مدیریت مدرسه (Journal of School administration)
سال:1400 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:20

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل جامع همکاری آموزش و پرورش و شهرداری ها برای تحقق اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش طراحی و اجرا شد. روش پژوهش از نظر هدف، به صورت کاربردی و با توجه به نوع داده، به صورت ترکیبی از نوع اکتشافی بود. میدان پژوهش شامل صاحب نظران مطلع و مسلط به موضوع پژوهش بود که با روش نمونه گیری هدفمند و اصل اشباع نظری 25 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. این افراد شامل مدیران، معاونان، کارشناسان و معلمان آگاه به موضوع پژوهش بودند. در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه مدیران کل، معاونان و کارشناسان ارشد ادارات کل آموزش وپرورش استان های غربی کشور در سال 1398 بودند که تعداد آنان بر اساس برآوردهای انجام شده حدود 6000 نفر بود؛ با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و جدول کرجسی-مورگان به تعداد 361 نفر انتخاب شد. تجزیه وتحلیل داده ها در مرحله کیفی با استفاده از تحلیل محتوا و فرایند کدگذاری باز و محوری صورت گرفت و در مرحله کمی از آمار استنباطی (معادلات ساختاری و تحلیل عاملی اکتشافی) و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL استفاده شد. یافته ها نشان داد عوامل موثر بر همکاری آموزش وپرورش به منظور تحقق اهداف سند تحول آموزش وپرورش عبارت اند از: فرهنگ سازمانی، ایمنی، آینده نگری، نگرش سیستمی و توسعه سیاسی. نتایج همچنین نشان داد که عوامل موثر بر همکاری آموزش وپرورش (فرهنگ، ایمنی، آینده نگری، نگرش و توسعه) بر متغیر همکاری آموزش وپرورش تاثیری به میزان 66/0 دارد.

چندزبانگی ویژگی جدیدی از تعامل اجتماعی انسان در زمینه آموزش نیست اما امروزه استفاده از چندین زبان از اشکال، الگوها و ماهیت چندزبانه در گذشته متمایز است. بسیاری از مدارس با قانون چندزبانگی جمعیت دانش آموزی مقابله می کنند. از طرفی اعتقاد تاریخی قوی وجود دارد که آگاهی بیش از یک زبان منجر به ارزش افزوده می شود. از این رو دانش آموزان به یادگیری و استفاده فعالانه زبان های دیگر به دلایل حرفه ای و اقتصادی و علمی ترغیب می شوند. با این وجود در بعضی از مواقع کودکان اقلیت چندزبانه و والدین شان به عنوان مانعی برای یادگیری و موفقیت تحصیلی در نظر گرفته می شوند. با این وجود سیاست های مدرسه لزوما با درک منفی از زبان مادری کودکان شکل نمی گیرند؛ زیرا اغلب اقدامات مدرسه ریشه در فرصت های یادگیری دارند. پژوهش حاضر با هدف بهره گیری از یکی از شیوه های نوین پژوهش تحت عنوان «فراتحلیل کیفی»، به تحلیل و ترکیب نتایج پژوهش های انجام شده در کشور ایران، در زمینه مطالعات چندزبانگی پرداخته است. بدین منظور، تعداد 44 پژوهش انجام یافته در زمینه مطالعات چندزبانگی از مراکز پژوهش کشور گردآوری و از میان آن ها با روش نمونه گیری گلوله برفی تعداد 35 پژوهش که قابلیت بررسی داشت، برای فراتحلیل کیفی انتخاب شد. یافته های این پژوهش نشان داد که پژوهش های انجام گرفته دچار نارسایی هایی کمی و کیفی متعددی هستند که لازم است در تحقیقات آتی جبران شود.

