پژوهش و سازندگی
سال:1387 | دوره:21 | شماره:2 (پی آیند 79) در امور دام و آبزیان |تعداد مقالات:32

ماهی هامور معمولی با نام علمی Epinephelus coioides یکی از مهمترین گونه های ماهیان از نظر اقتصادی در آبهای خلیج فارس بوده و ارزش غذایی آن نیز حائز اهمیت است، لذا کسب اطلاع در خصوص بیولوژی تولیدمثل این ماهی ضروری است. در این پژوهش 245 قطعه ماهی هامور معمولی در طول 17 ماه نمونه برداری از اردیبهشت 80 لغایت شهریور 81 در منطقه خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. پس از صید ماهی هامور معمولی، ابتدا از ماهیان خونگیری به عمل آمده و پس از تهیه سرم از طریق روش RIA میزان هورمونهای استروئیدی اندازه گیری گردید. سپس بخشی از بافت گناد آن برداشته شده و مراحل مختلف رشد گنادها از طریق روش های بافت شناسی و میکروسکوپ نوری بررسی شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که غلظت هورمون های استروئیدی با رشد تخمدان مرتبط است به طوریکه غلظت هورمون 17- بتا استرادیول در ماه های فروردین و اردیبهشت به حداکثر میزان خود یعنی 1.482 ng/ml رسید که این افزایش غلظت با پیک GSI در ماه اردیبهشت همراه بوده است. میزان تستوسترون نیز در طول مراحل ویتلوژنز و بلوغ تخمک به حداکثر خود یعنی 1.045 ng/ml رسید. غلظت BP 17-20 به طور معنی داری در زمان بلوغ نهایی اووسیت افزایش یافت. بر طبق نتایج این تحقیق،مشخص گردید که همزمان با رشد تخمدان میزان هورمونهای استروئیدی در ماهی هامور معمولی افزایش می یابد.

در طی یک بررسی دو ساله از جمعیت حدود 400000 راسی گاوهای موجود در دامداری های صنعتی و سنتی استان مجموعا 10312 نمونه خون به طور تصادفی اخذ گردید، که 986 نمونه آن مربوط به گاوهای شیری واحدهای صنعتی و 9326 نمونه خون متعلق به گاوهای شیری گله های سنتی بوده که از بیش از 300 روستا در سطح استان جمع آوری شدند. نمونه ها ابتدا مورد آزمایش رزبنگال قرار گرفته و سپس برحسب ضرورت، آزمایش های سروآگلوتینا سیون رایت و 2- مرکاپتواتانول بر روی آنها انجام شد. نظر به بررسی های انجام شده در این طرح، میزان آلودگی بروسلائی در دامداری های صنعتی استان %1.62 و در گله های سنتی %0.55 و میزان کل آلودگی در گاوهای استان %0.65 (67 راکتور از 10312 نمونه) بوده است. به طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده از این بررسی، می توان بیان کرد که وجود تب مالت در جوامع انسانی استان می تواند تنها ناشی از مصرف شیر گاو و فرآورده های آن نباشد و باید تهاجم عفونت بروسلائی به جامعه انسانی را در حیوانات دیگری چون گوسفند و بز نیز جستجو کرد.

در این تحقیق اثرات فیزیولوژیکی استرس بر ترکیبات عضله و تغییرات هورمون کورتیزول و سلول های خونی در ماهی سوف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه برداری این پروژه با هد ف بررسی تغییرات کورتیزول در شرایط استرس و همچنین تغییرات بیوشیمیایی بافت عضلانی بررسی شد. پس از قرارگیری ماهیها در شرایط استرس زا از نوع Chronic handling، میزان ترکیبات عضله (پروتئین، چربی، رطوبت، خاکستر) و تغییرات هورمون کورتیزول درد و فصل پاییز و زمستان اندازه گیری شد. نوسانات هورمون کورتیزول در طی 4 دوره نمونه گیری و آزمایش سنجش میزان کورتیزول پلاسما در خون ماهیان حاکی از افزایش معنی داری p<0.05)) در ماهیان استرس دیده نسبت به ماهیان شاهد می باشد. میزان پروتئین در طی 4 دوره نمونه گیری، به طور کلی افزایش معنی دار یافته و میزان رطوبت کاهش معنی دار یافت (p<0.05).

