اخلاق در علوم و فناوری
سال:1399 | دوره:15 | شماره:ویژه نامه 3 |تعداد مقالات:23

زمینه: رعایت اصول اخلاقی و توجه به جایگاه انسان براساس آموزه های اسلامی تاثیر عمیقی بر سبک زندگی و معماری بناهای سنتی ایران نهاده است. بنابراین رابطه معنادار بین معماری و اخلاق همواره تامین کننده نیازهای معنوی انسان است، تا از این طریق در فضای معماری به تعادل و آرامش برسد. بر همین اساس آموزه های اسلامی با محوریت اخلاق از عوامل بسیار مهم در روند شکل گیری معماری زورخانه ایی است که نقش کلیدی در هویت بخشی به کالبد فضایی زورخانه داشته است. پرسشی که در این تحقیق مطرح می شود عبارت است از؛ نحوه تجلی توصیه های اخلاقی متاثر از آموزه های اسلامی در معماری زورخانه ایی چگونه است؟ به منظور پاسخگویی به این پرسش زورخانه های با ارزش معماری در اقلیم گرم وخشک (کسنویه، یزد) و اقلیم سرد و کوهستانی (طیب، خرم آباد) به طور هدفمند به منزله نمونه پژوهشی انتخاب شده است. در این مقاله ارزشهای اخلاقی به مثابه متغییر مستقلی هست که بر ساختار کالبدی زورخانه به عنوان متغییر وابسته، موثر واقع می شود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان میدهد که توصیه های اخلاقی در معماری زورخانه ایی مورد توجه بوده است و تاثیرات آن در قالب رعایت تواضع و فروتنی، فتوت و جوانمردی، تقدس و معنویت، محرمیت(درونگرایی)، سادگی و بی آلایشی، تعادل اخلاقی و کنترول خشم و طهارت و پاکیزگی تجلی یافته است.

زمینه: موارد زیادی اتفاق می­ افتد که متهم استحقاق بازداشت را نداشته و بدون رعایت شرایط و ضوابط قانونی بازداشت و یا بر اثر اشتباه قضایی زندانی می­ گردد. در چنین مواردی جبران­ خسارت فرد بازداشت­ شده بی­ گناه از موضوعات مهمی است که بررسی آن به دلیل نقض حقوق اساسی افراد امری ضروری است. بنابراین هدف تحقیق حاضر بررسی رویکرد اخلاق اسلامی در برابر جبران خسارت زندانی بی­ گناه و بررسی تطبیقی این موضوع در نظام­ حقوقی ایران و آمریکاست. نتیجه گیری: در اسلام، قاعده ای موسوم به قاعده «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» وجود دارد که به استناد آن­ کسی حق ضرر رساندن به دیگری را ندارد، و اگر ضرری برساند، مسئول جبران­ خسارت آن خواهد­ بود. قاعده لاضرر در رابطه با مجازات یک فرد بیگناه نیز صدق می­ کند و نظام قضا و دولت می­ بایست خسارت وارد بر فرد بی­ گناه را جبران­ کنند. در حقوق ایران مکانسیم جبران خسارت ایام بازداشت در­ مواد 255 تا 261 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392پیش بینی شده است. اما امکان جبران­ خسارت ایام بازداشت، در دو صورت امکان پذیر است؛ یکی در صورت صدور حکم برائت و دیگری با قرار منع تعقیب متهم که از محل صندوق اعتباری مقرر در ماده 260 آن قانون پرداخت می­ گردد. در حقوق آمریکا نیز جبران­ خسارت ناشی از بازداشت برعهده دولت است با این تفاوت که در حقوق ایران درصورتی که بازداشت بر اثر اعلام مغرضانه جرم، شهادت کذب و یا تقصیر مقامات قضایی باشد، دولت پس از جبران خسارت می تواند به مسئول اصلی مراجعه­ کند اما در حقوق آمریکا دولت در قبال جبران خسارت مسئولیت کامل داشته و قاضی عامل زندانی بی گناه هیچ مسولیتی ندارد.

زمینه: در حقوق جزای اختصاصی، جرایم امنیتی بدلیل آثار زیانبار عمومی برای کل جامعه و کشور از اهمیت ویژه ای برخوردارند. یکی از این موراد تحصیل دلیل در جرایم علیه امنیت می باشد که چگونگی و روش کشف و تحقیق از مرتکبان جرایم علیه امنیت با سایر جرایم متفاوت می باشد. هدف تبیین موارد تحدید و عدول از اصول حقوق کیفری و اصول اخلاقی در طرق تحصیل دلیل جرایم علیه امنیت بر مبنای مصلحت می باشد. نتیجه­ گیری: نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد با توجه به تاکید شارع و قانونگذار به ضرورت تحصیل دلیل، از طرق قانونی و مشروع در تمامی جرایم، از جمله جرایم علیه امنیت، به دلایلی مثل؛ مصلحت، اضطرار، ضرورت حفظ نظم و امنیت جامعه، دفع افسد به فاسد، انتخاب بد از بدتر و. . . ضابطان و مقامات قضایی بتوانند دلایل ارتکاب جرم را که شواهد قوی و متقنی بر ارتکاب آن وجود دارد را کشف نموده و عدالت و نظم و امنیت را در جامعه برقرار سازند. دولت ها در زمینه واکنش نسبت به این جرائم و در عرصه چالش میان حقوق حاکمیت و حقوق شهروندی، معمولا در جهت تضمین حقوق حاکمیت ( یعنی تضمین حقوق خودشان ) گام بر می­ دارند و در همین راستا همانطور که قبلا اشاره شد بعضا از اصول کلی و پذیرفته شده حقوق اخلاقی و جزا عدول می کنند.