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک جزء مهم از مرحله آموزش در کلاس های درس است. روش پژوهش با رویکرد آمیخته با طرح اکتشافی (مصاحبه های عمیق و اکتشافی با انجام عمل پالایش) انجام شد. در رویکرد کیفی، از روش هدفمند و برای تدوین پرسش نامه از مصاحبه با استادان گروه علوم تربیتی دانشگاه و مدیران ارشد و خبرگان آموزش و پرورش به تعداد 20 نفر استفاده شد. در رویکرد کمی، از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران مدارس ایران (105968 نفر) تشکیل می دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی-خوشه ای و بر اساس فرمول کوکران تعداد 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها به روش میدانی و از پرسش نامه محقق ساخته موانع و چالش های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با 75 سوال و 14 مولفه استفاده شد. روایی صوری و محتوایی ابزار به تایید متخصصان رسید و روایی همگرای آن با استفاده از ضرایب میانگین واریانس استخراجی (AVE) محاسبه شد که مقادیر AVE برای تمام مولفه ها بزرگتر از 5/0 بود. همچنین برای تمام مولفه ها، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالاتر از 7/0 محاسبه و تایید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که موانع و چالش های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای چهارده مولفه (موانع ساختاری، موانع آموزشی، موانع منابع انسانی، موانع تجهیزات و مواد آموزشی، موانع مدیریتی، موانع خدمات پشتیبانی معلمان، عدم آمادگی شناختی معلمان، عدم تربیت معلمان برای تدریس در الگوی نوین تدریس، موانع انگیزشی، موانع فرهنگی، موانع اقتصادی، موانع اجتماعی، موانع سازمانی و موانع فردی) است که مولفه عدم تربیت معلمان برای تدریس در الگوی نوین تدریس دارای بیشترین سهم و مولفه موانع فردی دارای کم ترین سهم است. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک دو نرم افزار SPSS20 و PLS انجام شد.

این پژوهش با هدف طراحی مدلی برای چابک سازی منابع انسانی در آموزش و پرورش انجام شد. از نظر هدف، پژوهش کاربردی بود. روش گرداوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهر تهران به تعداد 344 نفر بود که برای نمونه گیری از روش نمونه گیری سرشماری کامل استفاده شد. ابزار اندازه گیری پرسش نامه ای محقق ساخته مشتمل بر 6 مولفه و 57 نشانگر بود که بر مبنای مقیاس 5 گزینه ای طراحی شده بود. روایی آن از نظر محتوایی و سازه موردبررسی و تایید قرار گرفت. پایایی کلی پرسش نامه 835/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که وضعیت چابکی منابع انسانی آموزش و پرورش شهر تهران از نظر دو مولفه مدیریت و رهبری (با 12 نشانگر) و آموزش و توانمندسازی منابع انسانی (با 6 نشانگر) در حد مطلوب و از نظر چهار مولفه کار گروهی و همکاری های متقابل (با 8 نشانگر)، مولفه فناوری (با 11 نشانگر)، مولفه دانش محوری (با 13 نشانگر) و مولفه فرهنگ سازمانی (با 7 نشانگر) در حد نامطلوب است. بنابراین، برای بهبود عملکرد منابع انسانی، بر افزایش و گسترش چابکی در آموزش و پرورش تاکید می شود.

