روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)
سال:1398 | دوره:15 | شماره:52 |تعداد مقالات:16

در این مطالعه، به بررسی تاثیر آموزش ذهن آگاهی بر کاهش تعلل ورزی، و استرس تحصیلی دانش آموزان دختر پایه هشتم منطقه 1 تهران پرداخته شده است. طرح پژوهش حاضر به صورت آزمایشی بود که با بهره گیری از یک طرح آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه انجام شد. با استفاده از یک غربالگری اولیه، 120 دانش آموز پایه هشتم از طریق پرسشنامه های اهمال کاری تاکمن، و استرس تحصیلی زاژاکووا و همکاران، ارزیابی شدند. از این تعداد، 48 دانش آموز که بر اساس اکتساب نمرات بالا دارای تعلل ورزی بالا در نظر گرفته شدند، به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه 1، و 44 دانش آموز که نمره استرس بالا به دست آورده بودند، به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه 2 جایگزین شدند. گروه های آزمایشی طی 8 جلسه تحت تاثیر آموزش ذهن آگاهی قرار گرفتند. درحالی که، در این مدت، گروه های گواه این آموزش ها را دریافت نکردند. هر دو گروه تعلل ورزی بالا، در پیش آزمون، و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه تاکمن، و گروه های استرس بالا نیز در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه زاژاکووا و همکاران مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس ترکیبی ساده تحلیل شد. یافته ها، بیانگر وجود تفاوت معنادار (p<0/05) میان گروه های آزمایش و گواه 1 در میزان تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان در سطح پیش آزمون و پس آزمون بود. همچنین، آموزش ذهن آگاهی نمرات استرس تحصیلی را به طور معنی داری در گروه آزمایشی استرس بالا کاهش داد.

هدف پژوهش حاضر تعیین سهم هریک از متغیرهای حمایت اجتماعی ادراک شده، خودکارآمدی تحصیلی و انتظار پیامد در پیش بینی راهبردهای یادگیری خودتنظیم دانشجویان بود. روش: به این منظور 303 دانشجو (207 زن و 96 مرد) سال سوم و چهارم پردیس علوم رفتاری دانشگاه تهران با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان به مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS) زیمنت و همکاران (1988) پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی (CASE) اون و فرامن (1988) مقیاس انتظار پیامد ((SOES لندری (2003) و پرسشنامه راهبردهای انگیزشی یادگیری (MSLQ) پینتریچ و دیگروت (1990) پاسخ دادند. طرح پژوهش حاضر همبستگی بوده و داده های پژوهش با استفاده از رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همچنین جهت مقایسه دختران و پسران در متغیرهای پژوهش از تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) استفاده شده است. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که حمایت اجتماعی ادراک شده، خودکارآمدی تحصیلی و انتظار پیامد توان پیش بینی راهبردهای یادگیری خودتنظیم را دارند. همچنین بر اساس یافته ها دختران حمایت اجتماعی ادراک شده و انتظار پیامد بیشتری را نسبت به پسران گزارش کردند و پسران نیز خودکارآمدی تحصیلی بیشتری نسبت به دختران اظهار کردند.

پژوهش حاضر، بررسی رابطه تعامل معلم-دانش آموز و خودکارآمدی با سرزندگی تحصیلی دانش آموزان و مطالعه نقش واسطه گری جهت گیری هدف در قالب یک مدل علی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، همه دانش آموزان دوره تحصیلی متوسطه اول شهرستان کازرون بودند. تعداد 516 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391)، مقیاس جهت گیری هدف الیوت و مک گریگور (2001)، پرسشنامه تعامل معلم-دانش آموز وبلز، کریتون، لوی و هوی مایزر (1993) و مقیاس خودکارآمدی موریس (2001) استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده با روش های آماری توصیفی و روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهای AMOS و SPSS تحلیل شدند. یافته ها نشان داد از میان ابعاد خودکارآمدی، خودکارآمدی هیجانی و اجتماعی هم به طور مستقیم و هم با واسطه گری جهت گیری هدف از نوع تسلط گرایشی، پیش بین مثبت سرزندگی تحصیلی هستند؛ اما بعد خودکارآمدی تحصیلی فقط با واسطه گری جهت گیری هدف از نوع تسلط گرایشی توانست سرزندگی تحصیلی را پیش بینی نماید. هیچ کدام از ابعاد تعامل معلم-دانش آموز نتوانستند به صورت مستقیم پیش بینی کننده سرزندگی تحصیلی باشند؛ اما بعد کنترل و جهت دهی با واسطه گری جهت گیری هدف از نوع تسلط اجتنابی و بعد عدم اطمینان با واسطه گری جهت گیری هدف تسلط گرایشی پیش بین سرزندگی تحصیلی بودند. ابعاد خودکارآمدی در مقایسه با ابعاد تعامل معلم-دانش آموز نقش موثرتری در پیش بینی سرزندگی تحصیلی دانش آموزان داشت. یافته های پژوهش حاضر، علاوه بر تولید دانش نظری، کاربردهای عملی ویژه ای را جهت ارتقای مهارت سرزندگی تحصیلی دانش آموزان در برداشت. تبیین های تفصیلی پیرامون چگونگی پیوند متغیرها در اصل مقاله آورده شده است.