زمینه: اعاده دادرسی در لغت ترکیب اضافی متشکل از دو واژه ی «اعاده» و«دادرسی» است دادرسی وسیله ی عدالت است و دادرسی نیز مانند سایرین در معرفی خطا و اشتباه قراردارد درصورتی که در نتیجه ی دادرسی حکمی صادر شود که با خطا همراه باشد تردیدی نیست که باید مجدداً مورد رسیدگی قضایی قرار گیرد. در روابط بین مؤدیان و دستگاه مالیاتی نیز بروز اختلاف امری محتمل است، که می تواند ناشی از عواملی چون ضعف سیستم اطلاعات مالیاتی، عدم اطلاع مؤدیان و برخی مأموران مالیاتی از قوانین و مقررات و دستورالعمل ها، ضعف مراحل دادرسی مالیاتی و. . . باشد. نتیجه گیری: از دیدگاه حقوق اداری، مراجع عالی دادرسی های مالیاتی، جهت «نظارت اداری» و قضایی بر اعمال مقامات و ادارات امورمالیاتی اعم از مراجع عالی اداری و یا قضایی ایجاد کننده ی وحدت رویه ی مالیاتی، همانند هیأت های عمومی شورای عالی مالیاتی، دیوان عدالت اداری و دیوان عالی کشور کارکرد ویژه و برتری در چگونگی تبیین قوانین و مقررات مالیاتی و ارائه ی «تفسیر قضایی» مالیاتی و اظهارنظر قضایی مالیاتی در راستای اصل برابری، عدالت و عدم تبعیض مالیاتی و تعدیل و یا رفع تبعیضات ناروای مالیاتی بر عهده دارند. در زمینه اخلاقی نیز یکی از مهم­ ترین عوامل مؤثر بر اخلاق مالیاتی افراد، میزان اعتماد آن­ ها به دولت و سیستم مالیاتی، حقوقی وقضایی است.

زمینه: مِم یک تئوری توارثی و ایده، رفتار یا روشی است که از طریق فرهنگ از فردی به فرد دیگر منتشر می شود. تئوری توارث ها از نظر میزان سازگاری و قابلیت، یعنی تطبیق با محیط فرهنگی-اجتماعی که در آن پخش شده اند، متفاوت هستند. مم های سازگارتر و با قابلیت بیشتر، در منتقل شدن، سرایت­ کردن به افراد بیشتر و در نتیجه گسترده شدن و پخش­ شدن در جمعیت بزرگتر موفق تر خواهند بود. می­ توان مفاهیم موجود در این تئوری را برای الگوی تکامل فرهنگی به کار برد، بنابراین، این تحقیق با هدف ارائه مدل مناسب برای بهبود خدمات بانکی بر اساس نظریه مم­ ها شکل ­ گرفت. روش: تحقیق حاضر با استفاده از روش آمیخته (کمی و کیفی) انجام شده است. در فاز کیفی: ­ جامعه آماری خبرگان امور بانکی (روسا و معاونین بانک) استان سمنان بودندکه با استفاده از تکنیک گلوله برفی 15 خبره به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و داده­ ها با تکنیک دلفی مورد تحلیل قرار گرفتند. در فاز کمی، روش علی-مقایسه­ ای بود و جامعه آماری مشتریان بانک های سمنان بودند که 209 نفر به روش در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پرسشنامه محقق­ ساخته بود و داده­ ها با تحلیل ­ عاملی و آزمون­ فریمن مورد تحلیل قرار­ گرفتند. یافته­ ها: نتایج بخش­ کیفی 38 شاخص را در قالب 4 مفهوم اصلی ارایه کرد و بخش کمی نشان داد مدل تحقیق از برازندگی لازم برخوردار بود. نتیجه­ گیری: 4 بعد اخلاقی، خدمات رفاهی، مسئولیت پذیری و عوامل سازمانی نقش مهمی در بهبود خدمات بانکی دارند که بعد اخلاقی در صدر و عوامل سازمانی در پایینترین الویت در خدمات بانکی قرار می­ گیرند.