می توان گفت مدیریت استعداد در موسسات آموزشی به خصوص مدارس در راستای توسعه سرمایه انسانی و مهارت ها است. روش این پژوهش، کمی از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان و مدیران مدارس تیزهوشان شهر تهران است. نمونه آماری بر اساس نمونه لازم برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی یا تاییدی 300 نفر و روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم از زیر جمعیت ها (مدرسه های تیزهوشان مختلف) بود. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بود که برای تحلیل داده ها در این پژوهش از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS اعتباریابی شد. نتایج در حالت استاندارد نشان داد که مدیریت استعداد در مدارس تیزهوشان تاثیر مثبت و معنی داری بر مولفه های قوانین و مقررات حمایت کننده از استعدادها، داشتن چشم انداز مدیریت استعدادها، منابع مالی مدیریت استعدادها، ایجاد جو حمایتی از استعدادها، استقرار زیرساخت های نرم، استقرار زیرساخت های سخت، نظام علمی و آکادمیک، کیفیت آموزش و یادگیری و مدیریت استعدادها دارد. همچنین با توجه به آلفای کرونباخ 710/0 و پایایی ترکیبی 803/0 دارای پایایی مناسبی است و با توجه به روایی همگرا 625/0 دارای روایی مناسبی نیز است. شاخص های نیکویی برازش همگی نیز حکایت از برازش مناسب الگو با داده های تحقیق دارد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین خودرهبری و خودکارآمدی معلمان براساس رهبری تحولی با نقش میانجی سازمان یادگیرنده در مدارس مشهد انجام شد. روش پژوهش، توصیفی-همبستگی با رویکرد معادلات ساختاری می باشد. جامعه ی آماری شامل کلیه معلمان ابتدایی و متوسطه (اول و دوم) به تعداد 18750 نفر می باشد که بر اساس فرمول کوکران، نمونه ای برابر با 384 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه رهبری تحولی(Bass & Avolio, 2002)، سازمان یادگیرنده (Senge, 1990)، خودرهبری (Rahimi & Etal, 2013) و خودکارآمدی معلمان (Tschannen-Moran-& Woolfolk, 2001) می باشد، که روایی آن ها با روایی سازه؛ و پایایی آن ها با آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS23 وSMART PLS2 تحلیل شدند. نتایج فرضیه های پژوهش نشان داد که متغیر سازمان یادگیرنده یک متغیر میانجی بین متغیرهای رهبری تحولی با خودرهبری و خودکارآمدی می باشد. رهبری تحولی بر سازمان یادگیرنده، خودرهبری و خودکارآمدی و همچنین سازمان یادگیرنده بر خودرهبری تاثیر مثبت و مستقیم دارد، اما رهبری تحولی نتوانسته است که بر خودکارآمدی تاثیر بگذارد. کیفیت مدل اندازه گیری با آزمون cv. com و مدل ساختاری با آزمون cv. red تایید شد و همچنین کیفیت مدل نهایی پژوهش با توجه به شاخص GOF که 305/0 شده است، نشان داد که مدل از برازش قوی برخوردار است و در نهایت ضریب تعیینR2، برای سازمان یادگیرنده 320/0، خودرهبری 285/0 و خودکارآمدی 033/0 شد.

هدف پژوهش، بررسی جهت پایداری روابط میان رهبری تحول آفرین، عدالت سازمانی و سلامت سازمانی در مدارس شهرستان سبزوار می باشد. که در آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمامی معلمان مدارس شهرستان سبزوار بودند که در سال تحصیلی 95-94 به خدمت اشتغال داشتند. این تعداد شامل 4892 نفر می باشد. نمونه مورد مطالعه براساس جدول مورگان 357 نفر تعیین شد که پرسشنامه بین 365 نفر به صورت طبقه ای تصادفی در نیمه دوم سال 1395 توزیع شد. به منظور سنجش روایی سوالات پرسشنامه، روایی محتوا و روایی سازه مدنظر قرار گرفت، که روایی محتوا توسط متخصصان حوزه رفتار و مدیریت آموزشی تایید شد. به منظور سنجش پایایی، یک نمونه اولیه شامل 40 پرسشنامه پیش آزمون شد و سپس با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه، میزان ضریب همبستگی درونی با آلفای کرونباخ محاسبه شد که برای سوالات متغیرها به ترتیب، 92/0 برای رهبری تحول آفرین، 94/0 برای عدالت سازمانی و 92 /0 برای سلامت سازمانی بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه در بخش آمار استنباطی از آزمون های T تک نمونه ای، کلموگروف-اسمیرنوف و تحلیل عاملی تاییدی و مدل ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که رهبری تحول آفرین هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم به واسطه عدالت سازمانی نقش کلیدی را در توسعه سلامت سازمانی دارد. همچنین عدالت سازمانی تاثیر مثبت، مستقیم و معنی دار بر سلامت سازمانی دارد.

