 روز بعد تفریخ می شوند. لاروها پارازیتوئید حدود 15 روز در داخل بدن میزبان از محتویات بدن آن تغذیه کرده و پس از رشد کامل، لاروهای سنین آخر زنبور نقطه ای از پوست بدن میزبان (معمولا حدفاصل حلقه های شکم) را سوراخ نموده و خارج می گردند. لاروها میزبان به علت سوراخ های ایجاد شده روی بدن در همان نزدیکی دسته پیله ها از بین می رود. لاروهای زنبور بلافاصله در همان نزدیکی شروع به تنیدن پیله ابریشمی سفید رنگی بدور خود کرده و در آن دوران شفیرگی را طی می کنند. معمولا 8 روز پس از تنیدن پیله و طی دوره شفیرگی، زنبور کامل قسمت بالای پیله را سوراخ نموده و از آن خارج می شود. فعالیت زنبور در ماههای تابستان با افزایش فعالیت لاروی شب پره تک نقطه ای برنج افزایش یافته و در برخی ماهها درصد پارازیتیسم به 14.21 درصد می رسد.

در این پژوهش با توجه به نقش اساسی آلکالوئیدهای تروپانی در صنایع داروئی و به منظور زمینه سازی تولید نیمه صنعتی و صنعتی الکالوئیدها، گیاه تاتوره (Datura stramonium) از نظر بهینه سازی رشد و تولید آلکالوئیدهای تروپانی به وسیله برخی عوامل فیزیکوشیمیایی مورد بررسی قرارگرفت. سوسپانسیون سلولی از کالوس های نیمه شفاف حاصل از جدا کشت های برگی در محیط MS دارای هورمون های کینتین mg/lit) 0.5( و اسید نفتالین استیک mg/lit) 2( به دست آمد. نتایج حاصل از بررسی غلظت های مختلف گلوکز نشان داد که در مقدار 30 گرم بر لیتر بیشترین تولید آلکالوئید و در40 گرم بر لیتر بیشترین مقدار زی توده به وجود می آید. بررسی نقش مقادیر سوکروز نشان داد که بیشترین میزان تولید آلکالوئیدهای تروپانی در غلظت 20 گرم بر لیتر و بیشترین زی توده در مقدار 40 گرم بر لیتر می باشد. نتایج آزمایش ها مشخص ساخت افزایش غلظت نیترات پتاسیم موجب کاهش بیوسنتز آلکالوئیدهای تروپانی می گردد و مناسب ترین غلظت به کار گرفته شده میزان 9.4 میلی مولار است. بیشترین تولید زی توده در محیط دارای 37.6 میلی مولار به دست آمد. همچنین مشخص شد که غلظت بهینه نیترات آمونیوم برای تولید آلکالوئید 10.3 میلی مولار و بیشینه زی توده در 41.22 میلی مولار می باشد. در خصوص کلرید کلسیم بررسی ها نشان داد از بین غلظت های به کار گرفته شده مقدار مناسب کلرید کلسیم برای رشد و تولید آلکالوئید، 7.92 میلی مولار است. نتایج حاصل از بررسی اثر دما نیز مشخص ساخت مناسب ترین دما برای تولید آلکالوئید دمای 20 درجه سانتی گراد است.