زمینه: با توجه به اهمیت رعایت اخلاق پژوهش در فرایند تحقیق و ضرورت آموزش آن در برنامه های درسی، پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی برنامه درسی اخلاق پژوهش برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی مراکز آموزش عالی در ایران انجام شد. روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش «گرندد تئوری» انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت علمی دانشکده های علوم انسانی استان گلستان بودند. 14 نفر از اعضای هیئت علمی به روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به سطح اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه ساختار یافته بود و داده های حاصل از آنها با نرم افزار MAXQDA طی سه مرحله کدگذاری و تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش شامل 90 کد باز بود که در نهایت با ادغام کدهای باز 9 کد محوری و 5 کد گزینشی ارائه گردید. کدهای گزینشی «نظارت بر اصول اخلاقی پژوهش، سواد اطلاعاتی، همسویی با علوم دیگر» برای عنصر هدف و «مبانی علمی، کلیات اخلاق پژوهش» برای عنصر محتوا استخراج شد. نتیجه گیری: یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان داد که نظارت بر فعالیت های پژوهشی و آموزش مفاهیم و ملاحظات اخلاقی پژوهش و کمک گرفتن از حوزه علوم پزشکی در طراحی الگوی برنامه درسی دانشجویان می تواند بیشترین اثر بر رعایت اخلاق پژوهش داشته باشد.

زمینه: در هزاره سوم، سازمان های ورزشی با استفاده از سیستم های هوشمند، اتوماسیون اداری برای اصلاح ساختارهای سازمان، جلوگیری از تخلفات اداری و خدمات رسانی بهتر، فناوری های اطلاعاتی را بکار گرفته اند. هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط پیشران های فناوری اطلاعات بر فساد اداری در ادارات ورزش و جوانان جنوب شرق ایران و ارایه مدل بود. روش: روش تحقیق حاضر توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدیران، معاونان و کارشناسان ادارات ورزش و جوانان جنوب شرق ایران به تعداد 251 نفر بوده است. نمونه گیری به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انجام گرفت و 144 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه فناوری اطلاعات و پرسشنامه فساد اداری بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام و ازمون کولموگروف-اسمیرنف) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که بین شاخص های فناوری اطلاعات؛ بکارگیری فناوری اطلاعات(001/0 p≤ ، 69/0 r=)، شفاف سازی (001/0 P≤ ، 79/0-= r)، پاسخگویی(001/0 P ≤ ، 77/0-= r)، اطلاع رسانی در سازمان(001/0 ≤ P، 80/0-r=) و نمره کل بکارگیری فناوری اطلاعات (001/0 P≤ ، 69/0-r=) با کاهش فساد اداری رابطه معکوس و معنی داری در سطح 99/. دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج دست آمده از تحقیق حاضر، فناوری اطلاعات ابزار مدیریتی مهمی جهت استفاده از اطلاعات به منظور برنامه ریزی، تصمیم گیری درست، هدایت و رهبری، نظارت و کنترل به منظور اجرای صحیح قوانین و مقررات در راستای سلامت سازمانی و کاهش کج رفتاری های ناشی از فساد اداری می باشد.

زمینه: توجه به اخلاق زیست محیطی را می توان بیانگر اهمیت بعد نرم افزاری حفاظت در کنار بعد سخت افزاری و فنی است. بسیاری بر این باورند که یکی از مهم ترین راه حل های بحران های زیست محیطی ترویج اخلاق زیست محیطی است. از این روی این تحقیق با هدف بررسی تحلیل رابطه ترویج اخلاق زیست محیطی با ابعاد رفتار شهروندی سبز و پیامد عملکرد زیست محیطی سازمانی صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر در زمره پژوهش های توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری تحقیق مدیران و کارشناسان بخش منابع انسانی شرکت های تولیدی سه بخش مواد غذایی، بهداشتی و دارویی در استان تهران می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده ها با روش مدل­ سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS، Lisrel و PLS صورت گرفته است. یافته­ ها: نتایج این تحقیق نشان داده است که ترویج اخلاق زیست محیطی با ابعاد رفتار شهروندی سبز رابطه معنادار دارد. ابعاد رفتار شهروندی سبز نیز با عملکرد زیست محیطی رابطه معنادار دارد. تحلیل مسیر غیرمستقیم گویای اثر میانجی رفتار شهروندی سبز در رابطه ترویج اخلاق زیست محیطی و عملکرد زیست محیطی می باشد. نتیجه­ گیری: ترویج اخلاق زیست محیطی در سازمان ها منجر به بروز بیشتر رفتارهای شهروندی سبز کارکنان می گردد که نهایتأ بهبود عملکرد زیست محیطی سازمانها را در پی دارد.

زمینه: تصمیمات اخلاقی حسابداران بسته به ماهیت و گستره رویکردهای اخلاقی که در امر رفتار دخیل هستند با یکدیگر متفاوت است. هدف این پژوهش بررسی رابطه رویکردهای اخلاقی مدل توسعه یافته تروینو با رفتار اخلاقی حسابداران است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، جزء تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمام اعضا جامعه حسابداران رسمی در سال 1397 است که تعداد 332 نفر به روش نمونه ­ گیری در دسترس انتخاب شدند. داده­ ها از طریق پرسشنامه استاندارد جمع آوری شد که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب کرونباخ محاسبه شد. بررسی فرضیه­ ها با تکنیک رگرسیون و رتبه­ بندی اهمیت رویکردها توسط آزمون فریدمن انجام شد. یافته ­ ها: نتایج نشان می­ دهد نسبی گرایی و اصالت نفس به عنوان رویکرد اخلاقی فردی و جو اخلاقی به عنوان رویکرد سازمانی ارتباط منفی با رفتار اخلاقی حسابداران دارند. رویکردهای اخلاقی اصالت نفع، مذهب و عدالت سازمانی ارتباط مثبت با رفتار اخلاقی حسابداران دارند. شواهدی مبنی بر رابطه بین وظیفه شناسی و رفتار اخلاقی حسابداران دیده نشد. همچنین از میان رویکردهای اخلاقی عدالت سازمانی بیشترین اهمیت را برای حسابداران دارد. نتیجه­ گیری: نتایج تحقیق نشان می­ دهد مدیران جامعه حسابداران رسمی باید علاوه بر توجه به ویژگی­ های اخلاقی فردی حسابداران نسبت به ایجاد و گسترش عدالت سازمانی و جو اخلاقی حسنه در موسسات حسابداری اهتمام ورزند تا در زمینه اعتلای حرفه حسابداری و نظارت حرفه ای بر رفتار حسابداران رسمی به موفقیت مستمر دست یابند.