ابتدا نمونه های گاماروس از چشمه ای در اطراف رودخانه شور واقع در منطقه 4 اشتهارد جمع آوری شدند سپس در آزمایشگاه و در محیط محصور، در قالب یک طرح کاملا تصادفی اثر سه نوع بستر غذایی شامل برگ درخت چنار (Platanus orientalis)، برگ درخت توسکا قشلاقی (Alnus glutinosa) و مخلوط این دو برگ بر مقدار ماندگاری گونه Gammarus komareki در یک دوره سی روزه در یک سازگان مداربسته (چرخش آب) مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین، واحد آزمایش را یک سازگان مداربسته شامل یک آکواریوم به ظرفیت نگهداری 40 لیتر آب و یک ظرف چهارگوش به طول 30، عرض 25 و عمق 10 سانتیمتر و یک پمپ آب با قدرت مکش 5 لیتر آب در دقیقه تشکیل می داد. در شروع آزمایش هر آکواریوم با 30 لیتر آب با شوری 9 گرم در لیتر پر شد و تعداد 20 قطعه گاماروس، با وزن کل 200 میلی گرم در هر ظرف چهارگوش قرار داده شد. برای تغذیه گاماروس ها با توجه به تیمارهای غذایی، در هر واحد آزمایش مقد ار یکسانی (0.5 گرم برگ خشک) برگ چنار (تیمار 1)، توسکا (تیمار 2) و مخلوط آن دو (تیمار 3) به عنوان غذای اولیه گاماروس قرار داده شد و در طول آزمایش برگ ها تعویض شد و از برگ های تازه استفاده شد. دمای آب در بین تیمارها در طول مدت آزمایش تغییراتی بین 28-24 درجه سانتی گراد و pH تغییراتی بین 7.49-8.23 را داشت. غلظت پیراسنجه های کیفی آب شامل سختی، کلسیم، ازت کل، کربنات و بی کربنات در طول مدت آزمایش کاهش یافت. در روز دهم، بیستم و سی ام، میزان مرگ و میر گاماروس ها در هر واحد آزمایش ثبت شد. بر اساس آزمون دانکن با سطح اعتماد 0.05، درصد بازماندگی گاماروس ها اختلاف معنی داری را در بین تیمارهای آزمایش نشان داد (p<0.05). مقدار ماندگاری گاماروس ها در تیماری که برگ چنار استفاده شده بود نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که گاماروس کومارکی از برگ چنار بهتر تغذیه می کند و ماندگاری آن در هنگام استفاده از برگ چنار به عنوان غذا در مقایسه با برگ توسکا و مخلوطی از این دو برگ بیشتر می باشد.

این مطالعه به منظور تعیین میزان آلودگی در کنسروهای تن عرضه شده در شهر تهران که توسط کارخانجات مختلف تولید شده و روانه بازار مصرف شده به هیستامین با روش ELISA رقابتی صورت گرفت. بدین منظور تعداد 55 نمونه کنسرو تن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که %82.81 نمونه های کنسرو تن به هیستامین آلوده بوده در ضمن محدوده آلودگی بین چهار فصل با یکدیگر تفاوت داشت بگونه ای که این محدوده در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 0تا 260، 2 تا 185، 0 تا 95 و 0 تا 270.5 میلی گرم در کیلوگرم بود.میانگین آلودگی در چهار فصل به ترتیب 63.5، 78.7، 19.1 و 38.8 میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد. به ترتیب بالاترین و پایین ترین میانگین آلودگی در نمونه های کنسرو تن تولید شده در تابستان و پاییز به ترتیب 78.7 و 19.1 بود. محاسبات آماری نشان داد که تفاوت معنی داری بین غلظت هیستامین کنسروهای تولید شده در پاییز با بهار، تابستان و زمستان وجود دارد (p<0.05) به عبارت دیگر میزان هیستامین کنسروهای تولید شده در پاییز پایین تر از سه فصل دیگر بود. تقریبا (31.42 درصد) نمونه ها آلودگی بالاتر از حد استاندارد را نشان دادند. لازم به ذکر است که حدمجاز استاندارد 50 میلی گرم در کیلوگرم بوده و مورد تایید بعضی از کشورهای اروپایی می باشد.