به منظور بهینه سازی مصرف آب آبیاری تکمیلی و تعیین حد بهینه نیتروژن برای گندم دیم رقم سبلان، تحقیقی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت اسپلیت پلات (کرت های خرد شده) و در سه تکرار و به مدت سه سال (81-1378) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجراء درآمد. سطوح مختلف آبیاری تکمیلی شامل: آبیاری تکمیلی کامل، تامین آب به میزان 66 درصد آبیاری تکمیلی کامل، تامین آب به میزان 33 درصد آبیاری تکمیلی کامل و بدون آبیاری (شرایط دیم) و مقادیر نیتروژن نیز شامل: صفر، 30، 60، 90و 120 کیلوگرم در هکتار ازت خالص بود. نتایج سه ساله تحقیق نشان داد که ضمن وجود تفاوت معنی داری بین سطوح آبیاری، نیتروژن و اثرات متقابل آبیاری در نیتروژن در سطح آماری یک درصد، حداقل مصرف آب (با تاکید بر انجام آبیاری پاییزه منتج به سبز کامل) برای دستیابی به عملکرد مطلوب، ضروری است که همراه با حد بهینه نیتروژن 60 کیلوگرم در هکتار ازت خالص دارای بالاترین میزان بهره وری از آب آبیاری (WPI) در عملکرد کل (30 کیلوگرم بر میلیمتر) و وضعیت مطلوبی از میزان بهره وری از آب آبیاری +بارش (WPI+R) یعنی 7.4 کیلوگرم بر میلیمتر و میزان بهره وری از آب آبیاری (WPI) در اضافه عملکرد نسبت به شرایط دیم (20.1 کیلوگرم بر میلیمتر) می باشد. علیرغم متفاوت بودن میزان بارندگی در سه سال تحقیق، نتایج بدست آمده، همسو بود.

یکی از محصولات مهم صادراتی کشور پسته می باشد که نقش زیادی در صادرات غیرنفتی داشته و سالانه بیش از 400 میلیون دلار ارزآوری دارد، اما تولید این محصول در مراکز عمده تولید آن با مشکل کمبود آب روبرو می باشد که مدیریت نهاده ها و استفاده بهینه از آنها می تواند تا حد زیادی در رفع این معضل کمک نماید. در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای با 228 کشاورز پسته کار در منطقه رفسنجان مصاحبه شد و سپس براساس دو سناریوی حداکثر سازی سود 7793 متر مکعب در هکتار است، که با توجه به سطح زیرکشت پسته در منطقه که حدود 110 هزار هکتار می باشد در صورتی که کشاورزان براساس حداکثر سازی سود، آب مصرف کنند، معضل اضافه برداشت آب از منابع زیرزمینی که هم اکنون حدود 154 میلیون متر مکعب می باشد تا حد زیادی رفع خواهد شد. همچنین با استفاده از حداقل سازی هزینه مقدار بهینه آب را مورد بررسی قرار داده ایم، نتایج این سناریو نیز نشان می دهد اگر کشاورزان براساس حداقل سازی هزینه عمل کنند مقدار بهینه آب بطور متوسط برابر 7294 متر مکعب در هکتار می باشد، نظر به اینکه هم اکنون هر بهره بردار به طور متوسط 9104.8 متر مکعب آب مصرف می کند در صورتی که کشاورزان براساس حداقل سازی هزینه عمل نمایند مقدار برداشت از منابع زیرزمینی آب به میزان 181 میلیون متر مکعب کاهش می یابد. همچنین با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده هاDEA) ) کارائی فنی، تخصیصی و اقتصادی بهره برداران محاسبه گردید که نتایج نشان می دهد که متوسط کارائی فنی، تخصیصی و اقتصادی کشاورزان به ترتیب برابر 0.721 ، 0.819 و 0.613 می باشد. اختلاف بین کارائی بهره برداران نشان می دهد با بکارگیری مقدار بهینه نهادها می توان تولید را به مقدار زیادی افزایش داد.