زمینه: مباحث اخلاقی بازاریابی عصبی از دو منظر موردبحث هستند: نخست تأثیری که اخلاق بر پایه های حسی، عاطفی و هیجانی ناشی از بازاریابی عصبی بر رفتار مصرف کننده دارد. دوم چالش هایی که در بکارگیری بازاریابی عصبی و ضرورت تدوین استانداردهای اخلاقی آن وجود دارد. هدف پژوهش ارائه ی مدل ابعاد اخلاقی بازاریابی عصبی در جذب مشتریان بالفعل در صنایع قارچ بوده است. روش: رویکرد این پژوهش آمیخته است: در بخش کمی، روش توصیفی-پیمایشی و نمونه آماری 9 نفر از خبرگان بازاریابی و صنعت قارچ با نمونه گیری هدفمند بود، داده ها توسط پرسشنامه جمع آوری شد. سپس با روش مدلسازی ریاضی در اکسل تجزیه و تحلیل شد. در بخش کیفی با همان نمونه آماری قبلی، با مصاحبه نیم ساختاریافته و پرسشنامه خبرگان داده ها جمع اوری و با روش F. ANP و دیمتل فازی در سوپردیویژن تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: ابعاد اخلاقی نورومارکتینگ شامل بعد شخصیتی (تداعی خاطرات، تائید جمع، اندازه/تنوع محصول)، بعد اعتماد (قیمت منصفانه، کیفیت مورد انتظار، اجرای تعهدات) و بعد فیزیولوژیک (تحریک حواس) شناسایی شد. بعد فیزیولوژیک محصول (وزن 346/0 ) مهم ترین بعد اخلاقی و محرک های بینایی-شنوایی (وزن07/0 )مهم ترین زیر معیار اخلاقی در جذب مشتری بالفعل است. نتیجه گیری: توجه صنعت قارچ به بعد فیزیولوژیک محصول سبب ایجاد رضایت بیشتر در مشتری می شود که نشان دهنده رعایت حقوق مصرف کننده است. فعالیت های بازاریابی بر مبنای ابعاد اخلاقی، اعتماد عمومی نسبت به گسترش کاربرد فنّاوری های پزشکی در صنایع را بیشتر خواهد کرد و با شناخت سریع تر نیازهای مشتری و اطمینان بخشی در حفظ سلامت شخصی /اجتماعی/ زیست محیطی، مورد احترام قرار خواهد گرفت.

زمینه: عدم شفافیت اطلاعات یکی از مخاطرات اخلاقی در حوزه تجارت الکترونیک است. هدف پژوهش حاضر تبیین مدل شفافیت اطلاعات در مزایده­ های الکترونیکی در سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی می­ باشد. روش: پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کیفی-اکتشافی و از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش را، اساتید دانشگاهی و خبرگان حوزه بازاریابی تشکیل دادند که 15 نفر از آنها به عنوان نمونه با روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود و از رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری به کمک نرم افزار Matlab جهت تجزیه و تحلیل داده­ ها استفاده­ گردید. یافته ها: نتایج نشان داد 15 عامل مرتبط با ارایه و تبیین مدل شفافیت اطلاعات در مزایده­ های الکترونیکی در سازمان جمع­ آوری و فروش اموال تملیکی از بعد قدرت نفوذپذیری و وابستگی به چهار دسته عوامل وابسته، نفوذی، پیوندی و خودمختار تقسیم می­ شوند. عامل تامین منافع ذینفعان دارای قدرت هدایت­ کنندگی کم ولی وابستگی بالا میباشند که متغیرهای هدف این پژوهش نامگذاری می­ گردد. عامل مشخصات دقیق محصول مورد مزایده به دلیل قدرت هدایت کنندگی زیاد و وابستگی کم جزء متغیرهای نفوذی یا به عبارت دیگر محرک می­ باشد؛ سایر عامل­ ها شامل عامل V1 تا V12 دارای قدرت هدایت زیاد و وابستگی زیاد می­ باشند. این متغیرها غیرایستا هستند و در دسته متغیرهای پیوندی قرار گرفته­ اند. همچنین متغیر تامین منافع شرکت جزو متغیرهای خودمختار پژوهش می­ باشد. نتیجه گیری: بنابراین شفافیت اطلاعات در یک مزایده الکترونیکی موجب ایجاد اعتماد دو سویه بین مزایده گر و مزایده گزار شده و و از سویی شفافیت در اطلاعات و انتشار آن بطور مساوی میان مزایده گران باعث می­ شود تا رقابتی عادلانه میان آن ها شکل گیرد و شرکت نیز بتواند بهترین گزینه ها را در اختیار داشته باشد.

