مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1398 | دوره:13 | شماره:ویژه نامه 1 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: یکی از ضروریات پویایی نظام آموزشی، ارزیابی است. ارزیابی درونی، فرآیند به تصویر کشیدن وضعیت نظام دانشگاهی به وسیله اعضای خود نظام است. این مطالعه با هدف ارزیابی درونی گروه بهداشت عمومی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی در گروه بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم انجام شد. روش نمونه گیری به صورت سرشماری بود و اطلاعات با استفاده از پرسشنامه مربوط به ارزیابی درونی گروه ها جمع آوری شد. یافته ها: در این مطالعه، پرسشنامه ها توسط 80 نفر از دانشجویان، 32 نفر از دانش آموختگان و 6 نفر از اعضای هیئت علمی گروه بهداشت عمومی تکمیل گردید. از نظر توانمندسازی آموزشی، 6/66% از اعضای هیئت علمی، تسلط علمی در دروس نظری را نسبتاً مطلوب گزارش کردند. 7/37% از دانشجویان، میزان تسلط علمی مدرس را مطلوب و 8/58% آنان نحوه ارزشیابی اساتید را نسبتاً مطلوب توصیف کردند. 8/54% از دانش آموختگان نیز مهارت های کسب شده در دوران تحصیل را نامطلوب ارزیابی کردند. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت ارزشیابی آموزشی از جهت تعیین کیفیت، مواردی همچون اثربخشی و ارزش یک برنامه یا فرآیند، انجام ارزیابی به صورت مداوم و ارتقای کیفیت آموزشی به منظور اصلاح نقاط ضعف خود در حوزه های دارای وضعیت غیرمطلوب و نسبتاً مطلوب، ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: باوجود رشد کمّی آموزش عالی، اثربخشی، کارآیی و کیفیت نظام آموزش عالی، رشد متناسبی را تجربه نکرده است؛ ازاین رو مراکز علمی با ارزشیابی های درونی باید کیفیت عملکرد خود را رصد کرده و براساس آن نسبت به بهبود وضعیت و استانداردسازی اقدام کنند. در این مطالعه با هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف، به ارزیابی درونی گروه آموزشی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار مبتنی بر اطلاعات سال تحصیلی 1397-1396 پرداخته شد. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی (از نوع مقطعی) انجام شد. اطلاعات لازم از مدیر گروه، اعضای هیئت علمی، کل دانشجویان، دانش آموختگان، کارشناسان گروه و مسئولین دانشکده با استفاده از مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و چک لیست معتبر جمع آوری شد. این مطالعه در 14 عامل، 96 ملاک و 266 نشانگر صورت گرفت. امتیاز 66/1-1 (نامطلوب)، 32/2-67/1 (نسبتاً مطلوب) و 3-33/2 (مطلوب) ارزیابی گردید. داده ها به کمک آزمون های توصیفی و یک طرفه آنالیز شدند. یافته ها: در این مطالعه، شرایط کلی گروه با امتیاز 39/2، مطلوب بود. هشت عامل در وضعیت مطلوب و مابقی نسبتاً مطلوب بودند. در این میان، عامل رسالت و اهداف آموزشی، بالاترین (85/2) و کتابخانه (95/1) پایین ترین امتیاز را داشت. نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، وضعیت گروه در سطح مطلوب ارزیابی شد. بنابراین، رتبه کلی مطلوب به مفهوم عدم نیاز به توسعه پایدار و بهبود شرایط موجود نبوده و در فاکتور هایی همانند تلاش برای به روز کردن ارائه دروس و منطبق بر نیاز بازار کار، همچنین استانداردسازی فضاهای آموزشی، نیاز به بهبود احساس می شود.