خشکی از تنش های محیطی بسیار مهم درکاهش رشد و تولید گیاهان می باشد. یونجه از گیاهان علوفه ای مهم است که سطح زیادی از مراتع و مزارع را به خود اختصاص داده است، اطمینان از میزان جوانه زنی و تحمل به خشکی یونجه اهمیت زیادی دارد، که این مهم با انتخاب ژنوتیپ های مقاوم در برابر تنش خشکی امکان پذیر است. به این منظور، در آزمایش اول اثر تنش خشکی بر پارامترهای رشد هشت توده یونجه چند ساله (نیکشهری، بغدادی، قره یونجه، یزدی، سی ریور، سکوئل، رنجر و کدی) در مرحله جوانه زنی بررسی گردید. برای اعمال تنش از پلی اتیلن گلایکول (6000(PEG با پتانسیل های اسمزی شامل صفر (شاهد)، 4-،8-، 12- بار استفاده شد. نتایج نشان داد که توده های یونجه در برابر تنش خشکی با یکدیگر اختلاف دارند. توده های یونجه یزدی و نیکشهری کمترین درصد و توده رنجر بیشترین درصد تغییر را در کلیه صفات مورد بررسی از خود نشان دادند.در آزمایش دوم، سه توده انتخابی شامل توده های یزدی، نیکشهری و رنجر، در محیط کشت هیدروپونیک با پتانسیل های مختلف خشکی (6000(PEG قرار گرفتند. پس از 4هفته، پارامترهایی همچون طول ریشه، طول ساقه و نسبت طول ریشه به ساقه، تعداد و سطح برگ، وزن خشک ریشه ساقه و برگ اندازه گیری شد. ژنوتیپ هایی که در غلظت بالا (12- بار) زنده ماندند، جهت تولید بذر به خاک منتقل گردیدند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی کلیه صفات کاهش یافتند، در حالیکه با افزایش تنش نسبت طول ریشه به ساقه افزایش یافت. در میان این توده ها، توده یزدی مقاومترین و رنجر حساس ترین توده نسبت به خشکی شناسایی شد.

به منظور بررسی اثرات تاریخ و فاصله کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی بذر پیاز رقم تگزاس ارلی گرانو 502 ، آزمایشی طی دو سال زراعی 79-1377 در مزرعه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان به صورت طرح طرح کرتهای یک بار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی تاریخ کاشت در چهار سطح (اول مهر، 15 مهر، آخر مهر و 15 آبان) و فاکتور فرعی فاصله بوته روی ردیف در سه سطح (10، 20 و 30 سانتیمتر) بود. نتایج نشان داد که تاریخ های کاشت اول و دوم با میانگین عملکرد دانه حدود 1400 کیلوگرم در هکتار با اختلاف معنی داری نسبت به سایر تاریخ برتر بودند. مقایسه میانگین تعداد چتر در متر مربع، تعداد کپسول در چتر و تعداد در کپسول نیز، برتری و اختلاف معنی دار تاریخ های اول و دوم را نسبت به دو تاریخ دیگر نشان داد. وزن هزاردانه نیز در تاریخ سوم نسبت به سه تاریخ دیگر کاهش معنی دار داشت. با افزایش فاصله بوته از 10 به 30 سانتی متر، عملکرد دانه و تعداد چتر در واحد سطح کاهش یافت اما میانگین تعداد کپسول در چتر و وزن هزار دانه در فاصله بوته 10 سانتیمتر نسبت به دو فاصله دیگر کمتر شد. از میان اجزاء عملکرد دانه تعداد چتر در واحد سطح با ضریب 0.85 بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد و به تنهایی 72 درصد از تغییرات عملکرد دانه را در مدل تخمین عملکرد دانه توجیه نمود. در بررسیهای جوانه زنی بذر، تجزیه واریانس درصد جوانه زنی در سطوح مختلف تاریخ کاشت و فاصله بوته معنی دار نگردید. سرعت جوانه زنی در دو تاریخ کاشت اول در سطح 5 درصد بیشتر از دو تاریخ دیگر شد ولی بین فواصل بوته تفاوت معنی داری از لحاظ سرعت جوانه زنی نبود.

مقدار کل فنل در عصاره برگ های اول دو رقم گندم) Mv17 مقاوم) و بولانی (حساس) در شرایط گلخانه ای و در زمان های 24، 48، 72، 100، و 216 ساعت بعد از مایه زنی با اوردسپورهای نژاد 150 E 134 زنگ زرد Puccinia striiformis) ( با در نظر گرفتن 4 تکرار (گلدان) برای هر تیمار، اندازه گیری فنل کل در برگ از معرف فولین و برای تهیه منحنی استاندارد از اسید کافئیک استفاده شد. مقدار جذب درطول موج 725 نانومتر با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر خوانده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مقدار فنل کل در رقم مایه زنی از زمان 24 ساعت بعد از مایه زنی افزایش داشت و این افزایش تا زمان 144 ساعت همچنان ادامه یافت و در زمان 100 ساعت به اوج خود رسید. مقدار فنل کل در زمان 216 ساعت بعد از مایه زنی کاهش پیدا نمود و به حد تیمار خود رسید. در رقم حساس بولانی مایه زنی شده تغییری در مقدار فنل کل دیده نشد و اختلافی با تیمار شاهد خود نداشت