زمینه: بازاریابی خیرخواهانه یکی از استراتژی­ های نوین و اخلاق گرا بازاریابی بنگاه های اقتصادی در جهت خلق ارزش ویژه برای مشتری است که بر اساس آن رابطه مستقیمی بین فروش محصول و کمک بنگاه اقتصادی به یک خیریه تعریف و ترویج در جهت ایفای مسئولیت اجتماعی شرکت­ ها می­ شود. هدف اصلی این مقاله، شناسایی و رتبه بندی شاخص­ های بازاریابی خیرخواهانه در صنعت بیمه است. روش: این پژوهش کاربردی و با رویکرد آمیخته (کیفی و کمی ) انجام شد. جامعه و نمونه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان شرکت­ های بیمه آسیا، ایران و البرز که 15 نفر از آنها به شیوه هدفمند انتخاب شدند و در بخش کمی شامل؛ مشتریان شرکت های بیمه آسیا، ایران و البرز بیمه در شهر یاسوج بودند که 250 نفر از آنها به شیوه در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته (منتج از بخش کیفی) بود. تحلیل داده­ ها بر اساس روش دلفی (کیفی) و فرآیند تحلیل شبکه­ ای فازی FANP (کمی) انجام شد. یافته ها: نتایج نشان می­ دهد عوامل مختلفی بر موفقیت کمپین­ های بازاریابی خیرخواهانه به عنوان مولفه­ های آن در صنعت بیمه وجود دارد که می­ توان آن ها را در پنج عامل اصلی خلاصه کرد. همچنین مولفه­ های؛ افزایش فروش نام تجاری، قیمت خدمات ارایه شده از سوی صنعت بیمه و اندازه کمک خیرخواهانه بیشترین وزن را در میان زیرشاخص­ های این پنج مولفه بدست آوردند. نتیجه گیری: عواملی چون: نتایج مالی برای شرکت، آمیخته­ های بازاریابی خدمات(7p)، فرم کمک سازمانی، نتایج اجتماعی برای شرکت و ویژگی­ های مشتریان منجر به روی آوردن بیمه به بازاریابی خیرخواهانه و موفقیت آن می شود.

زمینه: شناسایی ابعاد اخلاق در فناوری آموزشی می­ تواند در بهبود فضای اخلاقی در حوزه فناوری آموزشی مؤثر باشد. ازاین رو، پژوهش حاضر در جهت شناسایی ابعاد اخلاق در فناوری آموزشی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر آمیخته بود. در بخش کیفی، روش تحلیل محتوا به کار رفت. جامعه آماری شامل اسناد و مدارک بالادستی درزمینه ی اخلاق در فناوری آموزشی و 19 نفر از اعضای هیات علمی به شیوه (سرشماری) و 20 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی به شیوه (هدفمند) انتخاب شدند. ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند بود و برای تجزیه وتحلیل از مقوله بندی و کدگذاری استفاده شد. در بخش کمی جامعه آماری شامل تمامی اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه هایی که دارای رشته فنّاوری آموزشی می باشد بود که با روش نمونه گیری خوشه ای 19 نفر از اعضای هیات علمی به شیوه و 92 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود. برای تحلیل داده ها، از آزمون T تک گروهی و آزمون فریدمن استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان می دهد که مؤلفه های اخلاق در فناوری آموزشی را می توان در قالب 5 بعد دسته بندی کرد که هرکدام از آن ها دارای مؤلفه های متعدد است و ازنظر اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رتبه­ های متفاوتی قرار دارند. نتیجه­ گیری: نتایج حاصل از این تحقیق درمجموع مؤلفه های شناسایی شده در پنج بعد شامل، ابعاد فردی، آموزشی، فرایندی، زمینه­ ای و سازمانی و زیر مؤلفه های آن ها است و ازنظر اعضای هیات­ علمی بعد آموزشی در رتبه اول و بعد فرایندی در رتبه پنجم و ازنظر دانشجویان بعد فردی در رتبه اول و بعد فرایندی در رتبه پنجم قرار دارد.

