پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)
سال:1392 | دوره:10 | شماره:10 (پیاپی 37) |تعداد مقالات:14

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های تربیت شهروندی یعنی دانش، مهارت و نگرش های شهروندی در کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه صورت گرفته است. در این تحقیق از روش تحلیل محتوای آنتروپی شانون استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه بود و با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و به دلیل محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده، کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. جهت گردآوری داده ها چک لیست تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت و روایی آن توسط متخصصان این حوزه تایید شد. به منظور تعیین پایایی ابزار تحقیق از روش بازآزمایی استفاده شد و مقدار ضریب همبستگی 0.87 حاصل گشت. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر آن است که از مجموع 3194 واحد ضبط شمارش شده، 248 واحد به دانش شهروندی، 99 واحد به مهارت شهروندی و 103 واحد به نگرش شهروندی اختصاص دارد. این در حالی است که هر 103 به مهارت شهروندی و یک از شاخص های مربوط به مولفه های تحقیق به صورت نامتوازن مورد توجه قرار گرفته و کتاب های درسی نیز به یک نسبت به مولفه های شهروندی نپرداخته است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر بازنگری برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه در راستای توجه بیشتر به مولفه ها و شاخص های کمتر مورد توجه، ضروری به شمار می آید.

هدف کلی از انجام این پژوهش، ارزیابی اثربخشی بیرونی شایستگی های محوری برنامه درسی کارشناسی رشته های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس بر مبنای مدل چشم شایستگی بود. جامعه آماری آن شامل همه فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی در گروه های علوم انسانی، فنی و مهندسی، منابع طبیعی و علوم پایه و حقوق و الهیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس می شود که از سال 1385 تاکنون فارغ التحصیل شده اند، اطلاعات آنها در کانون فارغ التحصیلان این دانشگاه به ثبت رسیده است و هم اکنون نیز شاغل هستند (234 نفر). به کمک روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 159 نفر انتخاب شدند. با استفاده از ابعاد سه گانه مدل چشم شایستگی انجمن بین المللی مدیریت پروژه (2008) پرسشنامه محقق ساخته طراحی و میان کلیه افراد جامعه توزیع شد. داده ها با استفاده از روش های آمار استنباطی، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که 1- شایستگی های فنی، رفتاری و زمینه ای دانش آموختگان گروه های مختلف تحصیلی پایین تر از حد مطلوب بود. 2- در همه گروه ها، اثربخشی بیرونی برنامه درسی بر اساس شایستگی های فنی در دانش آموختگان مرد بالاتر از دانش آموختگان زن بود. 3- در همه گروه ها، اثربخشی بیرونی برنامه درسی بر اساس شایستگی های رفتاری و زمینه ای در دانش آموختگان زن بالاتر از دانش آموختگان مرد بود.

هدف پژوهش حاضر، تعیین ابعاد پداگوژیکی اسلامی کردن برنامه های درسی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی است. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی است. سوال کلی پژوهش عبارت است از: ابعاد و مولفه های اصلی پداگوژی نظام برنامه درسی اسلامی کدامند و چه مدلی را می توان برای اسلامی کردن نظام برنامه های درسی - دانشگاهی ارائه کرد؟ جامعه آماری این پژوهش را کلیه ا حوزه و اساتید دانشگاه های اصفهان در حوزه علوم تربیتی و برنامه ریزی درسی در سال تحصیلی 1389-1390 تشکیل داده اند. در مجموع، تعداد 165 نفر برای تحقیق انتخاب شدند. برای تامین روایی مدل از روایی صوری (استفاده از نظرات تعدادی از متخصصان برای اظهار نظر پیرامون شکل ظاهری پرسشنامه)، روایی محتوایی (استفاده از نظرات متخصصان برای اظهار نظر درباره انطباق پرسشنامه با اهداف پژوهش)، و روایی سازه (برای تعیین میزان انطباق پرسشنامه با سازه های تبیینی نظریه های مورد استفاده)، استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و واریانس) و آمار (آزمون T تک نمونه ای) و نیز آزمون تحلیل عامل جهت استخراج عوامل موجود مولفه های اصلی پرسشنامه ارزیابی مدل پیشنهادی استفاده شده است. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که زیر مولفه های ابعاد پداگوژی اسلامی کردن برنامه های درسی عبارتند از فلسفه و اهداف مدل (با ارزش ویژه 3.453)، مبانی نظر مدل (با ارزش ویژه 3.786)، چارچوب ادراکی مدل پیشنهادی با زیر مولفه های ارزش های یادگیری در نظام دینی اسلامی (ارزش ویژه 4.348)، پژوهش محوری بر اساس منابع اسلامی (ارزش ویژه 4.674)، نهادینه سازی عادات و رفتارهای انسان گرایانه (ارزش ویژه 4.012)، بومی سازی تئوری های برنامه های درسی بر اساس منابع اسلامی (ارزش ویژه 3.593)، رویکرد صلاحیت مداری (ارزش ویژه 3.328)، ایجاد وحدت بر اساس تعالیم اسلامی، تقویت روح معنوی (ارزش ویژه 4.243)، تقویت قوه تفکر و تعقل فراگیران (ارزش ویژه 4.268)، توسعه مسوولیت پذیری فراگیران (ارزش ویژه 3.568)، مراحل اجرایی مدل پیشنهادی (ارزش ویژه 4.754)، نظام ارزشیابی از مدل پیشنهادی (ارزش ویژه 4.234). در نهایت مدل پیشنهادی پژوهش با (ارزش ویژه 4.963)، مقدار t=2.743 و سطح P<0.001 معنادار است و مورد تایید بالاتر از سطح متوسط از نظر پاسخ گویان قرار گرفته است.