در این مطالعه جهت بررسی هیستوپاتولوژیک ضایعات حاصل از تلقیح قارچ Sporothrix schenckeii بر مدل حیوانی ایمن و گروه دچار سرکوب سیستم ایمنی، ابتدا قارچ S. schenckeii در محیط BHI رشد داده شد. سپس سلول های قارچی از سطح محیط کشت جمع آوری و از طریق سونیکیشن خرد شدند. پادگن حاصل از خرد شدن سلول قارچی جهت ایمن سازی مورد استفاده قرار گرفت. سپس 25 سر خرگوش به سه گروه تقسیم شده: گروه اول با پادگن اسپوروتریکس ایمن گشت. گروه دوم با استفاده از سیکلوفسفامید و هیدروکورتیزون استات دچار سرکوب سیستم ایمنی شد. گروه سوم به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. به هر سه گروه از مدل حیوانی مقد ار 1×107 سلول قارچی اسپوروتریکس از دو راه وریدی و داخل نائی تلقیح گردید. سپس مطالعات کالبدگشایی و هیستوپاتولوژیک به عمل آمد و مشاهده شد ضایعات عمدتا در اندام های کبد، ریه، کلیه، ایجاد شده و بیشترین ضایعه در کبد بدست آمد. در گروه دچار سرکوب ایمنی میزان ضایعات دارای اختلاف معنی دار آماری نسبت به گروه ایمن و شاهد بود (p<0.04).

پرورش طیور به منظور تولید منبع غذایی پروتئین دار با قیمت مناسب، به یک صنعت سودآور تبدیل گردیده است. ولی بررسی ها نشان می دهند که بیشترین ضایعات در این صنعت، ضایعات خوراکی است که در یک ضریب تبدیل نامطلوب ظاهر می گردد. در پژوهش حاضر عوامل فنی، فناوری و مدیریتی موثر بر این ضایعات بررسی شده اند. برای این منظور از روش پژوهش پیمایشی استفاده شد و با روش نمونه گیری سیستماتیک پنج استان اول کشور که بیش از %53 ظرفیت تولیدی را دارا بودند انتخاب شدند. وسیله پژوهش (پرسشنامه) بر اساس بررسی پیشینه نگاشته تهیه شد و روایی و پایایی آن تامین گردید. با توجه به پراکندگی واحدها در سطح کشور و محدودیت همکاری مدیران آنها، تعداد 200 مرغداری گوشتی به روش تصادفی مورد مطالعه قرارگرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین ضریب تبدیل خوراک در استان خراسان (6.21)، کمترین در استان مازندران (2.49) و میانگین کل کشور 3.80 است. از میان عوامل سه گانه مورد مطالعه، عوامل فنی شامل ظرفیت بالای مرغداری، نداشتن مجوز رسمی فعالیت، استفاده نکردن از خوراک حبه و حبه خرد شده؛ عوامل فناوری شامل تهیه خوراک از یک منبع، به ویژه از منابع غیررسمی، استفاده ناصحیح از حوضچه ضدعفونی ورودی و رطوبت سنج در سالن ها، استفاده کردن از پنجره در سیستم ترکیبی تهویه سالن ها، استفاده ناصحیح از فناوری های ضدعفونی سالن ها؛ و بالاخره، عوامل مدیریتی شامل فاصله زمانی طولانی بین دو نوبت جوجه ریزی (که منجر به دفعات کمتر جوجه ریزی در سال می شود)، افزایش تعداد جوجه در یک دوره پرورش، ارسال زودتر از موعد مرغ تولیدی به کشتارگاه و بی اطلاعی مدیران از استاندارد ضایعات خوراک، زیاده روی در خوراک دادن و نحوه ناصحیح توزیع خوراک در سالن، بر بالا بودن ضریب تبدیل خوراک تاثیر داشته اند. راهکارهای پیشنهادی برای کاستن ضایعات خوراک در مقاله ارائه شده اند.