زمینه و هدف: ارزشیابی آموزشی به معنای یک فعالیت رسمی برای تعیین کیفیت اثربخشی و یا ارزش یک برنامه، فرآورده، پروژه، فرآیند، هدف یا برنامه درسی؛ بهترین شاخصی است که میزان رسیدن به هدف های آموزشی را نشان می دهد و به تحلیل فعالیت هایآموزشی انجام شده در سیستم دانشگاهی می پردازد و از آن می توان به نتایج منطقی و متعارف دست یافت. این مطالعه با هدف ارزیابی درونی گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی جهت ارزیابی درونی گروه مامایی، در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی قم طی سال 1396 انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ارائه شده توسط مرکز مطالعات دانشگاه علوم پزشکی قم بود. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: در این مطالعه، گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی قم با کسب امتیاز بالاتر از 75 در شش حیطه، در وضعیت مطلوب، با کسب امتیاز بالاتر از 50 در دو حیطه در وضعیت نسبتاً مطلوب و با کسب امتیاز کمتر از 50 در یک حیطه، در وضعیت نامطلوب قرار داشت. در ارزیابی کلی، گروه مامایی امتیاز 20/70 را کسب کرد و در جایگاه نسبتاً مطلوب قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد باوجود برخی کمبودها، گروه مامایی در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد؛ بنابراین تدوین راهکارهای دقیق، علمی و کاربردی جهت رفع نواقص موجود ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: آموزش، فرآیند پیچیده ای است که هرگونه ساده نگری در مورد آن می تواند منجر به هدر رفتن نیروها، امکانات و عدم دستیابی به اهداف گردد. این مسئله در آموزش پرستاری از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعه حاضر باهدف بررسی مشکلات آموزش بالینی دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد قم صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه به روش مقطعی بر روی 75 دانشجوی سال آخر پرستاری انجام شد. نمونه گیری به صورت سرشماری بود. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفته بود، استفاده گردید. دانشجویان پاسخ های خود را در مورد چالش های گوناگون در شش حیطه شامل: اهداف و برنامه آموزشی، ارزشیابی بالینی، محیط آموزشی، مربی و ارتباط با دانشجو ارائه دادند. یافته ها: در این مطالعه، بیشترین مشکلات مربوط به اهمیت ندادن به نظر دانشجو در برنامه ریزی کارآموزی، مطلع نبودن دانشجو از نحوه ارزشیابی بالینی در شروع دوره، مناسب نبودن تعداد دانشجو در بخش، ایجاد استرس در دانشجو توسط مربی، کم بودن تعداد موارد بیمار و عدم قدرت تصمیم گیری دانشجو در برنامه ریزی مراقبت از بیمار عنوان شد. همچنین مهم ترین مشکل در تمام حیطه ها، بالا بودن تعداد دانشجو در بخش بود. نتیجه گیری: تحقق اهداف تربیت پرستاری، مستلزم برنامه ریزی مطلوب در هریک از عناصر و عوامل مؤثر (اهداف، محتوی، مربیان و ارزشیابی) در آموزش بالینی است؛ بنابراین بهبود مشکلات و موانع موجود با همکاری بین مربیان، کارکنان و مسئولین مربوطه امکان پذیر است.

زمینه و هدف: ارزشیابی فعالیت های یادگیری و یاددهی، از فعالیت های مورد تأکید و توجه در مؤسسات آموزشی است. یکی از ابزارهای تشخیصی در این زمینه، اندازه گیری محیط و فضای آموزش یا به عبارتی جو آموزشی است. این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان درخصوص جو آموزشی دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی بر روی تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1397 انجام شد. براساس روش نمونه گیری چندمرحله ای، ٣ ٠ ٦ دانشجو انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه استاندارد Dreem بود. داده ها به کمک آزمون های تی مستقل و واریانس یک طرفه، آزمون تعقیبی دانکن و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری کمتر از ٠ ٥ /٠ تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره جو آموزشی از دیدگاه دانشجویان، ١ /٢ ٣ ± ١ /١ ١ ٤ نمره بود. 7/0% نمونه ها وضعیت جو آموزشی را نامطلوب، 8/24% نیمه مطلوب، 3/69% مطلوب و 2/5% بسیار مطلوب ارزیابی کردند. براساس آزمون تی مستقل در حیطه های دیدگاه نسبت به یادگیری، دیدگاه نسبت به محیط آموزشی، دیدگاه نسبت به وضعیت اجتماعی خود، همچنین نمره کل جو آموزشی برحسب جنس، تفاوت معنی داری وجود داشت (٠ ٥ /٠ p<). آزمون واریانس نشان داد در حیطه دیدگاه نسبت به یادگیری برحسب دانشکده محل تحصیل، تفاوت معنی داری وجود دارد (٠ ٠ ٧ /٠ =p). بین معدل با جو آموزشی، همبستگی مستقیم معنی داری وجود داشت (022/0=p، 307/0=r). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد جو آموزشی دانشگاه از نظر اکثریت دانشجویان مطلوب بوده و دانشجویان مذکر دیدگاه مثبت تری به جو آموزشی دانشگاه نسبت به دانشجویان مؤنث داشته اند. همچنین دانشجویان دارای معدل بالاتر، نسبت به جو آموزشی دیدگاه مطلوب تری دارند.