تاریخ فلسفه تعلیم و تربیت با پنج واژه حیاتی و مهم رو به رو بوده و هست و این واژگان پنج موقعیت را در بحث مربوط به فرایند تدریس و یادگیری در دنیای مدرن تعیین نموده اند. این کلمات عبارتند از: ذهن، دموکراسی، ستمدیدگی، جامعه پذیری، حکایت و قصه. سه واژه اول به ترتیب با نام های فردریک هربارت - دیویی و پائولوفریره آمیخته است که در آمریکا و آمریکای لاتین و افریقا مطرح بودند و اجتماعی کردن با استفاده از ابزار دانش مربوط به مارکسیسم است که عمدتا در برزیل، فرانسه و ایتالیا مورد تفسیر قرار گرفته است. واژه قصه و حکایت نیز به وسیله افراد مختلف در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفته است و واژه ای است که توسط طرفداران عمل گرایی نوین - به ویژه گیرالدلی در تبیین تئوری تربیتی - مورد توجه واقع شده است. بسیاری از صاحب نظران معتقدند که شاید بتوان معنادارترین رشد در فلسفه آمریکایی در زمان های اخیر را رنسانس در عمل گرایی یعنی عمل گرایی نوین تلقی نمود. با توجه به موارد مطرح شده هدف اصلی این مقاله بررسی نظریه تربیتی و رویکرد برنامه درسی از منظر عمل گرایی نوین است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. نتایج بررسی ها نشان داد که مبانی عمل گرایی نوین را باید در اندیشه های افرادی چون رورتی، کواین، پاتنام، برنشتاین، وست، دیوید سون، شوستر من و براندون جستجو نمود. عمل گرایی نوین بر اصولی چون طرد معرفت شناسی بنیادین، تاکید بر زبان، یگانگی دانش، همبستگی اجتماعی به جای عینیت محض، پرورش شهروند دمکراتیک فکور تاکید دارد. از منظر عمل گرایی نوین یک تئوری تربیتی باید دارای سه ویژگی توصیفی - تشریحی، خاص و عملی باشد. آنها برای تعلیم و تربیت پنج مرحله شامل تعیین حکایت، مرتبط ساختن حکایت با مسائل زندگی، خلق حکایت جدید، نقد حکایت و مقایسه آن با قصه های ملی و جمعی مطرح کرده، رویکرد مناسب برنامه درسی برای دوران پیش از دانشگاه را رویکرد تلفیقی و برای دوران پس از دانشگاه رویکرد پروژه محور معرفی می کنند.