هدف پژوهش حاضر، آزمون و مقایسه مدل رابطه علی الگوهای ارتباط خانوادگی(گفت و شنود و همرنگی، فراشناخت و گرایش به تفکر انتقادی با میانجی گری باورهای معرفت شناختی در دانش آموزان پسر و دختر پایه های مختلف تحصیلی دبیرستانی(متوسطه اول و دوم) شهر اهواز بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر و دختر دبیرستان های شهر اهواز بود که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای 808 نفر به عنوان نمونه از میان آن ها انتخاب شدند. در پژوهش حاضر پنج پرسشنامه، یعنی الگوهای ارتباط خانوادگی کوئرنر و فیتزپاتریک (2002)، آگاهی های فراشناختی شرا و دنیسون (1994)، پرسشنامه باورهای معرفت شناختی بیلس (2009) و پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس (2003) جهت جمع آوری داده ها مورداستفاده قرار گرفتند. ارزیابی مدل پیشنهادی از طریق مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS ویراست 21 انجام گرفت. در این مدل، رابطه گفت و شنود، فراشناخت و باورهای معرفت شناختی با گرایش به تفکر انتقادی مثبت و معنی دار بود. همچنین، رابطه همرنگی و گرایش به تفکر انتقادی منفی و معنی دار بود. شاخص های برازندگی نشان دادند که در کل نمونه مدل با داده ها برازش قابل قبول دارد. فرضیه های غیر مستقیم با استفاده از روش بوت استراپ بررسی شدند و نتایج نشان داد همه فرضیه های غیر مستقیم مورد تایید می باشند. همچنین، برای مقایسه مدل پایه های مختلف تحصیلی از روش تحلیل چند گروهی استفاده شد. نتایج حاصل از مقایسه مدل ها نشان داد سه مسیر در دانش آموزان دو پایه تحصیلی (سوم متوسطه اول با سوم متوسطه دوم) با هم تفاوت معنی دار داشتند.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر نوع بیان آموزشی برانگیزش درونی و یادگیری حرکتی دانشجویان بود. 48 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان به شکل تصادفی در قالب سه گروه تحت سه نوع بیان آموزشی (حمایت کننده استقلال، کنترل کننده و خنثی) قرار گرفتند. هر سه گروه ابتدا یک فیلم آموزشی یکسان از پرتاب دارت را به شکل بی صدا مشاهده کردند. سپس 21 پرتاب (پیش آزمون) انجام داده و آنگاه هر گروه فیلم آموزشی مخصوص خود را دیدند. آموزش ها در فیلم دوم طوری طراحی شده بود که باوجود اطلاعات تکنیکی یکسان، درجات مختلفی از حق انتخاب یا اجبار را برای اجرای تکلیف فراهم می نمود. متعاقبا هر گروه 51 پرتاب به عنوان آزمون اکتساب (پس آزمون) انجام دادند. در روز دوم همه گروه ها بدون دریافت آموزش، 21 پرتاب (آزمون یادداری) انجام دادند. همه شرکت کنندگان بعد از پیش آزمون، پس آزمون و آزمون یادداری پرسش نامه انگیزش درونی مک ایولی و همکاران (1991) را تکمیل نمودند. نتایج آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر نشان داد که بیان آموزشی در گروه حمایت کننده استقلال با بهبود انگیزش درونی در این گروه، یادگیری را به طور معناداری ارتقا داد.