هدف پژوهش حاضر تعیین روش های برخورد با معلمان فاقد صلاحیت می باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و براساسا نحوه گرداآوری یافته ها از روش پدیدار شناسی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را سه گروه مسئولان ادارات آموزش وپرورش، مدیران مدارس ابتدایی و متخصصان دانشگاهی حوزه ی صلاحیت های حرفه ای معلمان که با کاربرد روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده های حاصل از این بخش از طریق تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شد. چهار دسته اقدامات پیشگیرانه، اصلاحی، نظارتی و تنبیهی جهت برخورد با معلمان فاقد صلاحیت احصا شد. اقدامات پیشگیرانه شامل، طراحی نظام جذب کارآمد بر اساس صلاحیت های حرفه ای، کیفیت بخشی به دوره های تربیت معلم، طراحی و اجرا سازوکارهای مرتبط با فرهنگ سازی، توجه به عوامل انگیزشی و عوامل بهداشتی محیطی، غنی سازی شغل معلمی، مطرح شدن صلاحیت معلمان به عنوان دغدغه، شناسایی چالش های مرتبط با موضوع فاقد صلاحیت بودن معلمان به صورت نظام اند، طراحی و اجرا سازوکارهای مناسب جهت تشویق و حمایت معلمان باصلاحیت، انتخاب و به کارگماری مدیران شایسته، برنامه ریزی می باشد. اقدامات اصلاحی شامل طراحی و اجرا دوره های آموزشی، طراحی و اجرای برنامه های توانمندسازی توسط همکاران، طراحی و اجرای برنامه های توانمندسازی معلمان توسط متخصصان آموزشی، طراحی و اجرای برنامه های توانمندسازی معلمان از طریق نظام خود توسعه ای، طراحی و اجرا برنامه های توانمندسازی معلمان توسط مدیران و ارایه بازخورد از وضعیت معلم فاقد صلاحیت به خودش، مدیر و مسیولان اداره می باشد. اقدامات نظارتی شامل نظارت و کنترل مستمر عملکرد و پیشرفت معلمان می باشد. اقدامات تنبیهی شامل طراحی و اجرا روش های تنبیهی غیرمستقیم و طراحی و اجرا روش های تنبیهی مستقیم می باشد.

پژوهش حاضر با هدف ارایه مدل مدیریت آموزشی برای مدارس استثنایی براساس تجربه زیسته مدیران مدارس انجام شده است. این پژوهش یک مطالعه کیفی پدیدارشناسانه می باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده است. در این پژوهش از تجربه زیسته مدیران مدارس استثنایی که بر اساس نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی در حد اشباع استفاده شد. لذا با تعداد 8 نفر از مدیران مدارس مصاحبه صورت پذیرفت. بر اساس یافته های تحقیق مولفه های معرف مدیریت آموزشی در مدارس استثنایی شامل تعامل با همکاران، نظارت بر نیروی انسانی، توانمندی مدیریت مسایل مالی، توانمندی تعامل با ارگان های مربوطه، شناخت شرایط و نیاز دانش آموزان، توجه به مسایل علمی و آموزشی دانش آموزان، توجه به نیاز های روحی و جسمی دانش آموزان، داشتن برخی صفات شخصیتی از قبیل نظم و تعهدپذیری به عنوان ضرورت های فردی مدیریت مدارس استثنایی، پیگیری موضوع فراگیر سازی و توسعه مدارس تلفیقی، مشاوره و در نهایت حمایت خانواده های دانش آموزان استثنایی می باشد. با توجه به نتایج بدیهی است که انجام این پژوهش دیدگاه مدیران شاغل در پست را آشکار می نماید و به متولیانسازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور این امکان را می دهد که در چارچوب قوانین در جهت بهبود کیفیت مدیریت مدارس استثنایی گام های مفید تری بردارند.

با توجه به نقش کارآفرینی درنظام آموزش وپرورش لزوم الگویی در این زمینه برای دانش آموزان مدارس ضروری می باشد. پژوهش حاضر، کمی و کیفی بوده که در بخش کمی از روش پیمایشی و در بخش کیفی از روش داده بنیاد استفاده شده است. در مرحله کیفی از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و در مرحله کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. تحقیق حاضر شامل دو جامعه آماری است که جامعه اول را متخصصان و صاحب نظران حوزه آموزش کارآفرینی و جامعه دوم را معلمان دوره دوم متوسطه با سابقه آموزش کارآفرینی که مجموع این افراد در بخش کیفی13 نفر و در بخش کمی180بودند. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک دو نرم افزار SPSSوAmos صورت پذیرفت. یافته های تحقیق حاضر نشان داد که از میان عوامل موثر بر مدل برنامه آموزش کارآفرینی، بی ثباتی در بازار کار در میان آسیب های آموزش کارآفرینی، تعامل مراکز تولیدی و صنعتی در میان اهداف مطلوب آموزش کارآفرینی، جذابیت و قابلیت دسترسی در میان محتوای مناسب آموزش کارآفرینی، توا نایی حل مسیله در میان روش های تدریس کارآفرینی، و ارزشیابی از طرح کسب وکار در میان روش های ارزشیابی آموزش های کارآفرینی دارای بیشترین ضریب تاثیر بوده است. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود که برنامه آموزشی هدفمند در راستای آموزش کارآفرینی در مدارس طراحی و تدوین گردد.

پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد، کیفی-کمی بوده است. روش پژوهش در بخش کیفی، مطالعه موردی بود و مشارکت کنندگان این بخش شامل 18 نفر از معلمان باسابقه مدارس دولتی شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری غیر احتمالی و هدفمند و با توجه به اشباع نظری در یافته ها مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تجزیه وتحلیل داده های بخش کیفی از روش تحلیل تماتیک، استفاده شد. روش پژوهش در بخش کمی، توصیفی– پیمایشی بود که در این بخش تعداد 400 دانش آموز از مدارس دولتی تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. جمع آوری داده های این بخش، بر اساس پرسش نامه منتج از مدل مفهومی مرحله کیفی بود. برای تجزیه وتحلیل داده های بخش کمی از تحلیل عاملی تاییدی، آزمون تی تک گروهی و تی وابسته با استفاده از نرم افزار SPSS22 و AMOS استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که الگوی عدالت توزیعی از سه بعد امکانات آموزشی، امکانات کمک آموزشی و تجهیزات فیزیکی تشکیل شده است. در بخش کمی نیز، وضعیت عدالت آموزشی، در مولفه های کمک آموزشی و تجهیزات فیزیکی پایین تر از حد متوسط و در مولفه امکانات آموزشی بالاتر از حد متوسط بوده است.

. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مدارس دوره دوم متوسطه نظری شهر ارومیه در سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 831 نفر بوده که از بین آنها به روش تصادفی طبقه ای نسبی و با بهره گیری از جدول کرجسی مورگان، 306 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته ارزشیابی عملکرد معلمان، پرسشنامه های استاندارد ساختار سازمانی رابینز و ایوانویچ، استقلال شغلی فریدمن، احساس عدالت کولکوییت و اشتیاق شغلی شوفلی و بکر بودند. روایی ابزارها با استفاده از روایی صوری، محتوایی و سازه و پایایی ابزارها با روش آلفای کرونباخ مورد بررسی و تایید قرار گرفت. مقادیر پایایی ابزارها به ترتیب 86/0، 77/0، 79 /0، 81/0، 89 /0محاسبه گردید برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزارهای, SPSS 20 LISREL8. 8 استفاده شد. یافته های تحقیق، نقش واسطه ای ارزشیابی عملکرد معلمان در رابطه بین استقلال شغلی و ساختار سازمانی با اشتیاق شغلی و عدالت سازمانی را تایید کرد. نتایج حاکی از وجود رابطه مثبت معنی دار بین استقلال شغلی و اشتیاق شغلی، هم چنین بین ساختار سازمانی و عدالت سازمانی بود. برای ارتقای اشتیاق شغلی معلمان و ادراک عدالت آنها باید از ساختارهای کاملا متمرکزدر مدارس کمتر استفاده شود. استقلال شغلی معلمان را توسعه داده و به ارزشیابی عملکرد معلمان بیشتر توجه نمود.