تعلیم و تربیت یکی از اساسی ترین فعالیت هایی است که همواره در زمره مسائل فلسفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در میان فلاسفه بزرگ تعلیم و تربیت کسانی هستند که به این فرایند مهم از نظر، معنا و مفهوم، اهداف و اصول، روش ها و ضرورت آن به گونه ای جامع نگریسته اند. از جمله این فلاسفه بزرگ، فارابی ملقب به معلم ثانی، پدر فلسفه اسلامی است که در این پژوهش به بررسی آراء و دیدگاه های تربیتی وی پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم، از روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. اطلاعات با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری و با به کارگیری نظام مقوله بندی قیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که فارابی هدف خلقت را دستیابی به کمال و سعادت انسان می داند. سعادت جز از طریق کسب فضایل و تعلیم و تربیت امکان پذیر نیست. در نتیجه این مربی بزرگ، تعلیم و تربیت را امری اساسی و محوری دانسته، در فرایند تعلیم و تربیت افراد، برای اراده و اختیار انسان از سویی و جامعه از سوی دیگر نقش به سزایی قائل است. همچنین فارابی بر این عقیده است که روان و روح باید انسان را به سوی شناخت حقیقت و زیبایی سوق دهد و هدف نهایی تعلیم و تربیت را رسیدن به ایده نیک و شناخت خدا می داند. دیدگاه این مربی در ارتباط با استلزامات تربیتی این است که فارابی اهداف تعلیم و تربیت را شامل اهداف جسمانی، ذوقی، اخلاقی، عقلانی و اجتماعی می داند. محتوای درس از نظر او این گونه است که فرد را به شناخت خدا و قرب الهی، ایمان به او و پیروی از دستوراتش هدایت کند، سپس به شناخت خود فرد، به عنوان مخلوق و معلول پروردگار بپردازد. همچنین فارابی در روش تدریس به دو روش برهانی و اقناعی توجه دارد.

برنامه درسی پنهان را باید یکی از سرمایه های مفهومی رشته برنامه درسی به شمار آورد. طرح این مفهوم سبب شده است تا نگاه سطحی نگرانه نسبت به پدیده برنامه درسی کاهش یافته، پدیده مذکور نه صرفا در بعد طراحی، بلکه در سطح اجرا نیز مدنظر قرار گرفته، پویایی های آن رصد شود. اگر چه این مفهوم نخستین بار در سال 1968 توسط فیلیپ جکسون مورد استفاده قرار گرفت، اما در طی چند دهه گذشته بسیار مورد توجه نظریه پردازان حوزه برنامه درسی قرار گرفته است و هر یک از زاویه خاصی آن را مورد بررسی قرار داده اند، به گونه ای که تا امروز بیش از هزاران مقاله و کتاب در مورد آن به رشته تحریر درآمده است. این تنوع دیدگاه ها و نظریه ها از یک سو باعث غنای تئوریک مفهوم برنامه درسی پنهان شده و از سوی دیگر شناخت و درک آن را برای بسیاری از افراد مشکل نموده است. در این مقاله سعی شده است تا با بررسی پیشینه پژوهشی مربوط به این مفهوم چیستی، ابعاد و سطوح گوناگون آن با نگاهی کل نگرانه مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، آثار و پژوهش های معتبر داخلی و خارجی در حوزه برنامه درسی پنهان مورد بررسی قرار گرفته (تحلیل مضمون) و بر اساس پرسش های ذیل فرانظریه ای با توجه به ویژگی های مشترک هر کدام ارائه شده است: ماهیت برنامه درسی پنهان چیست؟ کارکردهای این برنامه کدام است؟ این برنامه از دید کدام یک از کنشگران حوزه تعلیم و تربیت پنهان است؟ چه عواملی بر شکل گیری این برنامه موثرند؟ پیامدهای این برنامه کدام است؟ و این برنامه در چه سطوحی تاثیرگذار است؟ به نظر نگارنده، نظریه ها و دیدگاه های مطرح شده پیرامون برنامه درسی پنهان را می توان در 6 دسته یا طبقه مختلف جای داد: نظریه های ماهیتی، نظریه های کارکردی، نظریه های ابعادی، نظریه های عاملی، نظریه های پیامدی، نظریه های سطوحی.

