مهندسی آموزشی: تکنولوژی و طراحی آموزشی
سال:1393 | دوره:3 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

این مقاله، مطالعه ای تحلیلی در فلسفه و ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی و بررسی ادبیات موجود، دیدگاه دست اندرکاران و نظریه پردازان این رشته علمی می باشد. تکنولوژی آموزشی مانند دیگر پدیده های بشری، نیازمند تامل فلسفی و اندیشیدن در حوزه فلسفه، اهمیت و کاربرد آن دارد. کاربرد موثر جهت حل مشکلات آموزشی، در گرو این امر است که چنین تاملی با دقت کافی صورت پذیرد. در این مقاله فلسفه تعلیم و تربیت، فلسفه آموزش و پرورش، فلسفه تکنولوژی و بالاخره فلسفه تکنولوژی آموزشی بررسی و مورد واکاوی قرار گرفته است. در گذشته از تکنولوزی آموزشی به عنوان رشته ای به منظور رسیدن به آرمان های تربیتی، همچنین تسهیل گر آموزش و یادگیری سخن به میان آمده است. بررسی تاریخچه تکنولوژی آموزشی از ابتدای پیدایش رسمی آن به عنوان یک رشته علمی در چند دهه قبل بیانگر این نکته است که این رشته در ابتدا فقط به عنوان کاربرد ابزار دیداری و شنیداری یاد می شده است. اما بعدها بیشتر به اهمیت آن پی برده شد و به عنوان یک رشته علمی که از یافته های سایر علوم نیز استفاده می کند، وارد عرصه آموزش و یادگیری شده است. امروزه تکنولوژی و طراحی آموزشی به عنوان یک رشته علمی کارآمد برای حل مسایل آموزشی کاربرد دارد و مورد پذیرش قرار گرفته است. همچنین در این پژوهش برای درک ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی سه دیدگاه متفاوت - فلسفه و رشد نظریه ها، پژوهش فلسفی و فلسفه های شخصی - در زمینه مبانی فلسفی این رشته بیان شده و در آخر در مورد حیطه ها و کاربرد این رشته بحث شده است.

مقوله تکنولوژی مشتمل برباورها ورویکردهای متفاوتی است. علی رغم وجود باورها و رویکردهای متعدد، برخی صاحبنظران، تکنولوژی و فلسفه تکنولوژی را به دو رویکرد «ابزارشناسانه» و «تمدن ساز» منحصر می نمایند. علاوه بر این، «پیشرفته» یا «عدم پیشرفته بودن» رویکردها، بر اساس تقدم و تاخر زمانی را مطرح می کنند، به طوری که رویکردی را صرفا به خاطر همزمانی با دوران پست مدرن بر کرسی حقانیت نشانده و رویکردهای ماقبل آن را واپس گرا می دانند. در این مقاله، پس از مقدمه ای درباره تکنولوژی و ماهیت آن، تاریخچه مختصری از سیر تکوین این موضوع بیان می شود، سپس دیدگاه ها و طبقه بندی هایی از فلسفه تکنولوژی مطرح می شود. نتیجه بررسی ها نشان می دهد رویکردها و باورهای متعددی درباره فلسفه تکنولوژی وجود دارد و این رویکردها و باورها در یک سطح و طراز همچنان در محافل فلسفی مطرح است و صرفا بر اساس معیار گذشت زمان نمی توان یکی را بر دیگری ترجیح داد.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی تاثیر فاوا بر موفقیت هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش پسرانه شهر سروآباد از دیدگاه دانش آموزان و معلمان بود تا رهیافت این امر، شناسایی جامع وضع موجود به منظور تقویت نقاط قوت و رفع کاستی ها باشد. روش پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری پژوهش، تمامی دانش آموزان و معلمان هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش در سال تحصیلی 1393-1392 بودند. برای انتخاب نمونه آماری از روش تصادفی طبقه ای برای انتخاب دانش آموزان و از روش در دسترس برای انتخاب معلمان استفاده شد. حجم نمونه آماری برای معلمان 15 نفر و برای دانش آموزان با استفاده از فرمول کوکران و سپس اعمال فرمول تصحیح، 91 نفر برآورد شد که برای دقت بیشتر، این تعداد به 100 نفر افزایش یافت. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد، که روایی صوری و محتوایی آن ازسوی متخصصان، تایید شد و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برای پرسشنامه دانش آموزان 0.81 و برای پرسشنامه معلمان 0.88 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون ویلکاکسون و آزمون تحلیل عاملی بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده، تاثیر مثبت فاوا را در موفقیت کلی هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش، از دیدگاه معلمان و دانش آموزان نشان می داد، هرچند این تاثیر در شاخص هایی چون تعامل در کلاس، علاقه به معلم، فاصله با دانش آموزان برتر، نظم و انضباط در کلاس، میزان مطالعات خارج از کتاب از دیدگاه دانش آموزان و شاخص های تعامل در کلاس، نظم و انضباط در کلاس و توانایی دانش آموزان در پاسخگویی به سوالات سطوح بالاتر یادگیری از دیدگاه معلمان تایید نشد. به علاوه، آزمون تحلیل عاملی تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات را در 5 عامل عمده که 70 درصد واریانس ها را شامل می شوند، تبیین کرد، به گونه ای که بیشترین تاثیر فاوا، به ترتیب بر افزایش جذابیت و انگیزه، پیشرفت تحصیلی، رضایت و فهم، تعامل و همکاری و نظم و علاقه دانش آموزان بوده است.

هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر روش تدریس 5E بر یادگیری و خلاقیت دانش آموزان است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. روش پژوهش حاضر شبه تجربی از نوع طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل نابرابر است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه سوم متوسطه مدارس دولتی شهر روانسر در سال تحصیلی 1393- 1392 است. روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای است که حجم نمونه گروه آزمایشی 30 نفر و گروه گواه 30 نفر است. ابزار گردآوری داده ها، آزمون خلاقیت عابدی است که پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 0.69 به دست آمده و روایی آن، با همسانی درونی مشخص شده است، در آن از نظر متخصصان نیز استفاده شد. آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته بود که پایایی آن 0.79 به دست آمد و روایی این آزمون بر اساس روش روایی محتوایی مشخص شد. پیش از شروع نیم سال آزمون پیشرفت تحصیلی و خلاقیت بر روی دانش آموزان اجرا شد و پس از آن، روش تدریس سنتی و روش تدریس 5E در پایان نیم سال آزمون پیشرفت تحصیلی و خلاقیت بر روی دانش آموزان دو گروه اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیره) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از روش تدریس 5E در رشد یادگیری و خلاقیت دانش آموزان به طور معناداری موثرتر از روش آموزش سنتی است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر نیازهای اعضای هیات علمی بر سطح رضایت شغلی آنان (مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب) است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ افق زمانی، مقطعی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع علی پس از وقوع بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه اعضای هیات علمی شاغل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در سال 93-92 است. با مراجعه به فرمول کوکران، تعداد 218 نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی از جامعه آماری انتخاب شده است. پس از حذف پرسشنامه های ناقص، تعداد 171 پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل استفاده شد. برای جمع آوری داده های مربوط به نیازهای اعضای هیات علمی بر رضایت شغلی از پرسشنامه محقق ساخته 32 گویه ای استفاده شده است. روایی پرسشنامه ها ازطریق روایی صوری و محتوایی و پایایی آنها با اجرای آزمایشی پرسشنامه در نمونه ای با حجم 30 نفر ازطریق آلفای کرونباخ عدد 0.928 برای پرسشنامه پاسخگویی به نیازها و عدد 0.902 برای پرسشنامه رضایت شغلی برآورد شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون های آمار توصیفی از جداول توزیع فراوانی، نمودار خطی میانگین ها، شاخص های مرکزی نظیر میانگین، انحراف استاندارد و چولگی و کشیدگی و برای تحلیل آماری فرضیه های پژوهش در آمار استنباطی از آزمون های مناسب آمار استنباطی، ازجمله ضریب همبستگی یومان ویتنی، کروسکال والیس و رگرسیون استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که پاسخگویی به نیازهای اعضای هیات علمی بر افزایش رضایتمندی آنها تاثیر معناداری دارد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای و توانایی فضایی در بین دانش آموزان انجام گرفت. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستان شهرستان شهریار و نمونه آن 300 نفر از این جامعه بود که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل یک پرسشنامه محقق ساخته (جهت گردآوری اطلاعات پیرامون میزان استفاده از بازی های رایانه ای) و آزمون تونایی فضایی نیوتن و بریستول با پایایی 0.85 بود. اطلاعات با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته ها نشان داد که بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای و توانایی فضایی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای و خرده عامل های توانایی فضایی، یعنی ادراک فضایی، چرخش ذهنی و تصویرسازی فضایی رابطه معنادار وجود دارد.

در پژوهش حاضر، تاثیر نرم افزار آموزشی «دبستان قرآن» بر انگیزش تحصیلی و روخوانی قرآن دانش آموزان پسر پایه سوم ابتدایی بررسی شده است. جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه سوم ابتدایی شهرستان خواف است که 40 نفر از آنها ازطریق روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش، نیمه آزمایشی بود، ابزار استفاده شده دو پرسشنامه محقق ساخته روخوانی قرآن کریم و پرسشنامه انگیزش تحصیلی مک اینرنی و سینکلایر بوده است. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس و نیز نرم افزار 19- SPSS تحلیل شدند.نتایج پژوهش نشان داد که: نرم افزار آموزشی «دبستان قرآن» بر انگیزش تحصیلی، روخوانی قرآن و نیز بر بخش خوانی، شمرده خوانی و روان خوانی قرآن دانش آموزان تاثیر مثبت دارد. پس نرم افزار آموزشی «دبستان قرآن» را می توان از یک سو به عنوان یکی از راهکارهای مناسب برای پیشرفت درس قرآن پیشنهاد کرد. از سوی دیگر، می توان از آن برای افزایش انگیزش تحصیلی دانش آموزان استفاده کرد.