پژوهش آمیخته حاضر باهدف شناسایی نشانگان نقش و وظایف مدیران مدارس در جهت تقویت و توسعه کامیابی شغلی معلمان و ارزیابی وضع موجود آن در میان مدارس شهر خرم آباد انجام شده است. در بخش کیفی با کاربست روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، مدیران و معلمان باتجربه، نمونه و مشهور که بنا بر گزارش والدین و مدیران می توان آن ها را کامیاب تلقی نمود، انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. با استفاده از تحلیل محتوا و کدگذاری مصاحبه ها، 28 نشانگر در 6 بعد (برانگیختن معلمان، ایجاد فرصت هایی جهت دانش افزایی، جو و فضای مدرسه، امکانات آموزشی، دادن فرصت انتخاب و ایفای الگوی نقش) طبقه بندی شد. در بخش کمی این پژوهش با استفاده از نشانگرهای شناسایی شده پرسشنامه ای با روایی محتوایی تاییدشده و پایایی مناسب (آلفای کرونباخ بالاتر از 8/. ) تدوین شد و توسط 325 معلم تکمیل گردید. در گام بعد با انجام تحلیل عاملی تاییدی، الگوی اندازه گیری متغیر نهفته برازش قابل قبولی با داده ها نشان داد. در مرحله بعد با توجه به نتایج آزمون (T تک نمونه ای)، ابعاد شش گانه نقش و وظایف مدیران مدارس در حد متوسط و معناداری ارزیابی شد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس رهبری آموزشی مدیران (PIMRS-22) انجام گرفت. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان مدارس دولتی دوره اول متوسطه استان اردبیل در سال تحصیلی 98-1397 به حجم 3064 نفر از 422 مدرسه بود. با در نظر گرفتن 10 تا 20 نمونه برای هر سوال پرسشنامه در تحلیل عاملی، نمونه ای به حجم 418 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی از 202 مدرسه انتخاب شد. فرم کوتاه معلم این پرسشنامه توسط هالینگر در سال 2013 طراحی شده است. ساختار عاملی این مقیاس طی دو مرحله با دو روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی مورد بررسی قرار گرفت. داده های تحقیق با استفاده نرم افزار SPSS22 & AMOS22 مورد تحلیل قرار گرفت. در تحلیل عاملی اکتشافی، داده ها به وسیله تحلیل مولفه های اصلی با چرخش واریماکس تحلیل شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که ساختار سه عاملی پرسشنامه شامل: تعریف ماموریت مدرسه، مدیریت برنامه آموزشی و ارتقای جو مثبت یادگیری مدرسه، برازش قابل قبولی با داده ها دارد و عوامل سه گانه آن زیربنای این ابزار را تشکیل می دهند. تحلیل پایایی، روایی همگرا و واگرای سازه های پرسشنامه نشان داد که سوالات در سنجش سازه-های پرسشنامه از دقت کافی برخوردارند؛ بنابراین تمام 22 سوال آن بدون حذف یا اصلاح در مقیاس باقی ماندند. به طورکلی نتایج حاکی از آن است که پرسشنامه از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و پژوهشگران می توانند در ارزیابی رهبری آموزشی مدیران در دوره اول متوسطه از آن استفاده کنند.

هدف پژوهش حاضرتحلیل ساختاری عملکرد مدیران مدارس بر اساس وفاداری سازمانی، معنویت در محیط کار با میانجیگری عزت نفس سازمانی آنان در مدارس متوسطه دوم دخترانه نواحی آموزش و پرورش تبریز بوده است. روش پژوهش توصیفی همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدارس دولتی و غیر دولتی متوسطه دوم دخترانه نواحی آموزش و پرورش تبریز به تعداد 175 مدرسه بوده و نمونه تحقیق مدارس بر اساس جدول مورگان 123 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی بر حسب ناحیه و نوع دولتی و غیر دولتی بودن بوده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های وفاداری سازمانی الکاظمی (2007)، عزت نفس پیرس و همکاران (1989)، معنویت سازمانی میلیمین (2003) و عملکرد دلاور و همکاران (1396) نیز مولفه سلامت پرسشنامه طاهری و همکاران (1397) استفاده گردیده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد: عملکرد مدیران مدارس بر اساس وفاداری سازمانی، معنویت در محیط کار با میانجیگری عزت نفس سازمانی آنان در مدارس متوسطه دوم دخترانه نواحی آموزش و پرورش تبریز با ضریب تعیین 76/0 قابل پیش بینی است. روابط معنویت در محیط کار و وفاداری سازمانی با عزت نفس سازمانی مدیران و نیز معنویت در محیط کار با عملکرد، در سطح اطمینان 95 درصد معنادار و روابط وفاداری سازمانی و عزت نفس سازمانی مدیران با عملکرد آنان غیر معنا دار می باشد.