پژوهش حاضر با هدف بررسی محتوای کتب درسی (فارسی، فرهنگ اسلامی، تعلیمات دینی، تعلیمات اجتماعی و تاریخ) دوره راهنمایی در گسترش فرهنگ ایثار و شهادت از نظر معلمان در سال تحصیلی 90-91 انجام شده است. روش پژوهش توصیفی با رویکرد پیمایشی است و جامعه آماری را کلیه معلمان دوره راهنمایی شهرستان نیشابور، که تعدادشان 826 نفر است، تشکیل می دهد که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان creche & Morgan تعداد 262 نفر از معلمان به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته شامل 37 گویه در 5 طیف است که روایی آن توسط کارشناسان آموزشی و معلمان تایید و آماده اجرا و پایایی آن بر مبنای آلفای کرنباخ (0.957) محاسبه گردید. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که محتوای کتب درسی دوره راهنمایی با استفاد از آزمون T در درونی نمودن فرهنگ ایثار و شهادت، افزایش اعتقاد دانش آموزان به ارزش های دفاع مقدس، احترام به اقشار ایثارگران (جانبازان، آزادگان، و خانواده شاهد)، آشنایی دانش آموزان و ویژگی های شهدای دانش آموز و تبلیغ و ترویج ارزش های دفاع مقدس نقش داشته است. برای رتبه بندی خرده مقیاس ها آزمون فریدمن مورد استفاده قرار گرفت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رویکردهای برنامه درسی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته برنامه درسی صورت گرفت. روش از حیث هدف، کاربردی و از جهت روش، توصیفی - پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل همه دانشجویان رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه فردوسی مشهد در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 89-88 بود (51 نفر). کلیه دانشجویان به روش سرشماری انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته رویکردها را تکمیل نمودند. این پرسشنامه بر اساس رویکردهای برنامه درسی ارنشتاین (رفتاری، سیستمی، مدیریتی، علمی، انسان گرایی و نو مفهوم گرایی) در قالب 30 گویه با یک مقیاس چهار گزینه ای بر اساس طیف لیکرت بود. داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس یک راهه و چند راهه) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد: 1- غالب ترین رویکرد دانشجویان، رویکرد انسان گرایی و کمترین میانگین مربوط به رویکرد رفتاری بود و به طور کلی، دانشجویان مورد بررسی به رویکرد غیر فنی، گرایش بیشتری داشتند. 2- بین دانشجویان در رویکرد فنی و غیر فنی بر حسب جنسیت تفاوت معناداری وجود نداشت p>0.05. 3- بین دو مقطع تحصیلی در دو رویکرد فنی و غیر فنی تفاوت معنادار نبود p>0.05. 4- بین سال ورود و گرایش به رویکرد غیر فنی دانشجویان تفاوت معناداری وجود نداشت (p<0.05). با توجه به این که دانشجویان مورد بررسی به رویکرد غیر فنی، گرایش بیشتری داشتند؛ این گونه استنباط می گردد که غالب دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته برنامه درسی، با شیوه های آموزش و برنامه های درسی سنتی در چالش بوده، بیشتر با خط مشی های تعلیم و تربیت جدید، هماهنگ و همسو هستند.

این پژوهش به بررسی رابطه بین سطح خودکارآمدی معلمان علوم تجربی با انگیزش، نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی با استفاده از روش تحقیق همبستگی، پرداخته است. بدین منظور، از میان 223 معلم پایه پنجم ابتدایی ناحیه یک و دو آموزش و پرورش شهر زاهدان، نمونه ای به تعداد 80 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، انتخاب شد، سپس بر مبنای سطح خودکارآمدی به سه گروه تقسیم شدند. از هر گروه 5 معلم به روش تصادفی ساده انتخاب و از کلاس هر یک از معلمان نمونه به طور میانگین تعداد 20 دانش آموز، در مجموع 300 دانش آموز انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای تحقیق؛ خودکارآمدی معلمان، انگیزش، نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، به ترتیب پرسشنامه خودکارآمدی معلمان شانن - مورن (Tschannen-Moran 2002)، پرسشنامه انگیزش گاردنر (Gardner, 1986)، پرسشنامه سنجش نگرش (McCoach & Siegll, 2003؛ به نقل از سیف، 1389) و آزمون معلم ساخته پیشرفت تحصیلی درس علوم مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک راهه و ضریب همبستگی پبرسون استفاده شد. نتایج بیانگر این بود که خودکارآمدی معلمان در سطح انگیزش تحصیلی، نگرش دانش آموزان نسبت به مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نقش دارد. همچنین بین انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.