زمینه و هدف: آموزش بالینی جزء جدانشدنی آموزش در رشته های علوم پزشکی است که هدف آن دستیابی به مهارت های حرفه ای جهت استفاده در مراقبت های بالینی آینده می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان اتاق عمل، هوشبری و عوامل مرتبط با آن در دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی (از نوع مقطعی) بر روی تمامی دانشجویان هوشبری و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1396 انجام شد. تعداد 104 دانشجو به روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و بررسی وضعیت آموزش بالینی بود. داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها: در این مطالعه، دانشجویان هوشبری با کسب نمره 12/71± 73/73 و اتاق عمل با کسب نمره 29/10± 46/75، از وضعیت آموزش بالینی نسبتاً مطلوبی برخوردار بودند. از بین متغیرهای دموگرافیک، فقط رابطه احساس امنیت شغلی با وضعیت آموزش بالینی، معنی دار بود(05/0>p). نتیجه گیری: با توجه به نقش کیفیت آموزش بالینی در یادگیری مطالب تئوری و کاربرد آن ها در آینده شغلی دانشجویان، ضروری است به اصلاح نواقص آموزش بالینی و تقویت جنبه های مختلف آن پرداخته شود.

زمینه و هدف: ارزیابی درونی، فرآیندی پویا و مداوم است که به دلیل مشارکت تمام اعضای گروه، اثربخشی بالایی داشته و باعث ارتقای کمّی و کیفی نظام آموزشی گروه می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی درونی گروه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1397 بود. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی، جهت ارزیابی درونی گروه پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1397 انجام شد. دانشجویان، دانش آموختگان، اعضای هیئت علمی گروه پرستاری، مدیر گروه پرستاری، ریاست و معاونین آموزشی و پژوهشی دانشکده، با روش نمونه گیری سرشماری وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه مورد تأیید مرکز مطالعات دانشگاه علوم پزشکی قم، دربازه زمانی 6 ماه اول سال 1397 استفاده شد. داده ها به کمک روش های آمار توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: در این مطالعه، درصد امتیاز کسب شده گروه پرستاری در 9 عامل ارزیابی درونی به ترتیب در مدیریت و سازمان دهی 78/89%، رسالت و اهداف آموزشی 88/88%، هیئت علمی 7/84%، گروه آموزشی 6/79%، برنامه آموزشی 86/79%، حوزه سنجش و ارزیابی 5/72%، دانشجویان 34/69%، دانش آموختگان 76/68% و فضای فیزیکی 29/67% به دست آمد. نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، بالاترین امتیاز مربوط به عامل مدیریت و سازمان دهی و کمترین امتیاز مربوط به دانش آموختگان و فضای فیزیکی بوده است.

زمینه و هدف: فرآیند بررسی وضعیت نظام دانشگاهی توسط خود اعضا، به ارزیابی درون گروهی اطلاق می شود. این طرح ها با هدف اینکه متصدیان آموزشی و اعضای هیئت علمی نسبت به اهداف گروه آگاهی بیشتری به دست آورند و برای بررسی روند فعالیت آموزشی گروه ها، همچنین بهبود کیفیت فعالیت های آینده، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند، انجام می گیرد. در این پژوهش به ارزیابی درونی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی قم پرداخته شد. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی در دانشکده بهداشت قم (سال 1396) انجام شد. روش نمونه گیری به صورت سرشماری بود و ارزشیابی در حوزه های رسالت و اهداف آموزشی، مدیریت و سازمان دهی، توانمندی های آموزشی اعضای هیئت علمی، برنامه آموزشی، گروه آموزشی، دانش آموختگان، فضای فیزیکی دانشکده، کتابخانه و واحد کامپیوتر صورت گرفت. اطلاعات با استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی گروه ها و دانشجویان از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. داده ها به کمک آزمون های توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: براساس نتایج، بیشترین رضایت در حوزه مدیریت و سازمان دهی گروه (مدیر گروه) و حوزه توانمندی های پژوهشی اعضای هیئت علمی، 3/83% بود و بیشترین نارضایتی از حوزه دانش آموختگان و وضعیت اشتغال آنان با 65% گزارش شد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد گروه مهندسی بهداشت محیط قم در اکثر محورها، جایگاه مطلوب را کسب کرده است، بااین حال برنامه ریزی های مناسب جهت ارتقای مستمر کیفیت آموزش و رفع نواقص، ضروری به نظر می رسد.