روش این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی از نظر شیوه اجرا آمیخته است. ابزار جمع آوری داده های پژوهش در بخش کیفی: مصاحبه و در بخش کمی: پرسشنامه اقتباس شده از مقوله های مصاحبه بوده است. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی وکیفی شامل مدیران مدارس مقطع متوسطه اول بود که تعداد آنها 425 نفر که در بخش کمی با مراجعه به فرمول کوکران از بین مدیران مدارس تعداد 202 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود. همچنین در بخش کیفی، تعداد 22 نفر از مدیران بودند که بر اساس روش نمونه گیری اشباع نظری انتخاب شدند. تحلیل داده های پژوهش در بخش کمی بر اساس نرم افزار آماری SPSS صورت گرفت که از این نرم افزار در بخش تحلیل سوال دوم پژوهش استفاده گردید. بر این اساس از روش آماری آزمون فردیدمن استفاده گردید. تحلیل داده های پژوهش در بخش کیفی بر اساس نرم افزار 3dmax صورت گرفت که بر این اساس برای تجزیه و تحلیلی داده ها مستخرج شده از مصاحبه ها از روش تجزیه و تحلیل داده های کیفی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، مولفه های توسعه توانایی های مدیریتی شامل: مولفه های شایستگی اولیه، مولفه های شایستگی کلان، مولفه های وضعیت موجود در توسعه توانایی مدیریتی و مولفه های تجهیز مدیران به شایستگی های جدید بود. در نهایت الگویی برای توسعه توانایی های مدیریتی مدیران مدارس بر اساس رویکرد آینده نگاری ترسیم شد.

«محمدامیرخان بیرجندی» در سال 1280 شمسی در بیرجند متولد شد. اندکی بعد از تولد به تهران رفت و در «مدرسه آمریکایی ها » به تحصیل و بعدها به تدریس پرداخت. سپس، نظامت و مدیریت دبیرستان «شاه رضا» مشهد را پذیرفت. در اواخر دهه سی، به منظور اتمام تحصیلات تکمیلی به دانشگاه «ویسکانسین» آمریکا عزیمت کرد و پس از بازگشت به وطن، مسیولیت های مختلفی از جمله «مدیرعامل بنگاه عمران»، «معاون تعلیماتی وزیر فرهنگ» و «رییس دانشسرای عالی سپاه دانش» را برعهده گرفت. وی، در هر یک از مسیولیت های مذکور خدمات ارزنده ای را به ثمر رساند. او، در آموزش و پروش کشور، فعالیت های نوآورانه ای از قبیل «ساماندهی برنامه آموزش تربیت بدنی مدارس»، «ترویج فعالیت های فوق برنامه»، «تشکیل گروه های مناظره و تیم های ورزشی دانش آموزی» و «پیوند میان معلمان و اولیاء» را ترتیب داد. همچنین، اقدامات سازنده ای همچون «حضور در روستاها و تلاش جهت ارتقای سطح آموزش و بهداشت روستاییان»، «ایجاد مرکز آموزش معلمان روستایی»، اجرای برنامه های «مبارزه با بی سوادی»، «سپاه دانش» و در نهایت، «تربیت دانشجویان سپاهیان دانش و اعزام آنها به خارج کشور» را در عرصه توسعه روستایی انجام داد. فعالیت های مذکور، سبب شد تا از او به عنوان یکی از پیشگامان «مدرسه داری نوین» و «توسعه روستایی» در کشور یاد شود. نوشتار حاضر با هدف تشریح زندگی و خدمات وی در چارچوب روش «زندگی نامه نویسی دیگرنوشت» و از طریق مطالعه برخی اسناد و گفتگو با افراد مطلع تدوین شده است.