زمینه: تبیین نگرش اخلاقی و شغلی کارکنان در سازمانهای دولتی جهت ارتقا مدیریت نیروی انسانی اهمیت ویژه ای دارد. هدف از این پژوهش طراحی مدل مدیریت نگرش اخلاقی و شغلی کارکنان در سازمان های دولتی است. روش: روش پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته (کیفی-کمی) می باشد. در بخش کیفی راهبرد مورد استفاده نظریه داده بنیاد بود. جامعه­ آماری را اساتید دانشگاه در حوزه مدیریت منابع­ انسانی و مدیران ارشد سازمان­ های دولتی تشکیل دادند که نمونه­ گیری به صورت گلوله برفی انجام شد و در نهایت 12 نفر خبره به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع­ آوری اطلاعات مصاحبه بود. و روش تحلیل داده­ ها کدگذاری باز محوری و انتخابی بود. در بخش کمی جامعه­ آماری پژوهش مدیران ارشد، میانی و کارکنان بالای لیسانس سازمان های دولتی در شهر تهران بوده است که با استفاده از نمونه­ گیری خوشه­ ای 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در نهایت داده­ ها با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل مسیر بررسی شدند. در این تحقیق از نرم افزار لیزرل و Spss استفاده شد. . یافته ها: نتایج نشان داد که شرایط­ علی شامل تعهدسازمانی، بسترحاکم شامل جوسازمانی، پدیده اصلی شامل رضایت و وابستگی­ شغلی، راهبردها شامل مدیریت صحیح و حمایت از کارکنان، شرایط مداخله­ گر شامل حقوق و پاداش می باشد که به پیامد یعنی مدیریت نگرش اخلاقی و شغلی موفق ختم می­ شود. همچنین در بررسی نتایج رتبه عوامل به ترتیب برابر بود با مولفه تعهدسازمانی، مدیریت صحیح و حمایت از کارکنان، حقوق و پاداش، رضایت و وابستگی شغلی و جوسازمانی. نتیجه گیری: آگاهی و مدیریت نگرش­ های اخلاقی شغلی کارکنان یکی از مهم ترین فاکتورها جهت مدیریت نیروی انسانی در سازمان است و تعهدسازمانی، جوسازمانی، رضایت و وابستگی شغلی، مدیریت صحیح و حمایت از کارکنان، حقوق و پاداش در مدیریت موفق نگرش اخلاقی و شغلی موثر هستند.

زمینه: : اهمیت اخلاق و کسب وکار از مقوله های مهمی هستند که شناخت نقش آن بر توسعه صنعتی نظر بسیاری از اندیشمندان ادیان مختلف به ویژه اسلام را به خود جلب کرده است. ازاین رو این تحقیق باهدف طراحی مدل استراتژی های اخلاقی کسب وکار در جهت توسعه صنعتی بهتر انجام شده است تا از این طریق گام مهمی در جهت اخلاقی تر کردن توسعه صنعتی بردارد. روش: پژوهش حاضر آمیخته بود. در بخش کیفی ازنظر هدف توسعه ای و ازنظر ماهیت اکتشافی بود. جامعه­ آماری شامل خبرگان دانشگاهی و سازمان های دولتی بود و نمونه آماری با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی به تعداد 23 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات از نوع مصاحبه بود و برای تجزیه وتحلیل آن از تکنیک کدگذاری استراوس و کوربین استفاده شد. در بخش کمی ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی – پیمایشی بود. جامعه آماری شامل سازمان های دولتی استان آذربایجان غربی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعداد 250 نفر انتخاب و با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده پرسشنامه ها در بین آن ها توزیع شد. ابزار گردآوری داده ها از نوع پرسشنامه بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار LISREL و MATLAB انجام یافت. یافته: یافته ها نشان داد که استراتژی اخلاق در کسب وکار دارای سه بعد سازمانی، فردی و دینی – فرهنگی با 9 زیر مؤلفه است و ترکیب مطلوب برای اثربخشی بیشتر مدل برای بعد سازمانی 761/0، بعد فردی 658/0 و بعد دینی – فرهنگی 578/0 است. نتیجه گیری: توجه به عوامل اخلاقی بر اساس مدل ارائه شده در بهترین حالت تنش ها و تعارض های موجود در سر راه توسعه صنعتی را تا 63/0 بهبود می دهد.

زمینه: یک راه حل بهتر برای شناسایی شرکت های مدیریت کننده سود وجود دارد و آن عبارتست از تمرکز بر انگیزه و اعتقادات اخلاقی مدیران. از این رو، هدف این تحقیق ارزیابی رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی مدیریت سود است. روش: روش اجرای تحقیق حاضر در زمره پژوهش های کیفی، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش عبارت است از صاحب نظران، اساتید دانشگاه و متخصصین در زمینه مدیریت سود و مبانی اخلاقی و از بین آنها 19 نفر به عنوان نمونه آماری به شکل دردسترس انتخاب شد. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است و در نهایت داده ها با الگوی تحلیل شبکه فازی ارزیابی و پالایش شد و مدل نهایی پیشنهادی تبیین گردید. یافته ها: بر مبنای تحلیل های نهایی، رفتارهای سود مشتمل بر ده استراتژی رفتاری به عنوان تابعی از فشارهای اخلاقی، فرهنگ سازمانی قدرت گریزی، باورهای اخلاقی و توجیه اخلاقی به عنوان عوامل موثر تلقی و مولفه های اندازه گیری آن ها شناسایی و پالایش گردید. نتیجه گیری: تحت فشار شدید بودن کارکنان، حاکمیت مدیریت بر کارکنان و سازمان، مسئولیت نداشتن زیردست در غفلت مدیریت، تلأطم و پیچیدگی وحشتناک امور، مطلوبیت گرایی، تضاد منافع سازمان و ارجحیتهای فردی، تلقی گردید. ابعاد توجیه اخلاقی می تواند کارکنان مالی و حسابداری را به توجیه رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی مدیریت سود وا دارد.