کلاس جورچین معکوس، یکی از تکنیک های یادگیری مشارکتی است که بر اساس پویایی گروه و تعاملات اجتماعی قرار دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر روش جیگ ساو معکوس بر عملکرد تحصیلی و اضطراب آمار دانشجویان در درس آمار بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل و شرکت کنندگان پژوهش 43 نفر از دانشجویان کارشناسی بودند. دانشجویان یک کلاس درس آمار را به روش جیگ ساو معکوس (20 نفر) و دانشجویان کلاس دیگر این درس را به روش تدریس معلم محور سخنرانی (23 نفر) آموزش دیدند. داده های پژوهش با مقیاس اضطراب آمار (رکابدار و سلیمانی، 1387) و آزمون عملکرد تحصیلی گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره یک راهه استفاده شد. نتایج تحلیل آماری نشان داد که تفاوت معنی داری بین گروه آزمایش و کنترل در عملکرد تحصیلی و اضطراب آمار دانشجویان وجود دارد (0/001>p). نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که میانگین گروه آزمایش در عملکرد تحصیلی به صورت معنی داری بیشتر از میانگین گروه کنترل است. در اضطراب آمار نیز میانگین گروه آزمایش به صورت معنی داری کمتر از میانگین گروه کنترل است. به طورکلی یافته های پژوهش نشان دادند که روش جیگ ساو معکوس اثر مثبتی بر برون دادهای تحصیلی دانشجویان مانند اضطراب و عملکرد دارد. به عبارت دیگر استفاده از این روش باعث افزایش عملکرد تحصیلی و کاهش اضطراب آمار این دانشجویان می شود.

هدف از این پژوهش پیش بینی شادکامی و خلاقیت بر اساس جو مدرسه با میانجی گری درگیری تحصیلی و شایستگی هیجانی-اجتماعی دانش آموزان دختر دبیرستانی بود. روش تحقیق همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. از کلیه دانش آموزان دختر 16 تا 18 ساله مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 تعداد 518 نفر به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. دانش آموزان موردبررسی پرسشنامه های شایستگی هیجانی-اجتماعی دانش آموز زو و جی: SECQ (2012)، درگیری تحصیلی ریو (2013)، خلاقیت عابدی (1372)، پرسشنامه جو و هویت مدرسه SCASIM-St، (2017)، شادکامی آکسفورد OHI(1999) را تکمیل کردند. به منظور تجزیه وتحلیل روش های آماری: از همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس مدل ارائه شده در این مطالعه متغیر شادکامی به اندازه 41%= متغیر خلاقیت به اندازه 42%= تبیین گشت. شایستگی هیجانی-اجتماعی دانش آموزان بیشترین اثر کل (0/514) را بر میزان شادکامی دانش آموزان پس ازآن جو مدرسه (0/414) و سپس درگیری تحصیلی (0/260) بر عهده دارد. شایستگی هیجانی-اجتماعی دانش آموزان بیشترین اثر کل (0/632) را بر میزان خلاقیت دانش آموزان، پس ازآن جو مدرسه (0/277) و سپس درگیری تحصیلی (0/221) بر عهده دارد. با توجه به نتایج این پژوهش، ارتقاء جو مثبت مدارس و شایستگی هیجانی-اجتماعی دانش آموزان به عنوان متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر خلاقیت و شادکامی دانش آموزان در اولویت های آموزش وپرورش قرار گیرد.

نشاط و شادابی همواره به عنوان یکی از مهم ترین نیازهای دانش آموزان و معلمان در مدارس مطرح بوده است. پژوهش های صورت گرفته، نشان داده اند که عوامل آموزشی، پرورشی، فیزیکی، مدیریتی و روابط در مدرسه در ایجاد شادکامی در معلمان و دانش آموزان، دخیل هستند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل تکنولوژیکی موثر بر شاداب سازی مدارس در شهرستان سرپل ذهاب، انجام شد. جامعه آماری شامل اساتید و خبرگان حوزه ی تکنولوژی آموزشی و دبیران هستند که به صورت غیر تصادفی و هدفدار انتخاب شدند. بدین منظور 12 مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. برای شناسایی عوامل تکنولوژیکی موثر بر شاداب سازی مدارس، از تحلیل تماتیک با استفاده از نرم افزار NVIVO10 استفاده شد. نتایج حاصل از کدگذاری باز، محوری و انتخابی نشان داد که هفت عامل پرورشی، آموزشی، اهداف رفتاری، سخت افزاری و نرم افزاری، تعامل بین فناوری ها و محتوای آموزشی، سازمانی و تفویض اختیار مرتبط با فناوری از عوامل تکنولوژیکی موثر بر شاداب سازی مدارس در شهرستان سرپل ذهاب می باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تحمل ابهام و شکفتگی در پیش بینی درگیری تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بود. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی بر روی کلیه دانشجویان رشته های مامایی، پرستاری، بهداشت و پیراپزشکی مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در نیم سال اول سال تحصیلی 97-1396 بود. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 219 نفر (53/9درصد دختر و 46/1درصد پسر) و به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه های درگیری تحصیلی شافلی و همکاران (1996)، تحمل ابهام مک لین (1993) و شکفتگی دینر و بیسوازدینر (2008) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام و آزمون t گروه های مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد در بین دختران، تحمل ابهام (p<0/01) و شکفتگی (p<0/01) با درگیری تحصیلی رابطه مثبت و معناداری داشتند. همچنین در بین پسران نیز بین شکفتگی با درگیری تحصیلی (p<0/01) رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد ولی بین تحمل ابهام با درگیری تحصیلی رابطه معناداری وجود نداشت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نیز نشان داد، در بین دختران، متغیرهای تحمل ابهام و شکفتگی با هم 16 درصد و در بین پسران شکفتگی 12 درصد واریانس درگیری تحصیلی را پیش بینی نمودند. از سویی دیگر نتایج t گروه های مستقل نشان داد که تحمل ابهام، شکفتگی و درگیری تحصیلی در بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد به طوری که تحمل ابهام، شکفتگی و درگیری تحصیلی در بین دختران بیش تر از پسران بود (p<0/001). نتایج این پژوهش می تواند به برنامه ریزان و مجریان آموزش عالی، جهت اتخاذ سیاست های مناسب آموزشی، به منظور درگیری تحصیلی دانشجویان و عوامل موثر بر آن یاری رساند.