هدف مقاله حاضر، تحلیل محتوای کتب دین و زندگی دوره متوسطه جهت آشکار شدن نقاط ضعف و قوت برنامه از منظر تناسب با نیازهای اجتماعی و عاطفی فراگیران بود. در این پژوهش کتب دین و زندگی دوره دبیرستان مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی بر اساس فرم چک لیست محتوا کتب در دو مولفه اصلی نیازهای اجتماعی و عاطفی و 35 مولفه فرعی که بر اساس طبقه بندی های نظری صاحب نظران حوزه تربیتی، مقالات و کتب راهنمای درسی تهیه و پس از تایید استادان، نهایی شد. سپس به صورت جداگانه هر درس به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شد. با توجه به یافته های به دست آمده، بیشترین فراوانی متعلق به کتاب دین و زندگی سوم متوسطه با 387 فراوانی بوده است که بیشترین تکرار در مولفه پرداختن به خانواده و ازدواج با 20.91 درصد و کمترین آن در مولفه های پرورش روحیه توکل، استدلال ممانعت از بزهکاری جوانان، بیان چگونگی رابطه با جنس مخالف، نیاز به هستی شناسی و تبیین استقلال با 0.258 درصد نشان داده شد. کتب دین و زندگی اول متوسطه 339 فراوانی که بیشترین فراوانی در مولفه نیاز به تفکر و تعقل 18.87 درصد و کمترین آن در مولفه های پرورش روحیه توکل، بیان روابط اجتماعی و آداب معاشرت، پرداختن به خانواده و ازدواج، تبیین فساد اخلاقی و تبیین نیازهای غریزی 0.294 درصد بود و کتاب دین و زندگی دوم متوسطه 340 فراوانی که بیشترین فروانی در مولفه تبیین مرگ، معاد و توشه آخرت 20.91 درصد و کمترین فراوانی و توجه به مولفه های تبیین احترام به حقوق دیگران و تبیین نیاز به دین و پیام الهی حدود 0.227 درصد بود. کتاب دین و زندگی سوم متوسطه بیشتر از کتب دیگر به نیازهای اجتماعی و عاطفی پرداخته است ولی به طور کلی تمام کتب از نظر پرداختن به نیازهای اجتماعی و عاطفی در سطح پایینی بودند. بنابراین نیاز به تجدید نظر با توجه به پاسخ گویی به نیازهای عاطفی و اجتماعی کاملا احساس می شود.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان اثربخشی مولفه های ارزش های شهروندی در برنامه درسی دوره ابتدایی انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه آموزگاران مقطع ابتدایی شهر ارومیه تشکیل دادند که 219 نفر آموزگار از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته شامل 59 سوال بسته پاسخ بود که مولفه های مسوولیت پذیری، احترام به حقوق دیگران، میهن دوستی و نظم شخصی را دربر گرفت. اعتبار پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 0.85 برآورد گردید و برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی محتوایی و صوری استفاده شد؛ تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (درصد، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی (t تک متغییره، مستقل، همبسته، تحلیل واریانس یک راهه صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین نمره اثربخشی ارزش های شهروندی در زمینه مسوولیت پذیری 3.99، احترام به حقوق دیگران 3.89، میهن دوستی 3.85 و نظم شخصی 3.81 بوده است. F مشاهده شده در سطح p<0.05 معنادار بود. بیشترین میزان اثربخشی مربوط به مسوولیت پذیری با میانگین 3.99 و کمترین مربوط به نظم شخصی با میانگین 3.81 بود. مقایسه میانگین نمره میزان اثربخشی ارزش های شهروندی از دیدگاه آموزگاران نمایان ساخت که اختلاف میان دیدگاه های آموزگاران مرد و زن پیرامون میهن دوستی معنادار بوده است.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای متن و تصاویر کتاب ریاضی 1 پایه اول متوسطه سال 1390 بر اساس تکنیک ویلیام رومی و همچنین تحلیل بخش های تمرین در کلاس، فعالیت و مسائل درس بر اساس حیطه شناختی بلوم و روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، کتاب ریاضی اول متوسطه سال 1390 بود. یافته های تحقیق نمایان ساخت که ضریب درگیری متن، 0.53 است که نشان می دهد متن کتاب ریاضی 1 اول متوسطه به شیوه فعالی نوشته شده است. ضریب درگیری تصاویر نیز 1.2 تعیین شد که نشان داد تصاویر کتاب، دانش آموز را درگیر در یادگیری می کند. همچنین در بخش تحلیل شاخص فعالیت محور بودن کتاب، ضریب درگیری، 0.75 تعیین شد که نشان می دهد کتاب، فعالیت محور است. در بخش تحلیل، بر اساس حیطه شناختی بلوم، مشخص شد که 81 درصد تمرین ها، فعالیت ها و مسائل کتاب در سطح درک و فهم است. این تحلیل نشان داد که در کتاب، تعداد تمرین ها، فعالیت ها و مسائل در سطوح بالای حیطه شناختی، بسیار اندک است.