به منظور بررسی اثر آللوپاتی عصاره سیاه تاغ، آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و جهت بررسی اثر نماتودکشی، آزمایشی دیگر در غالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. در بررسی اثر آللوپاتی، فاکتورهای مورد آزمایش شامل غلظتهای عصاره سر شاخه های سیاه تاغ با 4 سطح (0، 25، 50 و100درصد) و گونه زراعی با دو سطح (گندم و یونجه) و در بررسی اثر نماتودکشی از غلظتهای (0، 10، 25 و 50درصد) عصاره استفاده شد. نتایج حاصل از این بررسیها نشان می دهدکه عصاره تاغ دارای خاصیت آللوپاتی و نماتودکشی است. در بررسی اثر آللوپاتی، بیشترین اثر بازدارندگی در غلظت 100درصد مشاهده شد. در این غلظت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه و وزن آنها تحت تاثیر اثر بازدارندگی عصاره تاغ قرار گرفته و نسبت به شاهد معنی داری بودند. در غلظت 50درصد کلیه صفات به جز درصد جوانه زنی نسبت به شاهد معنی دار بوده و در غلظت 25 درصد تنها طول ریشه چه نسبت به شاهد معنی دار بود. در این بررسی دو گیاه یونجه و گندم نسبت به آللوپاتی حساسیت یکسانی به اثر بازدارندگی عصاره تاغ نشان ندادند و گیاه یونجه بیشتر تحت تاثیر خاصیت آللوپاتی قرار گرفت. بررسی نتایج اثر نماتودکشی عصاره تاغ نشان می دهد که اولا عصاره تاغ دارای خاصیت نماتودکشی می باشد و با افزایش غلظت عصاره درصد مرگ و میر نماتود ها نیز افزایش می یابد. ثانیا غلظت های مختلف عصاره تاغ تعداد نماتودهای پارازیت زنده را به طور موثر و معنی دار کاهش داد ولی تاثیر آن روی نماتودهای ساپروفیت زنده معنی دار نشد که این نکته امتیاز مثبتی برای این عصاره در حفظ محیط زیست و تعادل بیولوژیک خاک محسوب می گردد. تیمارهای آزمایشی بر روی تعداد کل نماتودهای زنده و مرده و همچنین بر تعداد نماتودهای پارازیت زنده و مرده و ساپروفیت مرده در سطح 1 درصد معنی دار بوده است، اما اثر تیمارها بر روی نماتودهای ساپروفیت زنده معنی دار نبوده است. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، عصاره تاغ در غلظت25 درصد علاوه بر اینکه تعداد قابل توجهی از نماتودهای پارازیت را از بین می برد (حدود 64 درصد) اثر کمی روی نماتودهای آزاد یا ساپروفیت دارد، در حالی که سموم نماتودکشی کلیه نماتودهای موجود در خاک اعم از پارازیت و ساپروفیت را از بین می برد. از طرف دیگر این غلظت از عصاره تاغ کمترین اثر بازدارندگی روی خصوصیات رشد گیاهچه های گندم و یونجه داشته است

اثر شوری خاک بر پنبه (Cossypium hirsutum L.) در دو رقم مقاوم سای اکرا (Siokra) و نیمه مقاوم ساحل (Sahel) تحت چهار سطح شوری خاک هدایت الکتریکی 0.6 (شاهد) ، 6.3 ، 12.3 و 16 (دسی زیمنس بر متر) مورد بررسی قرار گرفت. تنش شوری منجر به کاهش طول ساقه چه و ریشه چه، مواد آلی و مقدار کلروفیل هاa) ،b، (a+b در هر دو رقم شد. افزایش القاء شده در مقدار پرولین، قندهای محلول، پروتئین های محلول و کاهش در فعالیت پراکسیدازی در رقم سای اکرا به طور معنی داری بالاتر بود. در هر دو رقم غلظت یون های CI- ،Na+ و K+ به طور قابل ملاحظه ای در برگ ها افزایش داشت. این نشان می دهد که مقاومت به شوری با توان گیاه در محدود ساختن جذب و تجمع یون ها همراه نبوده است. تجمع Na+ در رقم ساحل بیشتر از سای اکرا بود.