تاکنون دو گونه مار آبی Natrix natrix و مار چلیپر Natrix tessellata از ایران گزارش شده است. بر اساس روش های تشخیص تک صفتی Monothetic و کلیدهای شناسایی نمی توان تمامی نمونه های این دو گونه را به طور دقیق شناسایی نمود و صفات مشخصه ارائه شده در کلیدها دارای همپوشانی می باشد. این تحقیق به منظور بررسی توانایی روش چندصفتیPolythetic  و تحلیل های چندمتغیره در تشخیص دو گونه این جنس در ایران انجام شد. تعداد چهار صفت مورفولوژیک، دو صفت مورفومتریک و 13 صفت مریستیک در 41 نمونه مار (متعلق به موزه جانورشناسی دانشگاه گرگان جمع آوری شده طی سالهای 1375 تا 1384) از مناطق مختلف ایران بررسی، اندازه گیری و شمارش گردید. مقایسه میانگین ها جدایی معنی داری برای صفات تعداد پولک های جلوی چشمی، تعداد پولک های پشت چشمی، تعداد پولک های دور چشم، تعداد پولک های زیر شکم و تعداد پولک های زیر دم نشان داد (p<0.01). رسته بندی Ordination نمونه ها بر اساس تحلیل محورهای اصلی (PCO) نشان داد که محور اول (72 درصد واریانس ها و ارزش ویژه 1.7) و دوم (15 درصد واریانس ها و ارزش ویژه 0.3) نمونه های متعلق به دو گونه را از یکدیگر متمایز می سازند. تحلیل ممیزی Discrimination analysis نمونه های متعلق به دو گونه را بر اساس توابع تشخیص اول تا سوم از یکدیگر کاملا مجزا نمود. صفات تعداد پولک های جلوی چشمی، تعداد پولک های زیر شکمی، تعداد پولک های زیر دمی و طول بدن از صفات ممیزه مهم بین دو گونه بودند. نتایج نشان می دهد؛ تحلیل های چندمتغیره قادر به تشخیص دقیق نمونه های این دو گونه می باشند.

در این تحقیق با توجه به روش های نوین در تولیدمثل گونه ماهی سیچلاید گورخری Cichlasoma nigrofasciatum راهکارها و پیشنهادهای منطقی و جالب توجه برای دست اندرکاران تکثیر آن بدست آمد. با توجه به اینکه عوامل مختلفی در نحوه تولیدمثل مولدین و میزان بقا و کیفیت نوزاد آن تولید شده دخیل می باشند، لذا در این تحقیق تاثیر پنج تیمار نسبت جنسی نر و ماده 3 تیمار فتوپریود بر روی زادآوری ماهی سیچلاید گورخری مورد مطالعه قرار گرفت. در آکواریوم های شیشه ای، تیمارهای با نسبت جنسی شامل 1:1 ((F:، (F:M) 1:2،(F:M) 1:3 ،(F:M) 1:2  و 3:1 (F:M) و آزمایش دوم فتوپریود با سه دوره نوردهی شامل (L:D)12:12 ، 14:10 (L:D) و 10:14 (L:D) هریک در سه تکرار انجام شد. نتیجه تولیدمثل که شامل میزان هماوری، مقدار تخم های تفریخ شده، بررسی درصد بازماندگی بچه ماهی به مد ت 40 روز در تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. طی این مدت سایر عوامل شامل درجه حرارت، pH میزان اکسیژن محلول، تغذیه و غیره برای همه تیمارها یکسان و مشابه بود. نتایج بدست آمده از این آزمایشات نشان داد که با افزایش تعداد ماهیان ماده در هر یک از نمونه ها به طور چشمگیری از تعداد تخم های شمارش شده و مقدار تخم گشایی کم شده است. به طوریکه میانگین تعداد تخم ها در آکواریوم های 1:1 (F:M) از 566 عدد به 334 عدد در تیمارهای1:3  (F:M) کاهش یافت. از طرفی در آکواریوم هایی که تعداد ماهیان ماده در برابر ماهیان نر بیشتر است مدت زمان لازم تا تخم ریزی از حداقل 10 روز در تیمار با نسبت جنسی 1 نر و 1 ماده به حداکثر 26 روز در تیمار با نسبت جنسی 1 نر و 3 ماده افزایش یافته است. همچنین درصد بازماندگی بچه سیچلایدها پس از 40 روز با افزایش ماهیان ماده نسبت ماهیان نر کمتر شده و از 99 درصد در تیمارهای 1:1 (F:M) به 73 درصد در تیمارهای 1:3 (F:M) رسید. نتایج حاصل شده از آزمایش فتوپریود بیانگر این مطلب است که با افزایش دوره نوری از 10 ساعت به 14 ساعت، تعداد تخم های شمارش شده و میزان تخمه گشایی از میانگین 564 عدد در شرایط 10:14 (L:D) به 823 عدد در شرایط 14:10 (L:D) رسید که با افزایش مواجه بوده ولی مدت زمان لازم جهت تخم ریزی با افزایش دوره نوری از 10 روز به 4 روز کاهش یافته که این امر نیز اثر منفی بر درصد بازماندگی نوزاد آن داشته به طوریکه از میانگین 99 درصد در دوره نوری 14:10 (L:D) به میاگین 94 درصد در دوره نوری 10:14 (L:D) رسیده است. با توجه به آزمایشات انجام شده می توان گفت که نسبت جنسی یک نر و یک ماده و دوره نوری 12 ساعت تاریک و 12 ساعت روشن بهترین شرایط را از لحاظ تعداد تخمها و تعداد نوزادان باقیمانده داراست.