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان ابتدایی شهرستان سقز در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 950 نفر بود که حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برای جامعه مورد نظر 247 نفر برآورد شد. برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه سکوت سازمانی استاندارد 15 سوالی موریسون و میلیکن و پرسش نامه استاندارد 27 سوالی رفتار شهروندی سازمانی مارکوزی وزین استفاده شد که پایایی آن ها بر اساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 847/0 و 967/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 24 و LISREL انجام شد. شاخص های ارزیابی مدل نشان دهنده برازش مطلوب و پذیرش مدل نهایی هستند. نتایج پژوهش نشان داد که بین سکوت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد و رفتار شهروندی سازمانی از سکوت سازمانی تاثیر می پذیرد. منفی بودن این مقدار هم حاکی از این است که که با کاهش سکوت سازمانی رفتار شهروندی سازمانی افزایش می یابد و با افزایش آن، رفتار شهروندی سازمانی کاهش می یابد. مولفه هایی چون نگرش مدیران ارشد و سرپرستان و فرصت های ارتباطی در سکوت سازمانی و سایر مولفه های رفتار شهروندی سازمانی به خوبی تبیین کننده متغیر اصلی پژوهش هستند. آزمون فریدمن برای متغیر رفتار شهروندی سازمانی نیز انجام شد که مولفه های محافظت از منابع انسانی، نزاکت، جوانمردی، هماهنگی متقابل شخصی، نوع دوستی، وجدان کاری و آداب اجتماعی به ترتیب رتبه های اول تا هفتم را به خود اختصاص دادند.

این پژوهش به منظور مدلسازی روابط ساختاری جهان بینی رهبری و توان پاسخگویی به محیط با نقش واسطه گری انسجام سازمانی انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه دولتی شیراز بود که با روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای (بر حسب دوره تحصیلی) و براساس فرمول کوکران تعداد 369 نفر انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش شامل فرم خلاصه شده مقیاس جهان بینی رهبری، فرم خلاصه شده مقیاس انسجام سازمانی و مقیاس توان پاسخگویی به محیط بود که پس از محاسبه روایی و پایایی بین نمونه توزیع و جمع آوری گردید. به منظور تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار AMOS و آزمون مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که توان پاسخگویی مدارس به محیط به وسیله انواع جهان بینی رهبری کارآفرینی (18/0 =β ) شبکه ای (25/0 =β )، تنظیمی (19/0 =β ) به صورت مستقیم پیش بینی شده است. همچنین انواع جهان بینی رهبری کارآفرینی (27/0 =β )، اجتماعی (33/0 =β )، شبکه ای (30/0 =β ) و تنظیمی (30/0 =β ) از طریق انسجام سازمانی به صورت غیر مستقیم، توان پاسخگویی مدارس به محیط را پیش بینی نموده اند. بنابراین مدیران و رهبران مدارس می توانند جهت بهبود توان پاسخگویی به محیط بر جهان بینی رهبری تمرکز نمایند و برای تسهیل این فرایند از انسجام سازمانی بهره گیرند.

روش پژوهش، فراترکیب تبدیلی بود که در گام اول و پس از ارایه سوال پژوهش، اعضای تیم فراترکیب مشخص شدند. در گام دوم و سوم، منابع معتبر داده های پژوهش بر اساس دو معیار شمول و خروج شامل انتخاب پایگاه های معتبر لاتین اسکوپوس، اشپرینگر 2005 تا 2019 و فارسی مگیران و نورمگز و. . . در بازه زمانی 1378 تا 1398، جستجو و 600 مقاله بررسی شد که بر اساس فهرست الف (مرتبط)، ب (تا حدودی مرتبط) و ج (نامرتبط)، در نهایت، تعداد 42 مقاله انتخاب شد. در گام چهارم، با تجزیه و تحلیل داده ها، ابتدا 331 مضمون پایه سواد رهبری آموزشی استخراج شد. سپس با شیوه فراچکیده نویسی و دسته بندی، این 331 مضمون پایه در20 مضمون سازمان دهنده با عنوان سواد اطلاعاتی، سواد ارتباطی، سواد رهبری، سواد اخلاقی، سواد شخصیتی، سواد اعتقادی، سواد حرفه ای، سواد اقتصادی، سواد دیجیتال، سواد سلامت، سواد اجتماعی، سواد بین المللی، سواد اداری، سواد تفکر، سواد فرهنگی، سواد آکادمیک، سواد نگرشی و ارزشی، سواد حقوقی، سواد پژوهشی و سواد هنری قرار گرفت و چارچوب سواد رهبری آموزشی مدیران مدارس را تشکیل دادند. چارچوب طراحی شده می تواند به عنوان معیاری برای انتخاب و یا طراحی دوره های آموزش ضمن خدمت مدیران مدارس در نظام آموزش و پرورش قرار گیرد.