بررسی نحوه توراث، نوع عمل ژنها و تعیین استراتژی مؤثر اصلاحی درجهت بهبود صفات فیزیولوژیک و مورفو- فیزیولوژیک به خصوص در شرایط تنش خشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به این منظور، مطالعه ای با استفاده از دو رقم حساس و متحمل به تنش خشکی صورت گرفت. ارقام سخا8 (متحمل) و پیشتاز (حساس) به عنوان والدین به همراه نسلهای ، F2 ،BC1 ، F1 و BC2 در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در محیط واجد تنش خشکی کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین نسل ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی وجود دارد. مقدار درجه غالبیت نشان دهنده وجود فوق غالبیت ژنها برای تمامی صفات بود. مقدار مثبت پارامتر F نشان دهنده این مطلب بود که ژنهای غالب عمدتا در والد سخا 8 که مقادیر بیشتری از صفات مذکور را دارا باشد قرار گرفته اند. برازش مدل ساده افزایشی- غالبیت حاکی از آن بود که این مدل توجیه کننده تغییرات ژنتیکی شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک میباشد. در مورد صفات محتوی نسبی آب برگ پرچم و میانگین سرعت پرشدن دانه به دلیل عدم کفایت مدل ساده افزایشی- غالبیت مدل 6 پارامتری برازش داده شد. سرانجام مشخص گردید که برای محتوی نسبی آب برگ پرچم مدل m-d-h-i-j و در مورد میانگین سرعت پرشدن دانه مدل m-d-h-I توجیه کننده تغییرات این صفات می باشد. برآورد وراثت پذیری و نوع عمل ژن نشان داد که گزینش به منظور بهبود صفات مورد مطالعه در شرایط تنش و به ویژه در نسلهای اولیه اصلاحی بازده ژنتیکی متوسطی خواهد داشت. بنابراین، از نتایج این مطالعه چنین برمی آید که می توان استفاده از صفات میانگین سرعت پرشدن دانه و شاخص برداشت را به عنوان معیارهای انتخاب غیرمستقیم به منظور بهبود عملکرد دانه گیاه در شرایط تنش خشکی توصیه نمود.

28 توده بومی و دو رقم اصلاح یونجه برای تشکیل خزانه پلی کراس مورد استفاده قرار گرفت. بذر خانواده های ناتنی در گلدانهای انفرادی کشت شدند. در سن یک ماهگی تعداد برگ، ارتفاع گیاهچه، طول و عرض برگ لپه ای، طول اولین میان گره، طول و عرض اولین برگ در بیش از 2000 گیاهچه 30 روزه اندازه گیری شدند. پس از انتقال گیاهچه به مزرعه وزن تر، وزن خشک، تعداد ساقه و ارتفاع بوته در 900 گیاه بصورت انفرادی در هر یک از چهارچین اندازه گیری شد. همچنین صفات روزهای تا 50% گلدهی، درصد پوشش سبز، نسبت وزن تر و خشک برگ به وزن تر و خشک بوته و اندازه برگ (3 برگچه) برحسب واحدهای آزمایشی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. وراثت پذیری خصوصی براساس تک بوته (H1) و میانگین خانواده (H2) برای هر یک از صفات محاسبه شد. درکل، برای هر صفت H2 بزرگتر از H1 بدست آمد و این اختلاف برای صفات گیاه بالغ نسبتاً بیشتر مشهود بود. بیشترین مقادیر وراثت پذیری به ترتیب به صفات تعداد ساقه و روزهای تا 50% گلدهی اختصاص داشت. کمترین مقدار وراثت پذیری در بین صفات گیاهچه ای متعلق به ارتفاع و بیشترین مقدار آن به طول برگ لپه ای بود.