تحقیق حاضر به منظور بررسی تعیین مراحل رسیدگی جنسی ماهی سفید با تکیه بر زمان تولیدمثل، اولین اندازه بلوغ نسبت جنسی و هم آوری در طول سالهای 85-1384 صورت پذیرفت. بدین منظور ماهی سفیدهای مهاجر به رودخانه در نواحی مصبی و رودخانه ایی با کمک تورپره ریز چشمه (a=22mm) به طور منظم و ماهیانه برداشت شده اند. اطلاعات بدست آمده در نرم افزارهای Excel و SPSS با کمک آزمون آنالیز واریانس (ANOVA) مورد تجزیه و تحلیل واقع گشتند. نتایج حاصله نشان می دهد که ماهیان ماده در طول ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت ماه در مرحله IV و Vو VI رسیدگی جنسی قرار داشته و حد بیشینه آن در ماه فروردین بوده است طول ماهیان در این مرحله (349±58mm)، وزن (334564g) با درصد ترکیب جنسی%45.6  ماده و %54.4 نر بوده است.

در این تحقیق هیدروژل هایی به عنوان پانسمان زخم تحت پرتوالکترونی در دوزهای متفاوت 40-10 کیلوگری (KGy) از محلول های آبی پلی وینیل پپرولید ون (PVP)، آلژینات و پلی اتیلن گلیکول PEG)) تهیه شدند. آلژینات به کار رفته از جلبک قهوه ای سارگاسوم (تهیه شده از سواحل چابهار) استخراج شد. جهت شناسایی ساختمان آلژینات از روش FT-IR و اندازه گیری جرم مولکولی آن از دستگاه GPC استفاده شد. تاثیر اجزای مختلف و دوزهای پرتودهی بر روی خواص کلی هیدروژل از قبیل میزان درصد ژل، درجه تورم، هیدراته شدن، دهیدراته شدن و تست میکروبی مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی نتایج آزمایش ها نشان داد که می توان در دوز 25 کیلوگری هیدروژلی با خواص نسبتا مطلوب از جمله شفافیت، انعطاف پذیری، درجه تورم و هیدراته شدن مناسب، تعویض آسان و راحت، عبوردهنده اکسیژن به محل زخم بدون هر گونه آلودگی میکروبی را به دست آورد. پلیمر PVP و آلژینات هر کدام به تنهائی در اثر پرتودهی خواص مناسبی جهت پانسمان زخم ندارند ولی با قرار گرفتن زنجیره های آلژینات در شبکه پلیمری PVP می توان شبکه ای شدن و در نتیجه ژل مناسب تری را به دست آورد.