زمینه: بازارگرایی به نوعی از بازاریابی اطلاق می شود که بر خلق ارزش مستمر برای مشتریان و خریداران تاکید دارد. این پژوهش با هدف ارائه مدل جدید بازارگرایی با تاکید بر پیامدهای اخلاقی انجام شد. روش: پژوهش حاضر کاربردی و جزء پژوهش­ های آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل مدیران و متخصصین شرکت رامک و در بخش کمّی شامل تمامی کارکنان شرکت فراورده های لبنی رامک در استان فارس بود. حجم نمونه در بخش کیفی 15 نفر با استفاده از نمونه گیری هدفمند و در بخش کمّی با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه­ ای 291 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده ها، در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمّی، پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده به شناسایی 19 مولفه و 90 شاخص منجر شد نتایج دیگر نشان داد که عوامل بیرونی با ضریب مسیر 46/0 نسبت به عوامل داخلی با ضریب 39/0 تأثیر بیشتری بر بازارگرایی داشتند. نتیجه­ گیری: 11 مؤلفه عوامل درونی مؤثر بر بازارگرایی شامل تأکید مدیریت ارشد، ریسک پذیری مدیر، تعارض، ارتباطات بین بخشی، ساختار، سیستم پاداش مبتنی بر بازار، ، دانش تخصصی بازاریابان، رفتار شهروندی، فرهنگ بازاریابی، قابلیت بازاریابی و نوآوری و 4 مؤلفه عوامل بیرونی اثرگذار بر بازارگرایی شامل تلاطم بازار، رقابت، پویایی تکنولوژیکی و هوشمندی بازار بودند. در نهایت 4 مؤلفه شامل تعهد، رضایت، همبستگی کارکنان و وفاداری مشتریان به عنوان پیامدهای اخلاقی بازارگرایی در نظر گرفته شد.

زمینه: فضیلت های اخلاقی در توسعه فرهنگ و احترام به حقوق متقابل انسانی در دانشجویان از اهمیت برخوردار است، شناسایی مولفه های ارتقاء اخلاق می تواند مهم باشد لذا هدف از این مطالعه رابطه کمال گرایی، هوش عاطفی و تفکر مثبت با ارزش اخلاقی در دانشجویان بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد نجف آباد در سال تحصیلی 95-96 بودند که با نمونه گیری تصادفی طبقه ای 390 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش متشکل از پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ، کمال گرایی تری شورت، تفکر مثبت کارور و شی یر و پرسشنامه ارزش های اخلاقی هایت و گرام بود. داده های تحقیق با استفاده از آزمون ضریب همبستگی و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که کمال گرایی مثبت، توان پیش بینی ارزش مراقبه، عدالت، وفاداری، احترام به مرجعیت و خلوص را دارد. خوداگاهی، مراقبت را پیش بینی می کند و همدلی، عدالت را پیش بینی می کند. خودانگیزی توان پیش بینی وفاداری را دارد. هوش عاطفی وتفکر مثبت وفاداری را پیش بینی می کند. 26 درصد از واریانس ارزش های اخلاقی از طریق کمال گرایی مثبت، هوش عاطفی و تفکر مثبت قابل تبیین است. نتیجه گیری: کمال گرایی مثبت، هوش عاطفی و تفکر مثبت می تواند مولفه های ارزش های اخلاقی را پیش بینی کنند.

زمینه: سلامت سازمانی یکی از مفاهیم اساسی در سازمان می باشد و با رشد ارزش های اخلاقی در سازمان رابطه ای بی واسطه و تنگاتنگ با دارد. هر دو این مولفه ها در بسترهای متفاوتی از جمله فرهنگ سازمانی رشد پیدا می کنند. بر همین اساس، هدف از انجام پژوهش حاضر مدلسازی مجموعه عوامل فرهنگی می باشد که در ایجاد سلامت و رشد ارزش های اخلاقی نظام اداری موثر است. روش: پژوهش حاضر رویکردی آمیخته دارد. در بخش کیفی: رویکرد اکتشافی بود. جامعه مورد مطالعه روسای شعب مختلف بانکهای ملی و سپه در شهر اصفهان بودند که از میان آنها 12 نفر به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه و پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده ها با روش دلفی صورت گرفت. در بخش کمی: رویکرد تبیینی بود. جامعه آماری کارکنان بانک های دولتی شهر اصفهان بودند که از میان آنها به شکل تصادفی 220 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود و داده ها با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که 18 متغیر در قالب 3 متغیر پاسخگویی، شفافیت و یکپارچگی بر ارتقا سلامت و ارزش های اخلاق اداری تاثیرگذار می باشند. همچنین، در بخش کمی مشخص گردید که کلیه سازه ها دارای روایی و پایایی لازم می باشد و همچنین هر سه متغیر اصلی بر ارتقا سلامت و ارزش های اخلاق اداری موثر می باشند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می توان اذعان داشت که مدیران سازمانی باید 18 متغیر ذکر شده (8 مولفه پاسخگویی، 6 مولفه شفافیت و 4 مولفه یکپارچگی) در بستر فرهنگ سازمانی را برای ارتقا سلامت نظام اداری و رشد ارزش های اخلاقی در سازمان در نظر داشته باشند.