ارتقاء بهزیستی روان شناختی یکی از وظایف مهم برای مدیران و متخصصان نظام آموزشی است. بهزیستی روان شناختی همواره در محیط های علمی مورد توجه روانشناسان بوده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین بهزیستی روان شناختی بر اساس ذهن آگاهی، نیاز به شناخت و سرمایه های روان شناختی در دانشجویان صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال تحصیلی 96-1395 بود. نمونه آماری با استفاده از جدول برآورد کرجسی و مورگان به تعداد 375 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های مقیاس ذهن آگاهی براون و رایان، مقیاس نیاز به شناخت کاسیوپو، پتی و کائو، پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف و پرسشنامه سرمایه های روان شناختی لوتانز بود. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بین بهزیستی روان شناختی با سرمایه های روان شناختی (0/001>P؛ 0/730=R)، نیاز به شناخت (0/001>P؛ 0/505=R) و ذهن آگاهی (0/001>P؛ 0/382=R) همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. در ضمن ذهن آگاهی، سرمایه روان شناختی و نیاز به شناخت 56 درصد از واریانس بهزیستی روان شناختی را تبیین می کنند. با توجه به اینکه متغیرهای ذهن آگاهی، نیاز به شناخت و سرمایه های روان شناختی پیش بینی کننده های معناداری برای بهزیستی روان شناختی هستند، می توان با ایجاد و ارتقاء چنین ظرفیت هایی بهزیستی روان شناختی دانشجویان را بهبود بخشید.

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی عملکرد تحصیلی بر اساس حمایت خانواده، حمایت دوستان و دیگران با نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی، تاب آوری تحصیلی و مجذوبیت تحصیلی بود. در این مطالعه توصیفی همبستگی دانشجویان دانشگاه پیام نور بجنورد جامعه آماری را تشکیل دادند. تعداد 500 نفر به روش تصادفی طبقه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده چند بعدی (, MSPSSزیمت، دالم، زیمت و فارلی، 1988)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان (, CASES اون و فرامن، 1988)، پرسشنامه تاب آوری تحصیلی (, ARI ساموئلز، 2004) و فهرست مجذوبیت تحصیلی (, SEIسالملا-آرو و آپادایا، 2012) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر به کمک نرم افزارهای SPSSV19 و AMOSV20 انجام گرفت. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد بین همه متغیرهای مدل همبستگی مثبت معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد متغیرهای حمایت خانواده و دوستان هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم با میانجی گری متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، تاب آوری تحصیلی و مجذوبیت تحصیلی نقش معنی داری در پیش بینی عملکرد تحصیلی داشتند. تاثیر مستقیم متغیر حمایت دیگران بر عملکرد تحصیلی معنی دار نبود؛ اما این متغیر نیز با میانجی گری سایر متغیرها تاثیر معنی داری در پیش بینی عملکرد تحصیلی داشت. بنابراین با توجه به یافته های پژوهش حاضر کاربست تدابیر لازم به منظور افزایش حمایت اجتماعی، خودکارآمدی تحصیلی، تاب آوری تحصیلی و مجذوبیت تحصیلی برای تقویت عملکرد تحصیلی دانشجویان پیشنهاد می شود.