دستگاه لنفاوی سیستم پیچیده ای است که بدن را در مقابل تهاجم عوامل بیگانه مصون می دارد. عوامل باکتریایی زیادی باعث آسیب به عقده های لنفاوی (لنفادنوپاتی) می شود که در میان آنها بیماری های خطرناکی چون میلوئیدوز، تولارمی، شاربن و لنفادنیت کازئوز وجود دارند. این مطالعه به بررسی میزان شیوع و عامل لنفادنوپاتی های سطحی بر روی 500 لاشه گوسفند کشتارشده در کشتارگاه کازرون از اول اردیبهشت سال 1382 تا اواسط تیر همان سال می پردازد. 15 راس از 500 راس (3 درصد) گوسفندان مورد مطالعه به لنفاد نوپاتی مبتلا بودند که بیشتر آنها در گروه 3 ساله های ماده قرار داشتند. Corynebacterium pseudotuberculosis از تمام عقده هایی که مبتلا به لنفادنیت از نوع پری لنفادنیت و لنفادنیت گرانولوماتوز بودند (7 راس یعنی1.4 درصد از کل گوسفندان و 46.6 درصد از کل گوسفندان مبتلا به لنفادنوپاتی)، جدا شد و بیماری لنفادنیت پنیری به تایید رسید. در مطالعه انجام شده، میزان لنفادنوپاتی در ماده ها بیشتر بود که علت آن ذبح گوسفندان نر در سال اول و نگهداری ماده ها برای تجدید نسل می باشد.

ماهی سفید جنوب دریاچه خزر علاوه بر نیاز به مواد مغذی و انرژی زا مانند پروتئین، چربی و نشاسته که در سال های اخیر مورد مطالعه و توجه قرار گرفته است (14، 15، 16) به سایر مواد غذائی به خصوص مکمل های ویتامینی به صورت پیش مخلوط در جیره نیز احتیاج دارد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی بر روی معیارهای شاخص رشد بچه ماهی سفید دریای خزر یک آزمایش تغذیه‏ای به مد ت 8 هفته جهت دستیابی به میزان مطلوب مخلوط ویتامینی، انجام شد. بچه ماهیان با میانگین وزنی 3±0.8 گرم به تعداد 300 قطعه بطور کاملا تصادفی در 15 عدد مخزن فایبرگلاس 400 لیتری که با 300 لیتر آب تازه و تمیز پرشده بود، توزیع و رهاسازی شدند. فاکتورهای کیفی آب در طول دوره پرورش تنظیم شدند. پنج جیره حاوی سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی شامل 0، 1، 2، 3 و 4 درصد با پروتئین ثابت 35 درصد در 3 تکرار برای هر یک از تیمارها در نظر گرفته شد. بچه ماهیان روزانه به میزان 8 درصد وزن بدن تغذیه می‏شدند. با افزایش مخلوط ویتامینی در تیمارهای 4 و 5 (3 و 4 درصد)، کلیه شاخص ‏های رشد بهبودیافته و اختلاف معنی داری را با سایر تیمارها نشان دادند (p>0.05) عامل رشد بین تیمارهای 4 و 5 اختلاف معنی داری را نشان ندادند (p<0.05). ترکیبات شیمیائی لاشه در سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی اختلاف معنی داری را نشان نداد (p<0.05). اما ترکیب بدن بچه ماهیان در تیمار کنترل (حاوی صفر درصد پیش مخلوط ویتامینی) اختلاف معنی داری را با سایر تیمارها نشان داد (p<0.05). به طوری که میزان پروتئین لاشه در تیمار کنترل کمتر و میزان چربی در آن بیشتر از سایر تیمارها بود و به دلیل کاهش میزان پروتئین و افزایش چربی کیفیت عضلانی گوشت عدم ارتقا را نشان د اد.