زمینه: اهمیت اخلاق کسب و کار و تاثیر اخلاق بر عملکرد سازمان، کیفیت محصولات و در نهایت رضایت مشتریان، جایگاه تازه و بدیعی در مباحث مدیریت یافته است، بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثر اخلاق کسب و کار بر ارتقای کیفیت گرایی می باشد. روش: مطالعه ی حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی-همبستگی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش، مهندسین مشاور و ناظر شرکت های پیمانکاری در شهرستان شاهرود می باشد که تعداد آنها پس از بررسی معادل 109 شرکت برآورد گردید و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 84 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد و به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و ایموس استفاده گردید و از طریق آزمون تحلیل معادلات ساختاری به تحلیل داده ها پرداخته شد. برای آزمون فرضیه های تحقیق از معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که متغیر اخلاق کسب و کار بر کیفیت گرایی اثر مثبت و معنا داری دارد. نتیجه گیری: توجه به اخلاق فضای کسب و کار می تواند منجر به بهبود کیفیت و افزایش رضایت مندی گردد.

زمینه: راز پایداری و توسعه سازمانهای متمدن امروزی به رعایت اخلاقیات سازمان است. لذا بر این اساس این پژوهش به شناسایی ابعاد و مولفه های اخلاقیات سازمانی در سازمانهای دولتی ایران می پردازد روش: این مطالعه از نظر نوع استفاده، پژوهشی کاربردی است که با روش آمیخته اکتشافی انجام شد در بخش کیفی از خبرگان که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند مصاحبه عمیق حضوری به عمل آمد. داده های حاصل از مصاحبه ها به روش تحلیل محتوا مورد تحلیل کیفی قرار گرفت در بعد کمی از پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات استفاده شد. در این روش نیز از نظر خبرگان بهره گرفته شد جهت اولویت بندی ابعاد و مولفه ها از پرسشنامه مقیاس زوجی و آزمون تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته­ های پژوهش 5 بعد و برای هر بعد 5 مولفه برای اخلاقیات سازمانی در سازمانهای دولتی ایران شناسایی شده است نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که برای توسعه اخلاقیات سازمانی در سازمانهای دولتی ایجاد منشور اخلاقی و بکارگیری و الزام استفاده از آن توسط کارکنان سازمان، امری ضروری است.

زمینه: نوظهور بودن موضوع اخلاق حرفه ای بازاریابی باعث شده تا درک از نقش این عامل در پیامدهای اصلی بازاریابی مبهم و غیر روشن باقی بماند. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش اخلاق حرفه ای بازاریابان در وفاداری مشتریان شرکت مواد غذائی برتر انجام شد. روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود که جامعه آماری آن را بخشی از بازاریابان و مشتریان شرکت مواد غذائی برتر تشکیل دادند که با نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 384 مشتری و 130 بازاریاب (تعداد 65 نفر از بازاریابان در گروه کنترل و 65 بازاریاب دیگر در گروه شاهد) به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد بهره گرفته شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل کوواریانس و آزمون تی مستقل استفاده شد. یافته­ ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس موید آن بود که آموزش صورت گرفته بر بهبود سطح اخلاق حرفه ای بازاریابان تاثیر مثبتی دارد. همچنین یافته ها در بخش آزمون تی مستقل نیز نشان داد که وفاداری رفتاری و نگرشی مشتریان در بین بازاریابان آموزش دیده با بازاریابان عادی از نظر آماری اختلاف معناداری دارد. نتیجه­ گیری: با نیازسنجی دقیق و توسعه کمی و کیفی آموزش­ های اخلاقی برای بازاریابان، می توان نسبت به افزایش رضایتمندی و وفاداری مشتریان اقدام نمود.

زمینه: هویت حرفه ای و جنسیت حسابرسان، از جمله عواملی است که می تواند بر قضاوت اخلاقی حسابرسان مستقل تأثیر گذاشته و آن را دستخوش تغییر کند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی هویت حرفه ای، جنسیت و قضاوت اخلاقی بود. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری، حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی بخش خصوصی و نمونه آماری 437 عضو جامعه است که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و فرضیات پژوهش با استفاده از رگرسیون چند متغیره مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از فرضیه های پژوهش نشان داد هویت حرفه ای رابطه ی مثبت و معنادری با قضاوت اخلاقی حسابرسان دارد و متغیر جنسیت این رابطه را تعدیل می کند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر این است که هویت حرفه ای مستحکم به دلیل اینکه نگرش ها و رفتارهای تعیین شده حسابرسان را با نقش های حرفه ای آنها سازگار می کند باعث قضاوت های اخلاقی تر از جانب آنها می شود. علاوه بر این از آنجایی که توسعه هویت حرفه ای و هویت شخصی برای مردان متفاوت از زنان است این موضوع باعث تفاوت هایی در قضاوت های اخلاقی آنها می شود.